¶ hic sunt tria per ordinem videnda. Primum est. vtrum essentia et persona distinguuntur aliquo modo. 2m. Utrum relatio et persona. 3m. Utrum essentia et relatio similis iuncte distinguantur a persona. ad primum pono quatuor conclusiones. Quantum Prima est. quod essentia et persona distinguuntur ex natura rei: et hoc probo communi medio. scilicet de communicabilibus: et incomnicabilibus. quia essentia est communi cabilis: persona incommunicabilis ex natuam rei: ergo distinguuntur ex na rei.

¶ Quantum ad istam rationem dantur responsiones superius tacte: ideo nunc dimitto eas.

¶ Secunda conclusio est. quod persona et essentia formaliter distinguuntur: quia quecunque distinguuntur secundum diffinitiuas rationes: formaliter distinguuntur: hoc patet ex precedentibus: sed persona et essentia sunt huiusmodi. quia persona includit relationem in sua diffinitione et non essentia. ergo etc.

¶ Dicunt tamen aliqui quod ista ratio tantum concedit distinctionem rationis: nec etiam illud per se concedit. Et ratio istorum est hec. quia ratio formalis aliquo modo inuenitur in entibus rationis: et diuersa entia rationis habent diuersas rationes formales et diffinitiuas. Arguere ergo ex distinctione rationum diffinitiuarum. distinctionem ex natura rei: est arguere a positione consequentis Nam oppositum consequentis scilicet non distingui ex natura rei: stat cum distinctione diffinitiuarum rationum in entibus rationis. Sed tamen concesso quod saltem essentia et persona distinguuntur per difficultas nitiuas rationes: sicut concedit illa responsio: ostendo ex hoc quod ex natura rei distinguuntur et hoc quadrupliciter. Primo sic. Nam in essentia ex sua ratione formali conceditur quod sit ibi vna differentia ex natura rei: vt absolutum: et in persona alia vt reatio.

¶ Tunc sic. Ubicumque sunt differentiae opposite ex natura rei: ibi oportet quod sit distino ex nam rei: cum distinctio sit repectus intrinsecus adueniens: sed sic est in proposito ergo etc.

¶ 2o sic. Nam essentia fundat identitatem personarum et relatio distinctionem quae sunt opposite habitudines. ita quod ex natura rei identas non est diuersitas. ergo in diuina personasunt duo positiua: quorum vnum ex nam rei distinguitur a reliquiqui¬

¶ Confirmatur. quia diuersitas habitudinum oportet quod ortum habeat ex diuersitate extremorum siue ergo positias distntem extremorum in vna persona: siue ponas in alia: semper vtrobique propositum sequitur scilicet distinctio.

¶ 3o fic. Quandocumque alicui conueniunt passiones opposite. oportet quod sint in eo rationes formales quas ille passiones consequuntur: sed persone conuenit esse idem cum alia et distingui: ergo in persona sunt aliqua distincta.

¶ 4o. quia essentia est immediatu fundamentum relationis. et hoc ex natura rei: et per consequens distinguuntur ex natura rei: et sic persona et essentia. Omnes enim rationes probantes relationem distingui ab essentia propositum probant.

¶ 3a est. quod persona diuina et essentia sunt idem identice: quia vbicun que vnum extremorum vel vtrumque est formaliter infinitu. illa sunt idem identice si sunt in eadem persona. et propter hoc in abstracto vnum praedicatur de alio: vt essentia de persona. quod vnum de alio in abstracto praedicetur: probatur quadruplici auctoritate Augi Prima. 7. de tri. One quod relatiue dicitur est aliquid ad se: illud vero ad se non potest intelligi nisi de essentia.

¶ 2m est in eodem quod filius est sapina de sapina: sicut essentia de essentia.

¶ 3a. quia in eodem dicitur quod vnam essentiam dicimus tres personas: non ex essentia eadem quasi aliud sit essentia: aliud persona.

¶ 4a est. in srde tri. vbi ipse dicit. quod pater et filius sunt idem vnum atquam vna substantia.

