Quaestio 6

Quaestio. vi relatio aliqua possit esse siTrum netermino. quod sic. Nam scienti refertur ad scibile. ergo aliqua relatione refertur. Constat autem quod scientia potest esse scibili non existente ergo et relatio sine termino.

¶ Contra. Difficultas nitum non potest esse sine diffinitione. relatio diffinitur per terminum. dicta cuiusdam docto hic introducuntur ris qui dicit quod respectus potest esse ad terminum non existentem. licet non sine fundamento Ratio autem sua est ista: quia relatio que est praedicamentum non habet terminum. quia non habet oppositum. ergo non repugnat ratio n sine termino esse.

¶ Sed contra illud arguo. 4r Primo sic Relatio est ad aliud necessario. quia de eius quiditate et intrinsece in primo modo. Tunc sic. Quandocumque aliquod totum constat ex aliqui bus quorum vnum est reale et alterum non reale. illud totum non en reale. constitutum enim semper sequitur debiliorem partem costituentem: sicut patet in silito constituto ex necessario et contingentetotum constituium est contingens. sed relatio est res essentialiter ad aliud. ergo si illud aliud non sit reale. tota relatio non erit ens reale: sed de quocumque dicitur non reale ipsum est non reale. rlatio autem est ad aliud quod non est reale. ergo ratio erit non realis. hoiest secundum. ergo etc.

¶ 2o sic. Quandocumque aliqua sunt essentialiter ordinata respectu alicuius tertii: illud quod prius aduenit illi 3o est magis intrinsecum illi quam quod posterius aduenit: sed habitudo prius ordine essentiali est ad terminum quam ad fundamentum ergo ma gis intimum relationi est esse ad terminum quam ad fundamentum: sed: per te: impossibile est esse relationem sine fundamento in actu. ergo multo minus sine termino poterit esse in actu.

¶ Confirmatur. quia ideo relatio non potest esse sine fundamento propter inherentiam accidentalem que consequitur necessario relationem realem que est ad fundamntum.

¶ Tunc sic. Eque necessario respicit paternitas vel imilitudo suum terminum: sicut inherentia istarum relationum suum fundamentum: sed ista inherentia: ita respicit suum fundamentum quod non potest esse sine fundamento. ergo nec sine termino similitude et paternitas quod est intentum.

¶ 3o sic. quandocumque aliqua sic se habent quod quicquid potest vnum potest reliquum et plus. si illud quod potest plus non potest aliquid facere. nec aliud: sed intellectus et nauam sic se habent quod quicquid potest nauam potest et intellectus et plus intelligere. et non econvers quia multa intelligere possumus: quae natam facere non potest. si e rgo nam potest separare relationem a termino: et intellectus potest ea intelligere sine termino: sed hoc est silium: ergo nec natura poterit eam facere sine termino: quia tunc intellectus posset eam intelligetur.

¶ Confirmatur: quia intellectus est magis sequestratiua potentia quam natura. distinguit enim intellectus inter adunata in esse quod sepe nam facere non potest. sed ergo intellectus intelligendo relationem sequestrare non potest eam atermino. multo minus nec natura.

¶ 4o sic. Omnis effectus in actu est a causa in actu: sed relatio dependet a termino effectiue: quae dependentia cum non poterit ad aliquod aliud genus causare reduci nisi ad causam efficientem. oportet ergo si ipsa ratio sit in actu quod eius terminus sit in actu.

¶ hec conlusiconfirmatur 4r. Primo sic. quia sicut tiamostensum est: de diffinitione et quiditate relationis est: quod sit ad aliud: sed illud quod est ad aliud non est ad nihil. illud autem quod est ad terminum non existentem est ad nihil. ergo relatio non potest esse sine termino existente.

