Quaestio 15

Equuntur quaesita de poenis. Et erant tria. Primum de poena infligenda vni singulari personae, Vtrum scilicet Iudaeus pungens hostiam consecratam, qui videns sanguine emergente ex puncturis ipsam rubescere, & viso miraculo convertitur & baptizatur, debeat pro isto delicto puniri a iustitia publica. Secundum erat de poenis infligendis duobus comparatiue. Vtrum videlicet religiosus grauius peccans minus puniendus sit quam secularis minus grauiter peccans. Tertium erat de poena infligenda vni communitati. Vtrum. scilicet multitudo populi defendens prauam consuetudinem suam antiquam puta forum publicum tenere in coemiterio hora missae, sit proptur hoc punienda.

CIrca primum arguitur quod dictus iudaeus pro dicto delicto post baptismum receptum sit puniendus, sic. Iudaeus committens contra suam legen puniendus est secundum illam: ergo & committens contra legen christianam, similiter em illam puniri debet, quaere cum dicto facto commiserit contra legen christianam. ergo &c. Item nisi iudaeus iste super dicto facto puniretur a publica iustitia secundum legen christianam, tunc maleficium illud maneret impunitum: quia iudaei non punirent illud secundum legen suam: illud autem est inconveniens. ergo &c. Item si propter baptismum susceptum non puniretur, tunc multi infideles solo metu mortis facientes se baptizari effugerent per hoc poenas pro illis quae conmiserunt in ecclesiam. Item baptismus non tollit poenam sed culpam tantum: quia non tollit irregularitatem contractam ex bigamia and baptismum. ergo cum hanc poenam non tollat: adhuc est illi infligenda. ergo &c. ltem. tunc non esset puniendus pro fur to aut homicidio quid and baptismum conmisisset, hoc est inconueniens. ergo &c. Contra. Iudaeus iste dictam hostiam credebat fuisse non consecratam, quia credebat fidelitatem consecrationis quam Christiani illi adhibent nihil esse, sed Christianus pro punctione hostiae quam crederet non consecratam non esset puniendus per iustitiam publicam, quia aut nihil, aut modicum peccaret: quare nec similiter pro ista pute ctione a iustitia publica puniendus est Iudaeus: quia aut nihil aut modicum in illa peccauit.

DIco pri mo distinguendo de modo peccandi in dicta punctione hostiae consecratae quo ad intentionem Iudaei pungentis,. quia autem pungebat eam ex puta malitia, aninume scilicet inferendi contumeliam Christo quem Christiani colunt sub speciebus hostiae. & tunc grauissime peccauit: sed solum in legem Christianam: & non in legem Iudaeorum iuxta illorum aestimationenemam. Aut pungebat eam ex dubietate: am scilicet talis sanctificatio esset in illa qualem Christiani credunt illi inesse: anime scilicet experiendi per aliquod signum forte apparens a deo: an ita esset. & tunc adhuc grauiter peccauit, tentande scilicet deum, & non solum in legen Christianam noui te stamenti: sed est in legem Iudaeorum veteris testamenti. et hoc etiam iuxta aestimationem Iudaeorum: quia in lege veteris testamenti scriptum est: Non tentabis dominum deum tuum. Deutero. vi. Et repetitum est a Christo in nouo testamento Matth. iii. Sed credo quod minus peccasset si intentione experiendi illud fecisset: quam si intentione contumeliam inferendi: eo quod nondum conuerso ad fidem Christianam licet experiri efficaciam legis Christianae: & hoc mentis discretione ipsam examinando & aliis legibus comparando secundum praeeminentiam in congruendo & concordando Iudaeo rectae rationis. quem admodum Augustinus ante suam conversionem examinauit legen Christianam, & illam praeelegit postquam magis rationabilem caeteris legibus inuenit. Vt enim dicit in principio libri contra epistolam fundamenti: "Ego euangelio non crederem nisi me ecclesiae catholicae conmoueret auctoritas". & postquam paulo prius annumerauit per quae ec clesiae auctoritas mouit ipsum ad credendum: convertens sermonem ad Manicheos dicit sic. "Apud vos autem vbi nihil horum est quod me inuiret ac teneat: sed sola personat