¶ hic occurrunt quatuor difficultas prima est de vno principio per se noto. Quectumque vni et eidem etc. 2a de splutso expo sitorio. 3a de sylluto in particulari. 4a de spluto in vniversali. prium occurrit principium notissimum. Quecumque vni etc. ire a sed persone diuine sunt idem cum essentia: ergo inter se.

¶ Ad istud dicitur 4r. Primo quod illud principium non tenet in termis illimitatis. ideo cum diuina essentia sit illimitata. ad eam non paitet applicari. Alii dicunt quod illud principium non tenet in non adequatis sicut idem corpus virtute diuina adest duobus locis. et tamen vnus illorum locorum non adest alteri. Alii dicunt quod non tenet interminis improportionatis: sicut idem potest esse in diuersis quando: que tamen non simul sunt. Alii dicunt quod non tenet in terminis non conuertibilibus quales sunt diuina essentia et relatio: sicut licet sortes fit homo: et plato fit homo. tamen sor. non est plio. et propter hoc in secunda figura ex puris affirmatiuis non potest fieri syllius.

¶ Sed nulla istarum solutionum valet. Prima non quia cum forma syllogistica teneat in virtute istius principii. eo enim quod extrema vniuntur in medio: in praemissis vniuntur inter se in conclusione. si istud principium non tenet in terminis illimitatis. tunc forma syllostica numquam teneret in diuinis. Nec secunda valet. quia coniunctio extrinseca: numquam arguit intrinsecam: sed intrinseca bene arguit extrinsecam. Si enim corpus esset locus et esset in duobus locis: tantum valeret quantum ess duo loca. et tunc bene sequeretur quod essent duo loca vnus locus. Nec tertia valet. quia quando non est idem cum re temporali: et per consequens nec ipsa quando adinuicere: sicut de 2a dictum est. Nec 4a valet. nam omnia indiuidua quae sunt eiusdem speciei sunt eadem inter se specifice. et ita stat illud principium. Ideo dico quod illud principii nullatenus est negandum cum per ipsum teneat omnis forma sel logistica perfecta quae est per se nota: et si fallat in aliqua ma teria. tunc est inutilis coniugatio et non svllectus perfectus. Et tunc dico ad argumentum quod fit contra personas diuinas assumpto illo principio quod cum persone diuine sint idem cum essentia diuina necessario sunt idem inter se. sed tamen aliter. nam sunt idem cum diuinaessentia identice et essentiatiliter. non tamen sunt idem inter se identice: sed essentialiter: sicut dicit hyla. de tri. quod pater est illud quod filius.

¶ Contra. quemcumque vni et eidem. sunt eadem eodem modo quo sunt eadem illi. sunt eadem inter se: sed diuine per sunt idem identice cum essentia. ergo sunt identice idem inter se. et similiter realiter. nam pater est idem realiter quod essentia. filius est idem realiter quod essentia: ergo pater et filius sunt idemrealiter inter se.

¶ Ad istud dico quod simpliciter sumpartum et in terminis simplicibus istuod principium est necessarium et verissime tenet: sumptum tamen cum determinatione non tenet. probo. Nam genus et differentia sunt idem in primo modo dicendi per se ipsi speciei: et tamen non sunt eo modo idem inter se.

¶ Similiter 2o de differentiis subalternis. nam rationale et sensibile sunt idem speciei in primo modo dicendi per se. inter se autem non sunt idem essentialiter.

¶ Similiter 3a celum est mobile in 2o modo dicendi per se: et caelum est mutabile in 2o modo. et tamen mobile est mutabile in primo modo

¶ Similiter 4or accipio duo dicta per accidens de aliquo sicut albedo et color. Utrumque dicitur per accidens de periete. paries enim per accidens est coloratus. et per accidens albus: sed album est coloratum in primo modo dicendi per se. similiter album et dulce sunt idem qualitati per se. et tamen inter se per accidens.

¶ Dico ergo quod lice regula illa simpliciter teneat: non tamen cum additione modi. Idcirco non sequitur quod si aliquid conueniat relationi realiter: quod non conuenit essentie realiter vel econuerso. quod propter hoc distinguuntur realiter: licet sequitur simpliciter quod distinguuntur fi aliquid conueniat vni quod non alteri. principium enim quae simpliciter sunt per se nota per additionem modi corrumpuntur: vt patet in regula illa contrariorum immediatorum. si vnum non inest alterum inest. et econuerso. hec est notissima simpliciter accepta. sed tamn cum additione modi scilicet quiditatiue non tenet. difficultas est de syllucto expositorio contra triSecundum nitatem personarum et vnitatem essentie. Unde arguit sic. hic pater est hec essentia hic filius est heo essentia. ergo hic filius est hic pater.

