Quaestio 6

SEcundo queritur vtrum quod duo corpo ra non sint in eodem loco possit assignari ratio naturalis.

¶ Et videtur quod non sit ratio. quia dicunt theologi. quod causa quare albedo et ni

¶ gredo non sunt simul: non est nisi propter rationes formales earum. eadem ratione videtur dicendum de istis.

¶ Contra. quia tunc cessaret acquisitio philosophorum.

Hic inducuntur 4or modi dicendi. Aliqui dicunt quod hoc prouenit ex repugnantia qualitatum. quia corpora subtilia penetrant grossa. et ideo non grossum. sed grossities et subtilitas sunt qualitates. Alii dicunt. quod propter vniformem motum essendi in loco. quia tantum vni conuenit. Alii dicunt quod quia duo accidentia eiudem rationis non possunt esse in eodem susceptiuo. et ideo idem locus non potest habere plura vbi.

¶ Alii dicunt quod ex quadamadequatione prouenit. quia sicut causa habens effectum adequatum non potest plus. ita locus habet terminum sibi adequatum in locato sibi equali.

¶ Prima via non valet. quia corpo ra subtilia diuinduntur ad ingressionem corporum grossorum. sicut securis didit flammam ignis. igitur subtilitas et grossities nihil faciunt ad hoc.

¶ Nec secunda via quia dulcede et albedo habent vniformem modium essendi in lacte.

¶ Nec tertia via. quia due similitudines sunt eiusdem rationis. et in eodem.

¶ Nec 4a via. aut enim accipis adequationem secundum ma gnitudinem: vel secundum similitudinem.

¶ Si dicas esse adequm tionem secundum similitudinem. concedo Sed nihil ad propositum. si secundum magnitudinem nihil probas. ideo ponitur alius modus. quia quantitas resistit quantitati.

¶ Contra hoc arguitur qidrupliciter.

¶ Primo aspiciendo ad punctum quando aliqua duo sunt incompossibilia in indiuisibili alicuius instantis. si habent incompossibilitatem in indiuisibili. et in diuisibili: sicut albedo et nigredo in tempore repugnant alicui per hoc quod in instanti sibi repugnant. sed quantitas est ratio incomossibilitatis: igitur tanta est incompossibilitas in indiaisibili quanta in diuisibili. sed punctus vnius corporis potest esse cum puncto alterius. valet. punctus spere et plani. quia contingunt se tota. et ideo non tangunt se nisi in puncto. igitur diuisibile potest cum diuisibili.

¶ Sed hec ratio demonstrat quod linea coponitur ex punctis.

¶ Secundo arguitur ex lineis sic. sumatur corpus triangulare concauum. triangulus ter minatur ad lineam. et tangit planum in linea. et sic sunt linee diuerse: et cum tota linea est infra totam lineam et totam tangitu vel contingit. et ita due vere quantitates sunt in eodem loco.

¶ Tertio. in superficie: quando planum tangit planum. contingunt se in superficiebus. et vna non est extra aliam et superficies est tota coniuncta alteri: quia superficies non consequitur superficiem. sed est cum: superficie. sed superficies habet vnam continuitatem latitud nis. et confirmantur inste rationes. quia sicut corpus habet tres dimensiones: ita superficies habet duas: et linea vnam. et tamen si corpus contingat corpus secundum tres dimensiones. habetur propositum. igitur superficies si superficiem in duabus. et linea lineam in vna habe tur propositum.

¶ Quarto de profunditate arguo sic. licet non ita manifestum sit exemplum. Quandocumque aliqua duo conueniunt in aliquo commni. et aliquid repugnat vni et non alteri impossibile est quod repugnet per illud commune. Sed corpus superficies et linea conueniunt in quantitate. ergo ex ratione quantitatis continue non est ista repugnantia.

¶ hic respondetur quod superficies et superficies linea et linea se contingunt indisibiliter: et ita non secundum quatitatem.

¶ Contra. que contingunt se se totis. et. supra. est quantitas et continentia. impossibile est quod non contingant se secundum totum et omnem dimensionem suam. sed ita est de istis. Quia ex profunditate hec prouenit. non autem ex aliis quantitatibus. Contra eadem est qualitas continui in comparatione ad diuersa et habet lodo gitudinem et latitudininem. Item si ex rationibus formalibus repugnant deus non posset hoc facere.

Aduertendum tamen quod in mirabilibus inuenitur 4 ordo.