pollicitatio veritatis: quae si tam manifesta monstratur: vt in dubium venire non possit, praeponenda est illis rebus omnibus quibus in catholica teneor. Si autem tantummodo promittitur & non exhibetur, nemo me mouebit ab ea fide quae animum meum tot & tantis nexibus Christianae religioni astrigit". & vt testatur in principio de vera religione, eadem conmouerent modo ad conuersionem ad fidem Christianam veros philosophos si reuiuiscerent. Mentis ergo discretione licet veritatem legis & fidei christianae experiri: quia sic nullus experiri quaerit nisi dubius factus de sua perfidia: per quod incipit tendere ad veram fidem. Experiri autem super hoc miraculum a deo expetendo, illud omnino illicitum est: sicuti forte experiri voluit iste Iudaeus: in quo multum peccasset, minus tamen vt aestimo quam si illud ex malitia fecisset: & multo minus puniendus esset pro isto commisso per ecclesiam post eius conuersionem si propter experientiam illud commisisset: quam si propter contumeliam: si tamen super hoc certi ficari potuisset: et si propter illud post baptismum puniendus esset: de quo tamen non est dubium quin puniendus fuisset si conuerti noluisset: quia non sunt permittendi agere Iudaei vel docere aut scribere in con tumeliam Christi: si sup hoc ecclesia instrui posset: licet permittantur historialiter exponere & docere vetus testamentum & alia cerimonialia veteris legis exercere. Sed postquam conuerti voluit, aduertem dum est an commotus miraculo dicto ad ecclesiam se diuertit petens baptizari prius quam impingeretur illi tale facinus: & priusquam pro isto ad carcerem traheretur: an non petiuit baptizari nisi postquam calumniatus fuerit super dicto crimine, & forte ad carcerem tractus. Si secundo modo, magna praesumptio fuisset quod non nisi propter metum mortis & fugam eiusdem baptizari voluisset: vt per hoc euadere posset. et tunc nequaquam ad baptismum assumi debuisset, nisi probabilibus indiciis apparuisset ipsum vere conuersum fuisse: & non timore mortis baptismum petisse. aliter enim fictus reputari debuit: & ad baptismum non recipi: sed potius ad poenas trahi. Si primo modo: aut si forte probabilibus indiciis appa rere potuit ipsum non ficte & metu mortis baptismum petisse: sed tamquam vere poenitentem amore fidei Christianae: omnino recipi debuit ad baptismum. Et tunc restat dubium propositum, An baptizatus puniri deberet pro dicto commisso: & hoc per iustitiam publicam poena corporali, quali puniendus fuisset si conuerti noluisset: puta mortis. quia de poena spiriali a deo infligenda pro dicto commisso certum est quod per baptismum remissa est omnino cum peccato, si tamen non ficte baptismum assumpsit. Et hic distinguendum puto: quia aut constare potest per aliqua certa indicia post receptum baptismum quod fictus accessit ad illum: et tunc dico quod non est reconciliatus in aliquo ecclesiae: et puniendus est acrius quam ante baptismum: quia cum praecedenti peccato additum est praesumptiue peccatum fraudis quo decepit ecclesiam cum ei contulit baptismum. Aut econtrario constat per contraria indicia quod firmiter stat in eo quid assumpsit: et quod vere ad baptismum accessit: et tunc dico quod conmissum istud quatenus pertinet punitio ipsius ad ecclesiam siue ad legem Christianam: quia scelus peccati illius commissum est in totum corpus ecclesiae et in quemlibet exi stentem in illa inquantum est membrum ecclesiae: licet non vt est persona singularis, emenda in punitione illius facienda est toti ecclesiae et cuilibet in ea inquantum est membrum eius. nunc autem postquam suscepit illum ecclesia ad baptismum: et per hoc eum sibi adiunxit vt membrum sanum: et similiter caeteris mem bris suis coniuxit atque astrinxit vinculo charitatis: in hoc eum sibi et membris suis perfecte reconciliauit: non solum sibi remittendo rancorem pro conmisso sed etiam omnem iniuriam quae respicit emendam: et hoc facto huiusmodi iniuriam ei remittendo: licet non verbo. quemadmodum