Quaestio 1

¶ Distinctio decimaseptima. Questio. 1. Iam nunc accedamus etc. QUeritur Utrum necessare sit ponnere charitatem creatam in anima nostra. Quod non. Apstulus. Charitas dei diffusa est in cordibus vidsrnis per spiumsanctum.

¶ Contra idem Apstlus. fructus spiritussancti est charitas.

¶ Ciri ca istam quaestionem oportet videre de necessaritate cha ritatis quantum ad positiom ordinatam. Et secundo quantum ad potentiam absolutam. ad primum fuerunt antiquitus 4or opiniQuantum

¶ Prima fuit opiniones velagi quo scilicet qdactum meritorium non requritur charitas sine gratia. nec specialis influentia: sed quod ex puris naturalibus posset homo mereri vitam eternam: nam ea quae non sunt in potestate nostra: meritoria esse non dossunt.

¶ Secunda opiniones suit quod requritur charitas: nec ipsa suffitit: sed oportet quod sit ibi assistentia spiritus sancti et influentia. quia cum omnia sint creata non videtur quod aliquod creatum possit actum dignum tanto praemio causare.

¶ Tertia opinione uit magtri. quo scilicet ad talem actum meritorium requritur spiritusancti influentia: et non requiritur charitas nec aliqua creatura: quia persona diuina scilicet spiritussancti potens est facem sine illa creatura quod posset facen cum illa.

¶ Quarta opinionem quod ad talem actum sufficit sola charitas. nec requritur assistentia spiritussancti specialis. eo quod dona supernaturalia videntur sufficientia ad faciendum talem effectum deo acceptum secundum ordinationem diuinama.

¶ Prima istarum opionum stare non potest: sed erronea reputatur. Est enim opinione. Pelagii. Ipse enim posuit quod homo ex puris naturalibus potest mereri vitam eternam: quod est falsum.

¶ Nec secunda potest stare: quia eodem actu numero aliquins per ipsum meretur vitam eternam si habeat charitatem. per quem tamen non mereatur vitam eternam si non habet charitatem: dato quod idem actus habeatur. Et hic ostenditur quod spiritussactus specialiter non concurrat: quia prius dum charitas non erat: actus erat positus in esse sine illo speciali in fluxu. ergo postquam habet charitatem iam non amplius per quemcunque influxum ponetur in esse.

¶ Si dicatur quod non erit idem actus numero. sed distinctus.

¶ Con tra. eodem modo arguitur de actu eiusdem rationis. quia actum eiusdem rationis et eque intensum habet aliquando in charitate existens: et non charitatem habens. ergo non videtur quod aliqua alia causa concurrat ad causandum eum que prius non concurrebat.

¶ Sed ad ista potest dici dupliciter. Uno modo quod spiritussanctus concurrat nunc ad vnum et non prius sine variatione illius actus saltem specifica. quia hoc non est impossibile: eo quod est agens liberum et non naturale.

¶ Secundo modo dici tur quod non est inconueniens ponere istos actus scilicet meritorium et non meritorium differre specie. quia alie et alie cause concurrunt ad istum quod arguit distinctionem specificam.

¶ Contra primum non sufficit. nam ceteris causis paribus videtur impossibile vlteriorem causam concurrere quin effectus varietur: aut intendatur. siue sit causa libera: siue naturalis: alioquin nihil ibi faceret cum ipsa non concurrente nihil minus causeretur effectus. Alia autem omnia paria ponuntur.

¶ Nec secundum valet: Nam tunc omnis actus boni hominis existentis in charitate differret speciei ab omni actu eiusdem hominis charitatem non habentis. quod videtur inconueniens. Ideo non videtur necessaria influentia specialis spiritussancti cum equales actus et eiusdem speciei sint digni vita eterna et non digni: et etiam in eodem: quod non posset esse si esset supernaturalis influentia

¶ Tertia opinio. que est magistri non tenetur communiter eo quod non videtur bene consona dictis sactorum. Nec etiam bene consonadictis sacri canonis. Gratia enim et veritas per Iesum christum facta est Io. i. Sed mihi videtur quod loquendo de potentia dei absoluta: non est ita opinio absurda. Nam quicquid potest deus facere mediante causa secunda. potest sine ea in genere cause efficientis: potest autem per te: mediante charitate: ergo sine ea per se potest: nec etiam est ita irrationabilis: sicut dicitur. sed sicut secunda opinio exaltat meritum per singularem influentiam spiritussancti: ita ista multo ma gis exaltat per totalem spiritussancti influentiam respe ctu actus. istis ergo tribus modis dicendi non proba bilibus dimissis. Dico secundum quartam opinionem: quod charitas sola cum aliis quae dicentur sine spiritussancti influentia speciali requiritur.

¶ Requiruntur enim ad actum meritorium: ipsa voluntas: ipsa charitas: ipsa acceptatio diuina: et influentia generalis: non autem specialis: eo quod talis actus eque intensipossunt haberi a non habente charitatem et ab habente.

