Quaestio 4

Questio. iiii intellectus diuinus intelligat omnia. Tum Quod non. quia mundi sunt oculeius: vt non videant malum secundum prophetam.

¶ Con tra. quia secundum sapientem. Auris eius omnia audit 4or modi dicendi. Primum hic sunc est quod intellectus diuinum non intelligit nisi seipsum. Alioquin vilesceret intellectus suus Alii autem dicunt quod deus omnia incommutabilia cognoscit. nam hoc nullam imperfectionem arguit: sed non commutabilia. quia haec in eo esset mutatio: quod est inconueniens. Alii dicunt. quo solum principalia intelligit: sicut homines. quia non est ei cum ra de bobus. Alii dicunt vere et chatolice. quod omnia intelligit scilicet bona et mala. commutabilia et incommutabilia. principalia et non principium.

¶ hic autem modus ponendi confirmat primo per sacram scripturam. Nunquid duo passeres asse veneunt: et vnus eorum non est in obliuione coram deo. Et multa talia habentur.

¶ Confirmatur autem 2o quadruplici ratione. primo sic Quanto potentia nobilior. tanto vniuersalior et communior: et etiam quanto ab stractior tanto communior. hoc patet comparando sensum ad intellectum: et sensus exteriores ad interiores: sed potentia dei intellectiua est perfectissima et abstractissima. ergo etc.

¶ 2 sic. et est doc. Quandocumque est aliqua potentia quae cognoscit aliquam rationem formalem: potest cognoscere omne illud in quo includitur illa ratio formalis. Ista patet discurrendo per omnes potentias. Nam ex quo cognoscit illam rationem formalem. in quacumque materia ponatur poterit cognosci: sed deus intelligit rationem formalem entis que est in omnibus: et includitur in omnibus quia ipsam habet in se formaliter: ergo poterit omnia in quibus includiter cognoscere: ergo cognoscit.

¶ 3o sic. si ex hoc quod intellectus diuinus intelligeret creaturam dicere tur imperfectus: multo magis ex habet quod producit creaturam: quia sicut producere creaturam non est aliud nisi eius productionem terminari ad creaturam. ita intelligere creaturam non est aliud quam intellectionem terminari ad creaturam: sed maior imperfectio videtur esse productionem terminari ad creaturam quam intellectionem. quia productio requirit necessario terminum in actu: intellectio non. quia siue existat siue non: intelligitur.

¶ 4o sic. quia si imperfectionis esset in potentia superiori attingere vilia obiecta: multo magis esset imperfectio intellectus quam sensus: quia sensus non cognoscit nisi quae litates. intellectus autem materiam et multa viliora qualitatibus.

¶ Nunc autem introduco rationes que magis conuincunt euidenter conclusione negantes quam ille alie supra posite. Primaest hec. quandocumque aliquod obiectum verius habet esse in aliquo repsun tatiuo quam in seipso: verius cognoscitur in illo quam in seipsoSed res create verius habent esse in diuina essentia quam in seipsis. ergo necessario sequitur quod verius cognoscantur in essemuis repraesentante quanin se: sed essentia est obiectum repraesentans intellectui diuino. ergo etc. Ista ratio est Ans.

¶ 2o sic. quando aliquid continetur eminenter in aliquo: impossibile est quod cognoscatur perfecte contentum nisi cognoscatur perfecte continens: nec continens nisi cognoscatur contentum: sed deus continet eminenter creatu ras: et cognoscit se perfecte vt continens. ergo etc.

¶ Confirmatur quando aliquis intellectus cognoscit perfecte aliquid: cognoscit omne illud quod in eo continetur: sed diuinus intellectus cognoscit essentiam suam perfectissime: in qua continentur eminenter omnia creata. ergo necessario cognoscit omnia creata.

¶ 3o sic. et demonstratiue: omnis intellectus cognoscens causam: vt causa est. necessario cognoscit effectum illius causare. sed intellectus diuinus cognoscit seipsum vt causa est. ergo cognoscit effectum: hoc non est nisi creatura. ergo etc. Maior est nota. quia cognitio causare vt causa est: fert in habitudine causalitatis: sed impossibile est cognoscere habitudinem nisi terminus aliquo modo cognoscatur. ergo etc. Minor declaratur scilicet quod deus intelligit habitudinem quam habet ad creaturas. Nam deus cognoscit se sub omnirotio ne qua est in eo formaliter: sed deus licet non habeat in se creationem actualem: tamen habet in se formaliter vim causatiuam. omnis vis causatiua est necessario respectu creature: ergo etc. Similiter patet minor. quia deus cognoscit se causam finalem omnium. causalitas enim causae finalis est formaliter in deo. ergo eam cognoscit: sed non est causa finalis sui. ergo alterius a se. Istud voco creaturam.