¶ Dicitur quod iste syllctus non valet. quia est ex puris affirmatiuis in 2o figura. Ideo formo eum aliter sic in prima figura. hec essentia est hic pater. hic filius est hec essentia. ergo hic filius est hic pater. Aut in 3a figura. hec essentia est hoc pater. hec essentia est hic filius. ergo hic pater est hic filius.

¶ Istud soluiter 4r. primo quod iste syellectus non tenet nisi in terminis conuertibilibus. licet enim hoc homo fit animal: et hoc afinus fit animal. non tamen hoc homo est hoc asinus: quia termin non sunt conuertibiles. Eodem modo dicunt esse in diuinis. 2o dicunt ali qui quod est fallacia figure dictionis. mutatur enim quale quid in hoc aliquid: essentia enim se habet vt quale quid. persona vt haec aliquid. 3o dicunt alii quod medium variatur. et ita est fallacia accidentis scilicet essentia secundum habitudines diuersas ad diuersas personas. 4o dicunt alii quod ex particularibus indefinitis. vel singularibus nihil sequitur.

¶ prima solutio non valet. quia tunc spellectus expositorius esset inutilis coniugatio non tenens nisi in determinata materia: cum tamen omnis verus svllectus teneat in omni materia. Et terum si haec homo esse haec animal. et hoc asinus est hoc animal scilicet idem animal numeeto: tunc hoc homo necessario esset hoc afinus. Nec secunda valet. quia essentia diuina vt singularissima et signata. et hoc aliquid est in qualibet persona diuina.

¶ Et praeterea in vero sylleto expositorio numquam talis fallacia fieri potest. Nec tertia valet. quia medium secundum totum suum ambitum. idem et eodem modo acceptum benitus comparatur ad vtrumque extremorum: et semper in fallacia figure dictionis et accidentis variatur medium: sunt quatuor termini: hoc autem accipitur essentia pro medio secundum vnam et eandem rationem formalem: et ideo non variatur: nec sunt plures quam tres termini: cum medium secundum eandem rationem omnino dicatur et accipiatur. Nec 4a valet. quia licet ex particularibus non fiat bo nus syllogismus: tamen ex singularibus verissimus svllectus fit. per eo quod termini significati indiuindualiter variari non possunt. fit. enim ex singularibus svellctus expositorius qui est verissimus pro eo quod termini sunt significati in eo et certi. nec in eis fit distributio. Di co ergo quod cum forma spylli facti fit bomoa: et vtraque praemissarum est vera oportet aliqui modo concedere conclusionem. Intelligendum est tamen secundum Aug. et hyla. de tria quod in diuinis formani quatuor complexiones siuequatuor genera propositionum. Quedam dicuntur quiditatiue sicut deus est substantia vel spiritus. Isti enim conceptus videntur aliter dicere substantiam quam iustitia vel bonitas. dicuntur enim per se in primo modo de deo. Quedam sunt denominatiue sicut quando dicitur deus est iustus vel bonus. quia licet ista significent substantiam: tamen intelliguntur modo qualitatis. spiritus autem intellectur modo substanti secundum aug. 3o de tria. Quedam sunt identice: vt quando vnum dicitur de alio in abstracto. propter infinitatem vtriusque vel alterius extremotum. sicut sapina est bonitas. sapina est paternitas.

¶ Alie sunt essentiales: non accipiendo essentialiter pro quiditatiue: sed eo modo quo dicimus quod tres peru sunt idem in essemus. istas autem propositiones docent formare Aug. et hyla. de tri. in pluribus locis.

¶ Et istis propositionibus formantur quatuor. genera sclltorum. primum est de puris quiditatiuis. sicut haec. Omnis spiritus est substantia. deus est spiritus. ergo etc. 2m est de puris denominatiuis: vt omne necessarium est eternum. deus est huiusmodi. esgo etc. 3m est de puris identicis: vt hic: hec sapienia est scientia: hec iustitia est hec sapina: ergo hec iustitia est hec scientia. 4a forma est de puris essentialibus. vt hic. filius est id quod pater. spiritusanctus est id quod fi lius. ergo spiritusanctus est id quod pater. Et est nonium quod sicut in quibusdam generibus propositionum formatis in creaturis fit mixtio ita in istis: per quam mixtionem soluuntur multe difficultas quae sunt contra theo logos: sicut enim ex duabus contingentibus potest sequi conclusio necessaria ita ex duabus identicis sequitur conclusio.

