Quaestio 1

¶ Distinctio quinta. Questio i. host hec queritur etc. distinctionem quntam. Quero primoIrca vtrum essentia diuina generet. Qud sic. Ric. o de tria. ex intentione contra magistrum dicit. quod generat cum Idachim.

¶ Contra. extra. de sum. tri. et fide catholica: ex presse snientia magistri affirmatur. peo vna regula Io. sco. Quandocumque hic ponitum subiectum est abstractum vltimata abstractione: et praedicatum non potest predicari nisi formaliter. apraedicatio non est vera nisi in primo modo dicendi per se de illo. hec regula patet ex duabus aliis. Prima est. quod illud quod est vltimate praecisum. nihil sibi conuenit nisi intrinsecum. 2 quod nihil praedicatur de sic abstracto nisi per identitatem.

¶ E his duabus patet manifeste regula doctor Omne enim vltimati abstractum est vltimate praecisum: sed vltimate praeciso non conuenit aliquid nisi intrinsece et identice. Ideo sequitur quod nihil praedicatur de tali vere nisi in primo modo dicendi per se.

¶ Sed contra istam regulam instatur 4r secundum 4or posita in ipsa regula. Primost primusm de subiecto abstracto vltimate abstractionis. Nam equi nitas est tale subiectum sic abstractum et praecisum: et tamen ista dicuntur de equinitate vere scilicet quod est praecise et vltimate abstracta. ergo non videtur propositio vera. similiter disto quae est aliquid respectiuum icitur de equinitate scilicet quod ipsa sit distincta ab omni eo quod non est ipsa.

¶ 2a contra 2m quia videtur quod superfluat hec additio vltimate quia videtur sufficere abstractum. Nam albedo non est abstracta vltimate: quia quiditas albedinis est plus abstracta: et tamen non verificatur de ea in abstracto quod verificatur de ea in concreto. nam album est frigidum: tamen albedo non est frigida.

¶ Contra 3m scilicet praedicatum non potest praedicari nisi formaliter. videtur quod superfluat: quia omne praedicatum siue formale siue ni videtur excludi. quod non est in prerm modo a summe praeciso et vltimate abstracto.

¶ 4a contra 4m. quia ista scilicet in primo modo dicendi per se omnibus aliis suprpositis adhuc non videtur vera. Nam humanitas est istoo abstracta: et tamen animalitas quo dicitur in primo modo dicendi per se: non praedicatur de ea quia hec est fla. humanitas est animalitas.

¶ Ad primum dicunt aliqui quod praecisio et abstractio sunt respectus ronis: et de talibus non intelligitur regula.

¶ Sed hoc nihil est: quia per rationem suanformalem conuenit sibi disto. ergo non est respectus rationis: simililir primacisio et abstractio.

¶ Dico ergo aliter: sed est intelligendum quod sicut ex nomine negationis alicus intelligitur affirmatio. sic aliquando ex nomine affirmationis intelligitur negatio. Ad propositum dico quod per praecisionem et abstractionem et distonem nihil aliud in telligitur nisi quod equinitas est tantum ipsa. et nihil aliud abipsa: et ideo licet in voce videantur praedicata affirmatiua: in retamen sunt negatiua. et de negatiuis non intelligitur regula quin aliqua possint dici de subiecto sic vltimate praeciso et abstracto.

¶ Sed dices. Equinitas sicut abstrahitur: ita concipitur a nobis: conceptio non dicitur in primo modo. nec est praedicatum negatiuum

¶ hic bona est responsio prima dicendo quod conceptio non est nisi respectus rationis. et de talibus non intelligitur regula.

¶ Ad 2m dico quod licet albedo sit qualitas aliqualiter abstracta. et ratione istius abstractionis aliqua non dicantur de ea quae dicuntur sine illa abstractione: quia tamen non est vltimate abstracta: ideo de eo multa verificantur quae non sunt ipsa. hec. enim est vera. albe do est inherens: et tamen non est in primo modo. Unde in primo modo non verificatur inherentia de albedine vel quiditate albedinis. Nam forte ista est falsa: albedineitas vel quiditas albedinis inheret.

