Quaestio 4

QUarto queritur vtrum virtus penitente consistat in medio.

¶ Et videtur quod non. quia virtutes theologice non con sistunt in medio: quia habent obiectum infinitum. sed malum culpe est infinitum.

¶ Contra. quia est virtus moralis. ergo etc.

hic sunt duo videnda. ¶ primo si virtus consistat in me dio.

¶ Circa quod est scintitum quod aliquando assignatur medietas ad superabundantiam in materia non ratione vbiecti. quia aliquae sunt virtutes quae non habent medium. actus autem moderans ex parte materiae sicut virtus latrie puta colere de um. quanto magis abundat tanto magis accedit ad medium virtutis.

¶ Sed tamen ex circumstantia in superabundantia potest esse defectus. sicut aliqui in principio ecclensie. quia honore dei volebant circumcidi et alias cerimonias obsenuare. quod non erat licitum: nec meritorium. Ex parte etiam de fectus: vt consiteri semel in decem annis. Alia est virtus que circa defectum materie. mediat sicut virginitas: et ista non potest multum circa huius materiam deficere penes augmentum: sed ex alia circunstantia: sicut si esset maritata vel huius. Alique sunt virtutes in quibus accit pitur medium secundum equalitatem quo ad nos: vbi actus de se non potest esse superabundans: non tamen ex circunstantia: sed ex intensione actus tantum. Alio modo mediat iusticia. conmutatiua vbi est medium ex parte rei sicut si regi vendo ali quid: tantum dicitet mihi dare quantum valet. In hac penitentia non sumiter tota superabundantia ex parte materiae: quia quantum possum debeo nolle peccatum. nec ex parte deficientie: sicut in virginitate: sed sicut in latria ex circunstantia potest esse defectus in superabundantia: non ex parte obiecti. sicut si penitens interficeret se: tunc esset superabundantia: et si ni minis remisse doleret: esset defectus.

¶ Sed quid est prius superabundantia: vel defectus:

¶ hic est sciendum quod sicut dictum fuit in primo: virtutes quadam dantur ad actum intendendum quaedam ad actum remittendum: quedam nec sic: nec sic. sed ad regulandum sicut prudentia que non intendit nec remittit: sed regulat. sed tamen natura prona est ad deficiendum et desistendum. tunc indignet habitu roborante et quodanmodo impellente. talis est actus fortitudinis: que est circa terribilia mortis: que natura nata est fugere. In quibusdam autem natura est nimis prona ad exequendum deie ctabilia: et tunc indiget aliqua virtute retrahente et moderante: et talis est virtus temperantie que est ad remistendum actum circa delectationes tactus. Iusticia autem datur ad vtrumque. Modo est regula generalis. quod quando virtus datur ad actum intendendum: vicium quod est in defectum est maius et peius: quia sibi magis contrariatur. et ideo fortitudini magis opponitur et peius vicium reputatur timiditas: quam audacia. quando vero datur ad remittendum. tunc vicium in superabundantia est peius. et ideo plus opponitur temperantie intemperantia quam insensibilitas. virtus autem penitentie datur ad intendendum actum quia remissi sumus ad puniendum peccata nostra. et ideo quamuis superabundantia et defectus circa peniten tiam sint vituperabiles tamen vituperabilior est defectus. vnde grauius est non penitere quam excedere in penitendo.

¶ Contra. quia Ca vn fuit nimis penitens. tantum enim putauit peccatum suu graue quod non credidit posse veniam obtinere. maior est inquit iniquitas mea quam vt veniam merear. Esau autem fuit minus penitens. et tamen plus vituperatur cavn quam esau.

¶ Item iudas fuit ni mis penitens. quia penitentia ductus laqueo se suspendit: symon magus impenitens. Et tamen primus ma gis vituperatur.

¶ Dico quod peccata precise comparam do adhuc stat quod dictum est: sed in cavn vltra pen tentiam fuit desperatio et in hoc plus peccauit et ma gis vituperatur non ratione prinine: sed quia contra aliam virtutem nobilem fecit. videlicet contra spiem. Eodem modo dicendum est de iuda quod non ratione prinine: sed ratione desperationis.