Quaestio 1

¶ Distinctio nona. Questio i. Nunc ad distinctionem personarum etc. CIrca distinctionem nonam: quero. Utrum genatio filii sit eternaquod non. in psalmo. Ante luciferum genui te: quod est ante genitum: est in tempore genitum quia afest differentia temporis.

¶ Contra. in lib. sapins. dicitur. Ab eterno prieordinata sunt. hic sunt duo facienda. primo quid sit eternitas secundo de quesito. ad primum dicunt aliQuantum qui quod diuia eter nitas non sit aliud nisi diuina existentia. nam per hoc quod est eternsemper existit. Alii dicunt. quod est quodam attributum speciale et diuisum ab aliis: sicut bomoitas et iustitia. quia demonstratur de diuina essentia. Alii dicunt quod dicit negationem principii in duratione. Alii quod dicit habitudinem ad temptus: ita quod eternitas est illud qui deus potest coexistem toti tempori.

¶ Contra primum modum arguo sic. quacumque sunt idem formaliter: si vnum communicatur et reliquum: sed eternitas et existentia sunt idem: per te: formaliter: comstat autem quod existentia comunicatur creature: ergo et eternitas comunica bitur creature: quod est falsum. Minor patet per Augu. quae dicitur quod omnis creatura sub participatione diuine essentie subsistiSequitur ergo quod si creatura participat diuinam essentiam: quod participabit diuinam eternitatem: quod falsumest.

¶ Contra 2m. quia illud quod cuilibet attributo conuenit seorsum: illud non est speciale attributum: sed eternitas est huiusmodi. nam intellectus est eternus: et etiam voluntas: et sic de aliis.

¶ Contra 3m. quia si creatura esset ab eterno: eternitas dei adhuc esset alterius rationis ab eternitate creature: et tamen creatura ita casreret principio durationis sicut deus.

¶ Contra 4m. quia illud quod absolute conuenit deo omni alio circumscripto et remoto non conuenit sibi in habitudine ad aliud: sed eternitas conuenit deo omni alio circumscripto et tempore: igitur deus non dici tur eternus in habitudine ad tempus.

¶ Dico ergo. quod eternitas est modus intrinsecus essentie diuine et aliorum diuinorum: sicut existentia et infinitas attributorum.

¶ Et hoc probo 4r. primo sic. Omne illud a quo abstrahit omnis quiditas est praecise modus: sed tam essentia: quam attributa et omnia alia diuina abstrahunt ab eternitate: quia omnis quiditas abstrahit ab ori duratione. ergo etc.

¶ 2o sic. Illud quod adueniens alicui non variat eius rationem formalem est modus intrinsecus eius hoc patet dist. 5. sed eternitas est huiusmodi. quia sicut finitum vel in fiuitum non variat rationem formalem sapientie: ita eternum vel temporale.

¶ 3o sic. Nam si mundus esset creatus ab eteno: adhuc esset eiusdem rationis formalis cum eo qui nunc est: ea non variat rationem formalem eius cui aduenit: et per consequens est modus intrinsecus.

¶ 4o sic. quia quod est commune omnibus a posterio ri: omnibus dico diuinis: illud est modus intrinsecus et non aliqua quiditas: quia nulla quiditas est sic communis: sed etenitas est huiusmodi. ergo etc.

¶ Dico ergo. quod eternitas est modiintrinsecus omnium diuinorum: non solum absolutorum: sed etiam relatiuorum: et in hoc diciteurt diuina infinitate que praecise conunit absolutis et non relationibus.

¶ Ex hoc patet. quod quatuor ponuntur modi intrinseci scilicet existentia que est omnibus communis: necessitas et eternitas. isti enim omnibus conueniunt: sed quartus non scilicet infinitas: quia relatio diuina non est infinita.

¶ Sd hic sunt due difficultas. prima est quomodo aliquid potest esse modus intrinsecus alicuius: cum non sit de quiditate eius: sed sit extra rationem diffinitiuam. Dico quod non: ideo dicitur modus intrinsecus: quia sit de quiditate eius: cuius est modus vel de ratione formali: sed quia non exit sic rationem for¬ malem: quod ad aliquam aliam reducatur nisi ad illam: necfacit nec habet aliquam rationem formalem distinctam sicut intensio et remissio in albedine que reducitur ad ratio nem formalem albedinis: et ad genus eius.

¶ Secunda difficultas est quomodo potest per accidens conuenire. Dico quod conuenire per accidens potest intelligi dupliciter. Vel sicut accidens accidatur subiecto. Vel sicut inferius accidit superiori: modus iste licet non accidit: vel per accidens conueniat primo modo: quia sibi magis intrinsece conuenit scilicet ei cui conuenit.

