Quaestio 7

Quaestio vii UTrum ista distinctio attributorum possit stare cum summa simpli citate quod non. quia vbi est multitudo ibi non est simplicitas.

¶ Contra. Dio. dicit quod multiplex formatio diuinarum perfectionum est vnica. vbi autem vnicum ibi simplex.

¶ In ista questione primo inuestigabitur. Utrum ista distinctio possit stare cum simplicitate. 2o si cum summa identitate. 3o si cum summa vnitate. 4o si cum summa infinitate. ad primum. Primo ponentur quatuo: Quantum prambula. 2o declarabitur quid sit simplicitas. Deide ad argumenta.

¶ Primum praeambulum est. quod ratio simplicitatis non est ratio positiua: sed priutiua.

¶ Et hoc probatur primo: quia cuius diffinitio est priuatiua. ipsum est priuatiuum. diffinitio autem simplicitatis est huiusmodi: quia diffinitur per eius irresolubilitatem que est priuatiua.

¶ 2o sic. illud quod fundatur in priuatiuo non potest esse positiuum: sed simplicitas videtur posse fundari in vnitate quae est ratio priuatiua. ergo etc.

¶ 2m praemabulum est quod est ratio respecti ua. Et hoc probatur primo sic. quia secundum Aug. Negatio e eius dem generis cum sua affirmatione: sed simplicitas priuat compositionem que est ratio respectiua. ergo necessario simplicitas dicit respectum. Probo minorem. nam compositio est coniunctio duorum: quorum vnum est in potentia respectu alter us: sicut materia respectu forme: aut ambo respectu tertii: sicut relatio in partibus continui respectu continuitatis. Caretia autem istius est simplicitas. 2o quia nullum absolutum fundatur in respectiuo. simplicitas autem in multis respectibus inuenitur. ergo etc.

¶ Tertium praeambulum est quod ratio simplicitatis et identitatis non sunt idem. nec vnitatis hoc probatur. nam angeli distincti sunt et non compositi et similiter plures sunt: nec tamen vnus alium componit. ergo etc.

¶ Quartum praeambulum est quod non est idem simpliciter simplex. et sunme simplex. Simpliciter simplex est quod non est resolubi le in aliqua ipsum componentia vel constitutiua: sed resolutio vltima stat ad ipsum. summe autem simplex est quod non est in se aliquo modo compositum. nec aliquid sibi componibile. nec ipsum alicui: et istud est actus purus.

¶ Ex istis duobus: hic in isto vltimo praeambulo dictis: sequum turduo. Primum est. quod in creaturis inuenitur aliquid simpliciter simplex. quia in resolutionibus compositorum aut est procedere in infinitum: sicut in diuisione continui: quod non potest esse in essentialiter ordinatis. vel est deuenire ad aliquod irresolubile.

¶ Secundum est quod in creaturis non inuenitur aliquid quod est summe simplex. omnia enim simpliciter simplicia que sunt in creaturis sunt aliis conponibilia. et alia ipsis. Alia autem non simpliciter simplicia sunt in se ipsis vere composita.

¶ his praemissis quantum ad 2m. dicunt aliqui quod simplicitas summa est proprietas rei: que nullam secum copatitur distinctionem. nam vbi est distinctio ibi necessario est pluralitas: quae sine compositione intelligi non potest.

¶ Consequenter isti dicunt ad tertium articulum quod diuine essentie ratione summe simplicitatis repugnat hmodi distinctio. et quecun que alia que se tenet ex parte obiecti.

¶ Primum ipsi pro bant quadrupliciter. Primo sic. compositio: secundum expositionem grammaticalem: dicit aliquorum simul positionem. illa enim que vniuntur simul ponuntur: et ideo necessario est ibi compositio.

¶ 2o sic. secundum logicalem deductionem. Omnis numerus componitur ex vnitatibus cum sin partes in quibus resoluitur. vbi autem est pluralitas ibi est numerus: et vbi est diuisio ibi est pluralitas. ergo vbi est diuisio ibi est numerus. et per consequens conpositio.

¶ 3o sic. nam Dionysi. de diui. no. caio 4. vocatur vnionem nature humane ad verbum compositionem dicens. quod compositio inesu est ineffabilis omni verbo. et ignota omni mente create. Et sic videtur quod vnio distinctorum non possit esse sine compositione: quia ab ea non ab strahit.

¶ 4o sic. omne continens in se plura distincta. est resolubile: sed omne resolubile in plura est compositum ex illis. ergo omne continens plura distincta est compositum ex illis. hoc probato patet 2m scilicet quod hec distinctio non stat cum summa simplicitate.

¶ Sed contra istam arguo et ostendo ex opposito secundi oppositum primi. ostenso enim quod distinctio sit cum summa simplicitate. patebit primum scilicet quod simplicitas licet excludat compositionem: non tamen omnem distinctio nem: hoc autem ostendo 4r

¶ Primo sic. nam nullus dabet negare quin in deo sit summa simplicitas. Constat autem quod ibi sunt quatuor relationes distincte. ergo distinctio stat cum summa simplicitate.

