Quaestio 2

Quaestio. ii. augmentum charitatis fiat per gradus. Trum quod non. quia forma habent gradum non est omnino incopossibilis cum suo contrario: sed charitas omnino est incompossibilis cum suo contrario: quia ischaritas foras mittit timorem.

¶ Contra. Augustinum charitatis comparatur augmento corporis secundum Apstlibet

¶ hic sunt 4or difficilia inquirenda. Primum est si aug charitatis fit per gradus quod est praencipale quaesitum. 2m si illi gradus sunt realiter distincti. 3m est si adueniente gradusequente praecedens corrumpatur: sicut multi dicunt. 4m si ille grdus qui aduenit in augment sit charitas sicut priore. rque ad primum dicunt aliqui quod augmentum forme Qual non fit per gradus: sed per simplicem influxum a minus perfecto ad magis perfectum: quia vbi diuersitas graduu ibi diuersitas formarum: sed diuerse forme non sunt eiusdem rationis: et tunc non fieret per gradus eiusdem rationis. Similiter omne continens in se aliqua distincta oportet quod illud componatur ex eis: et sic charitas erit composita.

¶ Contra istud arguo. 4r primo sic. Sicut impossibile est fieri augmentum extensiuum nisi per partes extensiuas: ita nec intensiuum: cuiusmodi est augmentum caritatis nisi per partes intensiuas: sed huiusmodi partes sunt gradus. ergo augmentum charitatis fit per gradus.

¶ 2o sic. Ex illis necessario fit augmentum: in que necessario resoluiter augmentatum: sed in partes homogeneas resoluitur: sicut patet in diuisione linee que est quaedam resolutio. ergo eodem modo fiet augmentum intensiuum per gradus.

¶ 3o sic. Processus a minus perfecto ad magis perfectum est quidam ascensus: sed omnis ascensus necessario fit per gradus. ergo processus iste fiet per gradus: sed processus iste non est aliud quam augmentum. ergo etc.

¶ 4o sic. Nulla eminentia potest intelligi nisi per aliquem gradum: quia eminentia entitatis necessario attenditur secundum gradus entitatis in perfectionibus: sed caritas post augmentum est perfectior. ergo oportet quod hoc intelligatur esse per gradum. Ideo dico quod gradus: sicut et partes possunt intelligi homogenei vel etherogenei. si intelligantur 2o modo non fit augmentum per gradum: quia tunc vltimus non esset eiusdem rationis cum priori. si autem intelligatur primo modo dico quod fit per gradus et per partes.

¶ Et hoc confirmatur Omne enim quod est diuisibile habet partes: sed forma quae est augmentabilis est diuisibilis: quia diuiditur per motum. ergo necessario habet partes.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. Primo sic. Quicunque ponit intensionem fieri per gradus necessario habet positionem ordinem essentialem inter eos: quia perfectior necessario praesupponit imperfectiorem essentialiter: quia illum includit et amplius: sicut calidum ordine essentiali praesupponit tepidum: sed inter quocumque est ordo essentialis illa non sunt eiusdem specie. ergo illi gradus non sunt eiusdem speciei: et sic fiet augmentum ex etherogeneis et non ex homogeneis.

¶ 2o sic. Omnis gradum habet partes: quia quod inducitur successiue habet partes: sed partes non sunt nisi gradus. ergo grdus habet gradum: et alius gradum alios: et sic in gradibus erit processus in infinitum.

¶ 3o sic. Omne diuisibile in infinitum est vere continuum: sed charitas est diuisibilis in infinitum. ergo est vere continua. ma. patet. ex diffinitione continui. minor patet. quia in gradibus ponitur processum in infinitum.

¶ 4o sic. Quandocumque aliquid est in potentia ad aliud: sicut perfectibile ad perfectionem illa eiusdem rationis esse non possunt: sed si caritas augeatur per gradus vnus erit in potentia respectu alterius et perficietur per eum. ergo diuerse rationis erunt.

¶ Ad primum dico quod nullus essentialis ordo est inter istos gradus: sed praecise accidentalis: sicut nec inter partes linee. vnde sicut prius pars linee posset esse vltima et media. sic primus gradus posset esse vltimus.