¶ Sed tunc est vna difficultas. Uidetur enim sequi error pelagii: quia sine speciali influentia potest causari actus meritorius. Dico quod non est error pelagii. quia ipse nihil aliud ponebat primater naturalia et influentiam generalem. Ego autem pono preter influentiam generalem ipsam charitatem: que licet dum est na¬ turaliter operetur: tamen supernaturaliter infunditur et simili cum hoc requiritur acceptatio diuina.

¶ Nec valent rationes pro aliis opionibus inducte. Prima non. quia licet voluntas diuina coagat voluntati nostre: tamen sic coagit quod actus semper est in potestate nostra. et similiter charitas concurrens. Nec ratio prosecunda valet. quia licet charitas nec aliquid aliud possit actum dignum tanto permio causare quantum est ex se. tamen ex ordine illius in cuius potestate est primium conferre bene est possibile. Nec ratio protertia. quia licet probet quod deus posset aliter faceme: tamen de facto non probat: habemus enim gratiam esse factam. constat autem quod gratia quae facta est non est spiritussancti. ad secundam partem quaestionis que est videre Quantum vtrum de potentia dei absoluta posse ditur acceptare aliquem sine charitate: ita quod charitas non est necessaria quantum ad potentiam absolutam. Dicunt aliquo quod deus de potentia sua absoluta non potest de nouo aliquem acceptare nisi infundat ei charitatem. Et hoc probant sic. Impossibile est esse transitum de contradictorio in contradictorium sine mutatione facta in altero extremorum: sed hic fit mutatio de non accepto ad acceptum: et non est mutatio ex parte dei: ergo erit ex parte creature acciparte. Sed non poest intelligi mutatio nisi aliquid habeat quod prius non habuit. ergo etc.

¶ Confirmatur: quia nulla voluntas aliquid acceptat quod non prius nisi eius intellectus aliter iudicet de illo quam prius. ergo si de nouo voluntas diuina acceptat sine mutatione in creatura est mutatio in eius intellectu.

¶ Contra istam conclusionem arguitur quadrupliciter. Primo sic. Non est magis libera voluntas nostra circa obiectum quam voluntas diuinacirca contingentia: sed nulla mutatione facta circa obiectum oditum: potest voluntas illud diligere spositiote. ergo etc.

¶ Secundo sic. Aut potest deus existentem in charitate acceptare. aut non. Si sic. ergo cum prius eum non acceptaret erit transitus de contradictorio in contradicto rium sine mutatione. Si non. ergo aliquid de necessitate vult citra vltimum finem. quod est falsum.

¶ Ter tio sic. Deus ab eterno volunt solem pro tali die creareet pro illo diie potuit non creare: quero in quo est mutatio: quia est transitus: patet quod non in deo: nec in solem quia non erat adhuc. ergo etc.

¶ Quarto sic. Deus ab eternovoluit animam antichristi creare pro tali die. et adhudpotest non creare eum: transitus ergo fiet a contradictorio in contradictorium sine mutatione. non in deo. per te. nec in anima: quia nondum est. ergo videtur quod ratio non valet.

¶ Nec videtur quod ratio de mutatione quam isti potenti derant plus probet quod charitas sit necessaria quam castitas: vel quodcunque aliud: quod a deo infunderetur: quia tunc aliquid esset mutatum: nec hoc etiam concludit. Ideo est alia opinio que dicit. quod deus de potentia sua absoluta de nouo potest acceptare: quam prius non acceptabat sine charitate: vel aliquo alio infuso reali: nisi sola acceptatione passiua que est ens rationis: quod declaratur sic. Nam circa operationes immanentes fieri potest transitus de contradictorio in contradictorium ex parte obiecti sine mutatione in obiecto per solum respectum rationis. sicut deus de non dilecto a me fit dilectus a me. Acceptare autem est operatio immanens: sicut velle: potest ergo deus nunc aliquem acceptare quem prius non acceptabat: nulla facta mutatione circa obiectum in esse reali: sed forte tantum in esse rationis: quia sic. in ea esset acceptatio passiua.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. Primo sic. Nam ideo creatura potest velle quod prius non volunt nulla mutatione facta circa obiectum. quia fit mutatio in voluntate. quia prius non habuit actum volendi: nunc autem habet: sed si poneretur idem omnio actus et non mutaretur: videretur quod oporteret mutationem esse in obiecto si fie¬ ret de non volito volitum: cum ergo in diuina voluntate non fit mutatio: hentur propositum.

¶ Secundo sic. Nulla comtradictio realis potest saluari per non reale: sed velleet non velle est contradictio realis. ergo non potest saluari per istam acceptationem que non est realis.