¶ 4a conclusio est. quod persona diuina et essentia sunt idem realiter: quia non est maior distinctio inter essentiam et personam quam inter relationem et essentiam: cum persona includat essentiam et non relatio: sed ista non distinguuntur realiter. ergo nec illa.

¶ Isti tamen conclusioni vnde alique auctoritates repugnare. Primo. quia persona dice retur ad se: quia essentia est ad se. Aug. autem dicit quod persona in diuinis non dicitur ad se: et ideo non dicitur secundum substantiam. sed secundum relationem. sed si persona est essentia: pater diceretur ad se: cum ad se sit superius ad essentiam: per locum a parte subiectiua. 2a auctoritas: quia deo non est aliud esse et subsistere: sed bene est aliud esse et patrem esse: et sic vi distinctio realis. 3a auctoritas: quia non eo pater quo deus. 4 auctoritas. eo verbum quo filius. non eo autem verbum qua sapina. Iste auctoritates omnes soluuntur per distinctionem formalem

¶ Sed contra istas conclusiones arguitur 4. Primo sic. quia per rationem formalem per quam probas primam conclusione probatur quod essentia distinguitur ab omnibus personis simul sumptis. nam essentia est in tribus personis: tres autem persone non: ergo etc.

¶ 2o. quia nullum suppositum videtur a sua nam formaliter differre: cum natura dicatur de ipso in primo modo dicendi per se qui partinet ad quiditatem.

¶ 3o: quia vnitas identica videtur supra infinitatem fundari: sed ista repugna persone quantum ad suum formale constitutiuum. Illud autem cui repugnat fundamentum alicuius vnitatis non potest habere illam vnitatem.

¶ 4o. quia quandocumque aliqua ita se habent quod vnum potest esse sine reliquo illa diffetut realiter. cum eadem res a seipsa sepaer ri non potest: sed diuina essentia in vna persona ponitur et est si ne alia. ergo etc.

¶ Ad primum dico quod tota trinitas addit ad essentiam quatuor relationes: et sic conceditur conclusio.

¶ Ad 2m dico quod verum est quando suppositum per aliquid constituitur: quod non est extr rationem formalem sue naturae: huiusmodi autem suppositum constituitur per relatio nem que differt formaliter a substantia. et illa etiam maior non videtur ver quia homo videtur esse suppositum animalis: et tamen differt ab animali ratione differentie superaddite. ita quod quando suppositum aliquid formale superaddit: tunc illa propositio non est vera.

¶ Ad 3m dico quod sic esse suppositum repugnat accidenti: et tamen non repugnat sibi vnio eius cum supposito: sic esse infinitum repugnat formaliter relationi. et tamen non vnitas eius ad illud quod infinitum est ratione infinitatis.

¶ Ad 4m dico quod numquam essentia potest esse simpliciter sine aliqua relatione: vel sine aliqua personarum: nec est in vna sine alia simpliciter dicendo: tamen cum reduplicatione bene. vnde essentia in filio est in patre. non tamen vt in filio ad 3m praencipale videndum est. vtrum perQuantum sona et proprietas aliquo modo ex nam redistinguuntur. Et quantum ad hoc introducuntur 4or conclusiones consimiles. Prima est. quod persona et relatio distinguuntur ex natura rei: quia secund Aug. 7. de tri. omne quod relatiue dicitur esse aliquid excepta re¬ latione. cum ergo persona dicatur ad aliquid et relati ue: erit aliquid excepta relatione: et per consequens non erit omnino idem.

¶ Secunda conclusio quod persona et relatio distinguuntur formaliter: quia persona includit in se aliquam rationem formalem absolutam quam relatio non includit scilicet deitatem. sed quae sic se habent: formaliter distinguuntur. ergo etc.

¶ 3a conclusio. quod persona et relatio sunt idem identice: quia cum persi na includat essentiam. videtur formaliter infinita: et per consequens sibi vnit identice omne sibi compossibile: cum ergo relatio sit in persona erit idem identice.

