Quaestio 2

Quaestio ii Utrum in futuris contingentibus actus voluntatis diuine praecedat actum intellectus. quod non. quia nihil amatur nisi cognitum. secundum Aug.

¶ Sed contra in processu practico actus voluntatis praecedit actum intellectus smnientia doctor nostri quae dicit. quod vohic introducitur luntas prius determinat se quae intellectus intelligat: ita quod respectu talium scilicet contingentium voluntas diuina praecedit intellectum.

¶ Ad hoc autem sunt due rationes euindentes. Prima est. quia quicquid operatur potentia mere naturalis ante omnem actum potentie contingentis. operatur mere necessario. Si ergo intellectus intelligit contingetia ante omnem actum volun. tatis necessario intelligeret. cum sit potentia naturalis. Et sic necesario cognosceret contingentia: et per consequens necessario euenirent

¶ 2a est ista. potentia quae necessario conformatur regulere cte: oportet quod secundum dictamen illius regule se conformet: et si contra regulam agit necessario est inordinata: sed voluntas divina necessario conformatur tanquam regule intellectui in his in quibus sequitur intellectum. ergo si intellectus intelligit antichristum venturum: necessario voluntas volet.

¶ Sed contra hanc sententiam instatur 4r. Primo supposita regula Aug. quod scilicet impossibile est quod voluntas ferat nisi in cognitum. Tunc arguo sic. quicquid diuina voluntas vult diuinus intellectus praecognoscit: sed diuina voluntas vult determinationem suam qua determinat actiue hoc faciendum. ergo intellectus diuinus eam esse praecognoscit.

¶ 2o. eodem modo arguo de determinatione passiua: quia ex quo voluntas diuina eam vult intellectus eam praecognoscit.

¶ 3 instatur contra predictam opinionem: supposita quadam declaratione. dicunt enim isti quod est considerare. 4. signa.

¶ In primo intellectus diuinus intelligit quiditates omnium creabilium. et eorum que erunt: et eorum que non erunt.

¶ In secundo voluntas illa diligit volitione simplicis complacentie: quia intellectus et voluntas in deo sunt potentie connaturales et adequate. ergo dilectio est necessaria.

¶ In 3o voluntas diuina producit eas seu determinat illas quiditates: quo de se sunt indeterminate ad esse et ad non esse: ad alterum contradictoriorum.

¶ In 4o signo diuinus intellectus aspiciens determinationem voluntatis. intelligit talia esse determinata. Et sic futura et praesentia cognoscit.

¶ Omnia ista ex quo plificantur in vno solo exemplo scilicet in ista propositione: nauale bellum erit cras. cuius termini sunt praecogniti ante actum voluntatis et non habitudo vsque ad determinationem ipstus voluntatis.

¶ Istis praemissis apparet tertia instantia. Nam ex isto processu apparet quod determinatio ipsa erit volita et non prius cognita. Nam in 4o signo est primo cognita. in 3o autem est volita ergo prius.

¶ 4o sic. aut quia totum illud complexum scilicet nauale bellum erit cras inquantu est secundum se totum prius est cognitum: aut non. Si sic. habeo propositum. Si non. ergo secundum aliquid sui non est praecognitum: sed secundum se est volitum totum. ergo volitum est aliquid non praecognitum.

¶ Ad prim dico. quod licet intellectus necessario omne obiectum volitum praecognoscat: non tamen omnem effectum causatum a voluntate: sicut lapis volitus praecognoscitur: sed tamen ipse actus volendin a veluntate causatus et determinatus ad lapidem non est ab intellectu precognitus.

¶ Dico ergo quod illa determinatio non est obiectum diuine voluntatis: sed est effectus eius: et ita non oportet quod talis determinatio sit praecognita: quia nec est volita: sed est solum circumstantia actus volendi respectu talis obiecti. Eodem modo dico ad 2m de determinatione passiua: quia nec est volita nec cognita: sed obiectum praecise. potest tamen esse volita actu reflexo: sed hoc est per accidens quantum ad propositum.

¶ Ad 3m et 4m dico quod ista propositio. nauale bellum erit cras. est praecognita solum quantum ad extrema: sed quantum ad habitudinem extremorum non.

¶ Sed quid est habitudo: Aliquo dicunt. quod est ens rationis: sed hoc nihil valet: quia nauale bellum vere et realiter erit. Sed quicquid ponatur. siue ens reale. siue ens rationis. quoddam ens cognoscibile est in se: et voluntas diuia illam habitudinem vult. ergo necessario intellectus illam praecognoscit.

