Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctiones 14-16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctiones 24-25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctiones 34-35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctiones 38-39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctiones 6-7
Distinctiones 8
Distinctiones 9-11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-33
Distinctio 34
Distinctiones 35-42
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-12
Distinctiones 12-16
Distinctiones 17-22
Distinctiones 23-32
Distinctiones 33-36
Distinctiones 37-40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctiones 2-3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Quaestio 1
¶ Distinctio. xxiii. Quaestio. Predictis adiciendum est etc. distictionem. 23am. Quero vtrum Irca persona sit nomen prime intentionis. quod sic. quia quod potest ad sensumdemonstrari est nomen prime intentionis: huiusmodi est persona: quia tum es filius medus.
¶ Contra. indiuiduum dicit nomen se cunde intentionis. ergo et persona. sciendum est quid sit nomen primo intentiohic primo nis vel primo intentio: et 2o de quesito.
¶ Quantum ad prius introducuntur 4or conclusiones. Prima est quod prima in tentio non est actus intelligendi.
¶ hanc probo dupliciter. primo sic. Omnis actus intelligendi vere et realiter est in genere qualitatis. Prima intentio non est semper in genere qualitatis. ergo etc. Ma. est communiter concessa. Mide se patet. quia homo et animal ponuntur prime intentiones. ergo etc.
¶ 2o sic. Unus actus intelligendi non praedicatur de alio: quia sunt indiuidua diuersarum specierum vel eiusdem actus enim quo intelligo animal non praedicatur de actu quo intelligo hominem: sed pria intentio praedicatur de prima intentione: sicut haec homo est animal.
¶ 2a conclusio est. quod prima intentio non est species intelligibilis. et hoc probatur per eadem media per quae et prima. tum quia species intelligibilis est in determinato genere qualitatis. prima intentio non. Tum quia species non praedicatur de specie. ergo etc.
¶ hanc probo dupliciter. primo sic. Nullum per se reducitur ad per accidens: sed per se homo est animal: vt sunt prius intentiones. Accidit autem quod homo vel animal sit in intellectu. ergo etc.
¶ 2o sic. Aut imtelligis quod sunt producte a nobis in tali esse: et hoc non dat sibi esse primas intentiones: quia ab eterno homo fuit animal vt prime intentiones sunt: aut per intellectum diuinum: et hoc non quia vt praecedunt suum esse intellectum: homo vere est animal.
¶ 4am est. quod prima intentio non est quiditas in esse intelligibili. Cum quia propositio vera in primo modo non verificatur per aliquid partinens ad 2m modum: sed ista: homo est animal: est vera de primo modo vt sunt intentiones prime: et non per esse intelligibile: quod est disecundo modo.
¶ 2o. Quod conuenit alicui ex se et per se: et a senon conuenit sibi per respectum ad aliquid aliud: sed homini per et ex se et a se: et quiditatiue competit quod sit animal. quod autem sit in telligibilis habet per respectum ad intellectum. ergo non est animal ex eo quod intelligibilis.
¶ Contra istas conclusiones instatur 4r. Primo quia intentio est intus tentio: sed nulli competit intus tendere nisi actui intellectus vel voluntatis. ergo pa intentio erit vel vterque istorum actuum vel alter et hoc videtur esse de intentione magstri.
¶ 2o quia quiditas in specie representata videtur esse prima intentio ex eo quod quidi¬ tas iml praesentata praedicatur: et quiditas illa subiicitur: sed quiditas non aliquid aliud est quam species in qua relucet. ergo species est priintentio.
¶ 3o quia posterius non variat rationem formalem prioris: sed esse cognitum est posterius ipsa quiditate. ergo quiditas sic producta in esse cognito non aufert quin ipsa vt sic posset ese prima intentio: quia non diminuit.
¶ 4o quia esse essentie videtur esse primum intentio: sed esse intelligibile non videtur aliud quam esse essentie. ergo essentia in esse intelligibili videtur esse prima intentio:
¶ 2o quia esse intelligibile est habere esse obiectiuum in potentia: sed ex hoc quod aliquid habet esse obiectiuum in redicitur primua intentio. ergo quiditas in esse intelligibili est prima intentio et nihil aliud.