¶ 2o sic. persona in diuinis est sum me simplex. et tamen in vnica persona sunt due relationes. licet productiones realiter distincte. Nam in patre sunt ges neratio actiua et spiratio actiua que necessario distinguuntur.

¶ 3o. quia in persona filii est generatio passiua: et et spiratio actiua: que necessario distinguuntur.

¶ 4o quia in tota trinitate tanta est simplicitas quanta est in essentia solum: et tamen in trinitate est realis distinctio trium per sonarum. hec omnia confirmantur: quia natura humana et diuna in supposito verbi vniuntur: et tamen sine aliqua compostione.

¶ Inducuntur autem quatuor dicta ad infirmandumistas rationes.

¶ Primum est istud. quod non sufficit ad hoc quod aliqua vnita faciant compositionem quod vniantur in vna natura: sed oprquod vniantur in vno supposito: relationes enim licet sint in vna natura: non tamen sunt in vno supposito: et per hoc infirmatur prima ratio.

¶ 2m dictum est quod non sufficit quod vniantur in vne supposito: sed oportet quod vnum eorum sit in alio et per hoc infinimatur 2a et 3am: quia licet productiones due vniantur in vno supposito et natura: tamen vna non est in alia. paternitas enim non est in spiratione nec econuerso.

¶ 3m dictum est quod non sufficit quod in supposito vniantur nec in natura: sed oportet quod sint eiusdem nature: et ideo humanitas et deitas non possunt componi in filio: et etiam quia non est humanitas in christo in supposito proprio. et per hoc infirmatur confirmatio.

¶ 4m di ctum est quod quantumcumque sint distincta. et vnum sit in alio si sunt subsistentia: sicut persone diuine nullam faciunt compositionem: per hoc infirmatur 4a ratio.

¶ Contra ista. contra pri mum. Nam si aliqua ex hoc quod vniuntur faciunt compositionem: si magis vniantur maiorem facient compositionem: sed magis vniuntur que vniuntur in eadem natura: quam quae vniun tur in supposito. Nam vnitas diuine nature non compat tur secum quamcumque pluralitatem nisi trinitatem in diuinis: suppositum autem diuinum quantum ex se est non repugna sibi quod in eo sint infinite nature: ergo si relationes vnite in supposito diuino facerent compositionem. multo magis sivniantur in natura.

¶ 2o sic. maior est vnio constituentis quae vnio constituti: essentia diuina constituit personam: ergo videtur ma ior vnitas essentie et nature quam persone. Praeterea si vna sola faci compositionem: quare non tres si ponantur.

¶ 2o contra 2m Nam nullus negare dabet quin partes continui vere conponant: et tamen vna non est in alia.

¶ Contra 3m. quia acquidens componit cum substantia: et hoc in supposito alie no.

¶ Contra 4m. quia quandocumque aliqua apta nata sunt facere compositum: si vnum sit in alio et non per se subsistens: si talia ponantur simul et subsistentia facient aceruum: et sic trinitas erit aceruus.

¶ Ideo dico quod distinctio v distinctio non repugnat summe simplicitati: et maxime distinctio istarum perfectionum potest stare cum summa simplicitate diuina sine aliqua compositione.

¶ Ad cui euidentiam sciendum est quod quatuor sunt habitudines est sentialiter ordinate abinuiceme abstrahentes. Prima est ratio distinctionis. ita quod ordine essentiali ratio distinctionis est prior et magis abstracta. 2a vnionis. 3a compositionis. 4a resolutionis. quod autem distinctio praecedat vnionem: patet quia multa sunt distincta que non sunt vnita: sicut duo angeli: et tamen omnia vnita necessario sunt distincta. nihil enim potest vnir sibiipsi.

¶ Ratio autem vnionis est 2a. Nam multa sunt vnita que non sunt composita: sicut patet in incarnationem vbi deitas et humanitas vniuntur: et tamen non componuntur: quia sic deitas esset pars. quod est contra Dio. quecumque autem sunt composita: sunt vnita. nulla enim compositio actualis potest esse sine vnione componentium: aliqo quin anima separata componeret: quod est falsum manifeiste.

¶ 3a ratio est compositionis. Omne enim quod resoluiter compositioni ex illis in quibus resoluiter: et ideo numquam fit resolutio nisi preuia compositione: compositio autem bene ponitur sine resolutione: sicut in corporibus supracelestibus qua sunt composita: non tamen resolubilia: et quia primo non repugnat esse sine 2o. et 2o sine 3o. nec 3o sine 4o. et vniuerse liter priori in essentialiter ordinatis non repugnat esse sine posteriori: hic est quod nulla repugnantia apparet quod sit distinctio sine vnione: et per consequens sine compositione. Inaduertentia autem istarum abstractionum multorum errorum fuit occasio. Sabelliani enim quia nescierunt abstrahere rationem persone a ratione indiuindui signati: dixcrunt vnam personam in diuina essentia. sicut est ibi vnum solum indiuiduum substantie. Similiter Arriani nescienteabstrahere productionem a factione: et quia vderunt verbum in diuinis esse productum propter defectum abstractio nis: dixerunt verbum esse factum.

