Quaestio 2

Questio. ii. UTrum verbum diuinum sit actuali: notitia. quod sic. quia Aug. dici quod verbum diuinum est visio de visione

¶ Contra. ibidem Aug. dicit quod verbum divinum est substantia de substantia. Substantia autem non est formaliter notitia actualis.

¶ hic primo videndum est quid sit verbum diuinum. 2o de quesito.

Quantum ad primum pono istam regulam generalem. quod omne constintutum difinitur per principia consitutiua. hoc patet 4r. Primo in grammatica. vbi oratio diffifult finitur quod constat ex nomine et ex verbo. 2o in logica. species diffinitur quia constat ex genere et differentia. 3o in naturali philosophia compositum diffinitur per materiam et formam. 4o in theologia christus diffinitur per deitatem et humanitatem. deus et homo vnus est christus secundum Atha. Ista sic declarata accipio istam mi norem: sed verbum diuinum constat ex absoluto et respecti uo. In diuinis autem absolutum est essentia. oportet ergo quod verbum diuinum constituatur ex essentia et relatione. non quacumque sed dictione passiua. verbum ergo in diuinis est suppositum constitutum ex essentia et relatione: quae tamen essentia accipitur dupliciter. vno modo pro natura diuina vt prescindit ab omni per fectione eius secundaria qualia sunt attributa. alio modo proessentia prout continet in se essentialia prout distinguitur a personalibus. non videtur hic accipi essentia 2o modo sed primo modo. et hoc probo 4r

¶ Primo sic. Nullum constiti tum potest concipi sine suis principiis constitutiuis: sed verbi diuinum potest concipi sine quacunque perfectione attributali: et non potest concipi sine essentia. ergo etc.

¶ 2o. Quandocunque aliquid conuenit alicui primo. eodem modo conuenit omnibus quibus conuenit per illud: sicut habere. 3. eodem modo per se conueniysocheli et triangulo: sed attributa insunt per se 2o modo essentie diuine: et non insunt per se suppositis nisi per essentiam. ergo per se secundo modo insunt suppositis.

¶ 3o. Sic risi¬ bile ad sortem: ita perfectio attributalis ad suppositum: sed risi bilitas non constituit sortem intrinsece: ergo nec perfectio attributalis suppositum.

¶ 4o illud non constituit suppositum: quod ad uenit supposito constituto: sed attributa sunt huiusmodi. probo: pro quocumque signo formale constitutiuum est in aliquo: quod vt esse fundamentale constitutiuum pro illo signo est suppositum constitutum: sed pro aliquo signo relatiuo prius est in essentia quam intelligatur esse in attributis. ergo prius pro aliquo signo suppositum est constitutum quam attributa fundent ipsum forma le constitutiuum. Constat autem quod essentia potest esse principium fundamentale constitutiuum.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. Primo sic. Essenus ompatur ad verbum vt generale principium. intellectus autem vt proprium. Tunc sic. Illud quod est magis proprium verbo. est magis de intrinseca ratione vbi: sed intellectus est magis proprium verbo quam essentia. ergo etc.

¶ 2o sic. Nam non inuenitur Aug. sic dixisse quod verbum est essentia genita: et tamen dicit quod est sapina ge pita.

¶ 3o Etia bene dicit Augustinus. quod est notitia genita. non otest autem dici quod sit essentia genita. ergo constituitur ex attributis.

¶ 4o. Uerbum constituitur ex actu dicendi et substrato: sed omnia attributa sunt abstracta. probo. quia omne absolutum quod commnicatur filio est substratum dictioni passiue sed omnia attributa comunicantur verbo et sunt absoluta. ergo etc.

¶ Ad primum dico quod quando magis proprium et minus proprium sunt ambo de quiditate. ma gis propriu magis constituit. sicut animal et rationale respectu hominis. Sed quando minus proprium est de quiditate et magis non. tunc est falsa illa propositio: sicut hic animal et risibile respectu hominis.

¶ Ad ppositum dico quod licet intellectus sit magis appropriatus quaedammodo verbo quam essentia. non tamen est de quiditate suppositi verbi: quia nn conuenit verbo nisi mediante essentia. essentie autem conuenit in 2o modo dicendite se. ergo et verbo sic conueniet.

¶ Ad 2m et 3m simul dico 4od verbum potest dici sapina genita et notitia genita et non essentia. Primo. quia ista non sunt eque abstracta sicut essentia et ratione illius quod concernunt quod non concernit es setiama. genitum potest dici de eis. Alioo. quia aliqua sunt communia et non propria nec appropriata: et de istis non dicuntur proprie loquemdo ipsa propria. aliqua autem appropriata: sed non propria. Aliqua propria sed non sunt appropriata. Aliqua autem sunt mixta ex proprio et appropriato. huiusmodi autem sunt notitia genita et sapientia genita. et huiusmodi possunt melius et rationabilius dici de personaquam illa de primo modo vel 2o.