¶ Quarta conclusio. quod persona et relatio non distinguuntur realiter: quia magis intima est relatio persone quam sit essentie: cum ipsam formraliter constituat in esse: et tamencvt patuitus non distinguitur realiter ab essentia.

¶ Sed contra has conclusiones instatur 4r. Primo. quia persona et essentia videntur distingui distinctione minima ex natuam rei: et tamen videtur minor inter persona et relationem. cum persona dicatur respectiua: et non absoluta: cum ergo ista sit minima: illa erit rationis.

¶ 2o quia cum relatio dicatur de persona in primo modo ddi per se tanquam eius formale constitutiuum: non videtur ibi esse formalis distinpresertim cum persona ponatur respectiua.

¶ 3o sic. natura persone non ponuntur idem identice: eo quod non sunt formaliter infinite: si ergo persona non sit formaliter infinita. Constat autem quod relatio non est formaliter infinita: se quitur quod non erunt idem identice.

¶ 4o. quia licet ista inueniatur a sanctis communiter concessa: persona est essentia: non tamen ista: persona est relatio: minus ergo videntur idem: et per consequens distincta realiter.

¶ Ad primum dico. quod licet magis addat totus homo ad corpus: quiam ad animam: eo quod habet entitatem minorem: tamen magis denominatur a corpore: vnde dicitur corpus non spiritus. Sic in proposito. licet persona minus addat ad essentiam quam ad relationem: tamen a relatione fit denominatio: et dicitutota persona respectiua. Et ratio horum est: quia constitutum semper tenet modum minus praencipalem. vt patet in constituto ex absoluto et respectiuo: ex substantia et accidente: ex contingenti et necessario: ex spirituali et corporali.

¶ Ad 2m dico. quod licet ge nus dicatur de specie in primo modo dicendi per se. tamen species addit ad ipsum differentiam specificam: secundum quam distinguitur ab eo formaliter per modum additionis.

¶ Ad 3m dico. quod oportet concedere: quod aut illa vnitas non erit identica: cum nec persona nec relatio sit formaliter infinita: aut dicere quod personeest formaliter infinita: sicut et essentia diuina. Et tunc oportet dicere quod non sufficit ad vnitatem identicam quod vnum vel alterum sint realiter idem tertio infinito: sed oportet quod vtrum que: ita quod talis realis vnitas sit prior ordine essentiali quam identica.

¶ Ad quartum dico quod Aug. videtur eam ex primere. 7. de trini. quando dicit quod eo verbum quo filius: non tamen eo sapientia quo verbum: sed eo essentia quae sapientia videtur ergo concedere aliquo modo relatione verbum esse quo negasapientia verbum esse.

¶ Sed hic sunt quatuor difficultates. Prim ma est. si aliquod praedicatum potest dici de diuina persona in modo dicendi per se dico quod non proprie: quia persona diuina non est aliquod vnum diffinibile. cum non sit vnum formaliter. Suppositum autem in creaturis multa predicata recipit de primo modo: quia est quoddam vnum diffinibile per se persona aum diuina non sic. ad constitonem autem eius concurrunt due rationes diuersorum generum non facientes aliquam tertiam entitatem vnam per se.

¶ 2a difficultas est. si ista est in primo modo. pater est essentia. Dico quod non proprie. quia praedicatio primi modi non est nisi formalis. ista aut est identica.

¶ Tertia difficultas est. si ista sit de primo modo. pater est deus: Dico quod non. licet in creaturis hoc modo natura de supposito praedicetur. eo quod ratio constitutiua suppositi non extraneantus a natura. tamen in diuinis sic. quia relatio constituens extraneatur a natura diuina. Ratio autem euidenter ostendens quod ista non est in primo modo est ista: quia quod per se diceretur de deo diceretur de patre. sicut patet per regulam logicalem: ergo cum deus per se sit absolutum persona erit abspluta: quod est secundum.