¶ Nunc ad rationes opinionis. Dico ad primum. quod illa ratio de simul positione: protestatur compositionem trinitatis. et ideo dicocum beato Ieron. quod theologia non subiicitur regulis De nati.

¶ Ad secundum dico. quod pluralitas transcendens ab strahit a numero proprie dicto. et ideo ipsa non compo nitur ex vnitatibus: sicut numerus: licet constet ex eis: sicut nec persona ex essentia et relatione componitur: licet constet ex eis.

¶ Ad tertium dico. quod Dionysius large accipit compositionem pro coniunctione scilicet sicut Ioan. baptista factionem pro productione: quando dicebat Christum ante ipsum factum.

¶ Ad quartum dico. quod licet omne compositum posset per intellectum resolui in illis ex quibus constat: non tamen realiter resoluitur. sicut patuit in vltim ma ratione a qua omnes alie abstrahuntur corpora enim celestia regulariter sunt irresolubilia.

¶ Confirmantur omnia dicta per hoc: quia qualis est ordo oppositi ad oppositum: talis propositi ad propositum.

¶ Exemplum. sicut albedo ad disgregare: ita nigredo ad congregare: hoc ergo patet. sed simplicitas et compositio opponuntur: vnitas et distinctio opponuntur: ergo qualis est ordo simplicitatis ad vni tatem. talis erit compositionis ad distinctonem. Constat autem quod talis ordo est simplicitatis ad vnitatem quod simplicitas non potest esse sine vnitate: vnitas bene potest esse sine simplicitate: vt patet in per se compositis. vbi est vere vnitas et non simplicitas: ergo eodem modo se habebit pluralitas opposita vnita ti ad compositionem oppositam simplicitati: quia licet compotsitio non potest esse sine distictione et pluralitate: tamen distinctio et pluralitas bene possunt esse sine compositione.

¶ Sed hic occurrut quatuo difficultates. Prima est. Utrum ista simplicitas possit stare cum compositione ratioris. Dico quod non intelligo quod ratio meapossit facere compositionem in diuinis: nec etiam intelligo quomo ratio mea possit in seipso obiectiue hanc compositionem facere: quia impossibile est quod intellectus aliquid fabrim cet: cuius oppositum demonstret: sed nos demonstramus quod deus est summe simplex. ergo etc.

¶ Sed verum est quod imaginatio sepe decipit nos: imaginamur enim deum ex multis componi et esse lonogum et latum: sicut dicit Aug. super gen ad listram. quando inqut Aug. imaginor numerum senarium: ima ginor sex corpora rotunda: sed intellectus pualet: qui pro¬ bat quod omne continuum est diuisibile in infinitum: et ideo sex corpora illa non possunt esse sex vnitates indiuisibles.

¶ Similiter dico. quod quantumcumque intellectus noster procedat a magis notis ad minus nota: et hoc per talia imaginabilia. tamen priualet in fine semper: et dicit quod non est ibi talis diuersitas nec compositio.

¶ 2a difficultas est. Si inter talia esset distinctio realis. Utrum esset in eis compositionam videtur quod sic: quia si summa vnitas est cum summa sin plicitate. ergo cum summa vnitas excludat pluralita tem realem: summa simplicitas similiter et omnem.

¶ Dico quod licet vnitas summa sit cum summa simplicitate: non tamen respectu omnium. Et ideo dico. quod quia simplicitas non opponitur pluralitati: sed compositioni poterit stare cum pluralitate et vnitate.

¶ Tertia difficultas est exquo ista non componunt: si tamen faciunt aceruum. Dico quod non. propter summam vnitatem realem quam habent inter se.

¶ Sed remanet difficultas quid dicatur plus compositio quam multa esse simul et vnita.

¶ Dico. quod dicit multa vnita: et cum hoc quod vnum sit in potentia respectu alterius: in diuinis autem omnia sunt purus actus.

¶ Dico ergo quod cum summa simplicitate diuina potest stare distinctio ex natura rei attributorum in diuinis: at tributorum dico inter se: et attributorum ab essentia sine aliqua compositione et aceruo.

¶ Nec video ratio nes quae non ita militent contra trinitatem personarum: sicut contra distinctionem istam. Et hoc quia rationes probantes st distonem semper concludunt compositionem: ita arguunt contra distonem personarum.

