Quaestio 2

Quaestio. ii. UTrum potentia generandi in diuinis dicat quid vel ad aliquid. quod ad ad aliquid. quia Aug. dicit quod illa que dicuntur propria. ad se inuicem dicuntur.

¶ Contra. Pyla. propter perfectionem filii probat in infinitatem filii: et etiam infinitatem in generante: sed potentia actiua generatiua est propria per se patris: et dicit perfectionem simpliciter. ergo etc. quatuor praeambula praemittenda. Primum hic sunt est. quod quid non dibet accipi pro ratione formali quiditatiua: quia vt sic non distinguitur contra ad aliquid: quia relationes habent veram rationem formalem. Accipitur ergo quid et ad aliquid pro absoluto et respectiuo.

¶ 2m praeambulum est. quod omnia que sunt in diuinis sunt quid vel ad aliquid. accipien do denominatiue: sed accipiendo quiditatiue non est diuisio per immediata: quia multa sunt in diuinis que non sunt quid nec ad aliquid: sed abstrahunt ab vtroque sicut ratio entita tis non est quid quiditatiue: quia sic non includeretur in respectu: nec ad aliquid quiditatiue: quia tunc non includeretur in absoluto. eodem modo de veritate et bonitate. Similiter sunt ibi plura primo diuersa. et talia non possunt quiditatiue dici quid. quia nihil est eis commune. si enim dicerent quid. ratio quid esset eis communis. et sic in aliquoconuenirent. Dico tamen quod omne quod est in diuinis est quid vel ad aliquid denominatiue: sicut omnis substantia vel est corporea vel incorporea denominatiue. quiditatiue tamen abstrahit ab vtroque.

¶ 3m praemabulum est. quod alia est diuisio respecus in actua lem et potentialem: et alia in aptitudinalem et formalem. Nam in deo possunt esse respectus fundamentales: sicut potentia generandi et spirandi: non tamen respecun potentiales: quia diuina non possunt esse in potentia ad illa que non habent. quia eis aduenientibus mutarentur.

¶ Praeterea respectus aptintudinalis potest dici quodammodo actualis: sicut dicimus quod potentia actualis generandi in deo est. et non formalis.

¶ Preuiter ergo istos respectus diffiniendo dico quod respectus ille potentialis est qui denominat fundamenta que possunt recipere respectum actualem et non recipere: sicut albedo habet respectum positilem ad aliam albedinem que non est: tamen si fiat alia albedo tunc prime albedini inerit respectus actua lis. Respectus autem fundamentalis est qui denominat extrema quibus inesset formalis respectus nisi esset aliquarepugnantia vt in deo infinitas. necessaritas et alia. Exemplum. de causalitate dei ad extra. nam in deo non est nisi respe¬ ctus fundamentalis: et non positialis: quia actualem non potest recipere: quia sibi repugnat referri ad creaturam. vetur mihi tamen quod vbi est posintialis. ibi est fundamentalis. excepto quando actualis inest: non tamen econverso.

¶ 4o praemabulum est quod ad aliquid 3m sumitur. primo pro respecu praecise: sicut quando dicimus patrem in gnere relationis. Alio modo pro fundamento: sicut quando dicimus quod pater est in primumosubstantie. 3o modo pro ex vtroque constituto: sicut quando dicimus quod paternitas est patri ratio referendi. relatiuum est solum illud quod refertur. et ista acceptio quantum ad propositum est magis propria eius quod dicimus ad aliquid. inducuntur 4or conclusiones partinenIstis premissis tes ad propositum. Pria est quod po generandi non dicit purum quid sicut essentia. ratio autem est quia essentia semper concipitur ad se. potentia autem non potest concipi nisi ad aliud.

¶ 2a conclusio quod potentia generandi non dicit purum ad aliquid: sicut proprietas: quia sicut patet ex intentione hyla. 4. de tri. potentia generandi includit infinitam perfectionem. quod non potest conuenire alicui pure relationi.

¶ 3a conclusio quod potentia generandi non dicit aliquid constitutum ex absoluto et respectu formali: sicut persona. Cuius ratio est 2. primo quia tale constitutum est quod generat. potentia autem est solum qu. 2o quia paternitas est prima relatio formalis quae constituit personam.

¶ 4a concl est. quod potentia dicit constitutum ex quid scilicet ex essentia vel memoria et respcum: non formali sed fundamentali scilicet ex positialitate et fundamento: non tamen dico quod proprie sit respectus positialis: sed solum fundamentalis: sicut dicimus quod deus est causa creature.

¶ Sed hic occurrunt alique difficultates. Prima est quod supposito quod illud absolutum: quod dicit potentia sit memoria. cum memoria duo in se includat scilicet potetiaem intellectiuam et essentiam. quare non dicuntur due positione.

¶ Resonsio quod sicut adueniens respeacuns formalis non est nisi vnus numero scilicet paternitas propter identica identitatem que est inter fundamenta. sic respectus aptitudinalis vel fundatisquasi praecedens non est nisi vnus numero.

