Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctiones 14-16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctiones 24-25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctiones 34-35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctiones 38-39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctiones 6-7
Distinctiones 8
Distinctiones 9-11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-33
Distinctio 34
Distinctiones 35-42
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-12
Distinctiones 12-16
Distinctiones 17-22
Distinctiones 23-32
Distinctiones 33-36
Distinctiones 37-40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctiones 2-3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Quaestio 1
¶ primo vtrum anima sit immortalis. Quod non. quia eccle¬ecles. 5o dicitur vnus est interitus hominum et iumentorum.
¶ contra mat. xumo dicit saluator nolite timere eos quod occidunt corpus animam autem non possunt occidere. aliqui quod non est demonstrabile hoc.
¶ prio naturiter: quia anima rationalis est for¬ ma immateurialis non habens potentias organicas. sed omnis forma immaterialis est incoruptibilis. ergo.
¶ 2a ratio est moralis. Quilibu enim diciet se expositionem morti pro actu virtutis: quod non esset si animesset mortalis.
¶ Quoid naturaliter notum est quod deus est iustus. non autem omnia bona ab eo hic remunerantur. ergo alibi: et hoc habet esse post mortem.
¶ Ad primam concedo: si nullo modo dependet a materia: nunc autem indiget organis in suis operationibus: et ita aliquo est materialis. et sic ratio deducitur ad oppositum. anima non potest operari nisi mediantibus organicis potentiis. Nec 2a ratio. quia quilihet christianus debe ret se exponere morti pro virtute. bonum autem virtutis est suffciens remuneratio.
¶ Nec 3a. quia similiter potentie brutorum attingunt ad aliqua obstantia incorruptibilia sicut asinus videtur soem.
¶ Alii igitur ad propositum arguunt. numla operatio est abstractior forma ipsa a quae est. opero autem intellectus est abstracta. ergo.
¶ Sed nec istud concludit: quia licet operatio sit abstracta obiectiue non tamen formaliter quare non est naturae simplicioris. Aug. in libro de quantitate anime aliter probat. primo sic. Omne illud quod iudicat de aliprosidet illi. anima autem iudicat de veritatibus incommutabili bus. ergo etc.
¶ 2o sic et efficacius. impossibile est quod aliquid incommu tabile sit in aliquo commutabili: se regule incommuta biles sunt in anima. ergo etc.
¶ Sed iste rationes probant animam esse necessare esse sim: quia ille regule sunt simpliciter necessare esse: nec adeo possunt immutari.
¶ Ideo inducuntur 4or rationes. prima ex comperatione causare efficientis. Omnis causa quanto plus intendit ad esse alicuius: et ad conseruationem eius: sed esse anime rationalis prius intenditur quantum ad esse quam forma solis quia nobilius habet esse. ergo.
¶ 2a ex causa formali sic. Entia nobiliora in vniunso conseruantur in proprio indiuiduo: aliqua minus nobilia in propria specie: sed anima rationalis est nobilior ipso sole: cuius natam in indiuiduo perpetuatur. ergo etc
¶ 3a ex causa materiali. corruptio non fit in entibus nisi ratione appetitus materiae. ergo vbi appetitus est quietatus vltra nihil appetis sed materia per animam rationalem vltimate quietatur: quia nullam nobilio rem habere potest. ergo etc.
¶ 4a ex connexione finis. quae maiorem connexionem habent cum sine videntur esse magis necessaria sic est de anima rationali ergo etc.
¶ Sed contra istas rationes istatur primo: quia secundum istas rationes omnis forma esset incorruptibilis. quia magis est a natuam intenta quam materia quae ponitur igenerabilis et incorruptibilis: quod autem sit forma magis intenta probatur: quia materia est propter forma. ergo etc.
¶ Similiter sequeretur quod planta esset nobilior celo: eo quod viuit et sic esset incorrupti bilis. Similiter de bruto. Similiter de toto composito hominis.
¶ Ideo adducta sunt ista tamquam signa non simpliciter demonstrationes. Aliter dicitur quod non potest producere nam animam.
¶ primua ratio. Quicquid natuam non potest corrumpere non potest producere sed animam non potest corripere. ergo etc.
¶ Aliam rationem fac Aug. de fine. Quod quia anima naturaliter appetit vitam eternura: vel perpetuam: sicut scientiam si ergo non est impossibile per hoc habere scientiamergo etc.
¶ 2a ex actu intellectus: quia intuitiue cognoscitur actus intelligendi: et per hoc patet quod non recipit sibi instans omnia alia. Quedam enim anima cognoscit abstractiue et inclinatur ad cognoscendum intuitiue. Item nullus homo est perfectus virtutibus in vita ista: sed homo est ordinatus in tota sua specie ad perfecunem ipsum oportet esse perfectum.
¶ prima conclusio est Et inducuntur quod anima est immortalis simpliciter sumendo proprie immortalitatem. illud enim moritur a quo vita se patur. impossibile est autem ab anima vitam separari: quia ipsua formaliter: et intrin sece est vita. Sed in haoc non est potesdus difficultatis: sed in hoc. vtrum eius existentia possit distrui.