¶ 3a sic. Nullum ens simpliciter potest saluari per ens secundum quid. sed quando aliquid fit de non volito volitum. illa videtur esse mutatio simpliciter: acceptatio est ens secundum quid. ergo per eam non potest saluari.

¶ Quarto sic. Nam videtur eodem modo stare dubium. Utrum de potentia dei absoluta possit deus acceptare quod prius non acceptabat sine illa acceptatione passiua. Ipsa enim acceptatio pari modo videtur donum quod dam: sicut charitas.

¶ Ad primum dico. quod si creatura eodem actu vellet omnia libere: sicut vult deus: eo dem modo posset fieri aliquid de non volito volitum a creatura sine mutatione: sicut de deo dicimus: sed quia non est ita: ideo de deo dicimum quod sic potest fieri de non acceptante hoc acceptans hoc sine mutatione: non autem de creatura. hoc autem possumus dicere: quia diuersis actibus vult et operatur circa diuersa obiecta.

¶ Ad secundum et ad tertium simul dico. quod duplex est mutatio: quedam est obiectiua: et quedam subiectiua. Mutatio obiectiua solum requirit aliquid volitum in esse obiectiuo: et talis est quando aliquid de non volito sit volitum. Sed quomodo per ens rationis potest saluari esse reale. Dico quod ens rationis quantum ad presens spectat: est in duplici differentia: quoddam enim est fabricatum a ratione: sicut respectus ad seipsum et per tale ens rationis nunquam saluatur aliquid reale. Aliud est ens rationis non a ratione fabricatum: sed a ratione derelictum. et huiusmo sunt respecus. intellecti. voliti. dilecti et huiusmodi. per talia autem rationis entia bene possunt saluari mutationes et contradictiones obitectiue.

¶ Sed dices. si esse volitum dicit ens solum rationis: quodo saluabitur transitus realis qui est quando de non volente sit volens per esse volitum:

¶ Dico quod quaedam sunt ita realia: quod circumscripto omni actu intelligendi et volendi permanent: et talia per aliquid non reale non possunt saluari. Aliqua sunt quae licet non fabricent ab actu intelligendi et volendi. tamen istos actus consequuntur: sicut esse acceptum: et non esse acceptum et esse volitum et non volitum: et de talibus verum est quod licet non sint realia: tamen contradictiones quae videntur reales de actibus istis scilicet intelligendi volendi et acceptandi saluantur.

¶ Si autem quaras. Est ne inste transitus simpliciter. vel secundam quid: quando aliquid fit non de accepto acceptum. Dico quod est secundum quid. quia nihil nouum est in termino transitus nisi aliquod ens secundum quid. Et si dicas hoc est simpliciter acceptum. Dico quod ita dicitur hoc est simpliciter ens rationis vel secundum quid.

¶ Per hoc patet ad rationes prime opinionis. quod ad transitum istum saluandum inter contradictoria: non oportet quod aliquid fiat nouum habens plus de realitate quam vnum istorum contradictoriorum: modo ita est quod esse acceptum et nonn esse acceptum sunt extrema contradictionis solum in esse obiectiuo vel volito. et non in esse simpliciter reali. fit autem mutatio secundum tale esse: quia sit nouus respectus rationis.

¶ Ad quartum dico. quod respectus ille scilicet acceptationis siue acceptatio passiua non potest dici donum nec charitas quia est solum ens rationis. ideo non potest creari: nec est in creatura que est in esse reali subiectiue. sed est in creatura que est in esse obiectiuo.

¶ Sed posset ne plus deus de nouo acceptare sine acceptatione passiua: vel sine esse acceptato: hoc est querere. Utrum deus possit aliquid creare et non creare. Nam sicut creatio actiua infert necessario passiuam: sic acceptatio actiua infert necessario passiuam: non potest ergo deus acceptare nisi acceptetur aliquid: nec aliquid potest esse acceptum sine acceptatione passiua: sicut nec esse album sine albedine. Sed posset ne deus aliquem acceptare non impriemendo ei talem respectum: Dico quod sic sane intelligendo. non enim potest deus aliquem acceptare nisi acceptatio fuerit in eo formaliter. Sed tamen potest deus bene de nouo acceptare: et tamen acceptatio passiua nin erit noua: sicut sepre fuit dictum isto anno. 132. Nam posita visione circa accidentia separata: stante visione: si deus ea subiecto coniugeret: nunc videretur subiectum et non prius: non tamen visione passiua noua: sed eadem qua videbantur prius accidentia Eodem modo in proposito: quod facta prius acceptatione circa aliquod obiectum: vtpote circa charitatem ex infusione charita tis fiet anima accepta non noua acceptatione: sed eadem quaprius charitas erat accepta.

¶ Ad auctoritatem in principio: et ad omnes similes quae adducuntur a magstro et ab aliis.

¶ Dico quod nunquam intelligitur quod charitas diffusa vel pata sit spiritussanctus: sed intelligitur quod est data vel diffusa per spiritum sanctum.