¶ Secundo modo possumus imaginari conuenire sicut inferius accidit suo superiori: illa que sic accidunt multotiens magis sunt intrinseca quam passio de secundo modo est intrinseca subiecto. Exectum differentia vel species generi. ad 2m principale scilicet de quesito. conclusio est Sed quomodo probatur difficile est. probatur autem a diuersis 4r. Primo sic. illud quod agit naturali necessitate quamcito est necessario producit: sed deus naturali necessitate producit: ita quod ante omnem actum voluntatis: ergo quamcito est producit: sed fuit ab eterno: ergo ab eterno producit.

¶ Secundo sic. Agens nullo indigens in actione sua quamcito est potest producere: et si est necessarium producens: quamcito est necessario producit: sed deus nihil aliud a se requirit in agendo et producendo filium: et est necessario producens: ergo quamcito fuit necessario produxit: fuit autem ab eterno: ergo ab eterno produxit filium.

¶ Tertio sic. quod producit sine preuia transmutatione confestim potest sine tempore producere. Ideo statim producit: sed deus producit filium sine preuia transmuta tione: ergo confestim potest producere. Exemplum confirmans: quia enim ignis generat ignem cum transmutatione preuia: ideo si fuisset ignis ab eterno non potuisset generare: sed quia illuminat sine preuia transmutatione: ideo si fuisset ab eterno potuisset illuminare ab eterno secundum Augu.

¶ Quarto sic. illa productio potest esse eterna: et per consequens est eterna si est necessaria. quae est respectu producti cui non repugnat esse eternaliter: hoc patet in opposito: ideo enim actio mouentis non potest esse eterna: quia motui repugnat esse eternum: sed filio in diuinis non repugnat esse eternum ergo productio eius potest esse eterna: et per consequens est.

¶ Sed apparet mihi quod omnes inste rationes concludunt eque quod mundus fuisset eternus: vel potuisset esse ab eterno: sicut de productione filii in diuinis. Suppono enim vnam regulam manifestam. Quicquid dicitur de agentibus naturalibus de facto: totum est verum de agentibus voluntariis de possibili. Et isto suppositio arguo sic contra primam: quia eodem modo qui deus: quia est productiuus filii de necessitate: ab eterno produxit: similiter ab eterno habuit vim creatiuam: ergo ab eterno potuit creare prese tim cum mundo non repugnet.

¶ 2o contra secundam sic: non plus indiget deus ad producentum creaturam alio a se quam ad producendum verbum: ergo potuit ab eter no.

¶ Contra tertiam. Non plus agit deus ad extra primatransnutatione quam ad intra.

¶ Contra 4m. Alicui creature non repugnat plus fuisse ab eterno quam filio. ergo si ex habet filii productio potuit esse ab eterno: creature creatio poterit esse eterna.

¶ Ideo arguo ad propositam conclusionem sic: quandocumque aliquod suppositum agit actione aliqua constitutiua in esse suppositali si suppositum est eter num: et productio est eterna vel actio: sed in diuinis pater eter naliter constituitur per generationem. ergo etc.

¶ Sed contra hoc arguo. 4m Primo sic. quicquid attribuitur inferiori et superiori: sed factio est inferior quam sit productio. repugnantia autem ad eternitatem attribuitur factioni: ergo eodem modo attribuitur productioni.

¶ 2o sic. quicquid non remouetur a superiori: nec ab inferiori: sed repugnantia eternitatis non mouetur a uperiori scilicet a productione: ergo nec a factione. ergo aliquid factum potuit esse ab eterno.

¶ 3o sic. nulla perfectio simpliciter potest dicide eo quod nullam perfectionem dicit. eternitas dicit perfectionem simpliciter: productio autem sicut et qualibet relatio nullam perfectionem dicit: ergo eternitas non dicetur de productione.

¶ 4o sic. nulla ratio absoluta potest fundari in relatiua: sed eternitas dicit rationem absolutam. productio autem rationem relatiuam. ergo eternitas non potest fundari in productione: et per consequens nec erit eterna.

¶ Ad ista. Ad primum dico. quod in praedicatius negatis versa flatiuis equipolentibus negatis: sin tenet locus a parte substantiua: huiusmodi est repugnatia et contrarietas: vnde non sequitur rudibilitas repugnat homin: ergo animali.

¶ Et sic dico ad 2m argumentum.

¶ Ad 3m dico quod perfectio simpliciter non potest competere quiditatiue alicui non dicenti erfectionem: sed bene denominatiue: licet autem eternitas non includaquiditatiue in productione: potest tamen eam denominare.

¶ Ad 4m dico eodem modo: licet enim absolutum quiditatiue non possit includiin respectu: tamen denominatiue bene potest dici: sicut dicimus quod productio filii est diuina denominatiue. et tamen non potest dici quiditatiue.

¶ Ad argumentum in oppositum patet.