¶ Ad 3m dico quod est quaedam praedicatio identica: quae est verificatur in abstracto: sicut essentia est paternitas. Ideo additum est: formaliter: quia si identice esset natum praedicari tunc non esset vera. adiectiuum autem non est natum praedicari nisi formaliterid est denominatiue.

¶ Ad 4m dico quod aliqui concedunt istam. hu manitas est animalitas. Vel secundum quod aliis posset videri: quod animalitas diceretur de humanitate: sicut genus de differentia.

¶ Sed neutra placet. Prima non. quia pars diceretur dibe toto2a non. quia genus non diceretur in quid primo mo.

¶ Dico ergo. quod regula est vera vbi non est additio aliqua formalis: vel differentia ter praedicatum et subiectum. humanitas autem addit rationem formalem ad animalitatem.

¶ Sed contra. tunc ista esset vera. humanitas est anima litas et rationalitas.

¶ Dico igitur sicut superius dictum est. quod diffinitum addit aliquid ad diffinitionem: ideo hec adequate non est vera. homo est animal rationale: quia homo dicit aliquid vltra animal et rationale scilicet resultans ex his. Sic dico de humanitate et animalitate et rationatis.

¶ Sed hic est difficultas quia secundum illam regulam videtur excludi praedicaur identica. hoc autem probo scilicet quod stante ista regula excludatur: quia quandocumque aliquod praedicatum negatur de aliquo subiecto in terminis est ratio negationis per aliquam affirma¬ tionem. quia omnis negatio reducitur ad aliquam affirmationem. cum ergo dicitur essentia non est formaliter paternitas. quaro. quid est illud per quod paternitas negatur de essentia: sed nihil potest dari nisi ratio forma lis tantum. Tunc arguo sic. quandocumque ratio formalis est ratio negandiipsa eadem non potest esse ratio affirmandi: sed ita est hic. quia rationes formales sunt causa negandi: ergo proprie non erunt causa affirmandi¬

¶ Sed tunc quomodo verificatur illud dictum quod quantumcunque abstrahatur vnum de alio praedicatur: sicut dicit Scotus. Dico quod 2o est abstractio. vna quae est in nominibus primarum intentionum. et de ista dico quod non potest fieri tanta abstractio dummodo non excedat nominum limites primarum intentionum quin semper verificetur in illa abstractione praedicatio identica. Unde ista est vera. essentia est sapina. essentia est paternitas. Sed alia abstractio est quae fit per nomina secundarum intentionum: sicut ratio quiditatiua: et ratio formalis. Et tunc dico quod praedicatio identica in talibus non tenet. Ideo nego istam. ratio formalis essentie est ratio formalis paternitatis.

¶ Tunc supposita ista regula tamquam vera. accipitur pro maiori sic. quandocum que aliquod subiectum est abstractum etc. Minor quae accipitur sub ea est ista: sed diuina essentia est vltimate abstracta: quia in substantialibus non fit nisi vna abstractio: et generare non potest praedicari nisi formaliter. cum adiectiue predicetur. ergo generare: si dicatur de essentia sic abstracta. dicetur de ea in per modo dicendi per se: sed hoc est falsum. ergo etc. Minor patet. per quant ad primam partem scilicet quod essentia est vltimate abstracta. nam quanto aliquid pauciora concernit. tanto ad hoc vt vltimate sit ab stractum paucioribus indiget. ista declaratur. nam quia relatio plura concernit quam absolutum: ideo pluribus indiget abstractionibus. indiget enim abstrahi a tribus scilicet a subiecto fundamento. et a proprio supposito: et sic per consequens est vltimate abstracta. accidens autem absolutum pluribus indiget quam substantia: quia abstrahitur a subiecto: vt albedo: et a proprio supposito vt albedineitas: in substantia autem non videtur esse nisi vnica: quia non concernit nisi proprium suppositum. et ideo facta illa: tunc sta tim est vltimate abstracta. essentia autem: sic accipiendo: est abstracta a proprio supposito: et sic per consequens est vltimate abstracta. 2a pars minoris patet sic scilicet quod generare non est natum predicari nisi formaliter. non enim accipitur hic formaliter id est quiditatiue: sicut homo est animal: sed denominatiue sicut homo est albus. generare autem non potest praedicari. nisi denominatiue: sicut nec aliquod adiectiuum. talis autem praedicatio denominati ua non est quiditatiua. relinquitur erg conclusa sufficienter probata.

