Quaestio 31

CIrca nonum quod est tricesimumprimum & vltimum, arguitur multipliciter pro & contra: quia quaestio illa erat per se disputata seorsum. illa ergo quaestio erat: vtrum confessus pectam sua priuilegiato: priuilegio domini Martini papae quid sic incipit Ad vberes fructus &c. teneatur confiteri eadem suo proprio sacerdoti. In hac quaestione nihil intendo nouum dicere sed solum explicare quaedam quae alias circa ipsam a me determinata sunt: & motiua quorundam praelatis in ea contrariantium quanti poesderis sint, recitare proce dendo in ea secundum hunc modum. Primo enim quaedam tacta alias a me, & contra illa illorum responsiones measque defensiones proponam & in generali & in speciali. Secundo contra responsiones eorum ad argumenta. xxvi. inducta contra eos pro praelatis replicabo. Tertio. xvi. argumentis inductis ab eis contra praelatos respondebo. Et est aduertendum, quod vbi acrius procedit disputatio, ex qua tuor complexa est. Primo enim ponuntur illorum rationes ad proposita pro praelatis. Secundo ponuntur meae defensiones ad sustinendum illa proposita contra illorum responsiones. Tertio ponuntur illo rum replicationaes contra meas defensiones. Quarto ponuntur meae triplicationes contra illorum replica tiones.

CIRca primum ergo primo in generali procedendo, hoc accipio pro fundamento quod nullus ne gat & in quo omnes conueniunt, videlicet, quod vere poenitens & confessus rite absolutus ab eo qui absolutam habet potestatem absoluendi ipsum, non tenetur eadem peccata iam confessa iterato confiteri nisi in casi bus. Sed dicunt contrarii quod casus illi sunt tantum quatuor qui ponuntur in quadam glossa de Poenitentia. disti. i. Sed dico ego quod adhuc sunt plures alii, quos cum dictis quatuor alibi sufficienter exposui.

SED dicunt contrarii: mille ponemus, qui sunt in hominis voluntate. Nos autem quaerimus hic casum de tentionis necessitate: & non videmus casum praeter illos, in quo istud inuenitur. Sed dico quod vt puto, in scripto meo de hac materia alium casum immo alios viderunt, quos se vidisse dissimulant. sunt enim alii. lste tamen quem ad praesens quaerimus & dicimus contineri in fratrum priuilegio, super quo mota est quaestio, principaliter consistit in hominis voluntate. Ad quorum notitiam & distinctionem, & ampliorem intellectum, sciendum quod ista due scilicet teneri iterato confiteri eadem, & teneri eadem bis confiteri, multum differunt inter se. Quicumque enim tenetur bis confite ri eadem, tenetur iterato confiteri eadem: sed non econverso. Quia cum quis tenetur bis confiteri eadem, obligatio ten tionis cadit directe super vtramque confessionem faciendam. Cum vero quis tenetur confiteri iterato eadem, cadere potest obligatio solummodo super dictam secundam confessionem, facta prima prius ex mera & libera voluntate, vt iam pa tebit.

AD iterato autem confiteri eadem, intelligi potest fieri obligatio dupliciter. Vno modo ex necessitate iuris: Alio modo ex libertate voluntatis. Primo modo nullus (ut puto hucusque aliquam lege aut statuto est obligatus iterato eadem confiteri, nisi in dictis quaetuor casibus expressis in iure: propter quod illi soli quaetuor in iu re expressi sunt. An tamen possit esse aliquod statutum ecclesiae ad hoc obligans quo ad aliquod genus peccati: an videlicet possit ecclesia constituere, quod quicumque conmitteret peccatum incestus, bis confiteretur idem: & sic idem teneretur confiteri iterato: licet forte non posset hoc statuere de quolibet genere peccati vniuersali ter: quia regulariter loquendo iterato confiteri eadem peccata est opus praerogationis & potius consilii quam praecepti: de hoc alibi quod mihi visum est declaraui. Quin autem in casu & sub conditione bene aliquando aliquis obligetur ex statuto ecclesiastico ad bis confitendum idem, puta si quis commiserit pec catum pertinens ad superioris absolutionem, in articulo mortis tenetur illud confiteri suo sacerdoti pa rochiali & etiam suo superiori si conualescat, neminem puto dubitare.

SEcundo modo scilicet ex liberstate voluntatis potest aliquis obligari vt teneatur eadem iterato confiteri dupliciter. Vno modo absque alia causa praecedente & inducente necessitatem obligationis. Alio modo antecedente causa alia inducente ne cessitatem obligationis. Primo modo potest quicumque sese obligare ad bis aut iterato confitendum quaecunque vo luerit: quemadmodum potest pluries eadem confiteri absque omni obligatione. ad quid hortatur Augustinus de poe. dist. prima cap. Quem poenitet. Secundo autem modo scilicet antecedente causa alia inducente necessitatem obligationis, potest aliquis obligari ad iterato confitendum eadem, dupliciter. Vno modo quia illa causa alia pont inducere necessitatem obligationis vt causa propter quam sic. Alio modo quia potest inducere illam necessitatem vt causa sine qua non. Primo modo impossibile est fieri dictam obligationem: quia causa propter quam sic, omnino contraria est libertati voluntatis. Secundo autem modo possibile est eam fieri: quemadmodum postquam statutum est quod quicumque facit se promoueri in ordinem subdiaconatus, debet esse continens: siquis facit se promo ueri in ordinem subdiaconatus, de caetero necessitate statuti debet esse continens. & similiter prout dicitur in qui busdam religionibus esse constitutum quod omnes intrantes illas teneantur facere generalem confessionem omnium pecca torum suorum quae vnquam conmiserunt: intrantes ergo voluntarie huiusmodi religionem, statim per ingressum obligati sunt ad iterato confitendum eadem, illa quae pris scilicet confessi sunt ante religionis illius ingressum. Per hunc etiam modum, intrantes huiusmodi religionem obligari possent ad bis confitendum eadem: si videlicet in ea constitutum esset quod quicumque professus in eadem, post confessionem primo factam in eadem conmitteret quodcumque mortale peccatum: de illo confiteretur bis: ad quid tamen nullus obligatur, nisi voluntate mera, quae voluntate huiusmodi religionem intrauit & se ad statutorum illius obseruationem astrixit: & nullo modo ex statuto, nisi ex causa sine quae non: quia scilicet non esset talis obligatio, si statutum non praecessisset.

