Quaestio 8

¶ Quaestio. viii ri Utrum voluntas possit ab Ueruur aliqua causa necessitari. voluntas potest quadrupliciter Dico quod considerar scilicet vt passiua. vt Si receptiua. vt actiua. vt productiua. si volunt tas accipiatur primis duobus modis. sic dico quod voluntas potest necessitari. quia pati non est precise in potestate patienti. Sed autem voluntas accipiatur duobus modis vltimis. sic dico quod non potest: quia sic semper ipsa. vt causa actiua concurrit: causalitas autem sua naturalis est contingens: ideo ab aliquo non potest necessitari. Nullum enim actiuum potest necessitari ad agendum nisi suo modo naturali.

¶ Sed hic est vna magna difficulta accipitur enim talis regula. Quandocumque aliqua entitas positiua in aliquo gradu aufert aliquid de facilitate potentie si magis et magis aucta fuerit facit maiorem difficulta tem. etenim tantum poterit intendi quod auferet totam facilita tem. et ponet necessitatem. Ista regula patet in ponderibus et in multis aliis. sed delectatio de aliquo bono quando est magna. facit quod non potest voluntas ita faciliter resilire: et ita facit difficultate ad resiliendum. et maior maiorem. ergo si imtendatur in infinitum non poterit refilire. Eodem modo arguitur de habitu qui in aliquo gradum appositus diminuit facilitatem potentie. tantum poterit augeri quod totaliter necessitabit. Eodem modo de repraesentatiuo. sed magis principalius ditu obiecto quanto ipsum est perfectius.

¶ Ad istud respondeo. Primo do vnam regulam. Quandocumque est aliqua potentia immaterialis et in fatigabilis: quicquid sibi est difficile: est sibi impossibile. Ex quo patet ista regula in potentia Angeli mouente caelum: si enim esset sibi in aliquo difficile. tunc virtus illa esset fatigabilis. Nam difficultas inducit fatigationem: que autem non est fat gabilis nihil est sibi difficile. quin sit sibi impossibile. volun tas autem est potentia immaterialis et infatigabilis: et ideo quicquid est sibi difficile: est sibi impossibile.

¶ Sed tunc quaeritur vnde prouenit difficultas in nobis. Dinco quod difficultas prouenit in nobis ex coniuctione voluntatis cum appetitu sensitiuo. Nam habitus in appetitu sensitiuo existens inclinatur ad talia delectabilia et ideo qui habent habitum de difficili resiliunt propter orgatum.

¶ Sed dices: ad quid habitus ponitur in voluntate. Rsponsio deo. quod quia voluntas est coniucta appetitui sensitiuo semper ad generationem habitus in voluntate. sequitur genera tio habitus proportionalis in appetitu sensitiuo.

¶ Sed hoc est difficultas quia habitus videtur dari potentie volitiue ad aliquid delectabiliter operandum: ac prompte secundum illum habitum: et si non: da mihi causam quare ponitur habitus in voluntate.

¶ Ad hoc dico quod propter quattuor datur habitus. Primum est propter perfectionem actus. 2m est propter delectationem. Nam perte ctiorem actum sequitur maior dlectatio. Ista duo inueniuntur in potentiis separatis. sed alia duo quae sunt operari faciliter et velociter siue prompte: facit habitus in potentiis organicis coniuctis. in potetiis autem separatis nihil est disficile vel tardum: sed operantur in instanti.