¶ Sed tamen aliter instatur 4a contradictam conclusionem. Nam ipsa diuina essentia si distinguitur ab attributis praecedere videtur attributa: et quasi ea spe ctare tamquam sui perfectiones: et sic erit in potentia ad ipsa: et per consequens faciens compositionem cum ipsis.

¶ 2a fic. quia ipsa attributa comparantur ad essentiam: sicut plures perfectiones insistentes. Et ideo si diuerse forme faciunt compositionem cum suo subiecto: eo quod sunt in actu respectu eius: eodem modo attributa cum essentia.

¶ 3o sic. Nam potentia intellectiua ponitur in deo: et etiam actus eius. si autem sunt attributa distincta: stat tunc compositio ex actu et potentia. Eodem modo de potentia volitiua et eius actu

¶ 4o quia cum tanta simplicitas ponitur in essentia et in omnibus attributis simul: sicut in sola essentia: non videtur bene intelligibile quod possit stare distinctio et dato quod sit tanta simplicitas: vtrum respectu cuiuslibet attributi est vna pro pria simplicitas: et etiam cuiuslibet persone: vel sint plures.

¶ Ad ista. Ad primum dico. quod licet essentia intelligatur pri or omnibus attributis: tamen ista signa scilicet prius et po sterius sunt signa permanentia et non successiua. Expecta tio enim tantum est in priori secundum Aug. secundum signum successiuum et ideo essentia non est in potentia nisi forte logicali: et ideo non actuatur: et ideo ipsa est summe actuata. et non actuabilis.

¶ Ad 2m dico quod attributa non actuant diuinam essentian sicut accidentia subiectum: nec eam perficiunt: sed nec eiinherent: sed insunt sibi quasi ad modum subsistentium prepter summam identitatem ad inuincem realem.

¶ Ad 3m dico quod sola potentia ad esse est que facit compositionem: sed potentia ad operationem non. Eodem modo dico de actu voluntatis et potentia: non enim isti actus perficiunt potentias: quia sunt actualitatis infinite.

¶ Ad quartum dico. quod cum aliquali distinctione potest esse summa simplicitas: eo quod pluralitas simplicitati non opponitur: sed compositio.

¶ Sed est ne alia simplicitas in personis diuinis et attributis: Dico sicut dictum fuit in pricipio: quod simplicitas dicit rationem negatiuam et priuatiuam: et quia priuationes numerantur ex fundamentis: habi est quod oportet necessario dicere quod tot sunt ibi simplicitates: quot sunt ibi distincta. Nec est illud inconueniens: nec omnia simul maiorem vel minorem simplicitatem habent quam quodlibet in seipso: eo quod eque excluditur conpositio ab omnibus: sicut a quolibet 2o videndum est: si cum summa identitate essenNunc tie cum attributis potest stare aliqua distinctio inter ipsa. Et hic oportet procedere sicut in praecedenti articulo. Primo scilicet videre quid sit identitas.

¶ Ad quod inducuntur quatuor praeambula probabilia.

¶ Primum est quod identitas eiusdem ad se non est relatio realis cum talis respect praesupponat extrema: nec relatio rationis: cum sit realis idem titas ante omnem actum rationis.

¶ Sed dico quod identitas est carentia distinctionis: sicut vnitas est carentia pluralitatis: non enim videtur quod possit aliquid aliud dari.

¶ 2m est. quod identitas que diuidit ens: quod diuiditur per idem et diuersum: non est relatio rationis: cum ens extra animam non diuidatur in entia rationis: nec etiam est relatio realis: cum eadem res ad seipsam non potest habere relationem talem realem: nec identitatis nec diuersitatis sibi opposite. et tamen iste sunt differentie entis immediate opposite.

¶ Quid ergo est: dico quod nihil aliud est nisi negatio diuersitatis sibi opposite.

¶ Tertium est. quod identitas que est inter extrema transcendentia que non sunt idem omnibus modis: sicut ratio entis et boni. vt abstrahunt ab omni diuiso: non est nisi relatio fundamentalis: quia nullus respectus formalis competit enti antequam diuidatur per absolutum et respectiuum.

¶ Quartum dictum est. ergo illa identitas que est inter extrema distincta habentia vni tatem aliqualem realem: sicut inter potentias anime est relatio realis formalis et actualis: in his que non sun trascendentia: vt forte inter genus et differentiam: in talibus enim inueniuntur omnia que requiruntur ad relatio nem realem. Istis premissis ad inuestigandam summan identitatem: colliguntur quatuor modi identitatis.

¶ Primus est identitatis que est respectus rationis scilicet quando in tellectus comparat idem ad seipsum.

¶ Secundus est idem titatis que est priuatio distionis: sicut ante omnem comparationem intellectus nostri aliquid est idem sibi realiter.

¶ Tertius modus identitatis est quando est relatio fundamentalis inter extrema: quibus repugnat formaliter referri.