¶ 4a difficultas est. si ista. patet est relatio. sit in per modo: Dico quod non. quia videtur identica. sed ista. pater est relatiuum videtur appropinquare: quia quicquid dicitur in quid de respectiuo: dicitur in quid de patre ad 3am partem istius quaestionis videndum est. Utrum Quantu persona dicat aliquid praeter relationem et essentiam simul sumptas. ita quod sit quaestio similis illi quae fit in creaturis de entitate compositi resultante. Introducuntur autem hoc 4or rationes probantes partem affirmatiua: quae omnes innituntur primo principio complexioquia de eodem contradictoria dici non possunt. Prima est ista et conceditur ab omnibus quod essentia et relatio constituunt similis sumpta param: sed prsona non constituit personam: quia idem non constituit se. ergo etc.

¶ 2a est ista. Omne constitutiuum alicuius videtur prius constituto: cum constitutum videatur ab eis resultare. sed essentia et relatio simuls sumpta sunt constitutiua persone: ergo priora persona: sed persona non est prior pesolut: quia nihil est prius se. ergo etc.

¶ 3a est hec: nulla res seipsam praesupponit: sed persona praesupponit essentiam et relationem. ergo etc.

¶ 4a. Supra primo diuersa vt sic non potest aliqua vnitas fundari. sed essentia et relatio secundum suas rationes formales sunt prod diuersa. ergo vnitas quam habemus positionem in persona: non potest in eis fundari. ergo in alio. Intelligentum autem ad euidentiam isti us articuli. quod 4r potest aliquis imaginari quod persona ad essentiam et relationem se heret. Unoo quod sicut species suo modo: secundum communem viam: nihil addit ad genus et differentiam simul sumpta. ita persona nihil addit ad rationes formales essentie et relationis simul sumptas. quia sicut illa sunt diffinitia speciei. sic ista persone.

¶ 2o modo quod ex relatione et essentia resultet quadam 3a vnitas: sei cut ponit a multis de composito ex mam et forma: ita quod si cut ex istis fit vnum per se. ita ex illis.

¶ 3o modo quod sit ibi vni tas identica que prouenit ex infinitate vnius istorum constituentium scilicet essentie. vt sic perimum nihil aliud sit nisi essentis et relatio: non vi praecise distincta secundum rationes formales: sed vt sunt vnum identice.

¶ 4o modo quod ponatur persona vnica realitas: secundum quam omnia quae sunt in vna perum sint vna res. ita quod illa realitas vere sit essentia et vere relatio: sicut infinitas divina vere est quodlibet attributum. sicut etiam vnica essentia est qualibet persona: sic ergo persolutum est aliquid vnum reale non vnitate fundata in ratione aliqua forma. sed in realitate commni.

¶ Aliis autem viis praetermissis quarum qualibet habet multas difficultas ptractando 4am viam. Est sciendum quod si ipsaponatur multe insurgunt difficultas qubus declaratis multa alia patebunt. Prima est. quae est necessaritas ponendi istam realitatem primater rationes formales.

¶ Dico quod quadruplici de causa ponitur necessario illa realitas. Primo ad vitandum realem distinctionem. vt scilicet ea que sunt in eadem periua realiter non distinguantur. vnde oportet quod respondeat vnica realitas: vt sit vna res.

¶ 2o ad saluanum distinctionem formalem quae superius demonstrata est inter ista quae sunt in vna perum. quia si rationes formales nullatenus abstra hant a sua realitate: sed sint omnibus modis: idem tunc sicut ponivna res: poneretur vna formalis ratio.

¶ 3o ad vitandum quaternitatem rerum. quia cum tres persone sint tres res respectiue. si ponatur in aliqua persona nisi vna reatiae habebimus quaeternitatem rerum.

¶ 4o ad salisum quaternitatem relationum. quia si relatio in diuinis est omni modo sua reatiam: sicut sunt 4or relationes. sic erunt 4or res.