SIC dico: quod in proposito quaestionis niae: confessi fratribus virtute so lius priuilegii domini Martini Papae absque licentia suorum sacerdotum, aut confessione illis prius facta: tenentur, ra tione statuti generalis. Omnis vtriusque sexus &c. iterato confiteri suo proprio sacerdoti, confessa fratribus. Et hoc prae cipue propter expressionem illius clausulae in dicto priuilegio. Volumus autem &c, quae perfecte saluat dictum statutum Omnis &c. quo ad confessionem faciendam suo proprio sacerdoti. Sine quam clausula. secundum opinionem aliquorum, est fres non praesent absoluere subditos sacerdotum sine licentia eorundem: vt iam infra patebit, exponendo

RVolumus autem. Te netur autem ratione statuti sic saluati in priuilegio, confessus fratri: eadem confiteri suo sacerdoti: nullo modo vt ex cauam propter quam sic, nec per se, nec per accemens, nec directe, nec indirecte, nec absolute, nec sub conditione: sed solummo vt ex causa sine quam non: quia si statutum non fuisset, omnino nulla maneret obligatio ad eadem iterato confitendum. Cuius causa per se & propter quam sic, est confitentis propria & mera atque libera voluntas quae eligit confiteri fratri sciens aut debens scire quod per illam confessionem factam fratri non absoluitur ab obligatione quae illa quae confitetur fratri: tenetur confiteri suo sacerdoti. Sed dicunt contrarii: quod non est simile de continentia, respectu ordinum: & de confessione facienda sacerdoti, respectu confessionis factae fratri: quia continentia necessario sequitur or dinem: non tamen confessio facienda sacerdoti, necessario sequitur confessionem factam fratri. Dico ad hoc: quod continentia non sequitur ordinem necessatio, nisi propter statutum ecclusiae: & consimili modo nisi propter statutum illud ecclesiae. Omnis vtri usque sexus. confessionem factam fratri non sequitur necessario confessio facienda sacerdoti. Ex quo patet: quod nec per statu tum. Omnis vtriusque sexus. nec per illam clausulam in priuilegio. Volumus autem &c. est impositum per dominum papam illis qui fratribus confitentur onus graue: immo nec aliquid onus omnino per illa est eis impositum: sed siquod onus restat eis post confessionem factam fratri, hoc assumptum est ab eis solummo per propriam voluntatem eorum: vt semper dictum & scriptum est a nobis circa hanc materiam. Mlrabile ergo est dicere sicut dicunt contrarii: quod secundum modum nostrum intelligendi priuilegium fratrum: populo imponitur onus graue & quasi importabile scilicet eadem bis aut iterato confiteri. Cum appareat ex iam dictis, & ex alias dictis & scriptis a nobis semper: & etiam apparebit infra exponendo V Volumus autem: quod hoc omnino falsum est: sicut falsum est dicere: quod volentibus intrare religionem onus graue impositum est priusquam intrent eam: e scilicet quod multa grauia statuta sunt in religionibus quae oportet seruare intrantes illas: & ad quae obligantur: cum tamen non nisi voluntarie eas intrent. Vnde si propter tale onuscili. de iterato confitendo eadem sic voluntarie assumptum reprehendatur nia expositio circa dictum priuilegium fratrum, reprehendantur ergo suadentes ingressum religionis propter graue onus religio nis & statutorum eius ad quae ingrediens voluntarie obligatur nulla praecedente necessitate sed mera voluntate. & ro go lectorem quod intente iudicet apud se an ita sit.

SED dicunt contrarii quod numquam concedent talem casum contineri in priuilegio fratrum nisi papa hoc dixerit: quia nouus & inconsuetus est. Dico quod econtrario numquam concedemus eis quod confessa fratri non sint confitenda sacerdoti nisi papa hoc dicat: quia hoc potius est nouum & incon suetum: quia contrarium est antiquo statute. scilicet quod subditus aliquam non confessa suo sacerdoti non teneatur illi confiteri: eo quod illud primum sequitur ex rationabili intellectu priuilegii fratrum & consono iuribus: istud autem haberi non potest nisi ex irroionabili intellectu priuilegii & dissono iuribus quantum apparet, vt inferius amplius patebit. Sic ergo reuertendo ad propositum dico quod confessi fratribus virtute solius dicti priuilegii domini Martini &de aliis enim siqua habent numquam locutus sum nec similiter intendo loqui ad piaosenus) eadem quae confessi sunt fratribus tenentur iterato confiteri suis, propriis sacerdotibus parochialibus. Dico & intelligo si prius ab eisdem ad confitendum fratribus non fuerint licentiati nec confessi eis. ex priuilegio enim suo fratres habent plenam potestatem libere confessiones audiem di & absoluendi sibi voluntarie confitentes: nec fratres cogunt nec cogere praesent virtute sui priuilegii aliquis vt sibi confiteantur: sicut nec ipsi fratres ex eodem priuilegio obligantur ad audiendum cuiuscumque confessionem: sed si fideles veniunt ad ipsos, fratres prasent si velint eos audire & absoluere virtute sui priuilegii. Attamen licet fratres sint priuilegiati quod libere sibi confitentes absoluere praesent & poenitentias iniungere eisdem saluta res: tamen ipsi subditi non sunt sic praeuilegiati per illud pauilegium quod sint omnino abstracti a viculo statuti generalis quae sunt obligati presbytero parochiali ad illi confitendum, sicut ipse est obligatus ad eos audiendum. Et ideo sub diti sacerdotibus volentes fratribus rite confiteri, vt scilicet non teneantur redire ad confitendum suis sacerdotibus, de bent prius suis sacerdotibus confiteri aut a suis sacerdotibus petere & obtinere licentiam ad hoc antequam confiteantur fratri: aut post confessionem illi factam debent petere a sacerdotibus quod ratam habeant confessionem factam fratri. & altero eorum obtento non tenentur eadem confiteri suis sacerdotibus. Nec propter hoc tamen debet subdi tus petere licentiam vt frater possit absoluere (quia hoc habet ex priuilegio fratrum vt puto, licet aliqui hoc negent vt iam infra videbitur) sed vt abstrahatur a vinculo quo obligatus est sacerdoti per statutum generale ad confitendum ei: alias enim teneretur redire ad eum ad iterato confitendum eidem confessa fratri.

CONtrarii autem econtrario ad confirmandum intentionem suam quo ad intellectum priuilegi scilicet quod in priuilegio fratrum non sit casus aliquis de iterato confitendo peccata eadem: Dicunt quod hactenus surrexerunt quidam dicentes quod fra tres non poterant audire confessiones & absoluere a peccatis licet super hoc essent licentiati a superiori, nisi cum hoc adhuc essent licentiati a curatis. & hoc ideo, quia licet fratres per priuilegium a superiore datum haberent claues solutas quas sine priuilegio haberent ligatas: tamen per tale priuilegium, populus non esset ffibus subiectus. & ideo adhuc oporteret populum licentiari a curati vt posset a fratribus absolui. & hoc (pro ut dicunt) attendens papa Clemens declarauit quod in confessionibus audiendis a fribus non oportet requitilicentiam cu ratorum parochialium, dicens sic. Quidam temere &c. vt iam patebit. Sed dico quod reuera hoc quod illi insurgen tes contra fratres dixert: quod scilicet cu hoc quod fies essent licentiati a superiori praelato, oporteret est eos licentiaria pa rochiali sacerdote ad hoc vt habeant claues solutas & possint absoluere, quaessatum est per declarationem Clementis. Sed quod cum hoc quod fres essent licentiati a superiori praelato per priuilegium generale: oporteret subditos a paro chiali sacerdote etiam licentiari ad hoc vt posset fribus confiteri & ab ipsis absolui, hoc contra subditos com fitentes fratribus, non autem contra fres, videntur sensisse duo solemnes glossatores iuris canonici scilicet Bernardus & dominus Ostiensis. Bernardus eim in glossa super illam literam Omnis vtriusque sexus &c. super illo verbo Siquis alie no sacerdoti &c. dicit sic. Alieno sacerdoti executionem habenti. Hoc dico proptur illos sacerdores siue saecun lares siue regulares qui non habent executionem ordis sacerdotalis. Sed ecce praedicatores & fratres minores vel