¶ Sed contra istam rationem instatur 4r: vt melius appareat. et primo derespectibus formalibus. accipio enim respectum praemitatis et summitatis. ista est vera: essentia diuina est summa res et prima. eundum illud extra de sum. tri. et fi. ca. sed praemitas et summitas non possunt praedicari nisi formaliter: quia sunt adiectiua scilicet primum et summum. ergo etc.

¶ 2o de respectibus fundamentalibus. veri tas enim dicit habitudinem ad intellectum. et bomoitas ad appetitum. Tunc sic. divina essentia est bona. diuina essentia est vera. ista autem non possunt praedicari nisi formaliter: quia sunt adiectiua et passiones. nam veritas nihil dicit nisi aptitudinem naturalem. non autem actualem. ergo etc.

¶ 3o de rationibus priuati uis scilicet de vnitate. Nam ista est vera. diuina essentia est vna. et tamen non est in primo modo dicendi per se.

¶ Sed dices. forte quod ratio vnitatis non est priuatiua: licet aliquibus videatur hoc esse fal um. arguo de incomprehensibilitate. Nam ista est vera. diuina essentia est incomprehensibilis. et similiter ina. divina essentia est incommutabilis: ista nihil positiuum dicunt: et tamen sunt adiectiua. non praedicantur autem in primo modo: quia nulla negatio dicitur in primo modo de aliquo positiuo: et tamen perdicantur denominatiue solum.

¶ 4o arguo de modis intrinsecis. Nam ista est vera. essentia est infinita. non tamen in primo modo. Si autem dicas quod infinitas praedicatur quiditatiue. arguo de eternitate: de qua certum est quod non praedicatur quiditatiue.

¶ Ad ista.

¶ Ad primo mum dico quod quando dicitur in propositione: quod praedicatur in primo modo vel non praedicatur de isto subiecto vltimate abstracto. daliet intelligi quod il¬ lud fit distinctum formaliter. Unde si sit aliquid quod sit aptum formaliter distingui. tunc tenet regula. si aut non. tunc non tenet. praemitas autem et summitas sunt praecise respectus rationis. et talia non sunt apta nata distingui formaliter nec esse idem.

¶ Ad 2m dico. quod tales respectus fundamentales non dicunt aliquid quod est extra rationem fundamenti. Et ideo de eis non tenet regula. Isti autem respectus scilicet veritas et bonitas sunt respectus fundamentales: non formales nec actuales.

¶ Ad 3m dico eodem modo. nam priuatio non habet rationem formalem: et ideo non potest distingui formaliter a subiecto. nec esse idem.

¶ Ad 4m dico de modis intrinsecis. de infinitate. eterni tate. existentia. et realitate. quod licet isti modi non sint proprie de quiditate et ratione formali illius cuius sunt modi. tamen dico quod non sunt extra rationem formalem totaliter. Et voco quantum ad intellectum regule superius declarate esse extra rationem formalem totaliter dicere aliam rationem formalem distinctam formaliter a subiecto. et ideo quando arguitur de istis modis intrinsecis. dico quod non sunt extra rationem sic. quia non dicunt aliquam rationem formalem aliam ab illa cuius sunt modi.

¶ Sed tunc occurrit vna dififificultas. quia dato quod regula sic habeat intelligi. adhuc non detur vniversaliter vera. nura ista est vera: natura humana est vnita verbo. vnio dicit rationem formalem positiuam et distinctam.