¶ Quartus modus est relatio formalis realis et actualis inter extrema: quibus referri sic non repugnat Prima identitas non est summa. quia omne ens rationis est diminutum. Nec tertia: quia compatitur secum distinctionem fundamentalem. Nec 4a. quia compatitur secum distonem formalem que est respectus realis: et vnum contrariorum in summo non admittit reliquum. Ideo videtur quod se cundus modus identitatis est summus: quia ibi nulla est distinctio.

¶ Sed hic occurrunt due difficultas. prima est: qualiter priuatiuum potest esse prestantius positiuo. Ista autem identitas non est nisi priuatiua.

¶ Respondeo et dico quod in talibus precellentia attenditur ratione fundamenti: sicut dicimus quod in dependentia dei est praeferenda: et praefertur dependentie creature.

¶ 2a dificulitas est. qualiter in rationibus respectiuis potest accipi summitas: cum non habeant gradum perfectionis: nec quatitatem virtuis. Dico quod sicut proprie loquendo non est ibi gradus: ita nec perfectio: nec summitas: tamen ita oportet loqui propter communem modum loquendi.

¶ Quantum ad priencipalem partem istius articuli dicunt aliqui. quod cum summa identitate non potest stare distinctio istorum modorum in deo: quia quicquid ponitur in deo ratione perfectionis dabet poni in summo: sed identitas et distinctio non ponuntur in deo nisi ratione perfectionis. ergo et in summo: et sic omnis identitas quae es ibi est summa. Et omnis distinctio que est ibi erit etiam sum ma.

¶ Contra. quia non videtur quod sit ponenda tanta distinctio inter verbum et filium: sicut inter patrem et filium: sic nec tanta distinctio est inter deum et patrem: et deum et filium: quanta est inter hominem et angelum. nam illa plus conueniunt.

¶ Ideo dico quod cum identitas que ponitur inter essentiam et attributa cum aliqua distinctione non sit identitas: que dicit respectum rationis: eo quod sunt idem realiter ante omnem actum rationis: nec etiam idem titas que dicit negationem distinctionis: cum oppositum ibi ponatur: nec identitas que dicit respectum realem: ne forte aliqua relatio realis formalis precedat in diuinis paternitatem. Sed solum sit ibi identitas que est relatio undamentalis talium extremorum: sicut disto ponitur ibi

¶ Ista autem identitas vt patuit: non est summa. ideo videtur quod cum distinctione attributorum non potest stare summa identitas. Ista autem snientia dupliciter confirmatur.

¶ Primo quia videtur maior identitas de primo modo perseitatis quam ali qua alia: cum sit prima et quiditatiua: sed attributa non sunt idem in primo modo dicendi per se cum diuina essentia. intelligun tur enim posteriora essentia.

¶ 2o quia maior videtur identitas illius: cui extrema contradictionis nequeunt applicari quam eius cui applicantur: sed attributis applicantur extrema contradictions: vt patuit. supra. ergo non sunt summe idem.

¶ Ad rationes alterius opinionis dico. quod maior eorum scilicet quod illa que attestanm tur perfectionem. et propter hoc ponuntur in deo: debent poni in summo. Dico quod verum est in illis quae sic attestantur perfectionem: quia eorum maioritas arguit maiorem perfectionem: identitas autem licet attestetur perfectionem in perfectis: tamen maior idemtitas non attestatur maiorem perfectionem: alioquin magis essent perfecti duo homines: quia angelus et homo: eo quod magis sunt idem: vnde apparet mihi quod divine per non sunt sumne idem.

¶ Contra tamen istam conclusione instatur dupliciter. Primo. quia tunc non esset tanta identitas inter diuinam essentiam et attributa: quanta inter essentiam angeli cum seipsa.

¶ 2o. quia maior est identitas inter naturam generis: et naturam specificam: quam inter diuinitatem et sapientiam: propter primum modum perseitatis.

¶ Dico ad ista. quod si esset inconueniens identitatem diuina ab aliqua creatura excedi: tunc persone diuine essent omnino indistincte: quod est falsum. Intelligendum tamen secundum praedicta: quod in diuinis sunt septem genera identitatis: siue gradus.

¶ Primus et insimus est inter proprietates constitutiuas: quae sunt idem essentialiter per attributionem ad naturam.

¶ 2us est personarum adinuicere: que sunt idem essentialiter: non tamen per attributionem: sed per inclusionem essentie¬

¶ 3us est spirationis actiue cum generatione actiua in patre: et cum passiua in filio: que sunt idem realiter. et tamen perso ne realiter distincte sunt: et non solum ista sunt idem essentialiter sicut persone: sed etiam realiter.

¶ 4us modus est inter essentiam et relationem que non solum sunt idem realiter: sed identice propter infinitatem alterius extremi: quod non competit generationi et spirationi actiue.

¶ 3us est inter attributa: quia ibi non solum est identitas ratione vnius extremi: sed amborum.