¶ Ad illud autem de tepiditate est sciendum quod sicut in partibus linee consideramus primo rationem linee inquantum est talis species quantitatis: et vt sic omnes partes sunt eiusdem rationis et praeter haec consideramus partes linee vt induunt: quamdam rationem numeri scilicet bicubitum vel tricubitum. et vt sic non est inconueniens quod sicut dualitas praecedit ordine essentiali trinitatem: ita pars linee vt accipit rationem dualitatis: et dicitur bicubita essentiali ordine praecedit aliam partem vt induit rationem trinitatis et dicitur tricubita.

¶ Sic dico in proposito. Si enim consideremus formam tepiditatis inquantum praecise est talis qualitas: sic dico quod non praesupponitur a calore inquantum calor talis forma est: quia tepiditas vt sic: et calor vt sic: sunt eiusdem rationis omnino et non plus vnum praecedit essentialiter aliud quam econtra. Si autem consideret qualitas illa quae est tepiditas non simpliciter: sed vt induit rationem numeri sic dicitur tepiditas illa praesupponi. hoc est calor tot graduum: et calor vel caliditas dicitur eadem forma vt induit rationem maioris numeri: et sic accipiendo dico quod sicut bicubitum ordine essentiali praeceditur a monocubito: ita causalitas a tepiditate et non alio modo. et sic patet ad illud.

¶ Ad 2m dico. quod sicut in sensibilibus formis quae inducuntur per motum est diuisibilitas modo illo qui est in quantitate: ita eodem modo est diuisibilitas in partibus spiritualibus: et diuisibilitas etiam in infinitum: quia hoc conuenit quantitati.

¶ Ad 3m dico quod sicut in formis sensibilibus imaginamur duplicem continuationem vnam extensiuam: secundum quam coextenditur suo subiecto: vt si aliqua addatur aquae et continue oportet imaginari continuationem cuiuslibet qualitatis. et sic frigiditas continuatur frigiditati. et de ista loquendo non est dubium quod talis continuitas non est in charitate nec in aliqua forma quae habet esse in subiecto inexten¬ so et spirituali. Aliam autem imaginamur continuationem in forma sensibili quae non est secundum quantitatem extensiuam: vt scilicet coextendatur subiecto: sed secundum appositionem graduum eiusdem rationis: et ista non est prima. probo. quia quae distinctis motibus acquiruntur illa sunt necessario distincta. homo sunt iste continuitates. Nam ex motu additionis qui fit quando additur aqua aquae fit et acquritur continnuitas frigiditatis extensiua: ita quod maior est frigiditas id est magis extensa: sed non est tensior. si autem circa eandem aquam apponatur vel approximetur ignis fit diminutio frigiditatis continnue non quantum ad primam continuitatem: sed quantum ad 2am. et similiter si ponatur aliquid quod potest intendere frigiditatem: tunc continuitas intensa quae prius non acquirebatur nunc acquiritur: et quia sic sunt in eadem forma distincte poterit vna scilicet intensiua inueniri in spiritualibus et non extensiua. et istam dico inueniri et esse in charitate.

¶ Ad 4m dico quod non est imaginandum quod vnus gradus sit in potentia ad alium gradum: sed sicut quando linea protrahitur superficies habens vnam partem linee est in potentia ad 2am: et non vna pars linee est in potentia ad aliam: ita eodem modo quando charitas augetur vna pars non est in potentia ad aliam. sed voluntas totum recipiens quae iam habet vnam partem est in potentia ad aliam.

¶ Sed hic sunt aliquae difficultates. Prima est. quia non videtur propter intensionem forme necessarium tales gradum positionem: quia vnus angelus inperfectione excedit alium et tales partes non habet nec tales gradus. ergo eodem modo dicetur de charitate. Dico quod si angelus posset per motum augeri necessario concluderetur quod habere partes et realiter distinctas: quia impossibile est motum acquisitionis terminari ad aliquid praexistens. augmentatio autem est talis motus.

¶ 2a difficultas. Si isti gradus in forma sunt terminati vel significati secundum aliquam certam quantitatem.

¶ Dico quod non: sed sicut in partibus totium continui nulla est significatio in actu: sed solum in potentia: sed quia sunt vniformes et eiusdem rationis. Ad placitum est talia secundum intellectum significare secundum quantitatem quamcumque. Ita dico de gradibus forme: quia ex se significati non sunt: sed propter vniformitatem in potestate nostri intellectus est significare secundum maiorem vel minorem quantitatem.

¶ 3a difficultas est. quare prior primo producitur quam posterior.

¶ Dico quod essentialis ordo non est inter ista: sed solum accidentalis: et ideo non plus repugnat primo produci vltimo: et vltimo prius quam econverso.