alii religiosi non habentes populum habent priuilegium vt alienos parochianos possint recipere ad poenitem tiam: numquid sufficit priuilegium vt prochianum alienum possint recipere ad poenitentiam sine licentia, proprii sacerdotil: Dicas quod non sufficit priuilegium sine licentia sui sacerdotis. priuilegium enim eos aequiparat illis qui ab epsis praeficiuntur, & dat eis solam executionem, & ita necessaria est adhuc licentia, proprii sacerdotis. Si enim de dua bus seruitutibus vna tollitur, remanet altera. Has autem duas seruitutes vnam intelligo ex parte fratrum, quae tol litur per priuilegium: sine quo non possent populum absoluere. alteram ex parte populi, quae tollitur per proprii sacerdotis licentiam: sine qua non posset populus a fratre absolui sm Bernardum. Despens etiam Ostiensis in suo apparatu super eadem lra & super eodem verbo dicit sic. Sed nec putamus quod quantuncumque ex generali licentia confitenti vel sa cerdotidata confiteatur quis praeter parochialis proprii licentiam, saltem quantum ad confessionem se mel in anno faciendam, huic statuto praeiudicari debeat: immo adhuc requirenda est licentia sacerdotis parochia lis nisi hoc exprimatur quod istud liceat sine sua licentia. Intelligo obtinenda, & hoc non pro fratre vt possit absoluere, sed potius pro subdito vt possit a fratre absolui. lpse enim dominus Ostiensis dictam sententiam confirmat per glossam Bernardi subdens. ldem videtur hic sensisse Bernar. dicens quod per talem indulgentiam non videtur tolli spe cialis licentia, immo restat petenda, sicut & vna seruitutae sublata remanet altera. sed per hoc in nullo mi noratur potentia fratris de absoluendo actiue. Et sic cum dominus Ostiensis suam sententiam confirmet per glossam Ber. pa tet quod tempore Ostiensis non fuit glossa Ber. reprobata. Qui tamen Ostiensis vltimus glossatorum fuit: & di scripsisse glossas suas super decretales tempore domini Clementis papae, licet aliqui dicant quod dicta glossa Bernar. reprobata fuit per literam domini Clementis Quidam temerarie sentientes &c. Dicunt enim contrarii quod talium assertionem & talem sententiam aliquorum attendens Clemens papa declarauit quod in confessionibus audiendis a fratribus non opor tet requiri licentiam sacerdotum parochialium etiam a subditis. Quid tamen (ut videtur) non est vsquequaque verum. Ad cuius pleniorem intellectum est aduertendum: quod sm quod iam innuebant Bernar. & Ostiensis alia est licentia quae licentiatur confessor vt solutis clauibus possit audire confessiones subditorum alterius & illos absoluere: & alia est qua confitens licentiatur vt possit alteri confiteri quam suo parochiali & ab illo absolui. Ad hoc enim quod sacerdos alienus possit absoluere cum effectu subditos sacerdotum parochialium, non solum requiritur licentia vt ille sacerdos alienus habeat claues solutas, sed etiam requiritur licentia vt subditus alienus ei subdatur, & per hoc vsus clauium sacerdotis alieni circa ipsum possit hatrene effectum: vt sm hoc licentia generali qua ex parte confesso ris soluuntur claues quasi vna seruitus, non soluitur obligatio subditi confitentis quasi alia seruitus vt videtur. Et videm turi hoc dicti expositores consentire, nec videtur in hoc eis contrariari dominus Clemens quantum praetendunt verba declarationis eius. lpse enim sm planum verborum suorum solummodo loquitur de licentia concessa confessori, quasi con tra nescio quos temerarios, qui dicebant quod licentia a superiori data sacerdoti alieno in praedictis non sufficeret nec claues sic perfecte dissolueret vt confitentem sibi absoluere posset, etiam quantum esset de se, nisi cum hoc ades set licentia sacerdotis parochialis, quod non est verum. Glossatores autem dicti dicunt quod cum licentia data confessori generali priuilegio quae quantum est de se possit absoluere sibi confitentes, requiritur licentia curati parochialis data confitenti vt possit ab alieno sacerdote absolui cum effectu. Et quod ita sit, videtur praetendere lira domini Clementis: quae sic dicit loquens fribus. Quidam temerariae sentientes & ad sobrietatem sapere nescientes, impudenter praesumunt asserere quod de licentia vel commissione aut concessione Romani pontificis, vel legatorum apostolicae sedis seuordinariorum vos sine licentia sacerdotum parochialium & assensu non potestis libere praedica re populis: audire confessiones: absoluere poenitentes ac poenitentias iniungere salutares. Nos igitur volentes assertionem tam temerariam penitus confutare & elucidare in talibus veritatem: deliberatione prouida declaramus: quod si vobis detur licentia praedicandi populis, confessiones audiendi, absoluendi, ac poenitentias iniungendi, committatur seu concedatur a legatis apostolicae sedis aut ordinariis loco rum nedum a ro, potes. &c. aliorum praelatorum inferiorum & rectorum ecclesiarum ac sacerdotum paro chialium assensu nullatenus requisito. Ecce quia dicit, Si vobis detur licentia &c. libere potestis praedi care &c. aliorum &c. nullatenus requsite scilicet ad vos licentiandos. Per quod(ut videtur) non excluditur quin cum priuilegio generali ad subditos licentiandos vt possint ab illis absolui, eorum licentia requirenda est. Quid videntur sentire dicti glossatores: & maxime Ostiensis: qui videtur hoc exprimere, cum dicit. Sed nec putamus quod quantumcunque ex licentia generali confitenti data &c. Et sic vt videtur dicti glossatores nullatenus sentiunt idem cum dictis temeraris scilicet quod ad illos confessores licentiandos deberet requiri illorum assensus. & sic vt videtur dictum Clementis non est diuersum aut aduersum dicto dictorum glossatorum. Quare cum ex priuilegio domini Martini non detur fratribus aut volentibus confiteri eis nisi licentia generalis remota illa clausula, volumus autem (libertas, enim & plenitudo potantis ad exercendum actus praedicandi & audiendi confes siones & absoluendi, nihil speciale apponunt, sicut iam declarabitur, quantum est ex parte fratrum: quare & multo minus quantum est ex parte confitentium fratribus: quibus non dirigitur priuilegium licet in eorum fauorem sit concessum igitur si vt videtur per sententiam dictorum glossatorum non quassat priuilegium, statutum generalis concilii, sal tem quo ad confessionem semel in anno faciendam proprio sacerdoti, nec ei praeiudicat: immo requirenda est licentia sacerdotis ad hoc vt subditus eius possit absolui a fratre, cum in priuilegio illo non exprimatur: quod liceat fra trem illum absoluere fine licentia sui sacerdotis. Nisi forte per quandam consequentiam intelligatur declaratio Cle mentis extendi ad confitentes. Si enim detur fratribus licentia audiendi confessiones & absoluendi actiue abs que licentia sacerdotis: ex hoc videtur dari subditis licentia confitendi illis & absoluendi ab eis passiue, etiam absque licentia sacerdotis, quia vana esset concessio actiua fine concessione passiua. Et sic vlteris videtur quod a fra tribus virtute talis concessionis possunt subditi absolui absque licentia sacerdotum. Propter quid aliquibus non aspicientibus ad talem consequentiam, sed tenentibus sententiam dictorum glossatorum, visum est quod ego alias & iam su pra nimis concessi fratribus, dicendo quod ex priuilegio domini Martini habent quod praset audire confessiones subdito rum parochialium & eos absoluere praeter hoc quod subditi licentiam super hoc habeant a suis parochialibus. Sed quicquid sit de dictis glossatorum & declaratione Clementis, semper visum est mihi & adhuc videtur quod dominus Martinus priuilegio suo hoc intendat eis concedere. & hanc intentionem suam sufficienter explicat quando di cit: Volumus autem quod qui fratribus confitebuntur eisdem. Per hoc enim quod explicat quod per concessionem suam subditi pa rochialium possint fratribus confiteri, satis explicat quod et passiue absolui, quia non sit fratribus confessio nisi propter absolutionem. & hoc est non licentiati ad