¶ 4us est attributorum cum essentia: quia magis videntur passiones cum subiecto connecti: quam ad innuiceme: cum vniam tursolum ratione subiecti.

¶ 3us est essentie cum substantia vel entita te vel spiritu: quia ista videntur partinere ad primum modum secundum Augu. 13. de tri. et ista potest esse septima. Et maxime saltem essentie cum seipsa: et ista est adhuc maior: et potest tenere locum octauum.

¶ Nonus potest addi scilicet vniuscuiusque istorum cum suo modo intrinseco: sicut essentie cum infinitate.

¶ Et decimus modorum adinuincem. sed inter omnes maximaest octaua scilicet essentie ad se.

¶ Ex his potest patere quod quicumque vellet ponere summam identitatem inter attributa non obstante distinctione aliqua: posset dicere quod ideo maxi ma est: quia est identica propter infinitatem que est ratio istius identitatis. Qui etiam vellet omnes identitates diuinas dicere summas: semper diceret: quod est ibi identitas ratione vnius quod est summe idem: sicut identitas personarum est ratione essentie: que est summe eadem sibi: et sic forte oportet pone¬ re in omnibus quae sunt idem in creatura: etiam: quia sicut omnes diferentia reducitur ad primo diuersa: ita omnis identitas forte redutitur ad aliquam primam et summam identitatem. ergo videndum est de tertio. Utrum cum sum Nunc ma vnitate possit stare iste distinctio.

¶ Primo videndum est de terminis. Et primo quid est vnitas. Dici tur communiter quod ratio vnitatis consistit in duobus scilicet in indiuisio ne in se: et diuisione a quocumque alio. illud ergo est vere vnum quod est indiuisum in se: et a quocumque alio diuisum.

¶ Sed licet istud quantum ad primam partem sit bene dictum: tamen contra secundam partem arguo quadrupliciter. Primo sic. quia deleta omni multitudine posset adhuc saluari vnitas. quia ipsa est prior: diuisio autem sine multitudine salua ri non potest: ergo diuisio non potest esse de ratione vnitatis.

¶ 2o sic. quilibet potest concipere rem vnam et vnam absolutam nullo alio concepto: et tamen diuisio non potest concipi nisi ad aliud.

¶ Tertio sic. quia cum diuisio ab alio sit relatio disquiperantie ad ipsum: et habitudines secundum terminos variantur: tot erunt vnitates in aliquo quot erunt disiones sui ab aliis.

¶ 4o sic. si diuisio ab alio esset de ratione vnitatis: vbi maior est vnitas: ibi maior esset diuisio: et tamen videmus oppositum: nam licet maior sit vnitas anime quam corporis: videmus tamen quod tanta est diuisio corporis ab anima: quanta econuerso. Ideo dico. quod ratio vnitatis consistit in sola indiuisione alicuius in se: sicut ratio multitudinins ex sola diuisione causatur.

¶ Contra istam positionem arguitur 4r. Primo sic. omnis perfectio simpliciter est positiua: ratio vnitatis est perfectio simpliciter. ergo etc. Maior patet. quia propter hoc ponitur in diuinis.

¶ 2a sic. secundum Dion. Ratio vnitatis est saluatiua omnium: talis autem non potest esse ratio negatiua.

¶ Tertio sic. vnumquodque distinguitur ab alio: per hoc quod est in se vnum: et sic ratio vnitatis et diuisionis non sunt extranee.

¶ 4o sic. quia omnis vnitas est melior pluralitate: nulla negatio est melior ositione vel positiuo. ergo ratio vnitatis non est priuatiua.

¶ Ad ista. Ad primum dico quod sicut independentia dicit de se perfectionem simpliciter non dico primo: sed ratione fundamenti: cui applicatur. sic ratio vnitatis. nam vtraque illa rum scilicet independentia et vnitas sunt rationes priuatiue.

¶ Ad 2m dico. quod est saluatiua ratione fundamenti: sicut incorporeitas.

¶ Ad 3m dico quod per idem principium positiuum ignis agit et producit. cum tamen actio non cst productio. Ita dico quod per idem est res vna et diuisa. et tamen vnitas non est diuisio.

¶ Ad 4m dico. quod sicut indilisibilitas diuina est melior quacumque diuisione: non nisi ratione fundamenti: et quia priuat imperfectionem: dico ergo quod si cut vnitas est indiuisio: sic summa vnitas est summa indiuisio: nec est ratio eadem identitatis summe qua est negatiua et vnitatis summe: quia vnitas est priuatio diuisionis: identitas autem carentia distinctionis. distinguitur ergo vnitas ab idem titate: sicut distinctio a diuisione: nam omne diuisum est distinctum: sed non omne distinctum est diuisum: sicut patet in multis.

¶ Sed notandum quod quattuor inueniuntur vnita tes subordinate.