¶ Forte dices quod subiectum non est vltimate abstractum.

¶ Contra. perte: sufficit vna abstractio in substantis scilicet a supposito. et ita est hic. nam concernendo suppositum dicendo homo est vnitus verbo. hec esset falsa. Constat autem quod vnitum est adiectiuum. et non est natum praedicari nisi formaliter: secundum te. ergo etc.

¶ Responodeo et dico quod natura humana non est vltimate abstracta: conternit enim suppositum: sed illud quod dico essentia magis ab strahit. Unde ista conceditur vera. ignis generat ignem. et tamen ista non est vera. essentia ignis gnrat ignem. Ita forte ista non conceditur. essentia hominis vel humanitatis est vnita verbo.

¶ Contra. per te: sicut dictum est: sufficit vna abstractiosubstantiis scilicet a proprio supposito.

¶ 2o quia non magis humanitas vel natura humana concernit suppositum quam deitas vel nam diuia: sed ibi conceditur vltimata abstractio. ergo et hic.

¶ Respondeo. et dico quod licet in substantia non sit nisi vna abstractio ilicet quiditatis a supposito proprio: tamen illa abstractio habet mul tos gradus sicut manifeste videmus. Nam ista non conceditur. igneitas generat. et ista conceditur. nam ignis generat. Ticet ergohumanitas habeat illam abstractionem que competit substan tiis in aliquo gradum. tamen non est vltimate abstracta: quia non habet illam abstractionem in summo. et ita forte ista eet falsa. quiditas hominis generat. quiditas hominis est vnita vel assum pta. Sed de diuinitate dico. quod non est abstracta vltimate: sicut essentia.

¶ Sed nunquid ista dicibet concedi. deitas ge nerat.

¶ Dico quod non proprie propter aliqua que dicentur: sed tamen non ita improprie dicitur: sicut dicendo: essentia generat. hoc autem totum procedit ex differentia abstractionum: vel graduum eiusdem abstractionis.

¶ Ex istis declaratis patent quatuor ordines conclusionum. Primus est. quod essentia diuina non generat. nec generatur. nec spirat nec spiratur. Et generaliter de omnibus ac tibus notionalibus. Ratio autem istius conclusionis est que dicta est scilicet secundum regulam: quia talia praedicata notionalia distinguuntur formaliter. et praedicantur adiectiue. Et essentia est vltimate abstracta. ergo videtur quod non possint: vt sic praedicari.

¶ 2us ordo ontlusionm accipitur ex actibus essentialibus in respectu ad ex tra scilicet quod essentia divina nec conseruat. nec creat. nec est creanes nec gubernans. propter eandem rationem.

¶ 3us ordo accipitur ex actibus notionalibus ad extra. Unde essentia diuinanec incarnatur nec mittitur. et sic de aliis: loquor de virtute sermonis: licet aliqua opposite istarum conclusionum aliquando concedantur.

¶ 4us ordo accipitur ex actibus essentialibus scilicet quod essentia diuina non intelligit nec vult: licet identice sit idem cum omni intellectione. Ratio est. quia intelligere predicatur adiectiue: et est distinctum formaliter. hinc est quod non concediter.

¶ Sed hic est vna difficultas. Utrum regula super quam fundatur totus iste processus rationum teneat in his quae se habent per modum habitus et quetis.

¶ Dico quod non. Nam iste sunt vere. essentia divina est pulchra. libera. intelligibilis. sapiens. et si milia. sed solum tenet regula in his quae se habent per modum fluxus: et fieri: sicut sunt isti actus. amare. intelligere. creare. conseruare.

¶ Sed contra. nam ista conceditur esse vera. essentia divina est visa et amata. ergo videre et amare attribuuntur sibi.