hoc, quid sufficienter explicat per hoc quod continuo sequitur. Suis presbyteris parochialibus confiteri &c. ad quod nequaquam tenerentur si prius licentiati fuissent ab eisdem. Hoc enim concedit eis statutum generalis concis scilicet quod de licentia parochialis sacerdotis subditus potest alie no sacerdoti confiteri & absolui ab illo, & constat quod talis non tenetur redire ad sacerdotem ad confitendum prout statuit generale statutum si nullum peccatum conmittat post confessionem factam sacerdoti alieno de licentia parochialis. Dico ergo quod quamuis verum esset quid dicunt praedicti glossatores, uod scilicet non sufficit licentia generalis ad praedicta, quando nihil exprimitur in priuilegio per quid soluatur ius commune: Semper enim standum est pro iure conmuni nisi specialiter auferatur: aut nisi non possit saluari cum priuilegio: & priuilegium vt saluetur cum eo ius commune stricte interpretandum est: quando tamen in priuilegio generali exprimitur clausula per quam cum perfecte conseruetur ius commune nullum fiat alteri praeiudicium, bene sufficit licentia generalis. De tali autem priuilegio non loquuntur glossatores: quo rum sententia non intendit nisi saluare ius commune: sic vt nulli alii fiat praeiudicium. lpso enim saluo, sic bene verum quod priuilegium quo ad alia omnia debet largissime interpretari. Quare cum in priuilegio generali Martini per il lam clausulam, volumus autem &c. expresse saluetur ius comune & parochialium quo ad obligationem de semel in anno ipsis confitendo prout statuit concilium generale, etiam si non petatur ab eis licentia de confitendo fratribus eo quod (ut opinor) virtute clausulae dictae tam perfecte tenetur confessus fratri, confiteri sacerdoti parochiali omnia peccata sua quam teneretur si fratri non esset illa confessus. secundum quod hoc praetendit planum verborum illius clausulae: Dico ergo quod virtute priuilegii domini Martini fratres non solum habent potestatem audiendi confessio nes qualem forte habuerunt a tempore papae Alexandri, aut forte ab ordinis sui institutione, & hoc ex ali quo generali priuilegio: cum quo sm dictos glossatores requirebatur licentia subditi a sacerdote parochiali vt posset absolui a fratribus: sine quali priuilegio aut aliquo alio maioris virtutis fratres habuissent claues ligatas sicut subditi sine dicta licentia, etiam cum generali priuilegio secundum sententiam dictorum glossatorum habuissent anlas ligatas. Immo dico quod virtute priuilegii eiusdem Martini ipsi fratres habent etiam potestatem perfecte absoluendi subditos curatorum, etiam si non sunt ad hoc licentiati ab eisdem, & etiam si non habuissent hoc ex priuilegio generali cum declaratione Clementis: vt in hoc derogatum sit illi quod dicitur de poenitentia dist. vi. c. Placuit. Nulli sacerdotum liceat quemlibet commissum alteri sacerdoti ad poenitentiam recipere sine eius consensu. sed tamen tenentur ad curatum reuerti ad eadem confitendum, aut ad ratihabitionem supe factis per fratrem obtinendam, quia vt puto in hoc casu sufficit ratihabitio. Secundum haec ergo adhuc dico sicut alias dixi, licet fratribus videatur mirum quod ab initio duplex erat ligamen, ne fratres cum effectum possent absoluere subditos curatorum. Vnum ex parte ipsorum: qua. scilicet habebant claues ligatas, quid soluit aliquod priuilegium ipsorum generale, & hoc sium declarationem Clementis iam dictam. Alterum vero ex parte subditorum ne possent absolui a fratribus sine licentia curati, quid dico secundum expositionem iam dictam dictorum Glossatorum. Et sic non nego nec vnquam negaui quin fratres forte ex priuilegio Alexandri habeant quod quantum est ex se possint absoluere Sed an ante priuilegium domini Martini habuerint priuilegium aliquid, per quod possent absoluere cum effectu non licentiatos a curatis, maxime sic quod non oporteret eos reuerti ad confitendum eadem: de hoc me non intromisi vnquam nec intromitto adhuc. Sed contrarii addunt dicentes: quod ego adduxi Ber. & Ostien sem ad probandum quod oportet eadem reconfiteri: quod illi non dicunt. Dico quod verum est, sed non solum ad hoc probandum quod ex solo priuilegio generali secundum sententiam illorum (ut videtur) fratres non possent omnino absoluere non licentiatos a curatis: quod concessit dominus Martinus vt dictum est. Et sic in dicendo quod fratres virtute priuilegii generalis non possunt absoluere, dicunt quod nos dicimu scilicet quod opor tet eadem confiteri sacerdotibus, & plus. Quod bene declarat Ostiensis, quia postquam dixit super illo ver bo Aproprio sacerdote. sic inquiens. Confessio facta papae episcopo & eorum poenitentiariis & licen tiatis ab ipsis tenet tanquama suo iudice, & hoc sic licentiatis quod non oportet confessos eis prius licentia ri, vel pro confessione facienda reuerti ad sacerdotes. continne subiunxit praedicta. Sed vt putamus &c. vt supra, quasi dicat: confessio facta habenti generale priuilegium non tenet nisi confitens ad hoc sit licentiatus, & sic eum qui vult confiteri priuilegiato priuilegio generali, non solum oportet petere licentiam ad hoc si non vult confiteri omnino suo sacerdoti (ut dicunt fratres) sed etiam si non vult confiteri ei eadem, & etiam (ut videtur secundum dictos glossatores) si velit ab illo simpliciter posse absolui. Quod ergo dicunt contrarii: quod fratribus data est potestas absoluendi ante priuilegium domin Martini: dico quod hoc bene credo: quod scilicet eis data est dicta potestas per aliquod priuilegium generale, de quo loquuntur dicti glossatores vt visum est. Si autem data sit eis per priuilegium aliud speciale in quo exi mitur populus & subtrahitur ius sacerdotum contentum in generali statuto, vt non licentiatos ab illis pos sint fratres sic absoluere, vt illi non teneantur reuerti ad illos ad eadem illis confitendum, quod quidem est aequa lis ad minus virtutis cum priuilegio Martini vel maioris, mirum est quod illi vsque ad ista tempora vsi non sunt illo aperte audiendo confessiones absque licentia epseorum & sacerdotum parochialium, & protestando quod confessi eis sine licentia sacerdotum nullo modo tenerentur reuerti ad illos nisi ad protestandum se fuisse confessos fratri: & quod modo litigant de nouo cum tanto scandalo pro vsu priuilegii domini Marti ni secundum illum modum. Sed quodocumque res se habeat de eorum priuilegiis aliis, ad phiaosenus solummo lo qui intendimus sicut & hactenus locuti sumus, de concessis fratribus in priuilegio domini Martini, acsi alia priora priuilegia ipsorum essent ad istud priuilegium domini Martini redacta, put alias de illo locuti sumus, & hoc maxime quo ad reuersionem faciendam dicto modo ad suum sacerdotem, quod fieri districte praecipit dominus Martinus. propter quod (ut videtur) quo ad hoc decreto in eius priuilegio standum est: etiam licet alia priui legia eorum praecedentia ad hoc confessos eis non expresse astrinxissent. Sic bene enim probabile est auctorita te domini papae fratrum priuilegia priora quo ad aliquid posse restringi per posterius: sicut rescripta priora per posterius frequenter restringuntur, non quod per hoc alia priuilegia eorum sint retracta, sed quod sunt forte vel restri cta vel declarata quo ad aliquam generalitatem quao fuit in eis & quae nimium posset extendi, ad hoc videlicet quod con fessi fratribus & non licentiati a sacerdotibus nullatenus tenerentur ad eadem confitendum suis sacerdotibus em quod dominus Bonauentura in scripto suo super quartum sententiarum dist. xvii. loquens de habentibus potestatem ex priuilegio generali dicit sic. Credo quod talibus data sit potestas audiendi confessiones non in praeiudicium bono rum sacerdotum, sed in fauorem potius fidelium. Quare cum omnes sacerdotes curati quousque tolerantur per ecclesiam existimandi sunt esse boni, sufficientes, & idonei, licet forte fratres contrarium suspicentur, vt iam dicetur: nullo ergo modo in praeiudicium eorum est