Quaestio 3

Quaestio. iii. TErtia questio est. Utrum firmamen tum sit primum mobile. Et videtur quod sic. quia per illud probatur primum mouens.

¶ Contrarium dicunt ipsi theologi. opinio philosophi. Quod firmamentum est primum mo hic fuit bile.

¶ Sed contra. arguit Thomas. quia irregularitas est in motu firmamenti. ideo oportet reducead aliud primum. Ponitur autem a theologis celum cristal linum. quia dicitur in Gen. diuisit aquas que erant sub firmamento ab his que erant super firmamentum etc.

¶ Dinco tamen quod quantum ad sensum nostrm firmamentum est primum mobile: quantum ad credita caelum cristallinum: si sumatur communiter quod est aptum natum moueri. sicut caelum empyreum est primum mobile. sed largissime sumendo motum angelus est primum mobile.

¶ Sed hic est dubium. si prius mobile potest moueri motibus contrariis. Aristoteles. videtur dicere quod sic. sicut in motuformice ad oppositum rote.

¶ Sed contra illud arguitur. motus localis est ad vbi. sed illud mobile non potest acquirere contraria vbi quandocunque enim mouetur aliquid localiter mouetur ad vbi: quia tunc esset simul sursum et deorsum.

¶ Sed quid tunc de motu raptus et naturali. accipio tibi de illo per accidens. impossibile est quod per se: licet per accidens idem sit sursum et deorsum.

¶ Sed si sic poneretur esset in duobus vbi contrariis.

¶ Dico ergo quod est ibi tantum vnus motus localis: et alius ad formam: sicut manus stans in eodem ordine vniuersi mouetur formaliter motu postis. Postis autem mouetur localiter motu progressiuo vel pulsus. ergo informari est motus ad formam. quia vero distabit per talem aspectum: etiam mouetur cum hoc motu locali.

¶ Alia autem et alia habitudo ad godiacum non variat locum: sed est motus ad formam.

¶ 2a difficultas si idem potest mouersintotibus disparatis.

¶ Di cunt quidam quod sic 4or motibus. Primo motu raptus. Secundo motu naturali. Tertio imaginatur epiciclos infra spissitudinem spere: qui voluuntur infra suam speram. Quartus motus est planete in epiciclo. Sed credo quod disperatis notibus non potest fieri. quia simul esset in diuersis locis.

¶ 3a difficultas. si omnia vbi in quibus est primum mobile differunspecie. quia in quolibet mutato esse est in spatio sibi equeli.

¶ Dico quod omnia talia differunt specie. probo autem hoc sic quandocunque aliquod mobile mouetur ab aliquo termino a do positiuo ad aliud: vt ad terminum ad quem: illa differuntspecie: sed sic est hic. ergo etc.

¶ Confirmatur. quia illa duo vbisunt incompossibilia.

¶ Dicetur ad maiorem per interemptionem: quia in motu augmenti sunt eiusdem ronis terminus a quo et ad quem.

¶ Sed contra. quandocunque aliqua sunt eiusdem rationis. quicquid est impossibile vni per rationem forma lem et alteri: ex quo per rationem formalem causatur incompossibilitas: sed mobile existens in termino a quo habet priuationem incompossibilem termino motus. ergo et cuiuscumque vbi eiusdem rationis erit incompossibilis: et sic si primum vbi est eiusdem rationis. sequitur etc.

¶ Nec valet instantia. quia priuatio est terminus a quo in motu colorum quandointenditur: tepiditas autem non est terminus a quo

¶ Sed dices eodem modo quod priuatio illius vbi est terminus a quo: et non illud vbi. Dico quod accipiendo terminos positiuos ita oportet dicere quod differunt specie.

¶ Alia ifficultas est si mouetur sempiterno motu:

¶ Dicitur quod sic de lege communi. licet quieuerunt tempore iosue per spatium vnius dici¬

¶ 2o innuenimus in libro paralippi. de illo elimelech. qui fecit stare solem in diebus suis.

¶ 3o. tempore Egechie. et quia sol antecessit et introcessit: oportet quod interuenerit quies me dia per Aristoteles.

¶ 4o dicit Dion. de eclypsi solis in morte christi. Aug. dicit. quod luna mota ab aquilone cucurrit contrario motu versus solem.

¶ De die iudicii certum est quod tunc stabit.