¶ 2a di. est. quia si videtur necessario potentiem distinctione aliquam inter relationem et essentiam ex vna parte: et illam realitatem ex alia. cum extrema contradictionis secundum praemissa eis attribuantur. vt patet. Di co quod non est ibi distinctio nec realis nec formalis: sed sicut mo dus intrinsecus intellecitur distingui a formalibus suis rationibus ab eo abstrahentibus: sicut attritias divina abstrahunt ab infinitate et necessaritate.

¶ 3a differentas est. quia aliqui videntur vitare istos modos per vnicam distinction quam quoilibet cogitur positionem. si ergo sic possunt vitari ponendo illud quod necessarium est positionem. videtur quod non debeant poni. Dicitur ergo quod res 2a accipitur. Uno pro omni eo quod est extra animam. et sic accipien conceditur quod essentia et relatio sunt dueres. Si autem accipiatur pro re proprie. prout nunc loquimur de re. sic tantum sunt vna res. Ista tamen euasio non videtur sufficiens: quia sic possumus distingueme de essentia. prout accipitur pro omni eo quod est in re extra: et pro essentia proprie. primo modo conceditur quod sunt treessentie: quod nullatenus conceditur. 2o modo non. Similiter accipio propriissime rem: sicut tu accipis: quando dicitur quod in divinis sunt tresres tantum: quocumque autem sunt in vna persolus sunt vna res.

¶ Con stat quod in vna persolus sunt multe rationes formales. ergo plures res. Item eo mo qua est vnica res: sunt ibi multe rationes formales.

¶ Si dicas non sunt multe rationes formales sed vna: non tamen formaliter. Istud non sufficit. quia eodem modo arguam de vna ratione formali: et pluribus formaliter.

¶ 4a difficultas est. quia divina essentia vt videtur antecedere personas diuinas in quodam signo naturae: secundum illud quod dicit Dion. inc. de vnica et discreta theologia: est vera res per suam realitatem. hic autem non ponuntur nisi realitates personales.

¶ Dico quod deitas vt praecedit personas nullam realitatem habet. sicut nec natura humana extra sua supposita. potest tamen dici res in illo priori eo modo quo loquitur Aug. 9. de tri. quod omne relatiuum prius est quam ipsa relatio: cum tamen per relationem sit formaliter relatiuum. Unde album potest duplio ter accipi: aut prout supponit pro subiecto albedis: et sic praecedit albedinem: aut prout supponit quasi pro constituto ex subiecto et albedine: et sic est posterius ipsa albedine: et sic dicendum est de denominato a realitate: et ipsa realitate.

¶ 5a difficultas est. quia divina essentia secundum determinationem ecclesi est summa res: que nec generat nec generatur: nec spirat nec speratur: et tamen qualibet trium rerum personalium: aut generat: aut generatur aut spirat: aut spiratur: erit ergo vna 4or res.

¶ Dico quod sicut ab eadem iustitia dicitur homo iustus et anima iusta denominatiue: et tamen vnum istorum generatur et corrumpitur: et aliud non. ita ab eadem realitate denominatur res diuina essentia et persoluta: et tamen res que est essentia non generat nec generatur: sed res qui est persoltua. Realitas enim identice est idem essentie et persone: et supponit pro vtro que: vt autem supponit pro essentia: nec generat nec generatur: vt autem pro persoluas sic.

¶ 6a difficultas est. quia in diuis ponitur vna res ab solutissima scilicet divina essentia quae est res absoluta: et ponuntur tresrespectiue secundum quod patet ex dictis. ergo videtur quod sequitur quaternim tas rerum. quod est contra ecclesiam.

¶ Dico quod sicut eadem existentia existit essentia et persoltua. sic eadem realitate sunt res: illa autem realitas abstrahit ab absoluto et respectiuo. sicut ratio entis. tamen dicitur denominatiue absoluta et respectiua secundum quod sun quiditates: quarum est realitas.

¶ a difficultas est. quia in divinis est vna realitas comnicabilis scilicet essentia. et tres incommunicabiles: vt realitate personales: ergo quaternitas.