priuilegium generale, sic quod confessi priuilegiatis non teneantur eadem numero iterato suis sacerdotibus confiteri si prius non fuerint illa confessi illis, aut licentiati ab eis ad alteri confitendum. Et ita quo ad hoc ly Volumus autem, in priuilegio domini Martini non addit aliquid super priuilegium generale neque super illud quod praecedit in priuilegio eodem, quod non continebantur virtunte in illa generalitate, vt iam amplius declarabitur. Et sic illa clausula, volumus autem &c. non est nisi quaedam explicatio intellecti sub generalitate generalis priuilegii: vt tollatur omnis occa sio male intelligendi illud & nimium extendendi potestatem in eo concessam. Quoniam quod sm praedicta concedit subditis implicite quod possunt licentiati a sacerdotibus absolui a fratribus: bene praedictus dominus Bonauen tura addit subdens post praedicta. Dico quod secundum intentionem priuilegii parochiales iure suo non priuantur: immo faciendum est semper quod a suis parochianis eis debita reuerentia exhibeatur. & ideo eius com silium est quod tales confessores sic confitentes remittant ad proprios sacerdotes, & si sacerdos non est contem tus tali confessione, iterum audiat eum. et si sacerdote exigente nolit confiteri vix crederem talem personam vere poenitentem. Sed sicut modo tali consilio non obtemperant fratres: sic nec tempore dicti magistri obtemperauerunt sed grauis quaerimonia super hoc facta erat domino Innocentio papae. iiii. in concilio Lugdunen. m quod scribit vniuersis religiosis in illa litera. Etsi animarum. sic inquiens. Non solum graui, sed clamosa quaerela nostris as sidue auribus intimatur quod non nulli vestrum suis iuribus & finibus non contenti parochianos alienos praesumunt temere ad diuina recipere contra canonicas sanctiones, & quasi caeteri ad laicorum iudicia exi stant minus idonei & indigni, velut ad morbos curandos apud alios salubre consilium nequiuerint in uenire, licet dictorum parochianorum iudices non existant, se iudices facientes, periculose illudentes ipsos in foro poenitentiali iudicant & absoluunt pro libito suae voluntatis. & infra. Sicque sit quod sacerdos qui recipien do curam ipsorum suam pro eis animam obligauit, dum sibi talitur subtrahuntur statum eorum ignorans non potest sana re quod in eis est aegrotum. & infra. Hi denique sacerdotes nullam praesent de sic pereuntibus animabus deo reddere rationem in supremo iudicio. Et ne tam abusiuos excessus videamur per tolerantiam comprobare, volentes in poste rum fraeno iuris praedictarum transgressionum iniurias cohibere, ac singulis ecclesiis & eorum ministris sua iura omnimode conseruari, nec non parochianorum saluti & vestrae consulere in hac parte circa praemissa &c. vt statim sequitur. Sed dicunt contrarii quod litera illa reuocata est per dominum Alexandrum proximum successorem domini Innocentii scribentem omnibus praelatis haec verba. Vniuersitati vestrae per apostolica scripta manda mus quatenus per huiusmodi literas vel occasione mandatorum seu praeceptorum aut sententiae quae continent, nihil prorsus agatis: cum nullam deinceps efficaciam habeant vel vigorem. Dico quod litera domini Innocentii duo continet, vn. scilicet antiqua iura quae deducit in medium, & nihil nouum in grauamen fratrum, aliud vero est poena contra transgressores. Dicit enim dominus Innocentius, loquendo fratribus sic immediate post praedicta Circa praemissa nihil nouum in vestrum inducendo grauamen. ecce primum. Sed antiqua & moderna iura in medium deducendo. & infra. Siquis vero vestrum temerarius huius praeceptionis transgressor &c. Ecce se cundum. Dico etiam quod dominus Alexander duo reuocauit correspondentia dictis duobus. vnm. scilicet ea quae a praede cesso re suo processere in grauamen religiosorum. aliud vere. scilicet poenam contra transgressores inflictam. Dicit enim sic. Verum quia super praemissis literis cogitare attentius & studiosius deliberare proponimus pacis commodum & quie tis solatium ecclesiis & personis ecclesiasticis potissime cupientes, praefatas literas, et siquae aliae super praedictis, vel eorum aliquo contra praefatos religiosos vel aliquos ex ipsis generaliter vel specialiter praeter formam communem & solitam processere. Ecce primum. & sequitur continue secundum. Ac mandata seu praecepta facta in eis vel eorum auctoritate penitus duximus reuocanda. Quantum ergo ad primum dominus Alexander nihil reuocauit, quia dominus Innocentius vt ipsemet iam dixit nihil nouum in grauamen religiosorum fratrum induxit. Non enim puto quod dominus Alexan. insinuare voluit dominum Innocentium in hoc fuisse mentitum. Quantum vero ad secundum etiam non puto quod intentio domini Alexandri fuerit reuocare antiqua iura quae dominus Innocentius dixit se producere in medium quibus exceptis vt videtur nihil praeter formam communem & solitam in litera domini Innocentii processit. Bene tamen puto quod omnem poenam contra transgressores latam reuocauit scilicet inobedientiae & excommunicati onis & compulsionis ad statutorum obseruantiam per dicecesanos. Quaecumque ergo scripta sunt in illa litera, Etsi animarum. adhuc rata sunt & esse debent dictis poenis extritis. Et sic quod dixit dominus Alex. in principio reuocationis suae: Nec insolitum est nec nouum: vt ea quae per occupationem vel festinationem fiunt, pro eo quod congruae deliberationis limam praetereunt, impensioris considerationis reducantur examine vt rectio ra & elimatiora per attentionem plenioris discussionis emanent, nullatenus est referendum (ut videtur) ad primum praedictorum. Illud enim nec nouum nec insolitum, nec per occupationem vel festinatio nem prolatum est, nec congruam deliberationis limam praeteriuit vt impensioris considerationis reduca tur examine. Nec similiter referendum est illud ad secundum quo ad mandata, propter iam dicta, sed solummodo referendum est illud ad secundum quo scilicet ad poenas: quia forte nimis gra ues erant. super quibus dictus dominus Alexander studiosius deliberare proposuit. Sicut autem tunc domino Innocentio super factis fratrum secundum dictum modum grauis facta fuit quaerimonia, sic est nostro tempore consilis quaerimonia & super consili facto proposita fuit domino Martino, & similiter domino Honorio, & adhuc proponitur domino Nicolao. Vtinam ergo ipse dominus Nicolaus animarum affectans profectus &c. vt scribitur i principio lirae domini Innocentii: ac pacis commodum &c. vt scribitur in fine lirae domini Alexam. eam quae dominus Martinus primo,. & dominus Innocentius secundo e vita praesenti subtracti complere non potuerunt ad pacis commo dum & quietis ecclesiarum & personarum ecclesiasticarum executioni studeat salubri consilio demandare. His vi sis licet post longum digressum miror multum quomodo contrarii praesent dicere se numquam vidisse rationem mouentem eos quod occasione dicti priuilegii poni debeat casus in quo debeat iterari confessio super eisdem, & quod non credent ipsum esse donec per papam explanetur: cum tamen ipsa litera domini Martini de plano quoque & de com muni vsu verborum etiam solam grammaticam intelligentibus ipsum praetendat. Aliter enim clausula illa, Volumus autem, non expresse saluaret ius conmune sacerdotum, sed omnino superflueret: & sm sententiam dictorum glossatorum litera domini Martini non contineret nisi generale priuilegium, vt nec fra tres virtute ipsius possent absoluere nisi licentiatos a sacerdotibus, vt patet ex praedictis. Sed dicunt ad huc contrarii. Cum igitur ego sciam dissoluere omnia quae contra me arguuntur etiam per dicta contra arguen tium: qualiter compellar accipere nouum casum de iterum confitendo confessa: An ita sit vt dicit iste contrarius scilicet quod sciam omnia dissoluere quae contra me arguuntur etiam per dicta contra arguentium: super hoc committo iudicium legentibus scriptum hoc in quo sumnt argumentationes nimae & earum dissolutiones super hac materia.

