Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctiones 14-16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctiones 24-25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctiones 34-35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctiones 38-39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctiones 6-7
Distinctiones 8
Distinctiones 9-11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-33
Distinctio 34
Distinctiones 35-42
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-12
Distinctiones 12-16
Distinctiones 17-22
Distinctiones 23-32
Distinctiones 33-36
Distinctiones 37-40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctiones 2-3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Quaestio 2
Questio. ii. UTrum in deo sit forma vnitas. Quod non quia nulla prtio prium viditur posse esse in deo. vnitas est huiusmodi.
¶ contra hi tres vnum sunt hic primo dicendum est de vnitate in se. 2o de vni tate comperando ad deum ad primum praemittuntur 4or praeabula. primum est Quantum quod ratio formalis vnius vnitate simplicita tis consistit in distinctione et non in disione tantum: nam partes continui no sunt vnum vnitate simplicitatis: cum tamen sint indiuise in actu.
¶ 2m praemabulum est. quod ratio formalis vnius quod est vnum vnitate compositionis non consistit in distinctone: sed in disionoe: quia matearim et formaquae faciunt vnum vnitate compositionis: quanuis sint indiuisa: non tamen actualiter indistincta: vt patet in anima et corpore.
¶ 3m est quod de ratione vnitatis simplitbus non requritur esse distinctum ab alio cum disto sit respectus: quia cum omne distinctum sit ab alio distinctum: tunc cessante altero extremorum cessaret esse vnum quod est sim.
¶ 4m est. quod in ratione vnitatis composite non concurrit esse diuisum ab alio. nam si non esset nisi vnu continuum in vniuerso nulla esset diuisio: cum ipsa dicat respectum inter diuersa divisa: et tamen iliud continuum esset vere vnum: vnitate sibi conueniente.
¶ his visis pono 4or conclusiones. Prima est quod ratio vnitatis non est ab anima: sed extr hoc probo sic. Nulla passio alicus realis potest esse ab anima fabri cata: sed vnitas est passio alicus existentis in rerum natura scilicet entis: de quanullus negat quin sit in rerum natura. ergo ratio vniauis non erit ab aimtabricata.
¶ 2a conclusio est. quod ratio vnitati: est ratio prius et non positiua. Dicunt tamen aliqui quod ratio vnitatis est positiua: quia negaus negonnis videtur aliquid positiuum esse: modo disio est negatus continuitatis. priuau ienm integritatem: ergo indiuisio ei oppositia erit positiua: vnitas ant est quadam indiuisio. ergo etc. Sed isto stare non potest. ideo arguo contra hoc probando conclusione oporntum.
¶ Primo sic. Quando sunt aliqua duo primum oppositum si potest demonstrari quod vnum sit positiuum euidenter potest demonstrari alterum esse priuatiuum: sed multitudo priuatiue oppovnitati. multitudo autem est quid positiuum. hoc probo. quia multitudo includit distitonem et disto dicit respectum positiuum. ergo etc.
¶ PrPeia Actio realis habet terminum realem: sed disio est vere actio realis: et terminatur ad multium es. ergo etc.
¶ 2o nllibet positiuum fundatur in priuatiuo: sed vnitas fundatur in priuatiuo. probo. quia vbi oppositio: ibi dualitas. et per consequens vnitas. nam vnum vni oppo nitur. ergo in vtroque extremorum contradictionis est vnitas.
¶ 3o. Quod cumque denominatiue dicitur de omni positiuo non est positiuum. vnitas est huiusmodi. quia non est dare aliquid quod non sit indisum. Maior patet. quia si esset positiuum tunc diceretur de seipso: quod est slicet. ergo etc.
¶ 4o Quando aliquod subiectum se habet ad duo contraria positiua in esse immediate deus potest facere subiectum sine altero illorum: sed deus non potest facere quin sit vnum vel multa: et tamen succedunt sibiuicem in eodem subiecto. quiro ergo vnde est quod deus separare n possit: non propter identitatem ad alteru. quia sine altero pot esse: nec propter illud. quia vtrumque est positiuum: quia in aliis positiuis potest hoc. ergo hoc erit. quia priuatiue opposito sunt. Nec argumentum eorum valet. no enim negatur quin per diuisionem aliquid corrumpatur. sed oportet cum hoc quod aliquid fiat.
¶ Exiten. per elongationem enim ignis ab aqua caliditas corrum pitur: ipsa tamen elongatio est distantia vel respectus positi uus.
¶ 3a conclusio. quod ratio vnitatis ex se et ex ratione sua: nec substantialis est: nec accidentalis: quia continuum habens vnitatem sine illa potest esse. ergo non est substantial. Similiter habens ens: habet vnitatem vt passio ne propriam. ergo non est accidentalis.
¶ 4a conclusio est. quod ratio vnitatis non est absolutua nec respectiua. quia illud quod competit tam absoluto quam respectiuo non potest ex se et ex ratione: sua esse absolutum vel respectiuum: sed vnitas e huiusmodi. sicut et veritas et bonitas et passio nes enti. ergo etc.