¶ Et per hoc respondetur ad primum argumentum. quia vtraque praemissarum est vera identice conclusio autem est simpliciter vera scilicet essentialiter: non enim oportet quod contra sit eodem modo vera sicut praemisse: sed sussicit quod simpicitur sit vera quantumcumque alio et alio modo. difficile est de syellcto particulari. formantur T ertiu enim quatuor selli particulares quie afferunt difficultas in proposito. Primus sic. Omnis proprietas filui est essen tia. quedam proprietas filii repugnat patri: ergo essentia repugnat patri. 2uos sic: nulla relatio filii est spiritussancti: sed diuina essentia est relatio filii. ergo diuina essentia non est s scilicet 3a sic. Omnis proprietas personalis est ad aliud in diuinis. sed diuina essentia est proprietas personalis. ergo essentia diuina est ad aliud. 4us sic. nulla proprietas personalis est comunicabilis. diuina essentia est proprietas personalis. ergo non est comica bilis. Ad primum dico quod ex maiori identica et minori forma li. sicut erant ille: sequitur conclusio ormalis vel denominatiua. Nam hec est vera. quod essentia nec formaliter nec denoniture est pater.

¶ Ad 2am dico quod ex duabus propositionibus: quarum maior est formalis: et et minor identica. sequitur conclusio quiditatiua. Nam essentia diuina quid ditatiue non est: nec potest esse spiritusctus. Ad 3m dico quod ex maiori quiditatiua. et minori identica: sequitur ista conclusio quo est essentialis scilicet quod essentia diuina est omnino id quod est ad aliud. Ad 4m conceditur conclusio sic scilicet quod essentia non est quod ditatiue communicabilis. Ex maiori enim denominatiua negatiua: et ex minori identica affirmatiua sequitur conclusio quiditatiua negatiue sumendo. difficile est de sylleto vniversali. formo autem Quartum duos tales. primo sic. omnis nam est comunicabi lis. nullum suppositum est comnicabile. ergo nullum suppositum est natura: et tunc tria supposita non essent vna natura. 2uo est talis. nullum suppositum realiter est comicabile. omnis natura realiter est communicabilis. ergo nullum suppositum est natura. Ad primum dico quod exduobus denominatis sequitur conclusio quiditatiua: quia quiditatiue nullum suppositum diuinum est natura. nam enim in abstracto non dicitur nisi identice de suppositoe. Ad 2m dico quod modus realita. tis adueniens forme syllogistice corrumpit eam. ver. ergo. Omne corpus immediate est substantia. omne corpus animatum est immediate corpus. ergo omne corpus animatum immediate est substantiacntrest falsa. Item omnis homo quiditatiue est animal. omnis homo quiditatiue est rationalis. ergo omne rationale quiditatiue est animal. conclusio est falsa. Similiter omnis homo contingenter est virtuosus: omnis homo contingenter est iustus: non tamen sequitur quod omnis homo iustius contingentur sit virtuosus. Similiter caelum est volubile in 2o modo dicendi per se non tamen sequitur: ergo volubile est mobile in secundo modo: sed in primo modo.

¶ Ex omnibus istis apparet illud quod superius dicebatur quod licet forma syllogistica teneat in terminis simplicibus: non tamen tenet cum omni modo apposito.

¶ Contra. quia si modus variat potest igitur ibi assignari fallacia accidendentis ex alter tate medii vel alicus termini. Dico quod ex alia habitudinemedii ad premissas non fit fallacia accidentis. quia tunc in omni mixtione esset fallacia accidentis. et etiam in demonstratione esset fallacia: quia maior extremitas et medium coniugiur in 2o modo. Medium autem et minor extremitas in primo modo. Ex diuersitate ergo medii secundum aliam rationem formalem sumpti fit fallacia accidentis. et non ex diuersitate habitu dinis medii ad extrema.

¶ Patet ergo ad omnes istas difficulta tultates de sylleto expositorio et vniversali et particulari.

¶ Ad auctoritatem dico: quod loquitur de solitudine naturae non per.

¶ Sequitur distinctio tertia.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 14