¶ Dico quod vna realitas vt supponit pro essentia dicitur communicabilis: vt autem pro relatione dicitur incommunicabilis: ipsa tamen in se vltimate praecisa non est comunicabilis cum sit personalis: nisi pro quanto supponispro essentia cum qua est vnum identice: et vt sic potest dici comicabilis: tamen in se formaliter non: accidit enim sibi quod supponat quaessemtuias.

¶ Sed quare non ita bene relatio communicabilis: cum sit eque vnum identice cum essentia: sicut ista realitas:

¶ Dico quod reset ens identice de aliis praedicantur in divinis propter duas causas. sed propter infinitatem et communitate: ideo magis supponit pro aliis: quam relatio vel alia.

¶ 56a difficultas. quia vt videtur divina esse non erit tantum vna res. sed tres res. cum ibi sint tres realitates: a quibus ipsa denominatur res.

¶ Dico quod essentia diuina simul est treres: sicut tres persone simul de ipsa praedicantur: et etiam est vna res quae est quolibet illarum: non est autem alia res ab istis. Aliter enim dicitur vna res et tres res: et aliter tres realita tes et vna realitas. quia vna et tres res dicuntur denominatiue: vna autem et tres realitates dicuntur identice.

¶ 4o difficultas. quia cum quelibet istarum realitatum dicatur absoluta propter diuinam essentiam: sicut relatiua propter relationem. videtur quod ita debeant dici tres realitates absolute: sicut dicuntur tres respectiue.

¶ Dico quod verum esset si illud a quo dicitur realitas absoluta: multiplicetur in diuinis: sicut illud a quo dicitur relatiua: cuius opposi¬ tum est de facto: licet enim quelibet trium realitatum sit absolita. non tamen tres realitates absolute: sicut quolibet attributorum dicitur infinitum: non tamen plures infinitates: aut sicut qualibet persona est deus: non tamen tres dii.

¶ a dtra difficultas est. quia cum distinctio realis fundetur in realitate. sicut formalis in ratione formali: videtur quod relatio vnius persone non distinguarealiter a relatione alterius persone: cum secundum te sint tantum tres rationes formales.

¶ Dico quod sicut accidentia diuersorum suppositorum distinguuntur suppositaliter: licet non sint suppositaatamen hoc habent per attributionem ad ipsa. ita distincte relationes distinguuntur realiter per attributionem ad diuersas realitates quas habent in distinctis personis.

¶ Undecima difficultas cultas: quia tunc secundum praemissa non videtur quod persona per relatio nem distinguitur realiter ab alia persona. sed formaliter tantum: cum supra formalitatem non fundetur nisi formalis distinctio¬

¶ Dico quod sicut relationes formalitur distinguuntur: ita persone per realitatem ipsarum relationum realiter distinguuntur: vt autem abstrahit ratio formalis a realitate: tunc manet solum distinctio formalis: et tunc maior videtur distinctio relationis a relatione quam persone a persona: sicut distinctio ge neris excedit specificam.

¶ Duodecima difficultas: quia sicut relatio in patre distinguitur a relatione filii realiter per hoc quod aliam et aliam realitatem habet in illis personis. ita vi quod essentia per attributionem ad diuersas realitates pari ratione distinguitur realiter.

¶ Dico quod realis distinctio praesupponit non identitatem extremorum. vbi ergo preintelligitur non idem titas. distinctio esse non potest. essentia autem vna numero est in personis: et ideo quicumque sibi adueniente realiter distingui non potest. sicut nec personaliter distinguitur per attributionem ad personas.

¶ Tertiadecima difficultas: quia realitas videtur dicere perfectionem simpliciter: sicut alia transcendentia concomitan tia ens. et tamen nulla perfectio simplicitur in diuinis est per sonalis: sed inste tres realitates secundum premissa ponuntur personales.

¶ Dico quod sicut vnitas non dicit vniversaliter perse ctionem simpliciter: cum in divinis non negatur vnitas personalis: et forte eodem modo veritas sic forte suo modo potest dici de ipsa realitate.

¶ Ad argumentum patet.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 4