si cui proximus suus iniuriatus fuit, post quam recepit illum ad perfectam amicitiam et familiarem conuersationem in prandiis et aliis in quibus homines amicabiliter solentur conuenire, omnis iniuria reputatur inter homines illi remissa vt de caetero contra illum agi non possit actione iniuriarum. & hoc etiam quemadmodum si quis aliquam deflorauit, & tenetur ei emendare iniutiam ipsam dotando, si consentit quod eam recipiat in vxorem, omnis iniuria illi remissa est ab illa, nunc autem summa iniuria esset post remissionem iniuriae vindictam expetere. Dico igi tur quod quantum mihi apparet multum ecclesia illi Iudaeo iniuriaretur si postquam per baptismum factus est vt apparet verus Christianus, post baptismum susceptum vere in aliquo eum puniret quantuncumque modico non solum extremo mortis supplicio, quo non debent puniri nisi incorrigibiles qui sunt putrida menbra in animali, quae oportet abscindi ne caetera membra inficiant. dicente Augustinus in epistola ad Marcellinum Vindicta vltima iuste exposcitur quando nullus iam restat correctionis locus. quia vt dicit in epistola ad Maced. in plectendo & ignoscendo hoc solum recte agitur vt vita hominum corrigatur, quaele membrum non praesumitur quod sit iste, postquam sicut vere conversus ad baptismum susceptus est, nec aliquod contrarium indi cium appareat. in hoc enim seipsum seruitio dei & ecclesiae pro delicto suo perfecte exhibuit, & de semet ipso satisfecit, et ideo mitissime cum eo tamquam cum filio & seruo deuotissimo agendum est: vt comparando istum Iudaeum conuersum ex dicto miraculo ad alium non conversum, respectu iudicii ecclesiae, dicamus illud Anselu. de similitudinibus, vt infra quaestione sequenti. Hunc mitius iudicat vt ex toto, proprium: illum vero seuere vt minus priuatum. Vnde indignanti quod tali sic parcit ecclesia, dici potest illud quod dicit Augustinus in epistola ad Vincentium. Non tibi displiceat ecclesiae mansuetudo, quae membra Christi colligit non collecta dispergit. Vnde de remittendo ab ecclesia omnino commissa ante baptismum baptizato, expresse dicit Augustinus ad Vincentium contra haereticos auctoritate Titonii sic inquiens. Velim & ista commemo rare quae Titonius scriptis suis inserit contra vos pro ecclesia catholica: scribit enim a ducentis septua ginta epseis nostris concilium Carthagine celebratum: & postpositis omnibus praeteritis limatam esse sententiam vt immensi criminis reis si baptizari vellent pro integris communicaretur. ldem ad Bonifacium de baptizatis ab haereticis impugnatoribus & occisoribus catholicorum postmodum ad ecclesiam conuersis dicit sic. Ecclesia persequitur illos diligendo, illi ecclesiam saeuiendo: ista vt corrigat, illi vt euertant ista vt reuocet ab errore, illi vt praecipitent in errorem. sicut ecclesiae charitas laborat vt eorum nemo moriatur, sic eorum laborat furor nos occidere. & infra. Taceo aerumnas, caedes, & incendia ecclesiae. Sed nos huiusmodi afflictos malis consolatus est fructus. Nam vbi aptius ista sunt commissa, vberius laudatur dominus: qui donare dignatus est vt serui eius passionibus suis lucrarentur fratres suos & oues mortifero errore dispersas in pacem salutis congregarent. Et istis interrogantibus respondet subdens. Quid apud vos cum nos transimus accipimus: Responsio. Non quidem accipitis baptismum, qui vobis extra compagem Christi inesse potuit prodesse non potuit: sed accipitis vnitatem spiritus in vinculo pacis.

ARgumenta ad vtramque partem deficiunt. Quia ergo arguitur Primo quod Iudaeus ille puniendus est: quia conmisit in legem Christianam: dico quod verum esset si non aliter satisfecisset deo & ecclesiae vt ambo ei delictum remisissent: & ad reconciliationem recepissent: qualiter iste satisfecit. Baptismo enim ex virtute passionis Christi satisfecit deo: immo Christus pro ipso. voluntate autem sua bona qua voluit baptismum suscipere, & sicut membrum seruitio eorum perpetuo se ascribere, satisfecit ecclesiae.