¶ Prima est vnitas entis: qua est eius passio: accipiendo ens secundum latitudinem sue denominatio nis: et ista competit omnibus primo diuersis: in quibus quiditatiue non includitur ratio entis: sed denominatiue.

¶ 2a est passio entis quiditatiue accepti: et ista non est sub vnitate bo nitatis et veritatis. quia eadem priuatio in disperatis fundamentis esse non potest. Ratio autem entitatis non est illud quiditatiue.

¶ 3a est que est diuisiua entis quando diuiditur per vnum et multa: nulla enim alia diuisio est adequata.

¶ Quarta vnitas est que est principium numeri: et ista est de genere quantitatis discrete: sed diuisiua entis: cir cuit omne genus. quia est transcendens.

¶ Nunc videndum est quid sit attributum. Dicendum quod attributum quatuor modis potest accipi. Uno modo pro omni praedicato quod conuenit alicui quiditatiue: et isto modo intellecitur illa regula vulgata quandocumque aliqua sunt idem. quicquid attribuitur vni et reliqui: et isto mo omnia quiditatiua scilicet spiritus substantia et ens possunt dici attriputa quiditatiua. Alio modo accipitur attributum proprie: et tunc accipitur pro omni secunda perfectione que non est quiditatiua: sicut infinitas necessitas: ista enim omnia tamquam per se passiones attribuuntur subiecto scilicet essentie diuine de qua dicuntur: et sunt demonstrabilia. Tertio modo accipitur adhuc magis proprie: et tunc non accipitur attributum pro quacunque perfectione secundaria: sed pro illis tantum que ex creaturis deo attribuuntur a motis omnibus imperfectionibus quas habent in nobis: nullam autem innuenimus in nobis: vel in quibuscumque creaturis perfectionem quidi tatiuam simpliciter: et isto modo infinitas et necessitas non sunt attributa. Quarto modo accipitur non proprie: sed appropria te. et isto modo attribuitur patri eternitas: filio pulchritudo spirituisancto clementia secundum Aug. nec secundum primum modum nec secundum. nec quartum intelliguntur iste quaestiones. sed preci se secundum tertium modum.

¶ Nunc secundo videndum est de articulo principali. An cum summa vnitate possit stare plura litas vel distinuo aliqua eorum.

¶ Ad cuius euidentiam est sciendum quod quatuor ponuntur gradus vnitatis.

¶ Primus gradus vnitatis est vnitas per aggregationem: sicut aceruus.

¶ 2o est vnitas ordinis qui est per se. Alius autem aggregationis est per accidens.

¶ 3us est vnitas compositionis. non enim componunt aliqua nisi sint ordinata: ita quod ista est vnitas intrinseca.

¶ 4us est vnitas indiuisionis: et ista sola est vnitas vera: quia ratio formalis vnitatis sibi soli conuenit: aggregata inquantum aggregata sunt non sunt indiuisa: nec etiam ordinata inquan tum habent ordinem: nec componentia inquantum componunt: omnia grgosunt vnum secundum quid praeter illa quae sunt vnum in 4o modo: patet ergo quod ibi est summa vnitas vbi nulla est diuisio. Nec valet si dicatur. quod ratio formalis specifica est vere vna quantumcunque conpositioatur ex genere et differentia: quia tertia entitas quae resultat ex genere et differentia: vt praescindit ab eis: est vere vna in se: et indiuisa. Eodem modo dico de composito ex mam et forma. quia 2a entitas est vere indiuisa. Istis premissis pono quatuor conclusiones

¶ Prima est quod attributa nullam habent vnitatem in rationibus suis formalibus vltimate praecisis: eorum enim rationes formales cum sint simpliciter simplices: sunt primo diuerse.

¶ 2a conclu est. quod attributa habent veram vnitatem in sua infinitate: quia eis omnibus corrspondet vna infinitas indiuisa: secundum quam sunt vnum identice: et etiam in abstracto.

¶ 3a conclusio est quod attributa. habent vnam vnitatem in sua realitate: quia omnibus conuenit vna rea litas praecisa secundum quam stu idem realiter.

¶ 4a conclusio est. quod attributa habent veram vnitatem in essentia. quia in vna natuam indiuisa radicantur: cuius habent vnitatem veram cum sint in se innuiceme inexplicabili intimitate.

¶ Tunc ad propositum magis descendendo: inferuntur due illationes ex permissis conclusionibus.

¶ Prima est quod cum distinctione attributorum constat quod ipsa habent summam vnitatem: habent enim vnitatem essentie quae est summa et infinitatis et realitatis quae sunt penitus indiuisa.

¶ 2a illa tio est quod stante illa distinctione attributorum attributa non sunt summe vnum: quia quandocumque aliqua passio inest aliquibus per aliduod subiectum commune: princinpalius inest illi primo communi: sed vnitas summa inest attributis per diuinam essentiam: et propter vnumquodque etc. sequitur quod ipsa diuina essentia illa vnitate sit magis vna quam sint attributa. Item illa non videdntur summe vnum quae ex suis ratio nibus formalibus nullam vnitatem habent vel indiuisionem: sed aliunde eis prouenit homo sunt attributa.