¶ Dico quod housmoi actus et operationes immanentes ex parte operantis includunt distonem necessariam inter quod et quo: et ideo tales operationes non praedicantur adiectiue semper sumendo de primo quo: sed solum de quod intelligendo ex parte operantis: sed ex parte termini scilicet obiecti non. Nam illud idem quod est prius vel vltimum quo potest esse quod. quod scilicet diligitur et amatur. et ideo in opertonibus immanentibus ex parte termini non tenet reglasa. Et quia iste opotiones nullam rationem formalem ponunt in termino. ex eo quod dicunt respectum rationis. ergo etc.

¶ Sed contra. ista instatur quadruplici auente. Prima est Augustius. 5. de tri. quae dicit quod deus pr genuit essentian suam quae est quicquid est: sicut enim non est magnus nisi illa magni tudine quam genuit: ita non est nisi illa essentia quam genuit. 2a est ibidem. quod deus pater genuit essentiam qua est quicquid est. 3a est hyla. 4o de tri. nos praedicamus eiusdem rationis genitam naturam naturaliter in se gignentem. habuisse scilicet diuinama. 4a est eiusdem ineodem. Natiuitas vnigenita in naturam vnigenitam substat. quia vnigenitus nascendo accipit naturam in qua substat.

¶ Dico ad omnia ista et similia sicut dicit magitus. quod natura siue est sentia in tribus suppositis supponit pro persona propter summam identitatem inter essentiam et personam. et hinc est quod in talibus locutionibus potest pro ea supponere: sicut exponit ma gister.

¶ Sed adhuc stat vna difficultas de syllecto expositorio. formaliter concludit dupliciter contra praedicta.

¶ Primo sic. hic pater generat. hec essentia est pater. ergo hoc essentia generat.

¶ 2o sic. hoc essenlia non generatur. hic filius est hec essentia. ergo hic filius non gene ratur. Nec potest dici quod hic sit fallacia accidentis nec figure dictionis. vel aliqua alia: quia tales sunt ex variatione medii. hic autem medium vniformiter accipitur.

¶ Dico ergo sicut superius dictum fuit. quod ex altera de contingenti. et ex altero de necessario non sequitur conclusio nisi de contingenti. vel exponenda per illam de contingenti. Ita dico quod ex altera identica et ex altera formali non sequitur conclusio nisi identica. vel exponenda per identicam.

¶ Et ex hoc respondeo ad primam. Prima scilicet maior est formalis. et minor identica: et ideo hec conclusio hec essentiagenerat. est solum identica.

¶ Sed contra. tu dicis quod adiectiuum non vt praedicari identice. Dico quod vel sequitur identica. vel exponenda per identicam. si enim talis esset quod non posset esse nisi formalis: vel non posset exponi per aliam nisi per formalem. tunc non sequeretur ex praemissis. nec vnquam talis conclusio esset concedendanisi identice.

¶ Ad 2m dico eodem modo quod maior est vera formaliter. minor identice: et ideo sequitur conclusio identica. visum est de propositione quantum ad virtutem sermoDostcho nis. Nunc videndum est quantum ad rem. Unde est hoc quod essentia diuina non generat: sicut tenet ecclesia.

¶ Cir ca hoc sunt sex modi dicendi. Primus est quod ideo essentia diuina non generat: quia actiones formaliter sunt suppositorum. essentia autem diuina non est formaliter suppositum. ergo etc.

¶ Sed contra. Nam anima separata agit. que tamen non est suppositum.

¶ Praeterea. secundum te. essentia divina est subsistens magis quam accidentia separata in altari. cum ergo illa habeant aliquas operationes et actiones sequitur quod essentia diuina: etiam tales habebit operationes vel habere poterit.

¶ 2us est. quod ideo essentia non generat: quia pari ratione generarctur. et sic idem gnraret se. Sed istud non valet. Nam sicut est vna essentia in tribus personis: ita idem intellectus: et tamen conceditur quod intellectus generat et generatur. non autem conceditur quod idem generet seipsum. Eodem modo in proposito po terit dici de essentia.

¶ Item conceditur ista. spiritus gignit spiritum: et tamen non idem spiritus gignit seipsum. ergo eodem modo poterit dici de essentia.