¶ 4a difficultas est. Si priores possunt destrui posterioribus remanentibus.

¶ Dico quod sic cum vnus non dependeat ab alio: quia sunt eiusdem rationis et omnino vniformes. Ideo sicut primus sine aliis potest esse: ita alii sine primo.

¶ 5a difficultas Qualis est ista continuitas quam ponis.

¶ Dinco quod qui scit praescindere intensionem ab extensione facile est videre. nam ista continuitas est intensiua et non extensiua.

¶ Ad cuius intellectum est sciendum quod ista sunt essentialiter ordinata scilicet homogeneitas. processis in infinitum. acquisibilitas per motum: et continuitas. Ordo autem istorum probatur. Nam ex hoc probatur quod aliquid homogeneum est ex habet quod est diuinsibile in infinitum. Unde Augustinus querit quare corpus est diuisibile in infinitum. et respondet quia totum habet medium et illud medium habet aliud medium. et hoc persuadetur demonstratiue sic. quando sunt aliqua / eiusdem rationis et homogenea. quicquid est demonstrabile de vno: et de alio: sed in homogeneis totum / et pars sunt eiusdem rationis. ergo cum diuisibilitas sit demonstrabilis de toto sequitur quod et de qualibet eius parte. et sic quelibet pars est diuisibilis. et hoc probatur ex homogeneitate. Ex hoc autem quod homogeneum est diuisibile in infinitum sequitur quod illud est acquisibile per motum: quia ex quo in aliquo sunt partes infinite et diuisibiles successiue: sequitur quod illud est acquisibile per motum. Ex hoc autem quod est acquisibile per motum: sequitur quod sit continuum: quia si non: non esset acquisibile nisi permutationes que non possunt continuari: quia ergo motus non est nisi aliquid continuum: sequitur quod illa forma ad quam est motus est continua.

¶ Ex istis omnibus apparet quod oportet ponere istam formam continnuam: non autem continuitate extensiua: eo quod sit in subiecto inextenso et indiuisibili: sed intensiua praecise.

¶ 6a difficultas. Quia ex omnibus istis videtur sequi quod charitas possit per motum acquiri cum sit diuisibilis in infinitum et continua.

¶ Dico quod hoc ei non repugnat ex sua naturapopter intensionem quam habet sicut et caliditas: et ideo posset adeo uccessiue infundi: quia tamen deus subito creat de facto dico quod est oppositum. Eodem modo dico de virtute acquisita: quia casus subito causat. et sic quantum ad primum articulum. ad 2m difficile videnrtum est vtrum isti ergoQuantum dus sint realiter distincti. Et dicunt alid quod non: sed cadunt omnes in vnam actualem realitatem: quia ex distinctis in actu non potest fieri vnum nisi alterum sit in potentia et aliud in actu.

¶ Contra hoc arguo. 4r. primo sic. Quando aliqua sic se habent quod vnum potest produci de nouo reliqua non producto inla sunt realiter distincta: sed homo sunt gradum isti quis ponimus in forma ergo etc.

¶ 2o sic. quando aliqua sic se habent quod vnum potest destrui reliciremanente illa realiter distinguunt. hec est via potissimaad probandum distinctionem realem: sed primo gradu remanente destruuntur posteriores in diminutione. ergo etc.

¶ 3o sic. Ubi cumque manent eadem principium distinctiua in actu remanet eadem distincto. sed heceitas sunt principium distinctiua in actu omnium graduum eiusdem speciei. Nam gradus idem numero est coniunctus cum aliis: qui si esset separatus maneret idem: quia maneret eadem heceitas: et per consequens eadem distinctio. probo minorem. nam vnio superaddita cum sit quedam relatio non variat heceitatem.

¶ 4o sic. Quandocumque aliquod totum causatur ab aliquibus in actus oportet quod causantia sint in actu: sed totum in actu causatur a partibus sicut a causis materialibus: quia ipsum constituitur ex eis et est in actu. ergo partes sunt in eo in actu.

¶ Ideo dico. quod partes in linea siue gradus in forma realiter distinguuntur et actua iter.

¶ Quod confirmatur dupliciter. Primo sic. Quia illa rea liter et actualiter distingui videntur: quibus extrema contradictionis rea liter competunt: sed partibus et gradibus multa extrema contr dictionis realiter competunt. ergo etc.