¶ 2a difficultas vtrum quid et ad aliquid dato quod quiditatiue non possunt in vnam rationem concurrem. vtrum denominatiue possint scilicet quod eadem ratio formalis possit dici de nominatiue absoluta et denominatiue respectiua. Dico quod sic. nam entitas vt abstrahit ab absoluto et respectiuo secundum istam rationem formalem est in deo. omnis talis ratio abstrahens quantum est de se nihil est eorum a quibus abstrahit: sed tamen diuisa per illa. cum vna illarum est denominatiue talis: cum alia denominatiue talis. Exitum. substantia secundum se abstrahit a corporeo et incorporeo. et diuiditur per ea. tamen cum corporeo dicitur denominatiue corporea. et cum incorporeo dicitur denominatiue incorporea. entitas autem secundum illam rationem praecisam in deo est talis. quod ipsa vnica existens dicitur de divina essentia. et sic est absoluta. et de relatione modo supradcom intelligendo. et sic est respectiua.

¶ 3a difficultas est de suppositeoe in praecedenti difficultas vtrum viso quod eadem ratio denominatiue possit esse quid et ad aliquid: vtrum eadem ratio quiditatiue possit esse quid et ad aliquid: sicut videtur de persona. Dico quod non. nam ex disparatis et oppositis non fit vna ratio formalis. quid anet ad aliquid sunt rationes formales oppositien. Maior patet. quia tunc illa ratio esset resolubilis. De persona autem dico quod non dicit vnan et eandem rationem formalem.

¶ 4a difficultas est vtrum ratio absoluti dicatur vnam rationem formalem praecisam et distinctam ab omnibus aliis de quibus dicitur in deo. Et eodem modo quaero de ratione ad aliquid vel respectiui per respctum ad illa quae sunt ibi respectiua. Dico quod in diuinis est ratio absoluti distincta ab omnibus aliis quae denominatie dicuntur absoluta per eam. hoc patet 2o. primo quia idem intellectus potest esse certus quod in deo est ratio absoluta vel absoluti: et dubitare vtrum sit finita vel infinta. ergo necessario ipsa distinguitur a gradum finitatis et infinitatis. 2o illud quod denominat omnia attributa necessario distinguitur a quaset attributo: sed absoluti ratio est huiusmodi. ergo etc. Similiter dico quod ratio respectiui est ratio praecisa et distincta ab omnibus respectibus de quibus dicitur. et hoc propter easdem rationes. Nam onmibus relationibus hoc commune est quod respectiue sunt. non possunt autem illud in cludere formaliter: quia sunt simpitur simplices. ergo oportet quod in eis sit aliqua ratio formalis praecisa a quae dicuntur respectiue rationes: et ita similiter. de ratione absoluti. Nam quelibet relatio est eque sintur simus si cut essentia.

¶ Sed hoc intelligendum est quod aliquid dicitur absolutum in diuinis multipus primo quiditatiue sumendo: et istoo non est aliquid quod dicatur absolutum in divinis nisi ipsa ratio formalis absoluti que quiditatiue est absoluta. 2o quiditatiue magis large. sicut dictum est separe quod ens dicitur quiditatiue de divina essentia. et isto modo dicitur divina essemtis quiditatiue absoluta. Ratio enim absoluti dicitur de ea eodem modo: sic ens. 3o denominatiue. et istoo ratio entis. veritatis et bonitatis. et omnes rationes transcendentes quae diuiduntur per absolutum et respectiuum tales in deo dicuntur denominatie ab solute. 4or identice dicitur aliquid absolutum: sicut paternitas divina est aliquid quod est absolutum. Nam absolutum divine essentie est idem ei et intimum: sed paternitas identice est idem divine essentie. ergo et absoluto: et ita erit absoluta. Praeterea de quicunque dicitur inferius et superius: sed essentia est quidammo inferius ad absolutum. praetur autem de paternitate. quia paternitas est essentia. ergo absolutum quod est superius praedicatur de paternitate. Potest autem addi 3us modus quod aliquid dicitur absolutum constitutiue: sicut persona quae secundum Aug. de trini. diciturt ad se. quia fundamentaliter constituitur per aliquid absoltum scilicet per essentiam est tamen simpiciter ad aliquid.

¶ Similiter dico de ad aliquid quod potest ac cipi quiditatiue proprie: sicut illa respectiua. Aut quiditatiue modo dcon: sicut paternitas est ad aliquid aut denominatie: sicut entitas quo dicitur de relatione dicitur denominatiue aut identice: sicut essentia diunia. Aut constitutie: sicut persona.

¶ Sed quare relationes non dicunt ita ad se: sicut absolutua ad aliquid denominatie. Dico quod ratio huius pt esse quod relationes fundantur super absoltua. absolutua autem non fundantur super relationes tamen non esset magiusm inconueniens concedere quod paternitas est illud quod est ad se.

¶ Ad auctoritatem in pripio dico quod Aug. non negat potentiam.