¶ 3us modus est quod ideo essentia non ge nerat: quia est ad se. si enim gnaret referretur ad aliud secundum ge nerationem. et per consequens non esset essentia. si esset ad aliud.

¶ Co tra. licet repugnet diuine essentie esse ad aliud quiditatiue. quia sic non esset essentia. tamen non repugnat sibi esse ad aliud denominatiue: sicut de qualibet substantia creata potest dici quod sibi rebugnat esse ad aliud primo modo. non tamen 2o modo.

¶ Praeterea de essenus conceduntur multa praedicata respectiua. Nam de ipsa dicitur quod est summa res et prima: et etiam quod ipsa est primo diuersa. hec autem omnia haomnet conceptum respectiuum.

¶ 4us modus dicendi est. quod ideo essentia diuina non generat: quia ipsa est communis tribus. et sic quaelibet persona generaret.

¶ Contra. nam dicimus quod perfectum generat perfectum: et tamen eadem perfectio est in tribus.

¶ Item dicitur quod est vnus eternus et vnus immensus: et tamen de istis dicitur generare.

¶ Item si ista est set ratio: quia communis tribus non generat. eodem modo non esset principium generan di: quia sic est in tribus.

¶ 3us modus dicendi est. quod ideo essentia nn generat. quia alio pater est pater. et alio deus. Nam gneratione est pater. et est sentia deus.

¶ Contra. istud probaret quod essentia non esset principium productiuum verbi: quia alio deus. et alio generans.

¶ Ideo dicit Scotus. quod quia quod et quo ex opposito distinguuntur. hic est quod illud cui conuenit esse quo: non competit esse quod. sed diuiaessentia est quo respectu genationis. ergo non potest esse quod. et per consequens nec generare.

¶ Contra. nam anima rationalis est quo in operibus suis scilicet intellectualibus: et tamen non negatur esse quod si seperetur.

¶ Item eodem modo potest argui de accidentibus separatis in eucharistia.

¶ Respondeo. quod istud non potest contingere in proposito: eo quod diuina essentia non potest separari a suo proprio supposito: et ide non est simile de ea et de aliis separabilibus istis.

¶ Sed istud non satisfacit: quia quando anima est coniuncta corpori de ea conceditur quod intelligit et quod dicit verbum. quod mouet corpus: et ideo non apparet inter istos modos aliquis sufficiens.

¶ Utur ergo modo hi dicendum esse: sicut dicit frater Io. addendo solum vnum verbum scilicet quod ideo essentia diuina non potest esse quod: quia ipsa est priuata qua

¶ Et hoc declaro sic. quandocumque est aliquod medium compositum ex extremis. illud oportet resoluere vsque ad simplicia: sicut homo intelligit sicut quod. anima autem sicut quo. Nec adhuc anima est primum quia. quia intelligit intellectu. et est procedere donec veniatur ad aliquid quod est ita quo: quod nulloo quod. suppositum autem est quod generat: et resolubile vsque ad vltimum quod est simpliciter simplex. ad quod deuenitur. et illud est essentia. ergo sibi conueniat ita esse quo quod non quod.

¶ Confirmatur. quia andocumque aliquod medium componitur ex extremis. si vnum illorum potest inueniri sine alio: et econverso aliud sine eo: sed inueniuntur aliqua media que includunt quod et quo. potest autem inueniri aliquid quod est ita quod. quod sibi repugnat esse quo. ergo et eodem modo est deuenire ad aliquid quod est ita quo quod non quod. Istud in divinis est essentia diina.

¶ Et ista rano declaratur et confirmatur 4r. Primo sic. In causis et causatis est deuenire ad causam primam et causatum vltimum: sed omne quod es quod. est quodammodo causatum ab eo quod est quo. Nam quo est ratio essendi ei quod est quod: sicut ergo est deuenire ad primam causam que nullo modo est causata: ita erit deuenire ad aliquid quod est ita quo. quod nullo modo poterit esse quod.