¶ 2o sic. Impossibile est esse respectum realem in actu nisi extrema sint in actu et realiter: et si sit talis respectus qui requrat distinctionem: oportet quod si sit in actu quod extrema sint in actu distincta: sed totum est ex partibus vnitis: vnio ergo quando totum est in actu: ipsa est in actu: est etiam vnio talis respectum: quod ipsa non potest esse nisi inter distincta: non idem vniri sibiipsi includit contradictionem. ergo videtur quod si existente toto vnio realiter et actualiter sit similiter quod partes erunt realiter et actualiter distincte.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. Primo sic. Quod non est in actu: sed tantum in potentia non distinguitur actu: sed tantum in potentia. sed secundum communiter loquentes partes in continuo non sunt nisi in potentia. eodem modo de gradibus. ergo etc.

¶ Secundo sic. Sicut in continnuo sunt infinite partes: ita in forma sunt infiniti gradus: si ergo ponuntur realiter et actualiter distincti in continuo quolibet et in qualibet forma: per te. erunt infinita in actu.

¶ 3o sic. Quilibet gradus charitatis est charitas: si ergo infiniti gradus charitatis sunt in anima realiter et actualiter distincti: sequitur quod ibi erunt infinite charitates realiter et actualiter distincte.

¶ Quarto sic. Illud non potest haberi ante diuisionem: quod acquiritur per diuisionem. sed multitudo acquiritur per diuisione. ergo ante in continuo non erat: et sic post diuisione numeratur: distinguuntur ergo ante diuisionem minime.

¶ Ad primum dico. quod multa poni in continuo potest intelligidupliciter. vno modo in actu existendi: et sic simpliciter concedo. quod ibi sunt multa in actu: alio modo in actu subsistendi: sic quod vnumquodque per seipsum subsistat: et isto modo dico. quod in continuo non sunt multa nec infinita: sed sicut est vnum continuum: ita vnicum subsistens et non plura. Eodem modo dico de forma. Sic ergo dico quod partes sunt in potentia in continuo: non quidem quantum ad existendum: sed quantum ad subsistentum solum: ita quod potentia est ad plurificationem suppositorum: non autem ad plurificationem xistentium. Potest tamen aliter dici et in idem redit. quod licet partes non ponantur in continuo actu diuise: quia sic esset contradictio. nara continuum non est nisi ex vnione partium: dicere ergo partes diuisas in continuo: est idem dicere quod partes non vnitas: ponun tamen in continuo plures partes actu distincte: et hoc declaro¬ faciliter: quia quando sunt aliqua que inter se habent ordinem essentialem non repugnat priori esse sine posteriori: distinctio et diuisio sic se habent. nam distinctio ordine essentiali praecedit diuisionem: oportet enim omnia diuisibilia abinuicem esse distincta: quia nihil potest diuidi a seipso: ergo cum distinctione poterunt stare partes continui in continuo vnite et non diuise: et tamen erunt distincte: et sic dico quod in continuo sunt plura distincta: sed non divisa.

¶ Ad 2m dico. quod secundum iam dicta ad primum dupliciter quod in continuo sunt infinite partes: et in forma etiam infiniti gradus in actu. primo quidem in actu existendi: et non in actu subsistendi. 2o quia plura distincta et non plura diuisa.

¶ Ad 3m dicitur quod quando forma cum hoc quod est forma est pars alterius forme: et quasipartialis non dicitur esse forma simpliciter nisi desineret esse pars. Quilibet enim gradus cum hoc quod est forma est etiam pars alterius forme.

¶ Ad 4m dico. quod positis extremins in esse ponitur relatio que est intrinsecus adueniens. Distinctio autem est huiusmodi. Ideo dico quod non plus distinguuntur partes posdiuisione quam ante: sicut nec accipiunt esse: sed dico quod per diuisionem praesupposita distinctione acquiritur respectus extrinsecus ad ueniens scilicet multitudo: siue pluralitas subsistentium: que non est respectus intrinsecus adueniens: sed solum extrinsecus.

¶ Sed hic sunt difficultates. Prima est qualis est vnitas istorum graduum in forma. Dico quod est vnitas continuitatis quae stat cum distinctione numerali que fit per heceitates vel proprietates idiuiduales. Exntum in partibus linee: cum hoc enim quod sunt realiter distincte per suas heceitates stat continuitas extensiua: es dem modo hoc loquendo de continuitate intensiua.