¶ Ad primam dico quod est equocatio de intentione. oquor enim de intentionibus illis per quas fit praedicatio et de quibus fit praedicatio. Actus autem intelligendi vel volendi non sunt tales intentiones: quia licet homo sit animal: tamen actus intelligendin hominem non est actus intelligedi animal.
¶ Ad 2m dico quod non est intelligibile quod quiditas in specie sit aliud a specie. nec est aliud dicere quiditatem repraesentatam relucere in specie nisi quod species repraesentat quod nihil aliud est quam intellectum causare intellectionem illius quiditatis.
¶ Ad 3m dico quod nolo negare quin homo postquam vere intellectus est fit vere prima intentio: sed volo dicere quod esse intellectum non sibi dat hoc. Exentum homo albus est animal et tamen albedo non dat sibi esse animal.
¶ Ad 4m dico quod esse intelligibile non dat ipsi essentie esse essentie: quia esse essentie habet ex seipsa in primo modo dicendi per se: esse autem intelligibile conuenit sibi in 2o modo dicendiper se. per hoc autem quod est esse essentie conuenit sibi quod fit primas intentio et quod praedicetur.
¶ Ad primum dico quod sicut dicetur inferius: licet non sint tales quiditates secundum esse existentie: tamen non sunt per animam: sunt enim i esse quiditatiuo.
¶ Ad 2am dico quod esset quiditatiuum est prius esse obiectiuo: quia vnum est de primo modo aliud de 2o. Nunc pono conclusione affirmatiuam scilicet quod prima intentio est quiditas in esse quiditatiuo. Intelligo autem per quiditatem in esse quiditatiuo quiditatem praecisam ab omni alio quod non est de primo modo dicendi per se.
¶ hanc conclusione declaro 4r. Primo per viam abstractionis. Nam abstractiones quibus abstrahunt vniversalia a singularibus siunt per primas intentiones sicut homo ab hoc homine et animal ab homine: sed tales abstractiones non siunt nisi per quiditates in esse obiectiuo: ergo primus intentiones sic accipiuntur.
¶ 2o per viam diffinionis. Nam diffinitiones non dantur de diffinitis nisi per primas inter tiones: sed diffinitiones non conueniunt diffinitis nisi i esse quiditati uo. Diffinitio enim et qualibet pars diffinitionis dicitur in primo modo. ergo etc.
¶ 3o prir viam diuisionis. Nam diuisiones formales non siunt nisi in esse quiditatiuo: sed diuisiones formales dantur et siunt per primas imtentiones. sicut patet. quia animal diuiditur per rationale et irrationale quae sunt prim intentiones. ergo etc.
¶ 4o per viam demonstrationis. Nam de monstrationes praecise siunt per primas intentiones saltem: quae siunt in scientiis realibus: sed demonstrationes fiunt per primum rationes formales et quiditatiuas. ergo etc. Ma. et mi. sunt materiai.
¶ Sed hocest differecntie ce quid intelligitur per esse quiditatiuum. Dico quod sicut dictum est: et dicetur magis inferius nihil aliud intelligo per esse quiditati: uum nisi quiditatem in illo esse in quo abstrahit ab omni duratione necessitate contingentia esse in anima: et extra et ab omnibus talibus. ad 2m partractandum scilicet de quasito. Utrum Quantum persona sit nomen primum intentionis.
¶ In troducuntur hoc 4or regule per quas euidenter potest cognosci prima et 2a intentio et quomodo prime intentiones distinguuntur a secundis.
¶ primum est ista: et accipitur a natura subalternationis sic. Quandocumque aliquid est commune et superius assignatur multis: et non est eis essentiale: illud est 2a intentio: sicut genus assignatur et dicitur de animali et lapide: et species de homine et asino et non essentialiter. hec regula non habet instantiam nisi de denominatiua praedicatione.
¶ 2m regula accipitur ex naam praedicationis: et est ista. Quicquid praedicatur de superiori et de inferiori affirmatiue et econverso negatiue illud est primus intentio: quia quomo alterum de altero praedicatur etc. Ista propositio habet solum instantiam in secundis intentionibus et non alibi: quia dato quod homo sit species: et hoc homo sit homo: non tamen hoc homo est species. vnde per hoc cognoscitur 2a intentio quando hoc propositio fallit.