¶ Dicitur hic vniformiter didei determinatione et de habitudine scilicet quod quiditas determinnationis est praecognita: non tamen quod ipsa voluntas sit tali determinatione determinata. Similiter habitudo istorum ex tremorum est preintellecta et termini seorsum: non tamen ip sa complexio tota.

¶ Sed contra: quia ad hoc quod voluntas diuina sit determinata vel determinans tali determinnatione. non requiritur nisi voluntas ipsa et determinatio et habitudo vnius ad alterum. ergo nec ad cognosci. Sed omnia ista sunt praecognita. ergo voluntas determinata vel determinans erit praecognita.

¶ Praeterea. impossibile est habitudinem extremorum cum ipsis extremis concipi. quin concipia tur ipsa complexio: quia nihil addit ad illa. aut si aliquid addit: de illo seorsum erit eadem ratio: sicut de quolibet illorum per se.

¶ Dicunt ergo aliqui quod talia intelliguntur scilicet habitudo siue determinatio siue complexio sub ratione commni. non propria. Sed hoc non potest stare propter idem. quia ratio propria esset volita: et tamen non cognita: quin scilicet voluntas ipsam de terminat.

¶ Ideo propter illa quae habent difficultas videtur posse dici quod habitudo siue complexio non sunt proprie obie cta volita: sed circumstantie obiectorum consequentes actum volendi.

¶ Sed dices. nonne ista oportet esse praecognita. Dici potest quod licet voluntas non possit ferri in obiectum nisi praetognitum: tamen bene potest ferri in modum obiecti quai non est praecognitus: sicut imaginatio non potest ferri nisi in praecognita a sensibus particularibus: tamen bene potest in eadem obieeta sub modo non cognito a sensibus particularibus. et tunc dico. quod solum extrema erunt obiecta volita. et illa bene sunt praecognita. complexio autem vel habitudo erunt solum modi.

¶ Sed hic est difficultas. si intellectus diuinus cognoscit modos intrinsecos partinentes ad productionem creaturarum quorum vnus est existentia. alter actualitas. alius realitas. alius contingentia.

¶ Dico quod si isti modi creaturarum cognoscuntur ante determinationem voluntatis a diui no intellectu. tunc contingentia cognoscentur ab intellectu ante voluntatis determinationem: quia illa quae praecognoscunt a diuino intellectu: per illa sunt formaliter contingentia

¶ Item contingentia inquantum contingentia non sunt praecognita: sed termini sunt contingentes per modum contingentium. ergo illa sen erunt praecognita scilicet modi intrinseci.

¶ Praeterea non est ibi praecognitum quod antichristus existet: et tamen sua futuritio non est nisi suaexistentia in futuro. Unde licet isti modi forte in generali sint praecogniti: tamen in speciali existentia aut contingentia illius vel istis non videntur praecognita.

¶ Sed tunc est vltimum dubium: quomodo. sed voluntas potest in illos terminos vel istos modos: sed sunt non praecogniti.

¶ Dici potest. quod isti modi non sunt proprie per se obiecta intellectus vel voluntatis: sed solum modi sunt obiectorum. Non enim vult voluntas existem per se: sed quod homo existat: ita quod homo est ibi obiectum ipsius voluntatis. existentia autem est modus ipsius hominis vel obiecti. Non est ergo inconueniens quod voluntas feratur in modum quem intellectus non praecogno scit: quia non fertur in ipsum: sicut in obiectum.

¶ Ad argumentum patet. Questio. iii. cum infallibilitate diuine scienTrum tie poterit stare mutabilitas contingentium. Quod non. quia non videtur esse proportio mutabilis obiecti et immutabilis scientiae: quia immutabilis scientia requirit obiectum immutabile.

¶ Contra. fides determinat quod sic. et hoc est verum. hic est veritas determinata per fidem. intelligendum istam veritatem oportet imaginari in Sed ad complexionibus de quibus est scientia 4or signa.

¶ Primum est. in quo diuina essetia repraesentat intellectus diuino terminos simplices complexionum tam necessariarum quam possibilium vel contingentium.

¶ 2m signum est in quo diuinus in tellectus format complexiones talium terminorum diterminate possibiles et necessarias: quia ille sunt ex termis note: quia vero contigentes non habent euidentiam ex ipsis terminis ipsas concipit vt neutras.

¶ 3m signum est in quo diuinavoluntas tales complexiones vt neutras sibi per intellectum priamosentatas determinat ad alteram partem dicens. hoc erit. hoc non erit.

¶ 4m signum est in quo diuinus intellectus aspiciens ad diuinam voluntatem determinatam videt illam propositionem quansibi vt neutram praesentauit. et ex tali determinatione quanvidet cognoscit propositiones contigentes scilicet hoc erit hoc non erit.