AD euidentiam autem dictorum in generali & ad ampliorem intelligentiam dicti priuilegii domi Martini ad modum processus quem contrarii sibi in sua determinatione praefigunt, tria sunt adhuc in speciali prius quam ad rationum dissolutiones descendamus, consideranda, non intentione interpretandi priuilegium ipsum, sed exercitandi ingenia scholarium, & inuestigandi veritatem super praedictis sm pla num verborum prout alias protestatus sum. Primum illorum trium est intentio dantis priuilegium. Secundum est mo tiuum eius ad dandum illud. Tertium est forma verborum ipsius priuilegii. De intentione dantis priuilegium vt hominis, an scilicet intendebat quod fratres vterentur suo priuilegio sicut modo vti volunt eo, an non, sed potius sicut praelati volunt quod eo vtantur: bene verum est vt etiam dicunt contrarii, quod occulta est nisi quatenus manifestari pont vel ex scripto, vel ex verbo, vel ex aliquo alio signo. Sed vt dicunt contrarii:, ipsi nolunt inniti verbis eius, sed signo cuidam: quid erat taciturnitas eius. Bene enim verum est vt dicunt quod dominus Martinus audiuit plurium relatione, fratrum & praelatorum clamorem: audiuit etiam & sciuit quod fratres vtebantur potestate sibi concessa in dicto priuilegio, hoc modo quo dicunt se posse eo vti: vi delicet quod possent vti dicto priuilegio mittendo fratres sub numero indeterminato & in perpetuum ad audiendum confessiones vbique locorum omnium subditorum quorumcunque sacerdotum, saecularium. scilicet & religio sorum. & hoc absque eorum licentia & absque proposito confitendi eadem suis sacerdotibus, etiam si essent scientes potentes & volentes & idonei consulere illis & illos audire in propria persona, cessante etiam ex parte subditorum omni cauam rationabili eundi ad illos & dimittendi suos proprios sacerdotes, quod est dicunt se habere ptantem absoluendi ab omnibus peccatis communibus & etiam pertinentibus specialiter ad epseos. Quare (ut di cunt) cum papa talem vsum eorum nouit & tacuit, quid tamen solo verbo impedire potuit, nec est verisi mile quod papa vellet damnationem suam & fratrum ac populi, quam tamen procurasset & se mancipium gehennae fecisset non refrenando fratres si ipso sic sciente dicto priuilegio dicto modo vtendo abusi fuissent, vt dist. xi. cap. Papa. Et sic (ut dicunt taciturnitate & permissione & dissimulatione dominus papa Martinus acquieuit intentioni fratrum: & visus est eis concedere quid intendunt. Et quod plus est dominus Honorius successor eius audiens similiter huiusmodi clamorem dissimulauit similiter fratres sic vti dicto priuilegio, nec est etiam verisimile quod sui voluerit damnationem, fratrum ac populi. Hic primo aduertendum est quod fratres dicunt se nolle inniti verbis domini Martini, sed potius eius taciturnitati, quod multum caute dicunt: quia reuera verbis eius initi non praesent quia vt a fide dignis intellexi dominus Martinus saepius plane dixit coram pluribus cardinalibus, & aliis, est semel in pleno consistorio, quod intentionis suae non fuit quod fratres per suum priuilegium haberent potestatem absoluendi in casibus reseruatis epseis siue de iure, siue de consuetudie, siue de retentione: & quod intentionis suae fuit quod in casibus & in peccatis comomunibus confitentes fratribus tenerentur iterato eadem confiteri suis sacerdotibus prochialibus. sm quod super his ego vidi literas duorum cardinalium cum sigillis ipsorum appendentibus. Haec omnia etiam quidam vir probus & famosus mihi recitauit: qui dixit se ea audiuisse ab ore domini Martini: & proposuisse ea ex parte praelatorum in pleno com sistorio in praesentia cardinalium & domini Honorii papae infra quindenam ante obitum eius: & inuocasse ipsum dominum Honorium & cardinales in testes super praemissa. Et in alia determinatione concedit contrarius hoc se dixisse sa hoc non quia timuerit succumbere, quia vt diei contrarium a multi valentibus audiuit, si quia noluit comperare personas personis. & sic vt dixit non velle inniti verbis non fuit diffidentiae, sa personarum reuerentiae. An ita sit deus nouit quod tamen illud dictum erat diffidentiae satis declarat per hoc quod subiumxit sic inquiens. Item dixi quod propter diuersas cauas papae intentio potuit bene mutari, & per consequens diuersa dicere, & ideo standum esset vltimo dicto eius qui sciret illud. Ecce quam plane insinuat quod papa Martinus iam dicta primo dixit, etiam si dixit contrarium postmodum mutando suam intentionem. Quodlicet potuit contigisse ipsi sicut homi- ni, nullo modo tammen praesumendum est quod in ore tanti patris tam aperte fuerint est & non. vnde hoc dicen re est multum impingere in constantiam & maturitatem quas debet habere in dictis suis dominus papa Praeterea dicta verba domini Martini a me proposita declarabant eius intentionem non super aliquo facto futuro, sed solum super praeterite scilicet super concessis fratribus in suo priuilegio: nunc autem licet super facto fu turo bene & discrete potest quandoque mutari intentio proponentis: non tamen super facto praeterito, sicut nec ipsum potest mutari quin factum fuerit. & ita postquam semel verbis declarauit intentionem suam super contentis in dicto priuilegio, non fuisset discretionis aut constantiae postmodum verbis contrariis declarasse inten tionem suanm fuisse contrariam: nec potuerunt ambo dicta fuisse vera, qualia nefas est putare dominum papam protulisse. Quia ergo vt credo, bene notum est fratribus dominum Martinum dixisse verba priora, cau te ergo dicunt quod nolunt inniti verbis eiusdem, sed taciturnitati: qui si verba aliqua pro se habuissent, libenter ea proposuissent postquam tot cauillationes & friuolas defensiones pro se inducunt, quae tacitur nitas reuera aeque bene est pro praelatis contra fratres quam econtra. Sicut enim papa Martinus audiuit quomodo fratres vtuntur dicto priuilegio, sic similiter audiuit quomodo praelati in vsu eius praedi cto fratribus resistunt, & eos impediunt, populum retrahentes & admonentes ne eis confiteantur nisi licentiati aut cum proposito confitendi eadem suis curatis, alio quoque modo quam fratres eo vtum tur, esse vtendum dicto priuilegio asserentes, & tamen similiter tacuit papa. Nec etiam verisimile est quod pa pa tacens vellet suorum epseorum damnationem & populi. & sic taciturnitate & dissimulatione, sicut prius acquieuit intentioni praelatorum, & videtur eis concedere quid intendunt. & idem fecit dominus Honorius eius suc cessor. Et ad istam intentionem pro praelatis potius facit Decretum quod inducitur pro fratribus quam pro ip sis fratribus, quia ipsum loquitur specialiter de taciturnitate circa excessus & delicta episcoporum. Dicit ei sic. Si papa suae &fraternae salutis negligens deprehenditur &c. Constat autem quod papa solos epseos fratres suos solet appellare & caeteros omnes filios. Dicunt fratres quod non omnes praelati clamauerunt, sed aliqui eorum tantum, quia vt dicunt, habemus multos bonos qui permittunt nos pacifice vti priuilegiis nostris. Quid non valet ad propositum. Si enim omnes clamassent: & taciturnitas papae fecisset eum mancipium gehennae: consi militer etsi solum illi de regno vno aut de vna prouincia magna clamassent, taciturnitas etiam eius fecis set ipsum mancipium gehennae. Maior enim et minor multitudo clamantium non variat, sed genus peccati circa papae taciturnitatem: quid nefas est dicere. Quia dicunt: quod habent multos bonos qui dimittunt eos vti priuilegiis suis sicut volunt: Dico quod non est aliquis praelatorum qui non permitteret eos in pace priuilegiis suis vti quemadmodum secundum iura eis vtendum est, sed illi qui resistunt eis intendunt solum resistere abusui ipso rum circa priuilegia. & in hoc sic resistentes fratribus merito credunt firmiter se offerre obsequium deo, & populum a praecipitio trahere, implendo illud quod dictum est cuilibet eorum, prouerb. xiiii. Erue eos qui ducuntur ad mortem: & qui ducuntur ad iteritum liberare non cesses. Vnde si illi episcopi qui permittunt eos vti suo priuilegio domini Martini tali modo vt volunt eo vti, permittant vsum & non potius abusum, & an in hoc boni sint, dum tamen nouerint abusum, & aduertant imminens