¶ 4o sic. quando aliquis intellectus perfecte cognoscit aliquod subiectum cognoscit omne demonstrabile de illo subiecto. hoc patet. quia deter oppositum. sequitur necessario quod non cognoscit ipsum perfe cte: sed deus cognoscit perfecte essentiam suam. demonstrabile autem est de ea. quod est melior omni creatura. ergo cognoscit eam meliorem omni creatura. sed hoc non est possibile nisi cognoscendo creaturam. ergo necessario cognoscit creaturam. Nam habitudo quae est in comparatiuo non cognoscitur sine termino

¶ Confirmatur. quia impossibile est complexionem ex termis cognoscere nisi termini cognoscantur: sed deum istam complexionem cognoscit scilicet quod est melior omni creatura. ergo oportet quod cognoscat terminos. ergo cognoscit creaturam quae est alter terminorum.

¶ Confirmatur. quia de omnibus contradictoriis alterum de deo verificatur. Deus enim vel est ex tempore vel non. Constat quod non. Similiter. deus vel est corpus vel non: alterum ergo de deo cognoscitur: sed impossibile est quod deus se cognoscat non esse ex tempore. nisi cognoscat tempus. Similiter impossibile est quod cognoscat se non esse corpus vel incorporeum: nisi cognoscat ipsum corpus. ergo relinquitur necessario quod deus alia a se intelligat.

¶ Sed contra hanc conclusione instatur 4r. Primo sic quia obiectum actus intelligendi videtur esse mensura illius: sed mensuratum dependet a mensura. ergo actus in telligendi diuinus dependet a creatura: quod est inconueniens.

¶ 2o sic. nam intellectus perficitur ab obiecto: sed nihil extradeum perficit aliquid quod sit in deo. ergo etc.

¶ 3o sic. quia obiectum habet rationem mouentis. sed nihil creatum mouet intellectum diuinum.

¶ 4o sic. quia obiectum est causa actus. nihil in deo est causatum. ergo etc.

¶ Ad primum dico. quod primarium obiectum est mensurans: non autem secundarium. Patet. nam intellectus noster intelligit nihil: et tame nihil non mensurat actum intelligendi: et tota ratio est: quia non intelligitur nisi vt obiectum secundarium. Et sic patet hoc.

¶ Ad 2m dico. quod tunc obiectum habet rationem perficientis. quando causat intellectio nem: qui est perfectio ipsius intellectus. quia ergo in deo nihil est causatum: sed praecise est in eo actus inatus. ideo obiectum non perficit.

¶ Ad 3m dico quod intellectus qui est in potentia: precise mouetur ab obiecto. sed intellectus diuinus non est in potentia. et per consequens obiectum illud non mouet.

¶ Similiter ad quartum quia actus est inatus et non causatus. ideo obiectum non est causans.

¶ Sed hic sunt aliqua dubia. Primum. si intel ligit extrinseca terminatiue. hoc est. si eius cognitio ad creaturam terminetur.

¶ Dicit vnus doctor quod non. sed hoc potest bene et male intelligi. Si enim intelligat quod cognitio non terminatur ad aliquod extrinsecum: quia non habe relationem realem actualem additam: sic verum est. Si autem accipiatur terminare scilicet quod intellectus non sit huius obiectiscilicet primarii vel secundarii. contradictionem includit: quia contradictio est ponere quod aliquid intellectione intelligatur ni si intellectio illius fit primo modo vel secundo. nam nihil aliud est obiectum istud terminare cognitionem. quam obiectum istud cogno sci tali cognitione. Ideo dico quod creatura terminat actum intelligendi diuinum: non vt obiectum primarium: sed vt secundarium.

¶ 2m dubium. vtrum intellectus diuinus intelligat creaturas tantum equipollenter.

¶ Dicit vnus do ctor quod sic. sed istud potest bene et male intelligi. Si enim intelligatur quod intelligit eas per aliquod representatiuum: non solum equipollens. immo etiam propollens omnibus cres turis. hoc verum est. quia intelligit per essentiam suam quod omnibus prepollet.

¶ Si autem intelligatur quod eas non intelligit: sed tantum eis equipollens. et per hoc di¬ citur intelligere. non quod intellectio ad eas terminetur: sed solum ad equipollens vel prepollens. si inquam sic inteligatur. dico quod non est verum: quia eas intelligit: et ad eas vt obiecta secundaria intellectio terminatur.

¶ 3m dubium. vtrum propter terminationem intellectionis diuine ad creaturas oportet ponere continuum diuidi: vel esse diuisum in infinitum.

¶ Dico quod equaliter concludit hoc. siue terminatiue: siue alio modo quocumque. quia oportet ponere quod deus intelligat omnia.

¶ Ad argumentum patet.