¶ 2a conclusio quod non est adnihilabilis ab aliqua operatione positiua: quia omnis actio positiua habet terminum positiuum: sed adnihilas anime non est actio positium. Unde per productionem positiuam semper aliquid producitur: et ex hoc quando positie aliquid corrumpitur aliud producitur: quia induit formam incompossibilem illi¬ form quo dicitet corrumpi.
¶ 3a conclusio quod deus potest eam destruem per cessationem ab opere: quia dependet essentialiter a deo qui contingentur influit ad esse eius.
¶ Unde sciendum est quod omnis corruptio oritur ex dependentia alicus effectus ab aliqua causa. inuenimus autem aliquos effectus dependere a 4or causis. Aliquos a tribus. Aliquis a duabus. Aliquis ab vna et quanto a pluribus dependet: tanto potentiapluribus modis corrumpi.
¶ Exitum secundi. omnis forma materialis quae dependet a tribus solum efficiente fine et materia.
¶ Ex emplum tertu. intelligentia quae non dependet a mteam nec formased ab efficiente per et fine vltimo.
¶ Exemplum quarti. secundum philosophum intelligentie non dependent a primo nisi in genere cause finalis: sed hoc non ponit fides.
¶ Primo quod non dependeat a forma. patet quia forma est: nec a materia: et si haec potest probari de anima: habetur intentum. impossibile enim est quod aliqua forma corrumpatur naturaliter nisi per hoc quod forma incompossibilis inducitur in materia. si ergo potest probari quod anima non dependet a materia: nec a corpore. Probo igitur istud per quatuor signa.
¶ primum est per hoc quod dicitur quod potentioa intellectiua non senescit: nec debilitatur: et hoc est signum quod non est organica.
¶ Dico quod hoc est ex indebita receptione obiecti: sicut in furiosis. sed non est defectu potentie.
¶ 2m signum. quia sensus abexcellenti sensibili debilitatur et corrumpitur: sed si intellectus confisteret in armonia organica intenso obiecto corrumperetur: quod non fit.
¶ 3m signum: quia videmus quod corpore debilitato per potentias que sunt medium secunarum intellectus melius intelligeret.
¶ 4m signum. in materialibus potentiis. quanto enim corpus est melius dispositum: tanto melius operatur sed ita non est ex parte intellectus: quia melius complexionati: sicut sangui nei non melius intelligunt.
¶ Deinde ari 4r ad propositum. primo sic. Quandocumque est aliqua forma de qua materia transit ad pri uationem eius: et illa non corrumpitur illa non dependet a materia: sed materia anime rationalis transit ad eius priuationem sine corruptione ipsius. probotio. Anima est forma corporis vt supponitur. abscindatur manus vel aliud membrum: certum est quod prius fuit animatum: modo non est. nihil autem anime est corruptum. ergo etc.
¶ hic dicetur quod anima est forma aliquarum partium: sic quod abeis dependet: sicut a capite et praencipalibus membris. non ab aliis.
¶ Contra. aut hoc intelligis de toto capite: et tunc amota auricula et alia parte quacumque modica destrueretur.
¶ Contra. quando fit resolutio ad aliquas partes: ille sunt eiusdem ratio nis. in talibus autem easdem operationes natum est habere quaelibet pars cum toto. ergo si anima dependet a partibus aliquibus eadem ratione ab aliis.
¶ 2o. sic. si dicas quod per eandem rationem probaretur de anima bruti non valet: quia illa est extensa et corporea. anima autem rationalis est spiritualis. Tunc arguitur sic Quandocunque aliqua forma dependeta materia aliqua est poterior illa: sed anima est prior partibus corporis organici etiam tempore. Quando enim homo generatur in primo instanti habet totam animam: corpus autem augmentatur et aggenerantur noue partes: et ita omnes sunt posteriores ipsa anima. Si dicas quod a prioribus non ab istis. Istud non valet: quia tunc solum dependeret a partibus embrionis: et ille continue soluantur. et per consequens eodem modo anima que dependet ab eis resolue retur.
¶ Contra. impossibile est quod corrupto aliquo a quo aliquid naturaliter dependet quin ipsum corrumpatur.
¶ Ulteri us si forma transire potest de mateama in materiam a nulla illarum dependet: quia tunc ea non existente nihilominus esset effectus.
¶ 3a ratio. Quandocumque est aliqua forma cuius materia corrumpitur nullo in ipsa corrupto. ipsa est incorruptibilis: sed anima ratio nalis est hmodi. probstio. quia fit continua deperditio corpo ris humani.
¶ Si dicas quod fit deperditio partium ma terialium non principalium scilicet cordis. Contra. cor est corpus homogeneum: et ita equaliter a partibus eius dependet sed partes eius possunt corrumpi: quia cor diminuitur in diminutione corporis. igitur aliqua pars cordis transit ad aliam formam. sed ista pars corrumpitur. et illa. ergo a nulla parte dependet.
¶ 4a ratio impossibile est quod aliquid dependeat a duabus causis totalibus in eodem genere causalitatis: forma autem dependet a materia: ex hoc quod est in materia. forma autem spiritualis est tota in qualibet parte materiae et ita dependeret tota a qualibet parte. et ita a duabus vel pluribus causis totalibus: quod fuit superius impro batum.
On this page