periculum:, ipsi viderint. Timeo enim ne eis possit improparari illud Eze. xiii. Non ascendistis ex aduerso, neque opposuistis vos murum pro domo lsrael vt staretis in praelio in die domini. Quod exponens Grego. in libro i. pasto. dicit sic. Ex aduerso quippe ascendere est pro defensione gregis voce libera huiusmodi potestatibus contraire. Et in die domini inpslio stare est pra uis decertantibus ex amore iustitiae resistere. Qui sic ex aduerso non ascenderit veritatem proponendo, reue ra vt existimo hoc propter aliquem timorem mundanum omittit. Vnde & timeo ne illis poterit dici illud lob. vi. Qui timet pruinam cadet super eum nix. Quod exponens btuns Gretiu. libro vii. Mora. dicit sic. Nonnul li dum temporalia pertimescunt districtionis aeternae animaduersioni se subiiciunt. De quibus per Psalmistam de Trepidauerunt timore vbi non erat timor. lste namque veritatem iam libere defendere appetit, sed in ipsa sua appetitione trepidus indignationem potestatis humanae pertimescit, cumque in terra hominem contra veritatem pauet, eiusdem veritatis iram caelitus sustinet. Praeterea in dicto modo arguendi, contrarii valde irreuerenter mali & insiliunt & impingunt in vtrunque papam praedictum. Ex hoc enim modo arguendi, modo pro fratribus modo pro praelatis, concluditur ineuitabiliter vtrunque illorum aliquando occasione suae taciturnitatis fuisse obnoxium graui peccato. Nam (vx arguunt fratres) si ipsi sustinerent falsitatem: & illam vterque papa sua taciturnitate dissimulasset, seipsum damnasset. Et ex eodem modo arguendi vt iam dixi potest concludi quod si praelati sustinerent falsitatem, & vterque papa sua taciturnitate dissimulasset, similiter seipsum damnasset. Et sic sequitur quod in omnem euentum vterque papa seipsum damnasset & peccato mortali se obligasset, & sic sua taciturnitate seipsum mancipium gehennae fecisset. quod tam humiles filii de patribus tam propitiis eis nequaquam deberent suspicari, maxime quia in dicto Decreto quod fratres pro se allegauerunt, dicitur: quod papa cuncta iudicaturus a nemine est iudicandus nisi deprehendatur a fide deuius. Et vos lectores si istud sequatur ex modo arguendi eorum iudi- cetis. Nec audiui quod fratres ad istud aliquid responderunt. Praeterea dicta argumentatio multo magis est contra fratres quam pro ipsis. Quando enim partes litigant coram iudice, & contrariantur, altera defendente ma lam causam: si dissimulatio & taciturnitas iudicis est in culpa eo quod non obuiat parti quae iniustam causam de fendit: illa taciturnitas potius signum est quod pars illa cui magis fauet iudex defendat iniustam cauasam quam al tera, quia quilibet iudex magis solet deferre parti cui magis fauet. Quare cum vt saepius visum est de facto, fratres consueuerunt habere maiorem fauorem apud plures summos pontifices in impetrandis illis quae sunt de iure praelatorum, quam praelati in resistendo in hoc fratribus & iura sua defendendo: quod patet ex hoc quod sepulturas, immunitates quasdam, & plurima alia quae multum vergunt in praeiudicium & damunm praelatorum frequenter impetrauerunt in damnum illorum & grauamen, etiam ipsis contra clamantibus: si taciturnitate sua ipse papa fuit in culpa, vel ex parte fratrum, vel ex parte praelatorum in non coercendo alteros eorum, quod necessario sequitur ex modo arguendi facto, vt dictum est: taciturnitas ergo illa potius erat signum quod fratres defendunt iniustam causam contra praelatos quam econtrario: & quod papa potius tacuit & peccauit, si tamen peccauit, plus fauendo fratribus quam praelatis. Ad haec fratres non respondent, sed primo inuehuntur in me dicentes, ecce vna manu vngit & altera pungit: vngit quidem in eo quod dicit nos esse fauorabiles papae: pungit autem in eo quod dicit nos habere causam iniustam. Item secundo inuehuntur in me dicentes, ecce quomodo impingit in papam cum dicit eum fouere iniustam causam, & scribatur in prouerb. Accipere personam in iudicio non est bonum. Item tertio dicunt quod non est simile de taciturnitate papae in facto fratrum & praelatorum: quia fratres bene vtuntur priuilegio suo in quo praelati eos impediunt: & ideo bene egit papa quod tacuit & noluit contra eos exaudire praelatos & permisit vsum fratrum. Item quarto dicunt quod taciturnitas papae potest esse pro eis, non autem pro praelatis, quia si aliquis ex aelo in aliqua parochia audiret confessionem nullam habens iurisdictionem, & quaerimonia contra illum de eo veniret ad episcopum, & ipse taceret nec illum prohiberet sola taciturnitas episcopi esset facti illius confirmatio & daret ei potestatem, & sic taciturnitate vsum fratrum approbauit & multum meruit.

AD ista dico per ordinem. Ad primum enim dico quod numquam fuit intentionis meae vn gere eos ole. scilicet peccatoris impinguando capita ipso rum vt corda eorum tamquam innocentium subuerterem per benedictiones & dulces sermones: nec etiam vnquam fuit intentionis meae pungere eos ad reprehendendum, sed so lummo ad corripiendum in misericordia & interpellandum vt per verba veritatis commoniti custodirent viam aequitatis. Non est est verum quod dixerim fratres hatbene iniustam cauam, imo solummo dixi quod taciturnitas papae potius est signum quod ipsi iniustam causm defendant quam praelati: quid etiam ego firmitur opinor. Ad secundum: quod dixeri papam fo uere iniustam cauam, & quod sic impingo in eum: dico quod non est verum. non enim dixi papam fouere iniustam cam: immo dixi quod taciturnitas papae potius esset signum quod fratres defendebant iniustam causaam quam quod praelati, si ipse sua tacitur nitate esset in culpa: quod necessario sequitur ex modo arguendi fratrum sm praedicta. Vt esnt iam dicam nullo modo necessa rium fuit ponere papam fuisse in culpa pro taciturnitate sua, per hoc declarando quod modus arguendi frum praedictus non valuit, & hoc ad ostendendum quod papae taciturnitas in nullo vsum ipsorum circa priuilegium approbaret. Ad tertium dico quod omnino est simile de taciturnitate papae in facto fisum & praelatorum: praeter hoc quod si praesumendum esset quod propter iniustam cam alterius partis papa tacuisset, potius praesumendum esset quod propter iniustam causam ex parte fratrum, quam ex parte praelatorum tacuisset, vt dictum est. Et per hoc econtrario etiam praesumendum est quod si propter iustam cauam quam altera partium defendisset, festinasse debuisset suam declarationem, quod potius festinasse de buisset eam propter iustam causam ex parte frum quam ex parte praelatorum. & sic in eo quod taciturnitate sua vterque papa distulit priuilegii declarationem, omnino ex hoc praesumendum est potius quod iustam causam defendebant praelati quam quod ipsam de fendebant fratres, vt videtur probabiliter, in hoc potius deferendo fratribus quam praelatis. Quid autem assumunt ad ostendendum quomodo non est simile, scilicet quod fratres bene vtuntur priuilegio suo &c. Di co quod eadem ratione potest dici quod praelati bene & rationabiliter resistebant fratribus in vsu priuilegii eorum, & ideo bene egit papa quod tacuit & noluit eos reprimere & permisit eos fratribus resistere in hoc deferendo fratribus quod non statim pro praelatis sententiauit. & sic in tali dicto fratrum: est petitio eius quod debent probare & quod eis negatur. Et praeterea licet bene egisset vterque papa quod tacuit & noluit exaudire praelatos, & permisit vsum fratrum si bonus fuit, nihilominus tamen secundum dictum modum arguendi fratrum peccasset vterque eorum in non reprehendendo & cohibendo praelatos quia bonum vsum fratrum impedissent. Ad quartum quo arguunt quod papae taciturnitas erat pro eis per simile de audiente confessiones in parochia alicuius absque omni iurisdictione: Dico quod iste qui sic confessiones audiret praesumptuose ageret & multum peccaret talem actum attentando, maxime per actus continuationem sibi ius praescribere intendendo: & omnino esset cohiben dus nisi notum esset quod ad hoc a deo missus esset. Quemadmodum Equitius abbas missus erat a deo ad praedicandum cui tamen Damasus papa defendere praecepit actum praedicationis sicut & debuit, quousque in somno reue latum fuit quod ille ad praedicandum a deo