¶ Secundo circa veritatis inquisitionem ad primum. Primo dicendum est de isto termiQuantum non theologia. Potest enim accipitheo logia quatuor modis. Uno modo pro habitu quem habue runt illi quibus reuelata est: vt prophete et sancti: et de istis dicit Dion. quod isti docuerunt nos laudare deum in omnibus creaturis. Alio modo accipitur pro illo habitu qui aggeneratur in nobis ex studio et sacra scrip tura. Tertio modo accipitur pro illo habitu qui deducitur ex veritatibus contentis in sacra scriptura. 4o mo do pro habitu declaratiuo et defensiuo fidei. Et dce isto loquitur Ierony. ad eugenium. Si primo modo acci pit scilicet pro reuelata. dico quod fuit euidens et certa.

¶ Sed dubium est magnum. Quomodo habuerunt certitudininem de eis. Dicitur quod ex vna regula pro maiori scilicet ex ista. Deus non potest mentiri. Minor est accepta sub ea scilicet quod deus itadixit. ergo etc.

¶ Sed contra. dato quod maior sit vera: minor non est euidens: scilicet quod deus ita dixerit. Nec videtur quomodo potuerunt esse certi de ea. quod probo sic. Nulla veritas contingens potest intuitiue cognosci: nisi vtrumque extremorum: vel saltem alterum intuitiue cognoscatur. Probo istam: quia abstractiua fit per speciem quae repraesentat rem equaliter: siue existat: siue non existat. Nullum autem contingens potest certitudinaliter cognosci per illud quod indifferenter repraesentat rem: siue existat siue non existat. Sed nullus eorum cognouit deum intuitiue: nec eius loquelam. ergo etc.

¶ Ideo dicunt alii quod habuerunt ex aliquo lumine supernaturali: quod est maius lumine fidei: et minus lumine glorie.

¶ Sed contra. quandocumque aliua habitudo sequitur ex rationibus formalibus terminorum in quocumque lumine cognoscantur termini et habitudo: sed terminos propositionum theologie quos habuerunt illi: et nos habemus. igitur per idem lumen per quod terminos cognoscimus. cognosceremus habitudinem terminorum: ergo ponere tertium lumen nihil valet.

¶ Ideo dicitur quod habue runt alios terminos.

¶ Sed contra. Illud idem quod illi dixerunt. ali scilicet philosophi negauerunt. et per consequens eosdem terminos habuit philosophus negans: et theologus affirmans.

¶ Ideo dicitur quod habuerunt noticiam abstractiuam quam alii non habuerunt.

¶ Sed licet istud posset sufficere pro necessariis: tamen pro contingentibus locum non habet: quia per cognitionem abstractiuam non possumus certificari de contingentibus: ex quo abstrahit ab existentia.

¶ Ideo finaliter dicitur quod modus certitudinis et euidentie: quem habuerunt non est nobis notus: licet sit aliquis: tamen quis sit ignoramus. Si autem secundo modo accipiatur: etiam non est scientia theologia: sed fides. Sed tertio modo accipiatur: etiam non est scientia: quia aut deducitur ex vtraque credita: et tunc conclusio tamen erit credita. Aut ex vna per se nota: et alia credita: et tunc conclusio tatum erit credita: quiaconclusio sequiconditionem praemisse debilioris. Si autem accipiatur 4or modo. sic est vna portio nobilissima et summa methaphisice. quia methaphisica accipitur dupliciter. Uno modo vt tractat de ente: vt ens est: et tunc isto modo nihil cognoscitur de deo: nisi praecise ea que sequuntur ens inquantum ens. Alio modo vt considerat de aliis contentis sub ente: et isto modo considerat de deo. Et quia deus inter cetera quae continnentur sub ente est quio nobilissimum. hic est quod methaphisica quae considerat de dieo est summa et nobilissiima. Unde Augu. vocat platonicos philosophos theologicos.

¶ Nota etiam quod septem conditiones ree runtur ad scientiam. Quarum prima est. quod sit notita ad differentiam virtutum moralium. 2a quod sit vera ad differentiam opionis. cui potest subesse fal sum. 3a quod sit euidens ad differentiam fidei. que est enigmatica 4a quod sit habitualis ad differentiam actus intelligendi. 5a quod si necessaria ad differentiam artis et prudentie: que sunt dipossibilibus aliter se habere. 6a quod sit habita per discusum sillogisticum ad differentiam intellectus: qui principiorum. 5a quod sit causata a principiis per se notis.

¶ Ex quibus sequuntur due conclusiones. Prima. quod notitia quanconcludimus ex principiis creditis non est scientia: quia impossibile est conclusionem esse notiorem principiis. 2m quod angelus non habet scientiam: supposito quod no discurrat.

¶ Sed hic est dubium: vtrum theologus per istum habitum poterit sa tisfacere philosopho. dicitur quod non.