¶ 2a di. est de diffinitione continui: quia dicitur cuius partes ad aliquem commune terminum copulantur: quis est hic terminus in charitate ad quem talia copulantur.

¶ Dico quod dupliciter potest responderi. primo quod heo est diffinitio continui extensiui et non intensiui.

¶ Sed contra hoc est illud quod fuit dictum. quod licet charitas in instanti causaretur: tamen deus posset eam per motum causare. tunc sic. Sicut motus ad quantitatem habet principium terminum et medium in seipso. ita est in forma: quia cuilibet mutato esse corrstondet vnum indiuisibile: sicut punctus continuans partes linee sic mutatum esse continuat partes motus. ita in proposito videtur Potest etiam dici quod si cut in motu ad quantitatem partibus motus corrspondent partes forme et indiuisibile indiuisibili. ita in motu ad charitatem pars respondet parti: et diuisibile indiuisibili suo modo. Primaresponsio est facilior.

¶ 3a difficultas est. quod cum natura specifica sit idem realiter cum quolibet gradu. alioquin posset fieri charitas si ne aliquo gradum: quia semper esset prior posito: quod esset realiter distincta.

¶ Sed posita identitate quomodo distinguuntur isti gradus. Dico quod sicut natura humana in diuersis indiuiduis: aut sicut essentia divina in tribus personis praeter hoc quod essentia divina est eadem nam numero in tribus suppositis. sed natura hu mana est vna. non tamen vna numero in pluribus: sic charitas est vna in pluribus gradibus.

¶ 4a di. Si isti gradus difficultas runt ab heceitatibus.

¶ Dico quod illud quod addit gradus ad naturam specificam non est nisi heceitas: quia indiuiduum non addit ad naturam nisi heceitatem: et ideo sicut he ceitas differt. ita et gradus.

¶ 5a di. Cum multiplicato inferiori: multiplicetur superius: si isti gradus quorum quilibet est charitas quiditatiue: et inter se sunt distincti erunt multe charitates inter se distincte: Dico quod sunt multe charitates partiales: et ideo non possunt dici multe simpliciter. est autem solutum vna totalis: et ideo solum vna simpliciter. Potest aliter dici. quod distino equipollet praedicato negatiuo: et tunc sic arguendo est falla consequentis a destructione antecedentis. ad 3m difficile partractandum. Utrum Quantum praexistens charitas in augmento corrumpatur.

¶ Dicunt aliqui quod sic: et hoc ideo quia termini motus incompossibiles sunt: sed charitas praexistens est terminus a quo: charitas quae acquiritur est terminus ad quem: ergo adueniente charitate acquisita tanquam termino ad quem: cha¬ ritas praexistens corrumpitur tamquam terminus a quae.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. primo comparando habitum ad actum: et hoc sic. Nam deus potest augem charitatem in eodem instanti: in qua quis meretur aus mentum charitatis: sed pro quocumque instanti est actus meritorius: est charitas quae est principium actus. ergo in eodem instanti erit gradum qui datur propter meritum et gradus propter quem ille actus est meritoriusm: et sic simul stabunt terminus a que et terminus ad quem.

¶ 2o sic. Nam de fco videtur quod deus auget charitatem in eodem instanti: in qua quis meretur: sicut in eodem instanti in quo quis meretur charitatem de congruo in eodem instanti infunditur e. ergo etc.

¶ 3o sic. Que cumque possunt esse vel sunt simil pro eodem instanti possunt esse simul pro eo dem tempore: sed loquendo de virtutibus moralibus praexistens et adueniens possunt esse et stant simils pro aliquo instanti. ergo etc. Ma. patet. quia quasunt simil pro vno instanti ex suis rationibus formalibus non repugnant: quacumque autem sunt talia quae ex suis rationibus formalibus non repugnant simpliciter sunt compossibila. Mi. probo. Cam in actu est simil cum effectu in actu: modo actus est causa habitus et augmenti: habitus ergo actus et gradus habitus adueniens stant similis: similiter actus est ab habitu praexistente causatus: ergo habitus praexistens et actus ab eo causatus simul stant. Tunc sic. habitus praecedens et actus sunt simul: et actus et habitus adueniens sunt simils. ergo etc.

¶ 4o sic. Nam voluntas per actum suum potest intendere et remittere actum intelligendi: sicut imparare et non imparare: cum autem actus iste per quem intenditur sit simul cum gradum adueniente: quia per eum inducitur: et constat quod aliquis est cum illo actu voluntatis qui inducitur per eum. quia si non: tunc actus voluntatis esset circa ignotum: ergo simul cum actu voluntatur stat actus primus et sequens.