missus fuit, sicut recitat btuns Gretinu. in primo libro Dialo. Quare si tale factum tamquam simile fratres ad factum suum velint applicare, confitentur se praesumptuose agere, & mala fide ius sacerdotum velle praescribere: propter quod in talibus multum caute cauendi sunt ne clam ius sacerdotum subripiant, & sic ab initio a talibus cohibendi sunt ne paulatim intrando contingat illud quod legitur Cam. xiii. quaest. i. His itaque respondetur in. b. Laborantem agricolam. Vbi dicitur sic quasi praelati loquantur fratribus. Nos sumus agricolae laborantes, vos vultis primum de fructibus nostris percipere, immo non primum quia nec vltimum nobis relinquere vultis. Aprioribus enim incipientes paulatim sumitis & totum vsurpare contenditis: vt pro nobis videatur dictum Frustratim lupus comedit agnum. de quo etiam dicit Innocentius quartus loquens quibusdam religiosis in litera supradicta. Illud satis notabile videtur & indecens: quod nonnulli vestrum mox vt aliquos aegritudinis languore detentos in telligunt ad ipsos vndique festini concurrunt, & eos illectiuis verborum blanditiis demulcentes & praecipuum salutis remedium pollicentes, si apud eos ecclesiasticam elegerint sepulturam: ac tandem eos ad suum propositum talibus assuasionibus pertrahentes ad testamenta eorum ordinanda se ingerunt & laetantur cum canonica iustitia defraudant ecclesias de quarum parochiis assumuntur corpora mortuorum: & qui vt nudi nudum Christum libere sequi possent, religionis se vinculo astringentes praetiosa & magna contempsisse noscuntur, se in alienis nimium contra deum & iustitiam vsurpando exhibent pertinaces. Nec credo quod talis taciturnitas praedicta superioris praelati ad tempus posset tanquam ex suo facto ius tribuere. quia ex causa rationabili fieri posset vsque ad tempus congruum corrigendi talem praesumptionem: & maxime personis in quibus de iure communi tale ius cadere non potnt: quales forte sunt fratres: & maxime ex tali facto circa communitatem parochianorum: super quos non acquiritur praescri ptio quin pertineant ad sacerdotis parochialis subiectionem & obedientiam, nisi omnino eis per praescriptionem subtrahantur ne sint eorum parochiani. & sic quantumcunque alteri confiteantur absque licentia eius, semper tenentur reuerti ad ipsum ad eadem confitendum ei nisi contrarium in priuilegio specialiter caueatur, vt dictum est sm praedictos glossatores. Sic ergo reuertendo ad propositum dico quod vterque papa tam Martinus quam Honorius bene dissimulare potuit ad tempors sua taciturni tate discordiam quam nouit inter praelatos & fratres licet altera partium foueret iniustam causam & hoc ex causa licet non cuique manifesta & absque omni culpa sua & negligentia. Decretum autem quod in ducunt fratres ad probandum quod papa peccasset si sciuisset fratres fouere iniustam causam, & eos non reprehendisset, loquitur in casu quando papa negligit corrigere corrigenda, vt patet ex verbis eius praedictis. Tunc autem negligit quando sine causa differt corrigere quae pro temporis necessitate statim sunt corrigenda, quam causam non debemus supponere defuisse in casu nino. Est ergo intel ligendum: quod licet ita dissimulatum esset factum fratrum, vt dicunt: per hoc tamen non praesent ostende re suum propositum vllo modo, sed potius cautum faciunt dominum papam ne de caetero, nec diutius dissimulando talia permittat incorrecta, & ex negligentia inculpetur, quem tamen frequenter ex causa oportet multa per patientiam tolerare, alias perducenda in iudicium & corrigenda. & sic vt aestimo actum est in proposito. Curia enim Romana non plumeos, sed plumbeos pedes habet, nec ad quencum que ventum cuiuscunque clamoris statim mouetur, nec moueri debet: sed patiens est iustitiae redditor, & expectat instructionem, maxime quando causa est ardua & inter magnas personas. Quamquam ergo tam dominus Martinus quam dominus Honorius firmum habebant propositum pacificandi in breui di ctam discordiam: & super modo pacificandi eam ad honorem dei & animarum salutem deliberauerunt: tamen ambo morte praeuenti implere non potuerunt quod conceperunt. Sed hic insurgunt fratres & dicunt sic. Multum differt deliberare de bono faciendo & de malo impediendo. De bono enim fa ciendo verum est quod diu debet deliberare homo quomodo melius fiat, & ideo in dando istud priuilegium tanquam de magno bono diu debuit deliberare papa Martinus sicut ipse deliberauit. lpse enim (ut dicunt fratres) antequam esset papa deliberauit quod si contingeret ipsum esse papam quod tale priuilegium fratribus com cederet. ipsi autem malo quam primum videtur, occurrendum est, & ideo si vidisset fratrum abusum statim de buisset occurrere. Si enim vt dicit ille qui proponit, prior videret me audire confessionem alicuius, & non habe rem auctoritatem: non reputaret bonum si taceret vsque cras. Ecce quomodo omnibus modis inculpant papam de negligentia erga alteram partium, qua. scilicet non stati obuiauit insolentiae, vel contra vnam partem vel contra aliam. Si enim om nino debuit stati obuiare parti defedenti iniustam causam, & in proposito indubitanter altera pars defendit iniustam causam: quia partes defendunt contradictoria: sequitur ergo necessario ex dicto fratrum quod papa sciens cans fratrum & praelatorum in omnem euentum negligens fuerit & se mancipium fecerit gehennae: & sic per seueranter impingunt in papam secundum modum praedictum. Sed dico adhuc sicut dixi: quod pa pa sine culpa sua potuit non statim obuiare insolentiae multitudinis fratrum vel praelatorum: sed ex causa expectare vsque ad congruum tempus, & interim super modo obuiandi deliberare. Non ergo(vt dicunt) tantum de bono faciendo deliberandum est: sed etiam de obuiando malo: quid etiam est bonum quid facere. Quia autem dicunt quod de danmdo suum priuilegium dominus Martinus diu deliberauerit tamquamde bono: Dico quod reuera valde bonum est & vtile eorum priuilegium: intelligendo ipsum secundum modum quo supra ipsum dicitur intellexisse. Intel ligendo autem ipsum secundum modum exponendi fratrum: potius videtur mihi esse periculosum quam bonum & vtile, secundum quod infra declarabitur. Quid autem addunt: quod dominus Martinus anquam esset papa deliberauit se datu rum fratribus priuilegium illud: an hoc verum sit nescio: sed potius credo quod non: quia per tale dictum qua si insinuant quod ipse ad papatum aspirasset, & antequam factus erat de fiendo papa deliberasset: quod ambitiosum valde fuisset: in quo, vt videtur, multum a fratribus inculpatur. Quod subiungit ille de se & suo priore: dicendum quod non est simile: quia facto vnius personae facilius potest obuiari: non sic facto duarum communitatum: quia maturius est agendum cum communitatibus quam cum personis singularibus. Et ideo licet prior sciens fratrem audire confessionem sine auctoritate statim deliberet ei obuiare: non tamen papa sciens communitatem iniuste agere, semper statim debet obuiare. Hoc aduertens frater qui determinauit pro caeteris in sua determinatione secunda facta, addidit dicens. Recolo de taciturnitate: nos non habemus solam taciturnitatem: immo vidi literam bullatam domini Martini papae: in qua fratribus dabatur iudex coram quo possent conuenire impedientes praedicationem eorum & audientiam confessionum. Dico quod nec talibus verbis inniti possunt fratres. Bene enim verum potest esse quod dominus Martinus dabat fratribus iudicem executorem sui priuilegii quod eis dederat quo possent conuenire impedientes praedicationem & auditionem confessionum eorum quo ad formam quae data est eis in priuilegio secundum superius dicta. Non tamen ex hoc habent quod datus est eis iudex contra impedientes auditiones eorum confessionis secundum modum quo ipsi intelligunt priuilegium: maxime cum sit inconueniens verbis priuilegii. Vnde loquuntur fratres acsi omnia dicta & facta sua essent euangelia: & papa cuncta quae contingeret eos facere aut dicere appro baret. Et mirum est vnde talia praesumunt: secundum quod super hoc fundatur. xii. ratio inferius inducta contra praelatos. Hic possent subscribi priuilegia fratrum siquis desideraret. Finis. All. Quodlibet Magistri Henrici a Gandauo.