¶ Confirmatur. quia qua ratione est deuenire in descendendo ad aliquid quod est ita causatum quod non causa scilicet vltimum. eadem ratione ascendendo est deuenire ad aliquid quod est ita causa quod non causatum. Eadem ratione arguendo in quo et quod. quod est deuenire ad aliquid quod est ita quod: quod repugnat sibi esse quo scilicet vltimum suppositum. ergo erit deuenire ad aliquid quod est ita quo. quod sibi repugnabit esse quod. Et illud est prima forma.

¶ 2o sic. sicut effectus vltimus nihil habet de causalitate: ita pri causa nihil habet de effectualitate. ergo eodem modo sicut vltimmum in descendendo est ita quod quod non quo. ita prima forma erit ita quo quod non quod. maxime cum esse quod dicat aliquid de effectualitate. et prime cause repugnat simpliciter ratio effectualitatis.

¶ 3o eodem modo arguitur de principiis et prin¬ cipiatis. Aliquid est ita principiatum quod non est principium. ergo aliquid ita est principium quod non principiatum: sed quo est principium et quod est principiatu: et sic ita erit quo. quod nunquam quod. Nam ipsum quo est ratio principiandi ipsum quod.

¶ 4o sic. In participantibus et participatis non est processus in infinitum plusquam in causis et causatis: sed quod participat qua. ergo prius quod est prius participans. et primum quo est primum participatum. repugnat autem participare essentie diuine: sed solum conuenit sibi participari. ergo ita conuenit sibi esse principium quo. quod est illud quod participatur. quod sibi repugnabit esse quod: quod est illud quod participat. patet ergo rati et causa: quare essentia diuina non generat.

¶ Sed contra instatur 4r. Primo sic. Nam memoria fecunda est primum quo respectu verbi: et tamen ipsa conceditur dicere. ergo per quonon repugnat esse quod.

¶ 2o. Nam voluntas diuina est prim quo in creatione: et tamen vere dicitur de ea quod ipsa creat.

¶ 3 quia albedo est prius quo respectu disgregationis: et tamen conceditur quod ipsa disgregat.

¶ 4o calor est prius quo calidum calefacit: et tamen calor dicitur vere calefacere.

¶ Ad omnia ista oportet recurrere ad superius dicta. Nam illud quod non est vlti mate abstractum ratione illius quod concernit potest recipere praedicationem alicuius praedicati quam non reciperet si esset abstractum vlteriori abstractione: quia illud non concernit.

¶ hoc supposito dico ad primum quod memoria fecunda non est prius quo: quia concernit aliquid quod non est vltimate abstractu: et ideo potest dici quod ipsa dicit sed accipiendo rationem formalem memorie: tunc ipsa est ita quo quod non quod. quia tunc ipsa nihil concernit propter vltimatam abstractionem. Eodem modedico ad illud de voluntate diuina. Nam voluntas diuinanon est vltimate abstracta. quod patet ex hoc. Nam hec est vera. voluntas diuina est intellectus. essentia est paternitas. et tamen ista non est vera. ratio formalis voluntatis est ratio formalis intellectus. et sic de aliis. Et tota ratio est propter alium et alium gradum in abstractione.

¶ Ad 3m et ad 4m eo dem modo. Nam nec albedo nec calor est prius quo propter ab stractionem diminutam. Et huius rei signum est. quia multinon concedunt quod quiditas albedinis disgreget. vel quiditas caloris calefaciat.

¶ Sed est ne concedendum quod diuina et sentia generet vt quo: Dico quod de virtute sermonis est implicatio oppositionis in adiecto: quia nihil aliud est dicere. essentia diuina vt quo generat. nisi quod essentia diuinavt quo est quod. quia solum illud quod est quod generat. Ue runtamen talibus locutionibus vtimur: licet improprie.

¶ Ad aucentem Nic. dico quod non admittitur: quia ecclesia tenet oposium. nec potest bene glosari.