¶ Sed contra. quia aut ratio facta a philosop est peccans in ma: aut in forma: si in forma: forma est sibi non: si in materia. ergo vna propositio est falsa. et ita saltem potest se defendere contra eum. 2us terminus est scientia: et de isto ad cipiendo proprie scientiam dico 4or conclusiones. Prima est: quod est habitus verus et euidens. Et per hoc distinguitur ab opinione et fide. 2a conclusio quod est cognitio necessaria: et per hoc distinguitur a prudentia et arte. 3a conclusio quod est de aliquo non per se euidente: vel non de noto per se: et per hoc distinguitur ab intellectu qui est habitus principiorum. 4a quod est per discursum seyllogisticum: hoc patet. ontra ista instatur 4r. primo. quia in angelis et demonibus Sed non esset scientia: quia ex magis notis procedit scientia: vt dicis: sed demones non demonstrant: nec substantie separate. 2o sic. Substantie separate non discurrunt: quia anima separata non habet fantasma: ergo non potest discurrere ab eis sed constat quod habet scientiam: ergo etc. 3o. quia angeli et ibeati perfectam habent scientiam de diuina essentia. et tamen non discurrunt. quia fortassis habent scientiam sine discursu. 4o. quia tunc in deo non erit scientia: quia certum est quod ipse non discurrit a magis noto in minus notum.

¶ Ad ista respondeo. Ad primum dico quod accidit scientiae quod habeatur per discursum factum in temporesed in instanti potest fieri. et ita facit intellectus separatus discurrendo secundum ordinem naturae: non tamen temporis.

¶ Ad secundum dicendum: quod discursus per fantasmata accidit scientiae: conuenittamen anime pro statu isto.

¶ Ad 3m. quod non est inconueniens quod angeli et beati ex aliquibus prioribus scilicet ex essentia diuinaconcludant infinitatem: et alia posteriora.

¶ Ad 4m vei intentio aliquorum: quod aliquo modo secundum rationem in deo potest esse discursus: quia ibi est obiectum primarium et secundarium: et per prim rium cognoscit secundarium. v. ergo. per diuinam essentiam potest cognoscere quod ipsa est communicabilis tribus personis: similite deialiis veritatibus: et ita potest habere scientiam: in cognoscendietiam quiditates creaturarum valet. quod ex rationibus talibus sequitalis conclusio ergo etc.

¶ Contra 4r. Primo sic. Intellectus habens proprie scientiam discurrit a magis notis ad minus nota sed hoc est inconueniens in deo. ergo etc. 2o. quia nulla noltitia intuitiua est discursiua: cognitio beatorum est intutiua: ergo non discurrunt. 3o. quia in omni discursu sunt plures actus: sed in deo: nec in angelis respectu dei non est nisi solus vnus actus. ergo etc. 4o: quia omne intuitiue cognitum est per se notum: sed intellectus diuinus et intellectus beatus cognoscit intuitiue diuinam essentiam. ergo etc. Nam per se notum non potest demonstrari. ergo etc.

¶ Ad ista. Ad primo dico. quod magis notum potest intellecti dupliciter: vel discursu st magis noto: vel quia illud fit per se certius quam aliud: et hoc non est in proppsito. Alio modo quod principalius et. q. prius. Et isto modo non est inconueniens: nam sic deus praodiscurrrere a sua essentia tanquam a principalius noto ad alia que sunt quasi secundario nota.

¶ Ad 2m dico. quod in tuitiua notitia est aliquando discursiua: vel potest esse nam Aug. dicit super gen. quod beati cognoscendo deum: ex consequenti cognoscunt creaturam: et isto modo possunt dici aliqualiter discurrem.

¶ Ad 3m dico quod spiritus separati possunt vno actu totum discursum cognoscere: sed pronunc non est ita in no bis.

¶ Ad 4m concedo: quod illud est per se notum: quod est intuitiue cognitum: et non potest demonstrari stando praecisein illa notita: sed ratione alterius rationis formalis bene: sicut videndo solem video illum esse rotundum: et vt sic non demonstratur: sed demonstrationem de eius rotunditate accipiovel habeo per aliam notitiam abstractiuam. vt dicendo. omne corpus spericum est rotundum: sol est huiumodi. ergo etc. premissis respondeo ad. q. distinguendo de theo His lotlra. quia vno modo potest accipi pro illo habitu quem potest facere obiectum in intellectu proportionato. Alio modo pro illo quem intellectus viatoris potest percipere: primo modo est scientia: vt patet. 2o modo non: quia non possumus habere certam notitiam de obiecto. vt scintiamus veritates scientiae theologice: vt theologice sunt: et de istis ita est quod non potest haberi scientia proprie: alie sunt veritates methaphisicales: et non proprie et stricte theologice: et de istis bene potest haberi scientia.

¶ Ad argumentum non distinguiibi scientia contra sapientiam: sed vocat ibi sapien tiam scientiam de eternis.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 14