¶ Ad 4m dico quod licet attributa haberent vim constitutiuam. quia tamen praeintelligitur dictio aduenire essentie prius quam attributis: hinc est quod attributa constituernon possunt: quia adueniunt supposito iam constituto: sicut dictum fuit de spiratione actiua dato quod haberet vim constitutiuam non constitueret: quia iam constitutum est ad secundam particulam quaestionis videndum est. Quantum Utrum verbum divinum fit intellectio actua lis. et quantum ad hoc dicunt aliqui quod non. Distinguunt. enim prio quod duplex est notitia scilicet habitualis et actualis. habitualis est illa quae consistit in actu primo. qui est potentia habent obiectum praesens et habitum perfectum. Actualis autem est illa quae consistit in actu 2o: sicut primus actus est scire. secundus vero considerare.

¶ Dicunt ergo isti quod verbum diuinum non est actualis notitia: eo quod talis non sit in diuinis. Actus autem 2us quae est operari: in deo esse non potest. priquia omnis actus secundo est elicitus a primo in deo autem nulla perfectioest elicita. ergo etc.

¶ 2o. quia omnis actus 2os recipitur in aliquo. in deo autem nulla est receptio. ergo etc.

¶ Sed istud stare non potest: quia falsum supponit scilicet quod actus secundum non sit in deo. Primo. quia actus secundi transeuntes non negantur a deo multo minus immanentes. consequentia patet. quia immanentes perfectiores sunt transeuntibus.

¶ 2o. felicitas omnis naturae intellectualis consistit in actibus secundis scilicet in intelligere et velle. ergo sunt in dieo. Et confirmatur. quia per istum modum possent negari a deo omnia attributa: cum singula in creaturis inueniantur cum aliqua imperfectione. sed quia hoc est per accidens: ideo non diabet negariactus secundus nec attributa. Rationes etiam non concludunt Prima non. quia actus secundus numquam est elicitus nisi vbi realiter est est distinctio quod non est in deo. Nec secunda. quia actus et attributa sunt in essentia: sicut in fundamento et non sicut in receptiuo.

¶ Pono ergo quatuor conclusiones. Prima est. quod verbum diuinum est actus intelligendi inatus et non elicitus. hoc probo sic. quia verbum est actus intelligendi diuinus: sed omnis actus intelligendi diuinus est innatus et non elicitus. ergo etc. Maior patebit inferius et patet. quia omne essentiale praedicatur de quacumque persona. Minorem declaro primo quod non sit elicitus. Nam omnis actus intelligendi diuinus est in patre. hoc patet. quia vnicus actus intelligendi est in diuinis et ille est in patre: sed nihil est in patre elicitum. ergo etc. quod sit innatus patet sic. omnis perfectiosimpliciter est essentie diuine inata.

¶ 2a conclusio est. quod verbum diuinum non est actus talis intelligendi foraliter: sed identice: quia quando aliqua ita se habent quod vnum predicatur de alio in abstracto et non in primo modo. illa sunt idem identice et non formaliter. sed ostensum est prius quod actus intelligendi non dicitur de supposito in primo modo: sicut nec hoc verbum est essentia: ergo cum ista sit vera: verbum est actus intelligendi et non in per modo habetur propositum.

¶ 3a conclusio est. quod verbum diuinum non est actus intelligendi proprie: sed appropriate. et hoc propatur sic. Quod conuenit omnibus personis vniformiter non dicitur de aliqua persona proprie. huiusmodi est actus intelligendi respectu verbi: sicut amor respectu spiritussancti.

¶ 4a conclusio est. quod verbum diuinum est actus appropriate non ex proprietate productionis: sed ratione sue emanationis passiue. Aliter enim appropriatur verbo sapientia et aliter notitia intellectualis. Dicitur enim a proprie. tate sapientia: quia sapientia concurrit ad producendum ipsum verbum: sed dicitur actualis notitia ratione emanationis passiue. quia eo modo procedit: sicut actualis notitia scilicet per actum dicendi: sicut patet in creaturis vbi nihil dicitur nisi actus intelligendi.

¶ Sed hic oriuntur alique difficultates. Primaest. que sunt que appropriata sunt verbo.

¶ Dico quod notitia. ars. sapientia. veritas. et breuiter quacunque analogiam habent ad intellectum appropriantur verbo sicut que ad voluntatem appropriantur spirituisancto.

¶ 2 difficultas est videre que sunt verbo propria.

¶ Dico quod genera tio. verbum vel verbatio passiua. natiuitas. ymago secundum Aug.

¶ 3a difficultas. Utrum ista appropriatio ortum habeat a natura rei. an solum ab intellectu nostro fingatur vel fabricetur

¶ Dico quod ex natura rei. Sapientia enim ex natam rei alium ordinem habet ad filium: quem non habet ad alias personas. Nullius enim est principium productiuum nisi verbi: et ideo sibi appropriatur: quia sic inuenitur in re. eodem modo de charitate respectu spiriutus sancti.

¶ 4a difficultas. Si omnia quae sunt in verbo propria enim sint idem.

¶ Dico quod si ponamus generationem et filiationem eiusdem rationis esse in deo et in creaturis: oportet dicere quod dififlferunt in deo formaliter: sicut in creaturis.

¶ Ad argumentum patet.