¶ Ad propositum applicando: licet primum et 2m signum ab aliis praesupponantur: tamen de eis non est cura ad propositum. Ad 3m ergo signum oportet referri contingentiam et varietatem contingentium. Ad 4m autem infallibilitas scientiae diuine refertur: quia intellectus videns in 4or signum voluntatem diuinam. videt intuitiue eius determinationem. nihil enim potest latere intellectum diuinum quod sit in voluntate. Et tunc sicut stante determinatione diuine voluntatis: quae est in 3o signo. res non possunt non euenire: ita itellectus in 4o signo infallibilem notitiam de eis habet.

¶ Et si dicatur. quomodo in eodem instanti durationis potest aliquid esse contigens et necessarium.

¶ Dicitur quod in sensu compositionis est necessarium: sedentem non anbulare: quod est contingens in sensu diuisio nis. Ordo autem signorum istorum in eodem instanti eternitatis est imaginandus nunc esse: sicut fuit ab eterno: quia idem instans est eternitatis.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. Primo sic. nam voluntas diuina: sicut contingenter se determinat: ita contingenterstat in illa determinatione: quia a nullo necessitatur ad extra volendum: quemadmodum enim sicut contingenter creat: ita contingenter conseruat. Ita sicut contingenter producit in esse volito: ita contingenter stat in tali productio ne. Et ideo potest oppositum determinare. aut istam determinationem suspendere. et tunc falsificatur quod erat praecognitum pro 4or signo. Vel sic. nam diuina voluntas eadem contingentia stat in determinatione illa qua se deter¬ minat ergo contingenter stat. et per consequens potest diminttem illam determinationem: sed scientia erit praecise vera ex determinatione. ergo ea dimissa in quarto signo scientia non erit vera.

¶ 2o. quia illa scientia quae aliud necessario presupponit. non est vera nec certa. nisi ex conditione. maxime si illud suppositum potest aliter se habere: sed scientia psupponit determinationem: quae potest aliter se habere. ergo il la scientia diuina non erit nisi conditionata.

¶ 3o. quia ego scio quod si deus voluerit: quod antichristus veniat ipse veniet: sed deus non aliter nouit. ergo tantam certitudinem habeo nunc de futuro contingenti. quantam habet deus.

¶ 4o. quia tunc sancti non possunt esse certin de beatitudinine sua: quia vident stare determinationem. nec aliunde possunt certificari: sed determinatio stat contingenter. ergo etc.

¶ Ad primum concedo quod ita contingenter stat deus indeterminatione illa. sicut se contingenter determinat: ita quod ab eterno se determinauit contingenter. et contingenter stat ab eterno et pro eterno in determinatione illa. Et sic concedo quod illam potest diminttem: sed tamen non sequitur quod scientia fit mutata quia scientia non erat nisi stante determinatione. vtpote deus non ciuit antichristum venturum absolute. Sed sit staret determinatio diuina quae determinauit deus vemurum ipsum ab eter no. Et ideo si muteter determinatio iam scientia non erit muta ta. Sed tunc videtur stare 2m dubium: quia iam scientia dei erit conditionata. hoc non potest homo fugere. Ideo dico quod est conditionata.

¶ Ad 3m quando dicitur quod tunc ita cognoscemmus certitudinaliter futura contingentia: sicut deus. Dico quod in qualibet scientia conditionata est processus per modum consequentie. In tali autem processuperfectius et certius nouit qui scit et videt antecedens. et cognoscit consequentiam. quam qui ignorat antecedens. et non videt nec scit nisi conditionaliter: modo ita est quod scientia dei de futuris contingentibus presupponit antecedens quod videt intuitiue scilicet deter minationem voluntatis. Nos autem eam non videmus: sed ea tamquam ignorata supposita scimus consequentiam. Et ex hoc apparet. quod deus per fectiorem notitiam habet de futuris contingentibus quam habeamus nos quae determinationem voluntatis diuine ignoramus.

¶ Ad quartum de securitate beatorum dico quod sancti non habent certitudininem demonstrationis absolute: sed talem qualis ei sufficit Tnde credo quod sancti bene vident quod deus posset facem aliter. tamen non dubitant: quia forte deus suspendit illum timorem.

¶ Intel ligendum tamen quod scientia dei non est simpliciter conditionata: sed absoluta pro quarto signo: tamen respicit determinationem pro 3o signo. Ideo scientia dei est infallibilis: non tamen necessario quin deus posset aliter facem et oppositum facem.

¶ Ad argumentum patet.