¶ Primus eminentie.

¶ Secundus dependentie effectus ad causam.

¶ 3us durationis.

¶ Quartus ordo situs. secundum commune cursum vna res est extra aliam.

¶ Dico igitur quod non est aliqua alia ratio nisi ordo vniuersi. qui attenditur secundum situm. quo vnum est extra aliud. vnde ex eadem ratione quod non potest esse vacuum in natuam est quod duo corpora non sunt simul ad cuius declarationem est intendendum. primo quae sit repugnantia quod vacuum non sit in vniuerso. huius enim ratio videtur vel ex parte mouentis vel ex parte mobilis. vel ex parte vniuersi: vel ex parte loci. vel ex parte locantis exemplum primi. quando aliquid mouetur ad vbi: aer statim sequitur vnde prouenit quod statim sequitur aer non ex parte mouentis. quia conturbat aere. eo quod aer mouetur. quando enim lapis mouetur deorsum: aer attrahitur ex omni parte sed grauitas non potetisa trahere sursum nec ex parte mobilis: quia aer non attrahit quantum ex se est aerem sursum. nec ex parte loci. quia de se est vacuum: accipiendo per se: quod continetur infra latera continentis. nec corpus continens. quia aer non habet talem motum naturalem deorsum.

¶ Unde igitur:

¶ Dico quod hoc prouenit quod nam succurrit propter ordinem vniuersi. quia totum est contiguum. que contiguitas si dissolueretur. periret ordo vniuersi. ideo natura statim succurrit scilicet corpus aliud statim mouet ad implendum hoc autem facit natura: vel intelligentia vel corpus celeste: vel huiusmodi.

¶ Igitur repugnantia duorum corporum in eodem loco. non est ex repugnantia subiectorum: nec quatitatum: nec qualitatum. ergo oportet ad aliquid extrinsecum venire: vt sicut subuenit natam ne sit vacuum ita hic resistit ne sint duo corpora in eodem simul.

¶ Tunc probo quatuor rationibus propositum.

¶ Pri mo sic. vbicumque est inuenire eandem causam eiusde rationis et effectum. hoc patet in naturalibus. sed eadem causa inuenitur in positione vacui et duorum corporum in eodem loco: pro bo: quia ita periret ordo vniuersi. Destrueretur en ordo vniuersi. quia omnia possent in eodem situ esse.

¶ Secundo quandocunque est aliquis effectus in natura que consistit in medio interabundantiam et defectum. sicut natura vniuersalis intendit ad vitandum defectum: ita et superabundantiam. verbi gratia. Natura prohi buit ne motus celi esset velocior. quia si fieret in qualibet hora totus motus non ita continuaretur generatio. vel si nimis tarde idem. sic in proposito. defectus est quando locus non habet locatum. Superabundantia autem quando habet plura. ideo natura ordinat medium: vt vnus locus habeat vnum locatum.

¶ Tertio in dispositio¬ ne formarum eadem ratione. Quia medium inter contraria remo uet vnum et alterum. sed ista sunt contraria carere omni loco et habere omnia loca. ergo medio modo ordinat natura: vt quodlibet locatum habeat vnum locum.

¶ 4o. aut ista impossibilitas est intrinseca. et tunc deus non posset facere contrarium. quod est contra fidere. igitur ab extrinseco. quod non est dare nisi ordinem vniuersi secundum situm: vt dictum est.

¶ Sed occurrit difficultas. Si ista ratio concludit in ordine ad deum. videtur quod sic. Quia talis ordo est necessari us. Ubi intelligendum quod aliquin sunt ordines essentiales sicut ordo secundum eminentiam. et contra hunc deus non posset. quia non posset facere aliquem asinum esse nobilem. sicut quicumque homo. sed ordo secundum situm est accidentalis.

¶ Secunda difficlt quid est difficilius dare vacuum in natam vel duo corpora simul esse in eodem. Dico quod duo corpora esse simul. quia aliqui credunt demonstrare de vacuo per violentiam quod potest fieri naturaliter. sed non quod duo corpora sint simul.

¶ hoc autem probo per rationem. quia facilius est operationem naturae impedire. quam contra naturam agere: sed qui facit vacuum impedioperationem naturae succurrentis. qui autem facit duo corpora esse simils resistit naturae vnde facilius est destruem: quam construere sed ponens vacuum impedit naturae cursum. qui autem ponit duo corpora simul agit omnino. contra inclinationem naturae. ergo etc.