¶ Pri¬ mo sicontra prim. Si vnitas competit entiam extra animam: sequitur tunc quod si cut omnia sunt ens extra animam: ita omnia erunt vnum ens extra animam: quia cuicumque conuenit subiectum et propria passio denominans subiectum illud.
¶ 2a contra 2am sic. Nulla perfectio simpliciter videtur dicere aliquid priuatiuum: sed vnitas est perfectio simpliciter. ergo etc.
¶ 3a contra 3a sic. Illud quod potest abeem praeter subiecti corruptionem est accidens: sedt vnitas continui est huiusmodi. ergo etc.
¶ 4a contra 4am. Negus secundum Aug. est in eodem genere cum affirmatione sibi oppositum. sed divisio vel plurali tas oppositua vnius videtur esse in genere relationis: sicut dictum fuit in principio quaestionis. ergo et vnitas quae est priuatio eius.
¶ Ad primum dico. quod non est quo poterit negare quin omnium creaturarum: et etiam omnium entium sil aliqua vnitas: et omnia sunt vnum illa vnitate quae etiam est extra animam: cum hoc tamen stant diuersitas et differentiae: et omnia quae dicuntur de entibus.
¶ Ad 2m dico. quod vnitas et multe negatines sicut immortali tas licet ex se formaliter non dicunt perfectionem simpliciter: tamen bene fundamentaliter ratione substrati perfeleltstum dicunt: sed illud non videtur sufficere: quia sic paternitas diceret perfectionem simpliciter. similiter vnitas albedis ratione substrati non dicit perfectionem simpliciter. ergo ipsa non erit perfectio simpliciter.
¶ Dico ergo quod non est inconueniens dicere quod aliquae priuationes quae priuant imperfectiones sint meliores in quolibet ipse: quam non ipse. et sic diffinitionem perfectionis simpliciter accipiunt.
¶ Ad 3m potest dici quod vnitas continuitatis non destruitur nisi destructa forma continutatis: sicut si destrueretur caelum forma et mobilitas destrueretur: sic in proposito.
¶ Sed adhuc stat di. quia vntas sola est quae abstrahit: quae scilicet est transcendens. sed vnitas tran scendens est essentialis. ergo vnitas quae abstrahit est essentialis
¶ Dico quod vnitas quae est transcendens conuertitur cum ente. sed tamen ista non est illa. de qua loquimur. quia illa non habet aliquid positiuum oppositum: sed loquimur de vnitate quae habet multitudinem oppositam: de illa autem dico. quod non est substantia nec accidensnam in aliquibus est essentialis in aliquibus accuntalis. abstrahit enim sed quod sit accidens in isto: hoc est per accidens: vel quod sit essen tialis similiter.
¶ Ad 4m dico. quod vnitas bene reducitur ad genus illius quod priuat: et ideo quia primo priuat illud quod abstrahit ab omni genere: puta diuisionem qui est transcendens sic ipsa abstrahit ab omni genere: quando autem priuat multitudinem que est in genere: tunc reducitur ad illud genus videndum est de principali quaesito scilicet vtrum Secundo vnitas sit in deo.
¶ Circa quod sciendum quod quadruplex vnitas inuenitur. quedam est vnitas quae est passio entis secundum totam eius latitudinem et denominationem: alia est que conuertitur cum ratione entis praecise: et isto modo non dicitur de bono et vero: sed de ratione entis praecise. et illa non competit nisi rationi formali entis: vt distinguitur contra omnem aliam que non est ipsa. Prima istarum vnitatum 2m latitudininem entis accepta dicitur de omnibus quae sunt in deo: tam differenti bus sicut sunt persone: quam diuersis sicut sunt relationes vltimate constitutiue: sed 2a vnitas 2o modo accepta non habet praecise denominare nisi rationem entis et nihil aliud. 3or accipit vnitas vt est diuisiua ipsius entis: vt scilicet diuiditur contra mul¬ ¬titudininem: et isto modo probatur vnum deum esse et non plures: quia talis pluralitas deorum vel multitudo multa incompossibilia includit. 4o accipitur prout est principium numeri transcendentis. et isto modo dicimus quod persona est vna sicut trinitas inuenitur in diuinis. et sicut numerus: ita est ibi vni tas: quia omnis multitudo secundum rem vel rationem quodammo respicit vnitatem.
¶ Sed hic est di. si iste vnitates sunt diuersarum rationum. Dico quod non. quia diffinitio vnitatis siue sit indiuisio in se vel carentia pluralitatis omnibus istis compe tit: nec fit istarum vnitatum distinctio nisi penes substantia: sicut cecitas in oculo leonis non est alterius rationis a cecitate bouis.
¶ Sed aliud dubus est. Utrum diuisio et pluralitas et distinctio ex parte vna sint idem: et vnitas et indiuisio et indistinctio ex parte alia sint idem. Dico quod non omnibus modis. potest enim vnitas esse aliquid formaliter. quod non est indiui¬ sio nec indistinctio formaliter: sicut videmus in oppositis scilicet in pluralitate diuisione et distione: quia vnum potest esse sine alio: sicut disto sine diuisione: vt patet in partibus continui.
¶ Sed est difficultas quomodo vnitas potest competere multis quae nihil habent commune: eo quod vnitas passionis videatur exigere vni tatem subiecti.
On this page