PER hoc paret responsio ad secundum: quod maleficium illud non manet impunitum: quia inquantum peccauit in deum, punitus est pro eo Christus: inquantum vero peccauit in ecclesiam, punitus est semet ipsum exhibendo seruum eius & dei perpetuum. Ad tertium: quod si iste propter susceptum bapti smum non puniretur: tunc metu mortis baptizati impunes manerent super conmissis: Dico secundum iam dicta quod non est verum: quia nisi percipi posset quod metu mortis peterent baptismum: tunc omnino eis esset baptismus denegandus: & ad poenas essent ducendi statim: et similiter si post susceptum baptismum constare posset quod solo metu mortis illum suscepissent: secus autem esset si vere converti vellent, sicut dictum est Et hoc quemadmodum contigit de Paulo: qui post suam vera conuersionem puniri non debuit quia ecclesiam persecutus fuit. sicut etiam neque Sarracenus qui in exercitu Sarracenorum impugnante ecclesiam Christi, ecclesias spoliaret, & sacramentum altaris in vituperium Christi pedibus conculcaret, puniretur ab ecclesia, si viso miraculo in conculcatione ista statim conuerteretur: & dimissa societate Sarracenorum humiliter concurreret ad ecclesiam: fidem eius profitendo, & baptismum petendo atque suscipiendo. Ad quartum: quod baptismus non tollit poenam: sicut nec irregularitatem bigamiae: dico quod verum est, nec iste virtute sacramentali baptismia poena dicta liberatur: quia non purgat eam: sicut nec bigamiam sed sola bona voluntate qua petit fieri membrum ecclesiae: & se in perpetuum seruitio Christi & ecclesiae ascribit: & per hoc ecclesia commissum illud ipsi omnino indulget, & eum sibi reconciliat, vt dictum est. Ad quintum: quod tunc Iudaeus iste non esset puniendus post baptismum pro furto commisso ante baptismum. vel pro homicidio: dico quod verum est inquantum punitio est facienda tamquam emenda ecclesiae aut membris eius, inquantum membra eius sunt simpliciter. Quatenus tamen est facienda personis priuantis vt suntur tales in quibus commissum est, & vt singulares sunt personae, in quas commissum est, bene est puniendus. Vnde vxor pagani conversi si fornicata fuit ante baptismum, post baptismum punitur carentia confortii mariti, vt extra de diuortiis. Gaudemus. in fine. vbi dicit Glossa. Omne crimen tollitur in baptismo quo ad deum quid ante contraxit, vel fornicando, vel adulterando: sed quaetenus illa fornicatio respicit virum non tollitur in baptismo. & paulo post. Delictum enim quod commisit in se tollitur: quid commisit in alium non tollitur. Et secundum hunc modum credo quod omnia iura quae loquuntur de punitione pro conmisso ante baptismum, exponenda sunt de iniu ria facta in personam priuatam, vt priuata est, sicut est illud domini Ostien. extra de diuortiis, Gaudemus Vbi dicit in fine. De quolibet homicidio vel furto ante baptismum conmisso potest accusari, quia quamuis per baptismum remittatur peccatum: tamen obligatus manet ad poenas temporales. Et cui manet obligatus ad tales poenas, exponit paulo post, dicens. Omne peccatum tollitur per baptismum quantum ad deum pertinet & sa tisfactionem eidem exhibendum: non tamen quantum ad satisfactionem homin faciendam: quia non dimittitur peccatum nisi resti tuatur ablatum. Item illud domini Innocem. super eundem locum. Si ante baptismum furtum vel homicidium quis con misisset, post baptismum & accusabitur & condemnabitur. Nam licet dimittatur peccatum quo ad deum & quo ad legem promotionis: quia promoueri potest quamuis peccatum ante baptismum conmissum sit notorium: tamen quo ad accusationem & poenas alias non spirituales bene ligabitur post baptismum. Vnde puto quod si quis commi sisset homicidium vel furtum ante baptismum, puniendus esset ad satisfaciendum priuatis personis: quarum peren tem occidit: vel quibus possessionem abstulit: aut siquis alteri teneretur ad poenam seruitutis ante baptismum, ilia non tollitur in conuerso post baptismum. vt enim dicit Glos. iam dicta. Iniquum esset quod baptismus tol leret beneficium alteri competens, sicut in libertate quam scilicet habet aliquis super alium, vt super seruum suum, non enim amittit illam ex baptismo. dicente Apstolo primae Corinth. vii. Vnusquisque in qua vocatione vocatus est in ea permaneat. Glossa. In ea vocatione. i. in ea conditione. & addit. Non repugnante scilicet ei ad quid vocatus est. vt enim dicit Glossa, hoc