¶ 2o arguo comparando actum ad habitum: et hoc primo sic. Nam si semper corrumperetur praexistens: sequeretur quod magis me retur homo in actu remisso quam intenso: hoc est slitum et impossibile: ergo illud ex quo sequitur. probatio consequentie. Nam cuicumque actui meritorio debetur augmentum charitatis: ponatur ergo charitas ac quisita per multos actus intensos: et sequatur actus remissus. per te. cum tota charitas praexistens corrumpatur et nouus gradus imducitur qui excedit totam aliam charitate: cum per multos actus praecedentes intensos non fuerit ille gradus intensus acquisitus: et per remissum sic. sequitur ergo etc.

¶ 2o sic. Nam in actibus virtutum moralium et naturalium: ex quibus ipse virtutes augetur prior potest esse intensior et posterior remissior: sed cum per posteriorem fiat augmentum prioris: sequitur idem.

¶ 3o sic. Nam vtus est principium actus augmenti: cum ergo effectus non possit excedeme causam suam non po terit charitas 2a adueniens esse perfectior charitate praexistente que est eius causa.

¶ 3o principaliter arguitur ex contraris. Primo sic. nam calidum remittens frigidum. per te. inducit calorem et corrumpit frigus: et simul inducit. Nam sicut in augmentatione totum praexistens corrumpitur et nouum indiuiduum fit: sic erit in diminutione quod totu praexistens corrumpitur: et abeodem agentem nouum indiuiduum generabitur. et sic calidum simul inducet frigigus et caliditatem: quod est falsum.

¶ 2o sic. Eoden modo qui conceditur magis et minus in accidentibus negatur in substan tiis: sed ille modus non negatur in substantiis. quod aliquid mi nus perfectum corrumpatur et perfectius inducatur. ergo etc.

¶ 3o sic. Ipsimet concedunt quod quia ad approximationem a. sequitur be. com cluditur euidentur quod a. est causa. b. cum ergo ad approximatio nem calidi remittatur frigiditas: et hoc non fit sine noua frigi giditate inducta. sequitur etc.

¶ 4o sic. Inter illa que sunt eiusdem speciei impossibile est esse ordinem eminentie: sed si indiuiduum praexistens sic se habeat ad indiuiduum sequens sequitur simpliciter quod inter illa est ordo eminentie.

¶ Ultimo arguitur principium sic. Nam ipsimet concedunt. quod sicut praexistens qualitas corrumpiturimo aduentu alterius. ita ipsi concedunt quod hoc etiam est in aduentu quantitatis molis.

¶ Ex hoc sequuntur 4or inconuenientia.

¶ Primum est. quod omnia accidentia sensibilia continue variabuntur in homine: nam semper homo crescit et decrescit: et per consequens continue mutatur quantitas: et sic per consequens mutantur omnia accidentia fundata in quantitate.

¶ 2m est. quod ad additionem vnius gutte aque in mari mutabitur tota quantitas maris: quia est maior quam ante: et sic addens guttam ageret in quantamcumque distantiam: quia in alia parte maris.

¶ 3m est istud. quod in sactro eucharistie non remanebit corpus christi nisi per momentum: nam species continue condensantur propter euaporationem continnuam: sed condensatio est minoratio quantitatis. minoratio autem quantitatis necessario est destructio vel praesupponit destructionem quantitatis preexistentis. sed quandocumque quantitas minoratur: vel quantitas eadem numero mutatur non remanet corpus christi: suiur ergo quod non remane bit nisi pro instanti.

¶ 4m est istud scilicet quod ages philosophicum produceret accidens separatum. Agens enim naturale potest rarefacem species illas quantas: tamen vna non potest esse subiectum maioris et minoris: quia non manet eadem. ergo etc.

¶ Sed hic est difficultas si oportet secundum istos positionem in quolibet momento nouam quantitatem. Dico quod sic. quia in vno mutato esse vel habetur noua forma et existit proillo et pro alio: vel non: si non qua ratione in vno habetur noua formaeadem ratione et in alio habetur alia forma: et sic tot noue forme: quot momenta.