¶ Ista autem ratio tangit difficultatem quod magis videtur angelus et anima esse idem in substantia: quia in ea conueniunt ex ratione sua formali quam attributa cum essentia: quae non conueniunt in sua ratione formali.

¶ Et ideo videtur posse dici quod primus modus perseitatis cum sit potissimus: non videtur ita per se attributum in esse diuine essentie: sicut animalis homini et asino: et per consequens ita de vnitate: quia tamen hoc est difficile crederet potest poni quod vnitas et perseitas non se consequantur secundum omnia: licet enim primus modus dicendi per se sit principalior: quia ab omnibus presupponitur: tamen potest dici quod vnitas secundum istum modum non est maior: immo ita perfecta vnitas est vni tas identica: sicut formalis: et sicut vna est summa: ita et alia. Et ideo nulla maior est in creaturis. ad quartum principale scilicet Utrum hec Quantum distinctio attributorum possit stare cum diuina infininate. Dicunt aliqui quod non: quia secundum doctri nam beati Dion. de diuinis nominibus. Diuina infinitas est omnia accipiens et preaccipiens: et coaccipi ens in vnitatem summam: vnde sicut infinitum corpus non compatitur iuxta se aliud corpus: ita infinita entitas nulla alia a se distincta.

¶ Contra. nam si comparatio esset bona: tunc deberes concludere plus. sicut enim corpus infinitum non compatitur secum aliquod aliud corpus invniuerso extra se: sic nec diuina entitas aliquam creaturam. Item licet diuina entitas omnia coaccipiat identice qui scilicet in deo sunt: non tamen infertur ex hoc quod formaliter.

¶ Ide dico quod talis distinctio non repugnat infinitati diuine: sicut nec distinctio personarum: quia sicut in tribus personis positionitur vna numero deitas: ita in attributis vna numero infinitas.

¶ Sed contra istud instatur 4r. Primo sic. nam secundum Ans. in prosolo. Deus est quo ni hil magis cogitari potest. Et ex hoc demonstramus vnum esse deum: quia si essent plures magis dicerent de perfectione: ergo a simili in proposito. si ponantur distincte perfectiones in deo.

¶ Secundo sic. Omne illud quod est perfectum simpliciter includit omnem perfectionem simpliciter modo perfectissimo: sed deus est ens perfectissimum: et atttributa dicunt perfectiones simpliciter: ergo essentia diuinacontinebit attributa modo perfectissimo: sed cum hoc non stat formalis distinctio. Tertio sic. Nam diuinaessentia est perfectissima in sua ratione quiditatiua: et tamen potest intelligi aliquid perfectius: ea si vt sic accepta non includat omnem perfectionem simpliciter: sicut suppositum: non includens omnem perfectionem simpliciter secundum illam acceptionem non est perfectissimum.

¶ Quarto sic. quia omnis creatura est imperfecta: eo quod caret aliqua perfectione: ergo diuina essentia: si caret aliqua perfectione in sua quiditate: erit imperfecta.

¶ Ad primum dico quod si essent infiniti dii non essent vnico deo perfectiores: eo quod equale et inequale sunt passiones quantitatis finite. Cum ergo ratio probatur contra pluralitatem deorum: non probat contra plural tatem personarum habentium eandem diuinitatem. sic etiam nec contra attributorum pluralitatem: cum habeant eandem infinitatem numero.

¶ Ad secundum dico. quod licet primus modus perseitatis sit principalior: non tamen maior: quia non solum primus: sed etiam secundus stat cum infinitate et summa perfectione. sicut primum signum originis est quodam priencipalius: sed non perfectius secundum hyla. de tri. Attributa autem quamuis sint ita perfecta. sicut essentia: vt praecisa ab omnibus attributi: sicut cum eis sumpta simili. et hoc est propter vnicam quantitatem virtutis scilicet infinitatem: tamen oportet quod imperfectissimo sit aliquo modo omnis perfectio simpliciter sed non quiditatiue.

¶ Ad 3m dico per idem quod essentia est perfectissima in sua ratione formali: quia omnem perfectionem includit eo modo quod aliquid aptum natum est includere: non autem quiditatiue: quia hoc sibi repugnat: sed tantum identice.

¶ Ad quartum dico. quod essentia diuina simpliciter non caret aliqua perfectione simpliciter: sed tamen cum praecisione scilicet quid tatiue caret: que carentia est solum secundum quid: nec est ibi proprie carentia: quia carentia proprie nunquam est ibi nisi pro illo signo: pro qua natum est sibi inesse oppositum carentie: sicut catulus ante nonum diem non est cecus: quia nullo modo nata est sibi vi sio inesse.

¶ Ad argumentum non oppositum patet