Quaestio 3

Questio. iii. Vtrum voluntas signi et bemplaciti in deo distinguatur. quod non. quia vtraque partinet ad potsentiam ordinatam.

¶ Contra. quia voluntas bamplaciti semper impletur. non tamen volunt tas signi. ergo etc.

¶ hic sunt 4or videnda. primum est de distinctione voluntatis signi et bemplaciti. 2m est de distinctione voluntatis antecedentis et consequentis. 3m est de distinctione voluntatis agentis et possibilis. 4m est de distinctione voluntatis practice et speculatiue ad primum est sciendum. quod voluntas benmepla Quantum cit dicitur voluntas dei efficax respect cuius cumque effectus producibilis vel producti. Sed volun tas signi est voluntas dei non efficax respectu eorundem. Exemplum si rex aliquis vult efficaciter aliquid: sicut est illud ad quod commnarpro posse implendum. vult autem non efficaciter: sed voluntate signi illa de quibus dat statuta et leges. Et ideo dicitur quod voluntas bene placiti diuini semper impletur: quia est efficax: et nullus potest eni resistere. teste Aptulo. Uoluntati eius quis resistet. voluntas vere signi non semper impletur. quia non est efficax. vt patet. nam separe leges transgrediuntur. Et sic patet quid sunt.

¶ Nunc videndum est. vtri distinguantur. Et quantum ad hoc dico. quod per omnem viam per quam potest probari quod potentia absoluta et ordinata differant eadem via praesprobari quod voluntas signi et bemeplaciti differunt. Nam volun tas bemplaciti semper impletur. non tamen voluntas signi. et sic dealiis multis contradictionibus. ex quibus sufficienter concluditur distino.

¶ Sed contra sunt difficultates. Prima difficultas est. si ista distinctio siomnino eadem cum illa de potentia ordinata et absoluta: Dico quod en quia tam voluntas signi: quam voluntas bemplaciti: respiciunt petentiam ordinatam: quia respectu eorum quae sunt impossibilia absolute: deus nullum habet velle: de multis intellegendo: sicut virginibus parere et multa alia nobis ignota.

¶ 2a difficultas. si est eadem distictio cum illa de voluntate conditionata et absoluta: Dico quod videtur eadem. quia voluntas conditionata videtur voluntas signi et antecedens. quia vult quantum est ex se omnibus bonum vel omnibus bene vellesi seruent eius mandata. voluntas absoluta videtur bemplaciti: et consequens ad voluntatem signi scilicet permissio et impletio ad bmplaciti voluntatem. cum sit velle efficax.

¶ 3a difficultas est. quae sunt signa voluntatis divine: Dico quod plura ponuntur scilicet praeceptum eius prohiditio: consinitum. monitio: comminatio punitio: remuneratio. Alia duo ponuntur quae partinent ad volteum signi scilicet permissio et inpletio ad minus 2m. cum sit velle efficax. 4a difficultas si diuinapmissio sit actus voluntatis positiuus: Dico quod sicut in noomnis est duplex actus. Unus qui est velle efficax. quie perficit rem cum potest: et non efficax: qui non perficit. Ita est nolle efficax: quod prohibet cum potest: et non efficax. quod non prohibet sed permittit. Eodem modo dicendum est in deo suo modo.

¶ Sed difficultas est. vtrum per missio sit actus. Dicunt aliqui. quod solum est negao actus: quia per mittere non est nisi non prohibere.

¶ Alii dicunt. quod est actus positiuus: quia nullus potest peccare nisi voluntas dei concurrat: sed non concurrit nisi ad actum positiuum: potest ergo dici. quod permissio est actus positiuus cum circumstantia: si circumstantia sit defectus: tunc deus ad positiuum actus concurrit: et non ad deformita tem. et sic non ad peccatum. Eodem enim modo dicendum est de illo actu volendi. sicut de adulterio. vel aliis actibus malis. ad 2m videndum est de distinctione inter Quantu n voluntatem antecedentem et consequente. Et quantum ad hoc dico. quod voluntas antecedens dicitur vt refertur super reglatsas iustitie legali in vniversali. Uoluntas vero consequens dicitur illa. vt fertur super huiusmodi regulas in particulari et efficaciter. De prima dicit apistulus. quod vniversalit omnes homines saluos fieri. hoc est quantum est de se: numque dannationem vellet. Uoluntate autem consequente. quia talis peccat: vult consequenter eum punire volitione efficaci: et ista semper impletur. ad 3m videndum est: quomodo distinguunQuantum tur in deo voluntas agens et possibilis.

¶ hic sciendum quod intellectus agens ponitur non solum propter fantasmata. sicut aliquo dicunt: sed idem non potest esse actiuum et passiuum: et quia actus causatur et recipitur. ideo oportet ponetrur distinctio nem. Eodem modo apparet mihi quod sit distinguendum ex parte volun tatis potentiale et actuale. Potentiale vt receptiuum voltionis. Actuale vt productiuum. Nec pono duas potentias: sed duas rationes formales eiusdem potentie realiter.

¶ Quantum autem diuina oportet ponere vtrumque. abstrahedo habe a recipere: ita quod in illo est sapia et ars et huiusmodi perfectiones. Dictum etiam fuit. quod intellectus agens est ibi vt productiuum verbi. Eodem modo dico ex parte voluntatis. Est enim ibi innuenire voluntatem in qua est iustitia legalis formaliter et ipse actus volendi diuinus: et secundum hoc est ibi voluntas possibilis. 2o est ibi voluntas vt productiua spiritussancti: et sic voluntas agens. Eodem modo in creatis dico ex parte sensus: quia oportet ponere sensum agentem: inquantum sensus est productiuus visionis: et hoc oportet: quia aliquando actus videndi est nobilior obiecto: ergo oportet quod ab alio depedeat in genere causae efficientis quam ab obiecto. sic quia sensus est receptiuus visionis. Oportet etiam ibi ponere sensum possibilem: et sic potentiam sensitiuam: et omnem aliam productiuam sui actus: et receptiuam: oportet distinguem in agentem et possibilem: nion vt in duas potentias: sed vt in duas rationes formales eiusdem po¬ ad quartum videndum est de volunta. Quantum te practica et speculatiua.

¶ hic est in telligendum. quod aliquando praxis accipitur pro operatione altelrius potentie ab intellectu: et sic numquam est dare voluntatem pra cticam et speculatiuam. sicut intellectum practicum et speculatiuum: sed ille intellectus est speculatiuus qui est gratia sui. Ille practicus qui est gratia alterius in volun tate autem ista distinctio non habet locum. Uerum est tamen quod actus fruendi est sui gratia actus autem vtendi est gratia alter us. Sed tamen propter hoc non oportet ponere talem distinctionem: quia omnes tales actus voluntatis sunt praxes quadam: licet aliquin sint propter se: aliquin non. Si vero accipitur practicum: quod extenditur ad posterius: siue sit eius potentie. siue sit alterius: diceretur tunc quod omne quod esset sui gratia esset spe culatiuum: quod autem non: esset practicum.