¶ Si dicas quod noua forma existit plus quam in vno momento: vel mutato esse: ergo per duo: cum ergo inter quocumque mutata esse fit motus medius: et inter quocumque medium sit duratio: sequitur quod illa quantitas manebit per tempus: et tamen continue augetur: quod est contra opionem: vel si in 2o mutato esse adquisita est alia portio qui prius non erat: ergo illa quae erat in priori momento: et illa quae est in posteriori erunt compossibiles: quod est ontra opinionem: et sequuntur multa inconuenientia.

¶ Primum est quod vltima adueniens erit infinita. nam quandocumque fit augper partes eiusdem quantitatis: si vadat tale augmentum in infinitum vltima erit infinita. sic in proposito. ergo vltima erit infinita.

¶ 2m inconueniens est: quia continuum constabit ex indiuisibilbus: nam quantitatiua innouatio semper fit in instanti: et in nullo intermedio inter istans et instans potest acquiri aliquid: sequitur quod quantitas erit composita ex indiuisibilibus.

¶ Si dicas quod idem videtur sequi de irradiatione instantanea solis. Dico quod irras solis est continua eodem modo quo intelligimus quod motus est comtinuus. ergo non valet instantia de irradiatione solutus.

¶ 3m inconueniens erit. quod augmentatio non erit motus: sed mutao. quia motui semper corrspondet terminus intrinsecus. sed nulla quantitas est quae coexistat motui: sed praecise mubso esse in instanti. ergo etc.

¶ 4m inconueniens est. quod motus non commensurabitur termino: eo quod non sunt in eadem mensura: nam motus est in tempore: terminus autem siue partes termin semper sunt in instanti et praecise: ergo non est commensuratio eorum.

¶ Ad rationem positionis oppositie dicitur quod ibi sunt duo termini positiui: quorum vnus deperditur: et alius arquritur: non tamen sunt isti termi aliqua fora minor: et aliqua forma ma ior: sed actualitas quam perdit minor est terminus a quo. et actualitas alia acquisita cum aa est terminus ad quem.

¶ Sed solutio non satiffacit: quia cum hec actualitas sit accidens quoddam: videntur eedem difficultates remanere que prius erant de charitate.

¶ Dicitur ab aliis quod termini istius motus sunt per fectum et imperfectum: sed hoc non valet: quando enim itur de imperfecto ad perfectum nihil positiuum deperditur.

¶ Difficultas autem rationis stat in hoc quod aliquod positiuum deperditur. Dico ergo ad rationem quod cum gradum praexistente stat priuatio gradus sequentis: et quia in omni per se mutatime termini per se sunt priuatia et forma. licet forte istis aliqua per accidens coniugantur. Dico quod priuati est terminus a quae et gradus est terminus ad quem: et ista sunt inconpossibila. sed terminus a quo et ad quem positiui: vt duo gradus scilicet praecedens et subsequens sunt compossibiles ad 4m difficile partractandum scilicet vtrum Quantum illud quod aduenit: et illud quod acquiritur per augmentum sit charitas: sicut prior erat: ita quod charitas: ita vere de eo praedicetur: sicut de primo. Et quantum ad hoc dico quatuor conclusiones. Prima est ista. quo scilicet in augmento charitatis nouus gradus acquiritur: quia vt determinatum est: Aug mentum charitatis sit per gradus: ad gradum autem praexistentem non potest augmentum terminari: ergo ad nouum termi¬ nabitur.

¶ 2a est ista. quod ibil ratio formalis vere in isto graduadueniente reparta de nouo non acquiritur: quia eadem quiditas praefuit totalis in gradibus praecedentibus: quia sunt eiusdem rationis et quod ditatis formalis.

¶ 3a est ista. quod heceitas talis gradus de nouo aduenientis: de nouo inducitur. nam omnes gradus numero distinguuntur per heccitates: heceitas autem istius gradus ad uenient non praefuit. ergo etc.

¶ 4a est ista. quod scilicet heceitas de nouo acquisita non est formaliter charitas: quia nullum diuisum formaliter includiter in diuidente suo: sed natura specifica per hecei tates diuiditur ad modum generis in indiuidua. ergo in eis non in cluditur.

¶ Sed contra istas conclusiones instatur 4r. Primo sic. quia producto sorte producitur homo. per locum a parte subieantiua: cum ergo quilibet grgodus adueniens sit indiuiduum charitatis: sequiur eodem modo quod ipso producto producatur charitas. per locum a parte subiectiua

¶ 2o sic. Uitur enim quod nec primus nec 2us nec aliquis gradus charitatis producatur secundum rationem formalem: vel productus fuerit post Abel. et ratio est: quia ratio formalis fuit in eo producta et stetit: ergo impossibile est quod postea fuerit producta.