ad eas conditiones vel consuetudines vitae retulit quae nihil obsunt fidei vel bonis moribus, & quae sit talis conditio, exponit Apostolus subdens continue. Seruus vocatus es: non sit tibi curae. Glos. quia hoc est causa humilitatis, quae ad eam quae in domino est pertinet libertatem. Et quis sit status ad quem vocatus est exponit subdens paucis interpositis. Vnusquisque in quo vocatus est statu permaneat apud deum. Glossa. in obseruatione mandatorum dei. In isto ergo quod addit Glossa. Non repu gnante: aparte insinuat a contrario quod si conditio in qua quis vocatus est sit repugnans conditioni ad quam quis vocatus est, in ea permanere non debet: licet alias in ea permanere deberet. puta si vxor conuersi ad fidem manens in infidelitate consentiat habitare cum isto: non tamen absque contumelia creatoris, vel vt eum partrahat ad mortale peccatum, viri restitutio illi negatur, vt in praedicto capite. Gaudemus. Et sic iste per baptismum absoluitur a poena seruili qua tenetur mulieri reddere debitum: quia ista conditio obseruata repugnat obseruationi mandatorum dei ad quam vocatus est. Quare cum ista conditio qua tenetur Iudaeus noster ecclesiae ad poenam mortis pro dicto suo peccato obseruata repugnat obseruationi manda torum dei: quia illam obseruare non posset subtractus a vita ad quam vocatus est per baptismum: ab huiusmodi er go poena legitime suscepto baptismo secundum dictum modum absoluitur, & sic pro dicto commisso nullatenus puniri debet. quod et si in aliquo puniendus esset in emendam faciendam ecclesiae: non tamen poena mortis sed aliqua humili poena: & hoc quia minus puniendus est quam ab haeresi reuersus ad ecclesiam: eo quod iste magis peccauit: maxime si ad experiendum dictus Iudaeus hostiam consecratam pungebat. Reuersus autem ab haeresi morte plectendus non est, sed poena humiliori quam iste qui numquam fuit ecclesiae coniunctus. dicente Augustinus de reuertentibus ab haeresi ad ecclesiam in libro de vnico baptismo cap. xii. Eorum detestabilia mala nequaquam suscipimus quandoquidem nisi eis correctis ad nos transire non possunt, nec illud sine distinctione praeterimus: vt humiliorem agant poenitentiam qui iam fideles fidem catholicam deseruerunt, quam qui in illa nondum fuerunt. Et quid amplius est, etsi districto iure ecclesia per principem posset talem punire: in hoc tamen casu vbi non solum ver bo: sed etiam facto summa correctio, promittitur a reo, venia ei facienda est ne morte plectatur. Iuxta illud quid dicit Augustinum ad Maced. Omnia peccata videntur veniabiliora cum reus correctionem, promittit. & in fra. Neque criminis vltores putasse debent ad culpam sui officii si quid erga reos misericorditer agerent quorum vitae necisque haberent legitimam potestatem. Vnde siqua poena plectendus est iste noster Iudaeus pro commisso ante baptismum contra priuatam personam, illa non debet esse nisi temporalis. & in hoc potest iudex sae cularis percere corrigibili commutando poenam mortis in poenam temporalem super quocumque delicto, & a quocumque commisso. dicente Augustinus ad Apringium. Cur non flecteris in partem prouidentiorem, lenioremque sententiam: quid licet iudici: etiam in causis non ecclesiae. Quia est poena mortis plecti non debet, expresse testatur Innocentius in eo quid dixit iam supra, quod peccatum conmissum ante baptismum remittitur quo ad deum & quo ad legem promotionis: quia promoueri potest, quod nequaquam esse posset si morte plectendus esset.

AD argumentum In contrarium: quod Iudaeus noster non credebat hostiam illam fuisse consecratam &c. Dico quod verum est sim pliciter vt procedit argumentum, quantum tamen tangit ipsum: credebat ipsam fuisse consecratam: pro quanto ecclesia ipsam potuit consecrare: & per hoc intendebat facere contumeliam Christo pro quanto Christiani credebant ipsam sic fuisse consecratam quod in ea continebatur verum corpus Christi. Propter quod secundum suam intentionem talem, maxime peccauit: & puniendus ab ecclesia fuisset nisi susceptione baptismi ei reconciliatus fuisset. Non sic autem peccaret Christianus pungendo hostiam quam nullo modo crederet. consecrata. scilicet nec simpliciter, nec prout ipsam consecrare potuit ecclesia: et ideo illam potuit pungere alia de causa quam Iudaeus eam pungebat: & non peccare in illam pungendo. & sic nequaquam simile est ad ductum pro simili.