¶ 3a relatia ad cipitur ex natura diffinitionis: et est ista. Ubi locus a diffinitione tenet: ibi accipiuntur prius intentiones sicut haec: animal rationale est. ergo homo est: sed iste locus a diffinitione nec a descriptione non tenet in secundis intentionibus: sicut haec. animal rationale est dffinto. ergo homo est diffinitio: non sequitur
¶ 4a regula accipitur ex sillogimationibus. Nam quando fit arex inferioribus ad superiora semper consequentia est realis et bona nisi in secundis intentionibus: sicut animal egenus. homo est animal. ergo homo est genus. non sequitur: sed communitur ibi assignatur fallia accidentis.
¶ Ex prima reglasia patet quod persona est superius ad omne imdiuiduum naturae intellectualis: et tamen non essentiale: quia separatur indiuiduum a personalitate: sicut in christo fuit.
¶ Ex 2a regula patet sic. Quicquid dicitur de superiori et de inferiori: sed persona est quid commune ad patrem et filium. dicitur autem persona ad se. ergo pater et filius. similiter pater non est ad se. ergo et persona non est ad se persona. ergo non est primas. intentio.
¶ Ex 3a reglsia sic patet. primo. quia persona diffinitur per indiuiduum quod est 2a intentio. ergo ipsa est 2a intentio. 2o quia pater diffinitur per filium: et dicitur pater filii et diffinitur per esse ad aliud. persone ista non conueniunt: quia persona non est persone persona.
¶ Ex 4a relatia patet. Nam pater est persona: sed non est persona filii. ergo non est pater filii. Si autem esset per sona prima intentio esset bona doetductio. certum autem est quod conclusio i sequitur: portet ergo quod sic sit scilicet quod persona sit 2a intentio.
¶ Sed contra istud instatur 4r. primo sic. Cuicumque conuenit actio et operatio realis ipsum est prima intentio: sed persone attribuitur actio et operatio realis. ergo etc. Ma. patet. Mi. probatur. Nam ista est vera: persona creauit mundum
¶ 2o sic. Nulla 2oa intentio constituitur ex duobus realibus: sed persona: sicut communiter dicitur: constituitur ex essentia et relatione quae sunt entia realia. ergo etc.
¶ 4o sic. Nulla prima intentio dicitur per se de 2a sed deus qui est prius intentio de persona dicitur per se. ergo etc.
¶ Ad ista respondeo: sed est intelligendum quod 2a intentio aliquando supponit proseipsa: aliquando pro prima. isto supposito patet ad omnia.
¶ Ad primum dico quod quando operationes reales attribuuntur secundis intentioni bus tunc semper supponunt pro primis: sicut quando dicitur. hoc indiuiduum generat: supponit enim pro sorte vel Platone: sic dico in proposito.
¶ Ad secundum dico quod persona non est adoranda nisi vt supponit pro patre et filio et spiritusancto.
¶ Ad 3m dico quod sicut dicimus quod species constat ex genere et differentia: ita in proposito: species enim et differentia et genus supponunt pro primis intentionibus. sic in proposito.
¶ Ad 4m dico quod deus qui est prima intentio numquam praedicatur de persona nisi vt persona supponit pro patre et filio et spiritu scilicet et sic dico quod persona et omnis 2a itentio pet recipere praedicationem primarum intentionum.
¶ Intelligendum tamen quod 4or sunt conceptus essentialiter ordinati scilicet perticulare. indiuiduum. suppotitum. et persona. Nam omnis persona est suppositum. vt patet inductiue. non tamen econtro: quia sol est suppositum: non tamn est persona: quia persona non habet esse nisi in genere naturae rationalis suppositum autem in hoc et in aliis. nam asinus vere est suppositum: similiter omne suppositum vere est indiuiduum: non tamen econverso: quia albe do separata vere est singularis et indiuiduum: non tamen est suppositum. suppositum enim proprie non est nisi in genere substantie. indiuiduum autem vel singulare in omni genere. similiter omne indiuiduum est particulare. non tamen econtro: quia species quoddammodo dicitur particula ris respectu generis: eo quod generis sit pars subiectiua: non tamen dicitur indiuidua eo quod semper diuisibilis est eo modo quo vniversale diuiditur in partes subiectiuas. Ex istis patet quod personaest secunda intentio quia eius superiora sunt 2o intentiones
On this page