¶ 3o sic. quia videtur quod non est hic secundum praedicta augmentum charitatis. quia posito gradu primo nulla charitas acquiritur: sed sola heceitas: cum ergo ex appositione heceitatis sola heceitas augeatur et non charitas. videtur sequi inconueniens.

¶ 4o sic. Nam in homoge neis secundum dicta superius quaelibet per se pars habet rationem forme: sicut totum. quia pars et totum sunt eiusdem rationis: sed si totum producatur charitas producitur: ergo eodem modo si quicunque gradus producatur: et charitas producitur. ergo etc.

¶ Ad primum dico. quod homo non est vltim mate abstractum: et ideo multa possunt dici de eo quae non dicerentur de eiusdem quiditate: sicut produci et talia. similiter dico de charitate: vnde charitas in 2o gradum producitur: non tamen eius quiditas.

¶ Ad 2m dico vniformit loquindo: quod sicut charitas vtrobique producitur: ita eodem modo negandum est post abel quod quiditas amplius producitur: tamen bene potest concedi quod quiditas charitats producitur vt in hoc.

¶ Ad 3m dico quod multa praedicata at. tribuuntur naturae: que non conueniunt ei per solam quiditatem: sed suas heceitates sicut distingui numeraliter: et ita de mult aliis. Eodem modo potest dici de augmentatione.

¶ Ad 4m di co quod heceitas formaliter non est formaliter charitas: sed gradus constans ex heceitate et gradum vel forma illud totum est indiuiduum charitatis et haec totum est praecise quod generatur et de nouo acquiritur. Ideo dico quod quando charitas augetur non acquritur natura specifica quae praerat: sed totus gradus acquritur ratione proprietatis.

¶ Sed dicis quod tunc charitas augetur non per charitatem: sed per concaritatem. Dico quod dictum illius doc scilicet aureoli si sic intelligatur quod gradus ille adueniens est charitas: non tamen ratione illius quod praecise de nouo venit quod est heceitas: sed est solum concaritas: et non charitas. Dico ergo quod per istum modum potest bene intellecti. quod heceitas non est formaliter charitas: sed tamen bene potest dici satis proprie concaritas: eo quod ad idem genus et ad eandem specie: ad quam partinet charitas et ipsa partinet: reductiue tamen.

¶ Sed hic occurrunt aliqua dubia. Primum est. Quomodo potest stare gradus praexistens cum priuatione opposita gradui alteri aduenienti: cum priuatio respiciat formateria: et forma gradus aduenientis iam habetur. Dico quod habens vnum gradum iam non habet priuationem naturae specifice: quia naturam specificausa in se habet. sed praecise habet priuationem illius quod aduenit et non habiti: et illa est priuatio heceitatum: quia ille praecise non habentur.

¶ 2a di. est. Si in quolibet mutato esse augmenti acquritur aliqua portio forme augmentabilis.

¶ Dico quod non: quia quae libet portio formo est forma. et si in mutato esse acquireretur in instanti forma acquireretur. dico ergo quod non est imaginandum quod aliquis gradus caloris acquiratur in aliquo mutato esse seumomento: quia sic totus calor constans ex talibus non induceret in tempore: sed praecise calor vel eius gradus per motum acquiritur. Intel ligendum tamen quod isti gradum in forma habent quadruplicem vnitatem: quamuis ipsi essent separati ab omni subiecto. ita quod nullam illarum vnitatum habent a subiecto in augmento. Prima vnitas est indi¬ uisionis: licet enim sint distincti: non tamen diuisi: sicut sunt charitates duarum animarum. 2a est vnitas compositionis. Nam omnis forma componitur ex suis gradibus. sicut omne continuum ex suis partibus: licet non sit talis compositio: qualis est inter ens actu: et ens in potentia. 3a vnitas est continuitatis: quia licet non habeant continuitatem extensiuam quae debetur quantitati molis: habent tamen continuitatem intensiuam: nam extrema sunt vnum. et non nisi ratione talis continui tatis. 4a est vnitas homogeneitatis: quia sunt eiusdem rationis formalis. Nam quilibet gradus charitatis est charitas: non charitas quae est totum: sed charitas quae vniuoce dicitur de eis: et de toto: sicut patet de aqua.

¶ Ad argumentum in principio patet.