¶ 2o Relatio quiditatiue est ad aliud. ergo illud quod est terminus relationis necessario est aliud a relatio ne: sed quod est nihil non habet alietatem ad aliquid. ergo relatio non potest esse ad nihil: sed quod non est existens simpliciter est nihil. ergo ratio non est sine termino existente.

¶ 3o confirmatur per proprietates reatio nis. Primo per primam que est. quod relatiua dicuntur ad conuertentiam. Tunc sic. Quandocumque aliqua conuertuntur oportet quod similis coexistant. nura aliter non possunt conuerti.

¶ 2o quia Aug. primo de doctrina christia na ponit locum a correlatiuis scilicet posito vno correlatiuo rum ponitur et reliquum. et hoc est verum quando istud verbum: est: po nitur 2m adiacens: sicut si pater est: filius est. non autem quando est 3m adiacens: sicut si pater est bonus. ergo et filius. non sequtur. ergo requiris mutua existentia amborum.

¶ 4o confirmatur. Omnis habitudo necessario praesupponit extrema illius habitudinis. nam notissimum est quod complexio terminorum et cognitio complexionis eorum praesupponit terminos et notitiam terminorum numquam enim potest cognosci aliqua complexio esse vera nisi praecognoscantur extrema illius complexionis. aut si ita non esset. cognoscens propositionem non necessario cognosceret terminos: et sic propositio per se non non haberet notitiam ex termis: quod est falsum. Similiter vnio naturae humane ad verbum praesupponit extrema illius vnionis. Similili vnio materiae ad formam vel econverso praesupponit extrema. et sic habetur intentum.

¶ Sed contra instatur 4r. Primo sic. In genere causae efficientis virtus primi causantis continet omnes formas generabiles et corruptibiles et ex hoc sequitur quod sit productiuum omnium earum: sed productiuum refertur ad producibile: quod nondum est. ergo etc.

¶ 2o sic. Mam est in potentia ad omnes formas. ila autem potentia dicit respectum non ad formam quam habet. ergo ad illam quae non est. et sic est respectus ad non existens.

¶ 3o sic. quia anima separata habet inclina tionem ad corpus. illa inclinatio est respectus qui est ad non ens.

¶ 4o sic. Omnis per se effectus dependet a sua per se causa sed effectus causare finalis est a fine. ergo effectus causare finalis dependet a sine quando causat: sed quando finis causat tunc non est. ergo dependentia erit ad non ens.

¶ hic videtur impossibilis euasio nisi per respectus fundamentales. non habeo autem pro inconuenienti quod respectus fundamentalis sit ad non existens.

¶ Unde dico quod ratio productiui in deo est ratio relatiua fundamentalis: similiter respectus materia ad formam et similiter anime ad corpus. et sic ad illa.

¶ Ad quartum de finedico quod potest poni dependentia actualis respectu finis vltimi et vniuersalis: sed respectu finis propinqui non existentis illa non est nisi fundamentalis: ideo ordo medicine ad sanitatem non est nisi respectus fundamentalis qui potest esse sine termino.

¶ Sed adhuc est difficultates. Primo de actu volendi qui habet relationem realem ad volitum. quod quidem est non ens

¶ 2o de intellectu qui intelligit aliquod obiectum non existens: et tamen respectus realiter est actus ad obiectum.

¶ 3o quia motus est ens reale et habet prius et posterius: sed quando est pars quo dicitur prior non est poste rior quo dicitur terminus. ergo etc.

¶ 4o similiter dubitatur dicet tempore.

¶ Ad pria duo de actu intelligendi et volendi dico. quod in eis respectu obiectorum non est necessario ponere respectum actualen et formalem: sed sufficit fundamentalis loquendo de abstractiuis.

¶ Ad 3m et ad 4m de tempore et de motu dico. quod numquam prioritas et posterioritas habent esse plus in rerum nura quam partes motus vel temporis. non videtur autem quod aliquapars motus vel temporis sit in rerum natura: sed fuge ad fundamentales.

¶ Ad argumentum patet.