Quaestio 4

Quaestio. iiii. pater sit sapiens sapientia geni Trum ta. quod sic. Aug videtur dicere. 5. de tri scilicet quod pater est sapiens sapientia quam genuit.

¶ Contra. Idem Aug. 5. eiusdem libri dicit expresse. quod non sit verum praemittuntur 4or praeabula. Primum est. quod pater et filius Hic sapiunt eadem penitus sapietia. quia sicut in patre et filie est eadem essentia: ita in patre et filio est eadem penitus sapia quae sunt sapientes.

¶ 2o. quia si alia sapienia esset patris et alia filii: tunc neutra diceret perfectionem simpliciter: quia non esset in supposito perfectissimo. vel si diceret: tunc supposito perfectissimo aliqua perfectio simpliciter deficeret.

¶ 2m praemabulum est quod accipiendo sapientiam illam secundum se. qua vtraque perum est sapiens. et etiam tota trinitas: ipsa est ingenita. quia illud quod praeueniactum generandi in divinis est ingenitum: sapia autem cum sit perfectioessentialis: praeuenit generationem actiuam: quae est proprietas personalis. eo modo quo personalia praeueniuntur ab esentialibus secundum Dioin. c. de vnica et discreta theologia. Item omne genitum est realiter a generante distinctum: sed sapia est indistincta a patre ergo etc.

¶ 3m praemabulum est. quod sapinta vt in poritum patris est principium quo generationis: ad productionem enim verbi perfectissimi concurrit non solum potentia. sed etiam habitus perfectissimus illius obiecti. sapienia autem est huiusmodi. ergo etc.

¶ 4m priemabulum est. quod illa sapinia vt in prium verbi. est genita vt quo: quia quicquid habet verbum. est ei datum per ge nerationem. vt habetur. 19. de tri. Item nulli dubium est quin sibi sit apatre comnicata: sicut alia. ergo etc.

¶ Istis praemissis dicunt aliquo ad quaestionem quod illa propositione non est concedenda: licet enim Aug. 5. de tri. eam dicat. tamen 3o eam retractat dicens. quod pater non est sapiens sapientia quam genuit: probatio autem sua videtur talis: pater idem est esse et sapere: sed pater non est essentia quam genuit. ergo non sapit sapientia quam genuit.

¶ Sed illud non vi detur probabile quod tantus doctor in tam solemni libro: ita mmediate sibi contradixerit. Idcirco ad euitandum istam contradictionem. pono 4or conclusiones.

¶ Prima est. quod pater est sapiens sadientia ingenita in sensu compositionis: quia quicquid est in patre: totum est ingenitum: vt in eo: cum secundum Aug. pater habeat omnia a se.

¶ 2a conclusio est. quod pater est sapiens sapientia genita in sensudiuisionis: accipiendo genitum vt quo vel vt communicatum: quia eadem numero sapientia qua filius sapit patet sapit: sed sapientia qua sapit filius est genita. ergo etc.

¶ 3a conclusio est. quod filius est sapies sapientia ingenita in sensudiuisionis: quia eadem sapientia numero qua filius sapitet pater. pater autem sapit sapientia ingenita. ergo sapientia filii est illa que est ingenita.

¶ 4a conclusio est. quod filius est sapiens sapientia genita in sensu compositionis: quia quicquid est in verbo vt est in eo qui est sensus compositionis. est per generatio nem comnicatum: et omne tale est genitum vt quo. cum generatio ad omnia que sunt in verbo terminetur primario vel secundario.

¶ Contra istas conclusiones instatur quadrupliciter. Primo sic. quia si sapientia vt in patre est ingenita: cum pater non sit formaliter sapiens nisi sapientia: que est in eo formaliter: ergo numn¬ quam erit sapiens nisi sapientia ingenita.

¶ 2o sic. quia genitum et ingenitum sunt extrema contradictionis: aut saltem non genitum: sed talia eidem simul conuenire non possunt. vt scilicet piter fit simul sapiens sapientia genita et ingenita.

¶ 3o sic. Nam si filius esset sapiens sapientia ingenita: esset sapiens sapientia per generationem non comunicata: et sic esset sapiens a se. contraAuguins vbi. supra.

¶ 4o sic. quia si filius non est sapiens nisi pro illo signo originis pro quo est cum sapere presupponat esse. pro illo autem signo pro qui filius est: est sapientia eius genita: sicut pro illo signo pro quo pater praecedit est ingenita: ergo filius non erit sapiens nisi sapientia genita: nec pater nisi genita.

¶ Ad primum dico quod nunquam pater est sapiens nisi sapientia ingenita. sed illa eadem in filio est genita. Et quando dicitur quod non est sapiens nisi sapientia: vt est in eo formaliter. illud est verum: quia illa reduplicatio est nota sensus compositionis qui conceditur esse verus: tamen in sensu diuisionis ipse est sapiens illa sapientia que est in alio formaliter: sicut corpus christi in pixide vulneratur simpliciter. quia idem est cum eo: quod vulneratur in cruce: non tamen vt in pxide.

¶ Ad 2m dico quod esse genitum vno modo et ingenitum alio modo non contradicunt: sicut hic in sensu compositionis ingenitum: et in sensudiuisionis genitum: sicut possibile est ridentem flere in sensudiuisionis: et impossibile est in sensu compositionis.

¶ Ad 3m dito. quod filius non est sapiens nisi a patre. et propter hoc non est sapiens nisi sapientia genita in sensu compositionis intelligendo. non autem est sapiens sapientia ingenita nisi in sensu diuisionis: sicut patet de corpore christi.

¶ Ad 4m dico. quod pro illo signo pro quo filius est sapiens: sapientia illa est genita: et hoc in sensu compositionis: sed eadem pro alio signo fuit ingenita: et illud est in sensu diuisionis filium esse sapientem sapientia ingenita scilicet illa sapientia que est de se ingenita: aut saltem in patre. sunt alique difficultates. Prima est quid intelligiSed hic mus in proposito per sensum compositionis et diuisionis. Dico quod sicut album potest esse nigrum in sensu diuisionis: quia subiectum quod est album potest transire ad nigredinem: non tamen in sensu compositionis: quia tunc contraria simul essent. ita pater est sapiens sapientia genita: quia sua sapientia qua est formaliter sapiens: est alicubi genita. et non in sensu compostionis. quia tunc in eo esset sapientia cum generatione passiua.

¶ 3a difficultas est. cum propositio que solum in sensu diuisionis conceditur. simpliciter negatur: sicut cum dicitur: deus in celo punit homines: quare Aug. concedit simpliciter. 5. de tri. quod pater est sapiens sapientia genita: vel sapientia quam genuit: cum vt dictum est. non verificetur nisi in sensu diuisionis.

¶ Dico quod Aug. intelligit sic. licet non ita expresserit. Unde propositio non est simpliciter concedenda nisi cum determinatione est dat intelligere sensum diuisionis scilicet pater est sapiens sapientia genita id est illa sapientia qua est formaliter sapiens pater. est in filio genita.

¶ 3a difficultas est. quomodo debeat solui ratio Aug scilicet quod cum eodem pater sit et sapiat: et sic si sapiat sapientia genita erit essentia genita.

¶ Dico quod vtraque est vera in sensu diuisionis. sicut enim pater sapit sapientia quae est genita: non tamen verbo vel sapientia genita inquantum genita. quia ibi est sensus compositionis: sic pater habet esse essen tia quae est comunicata filio: non tamen habet esse per filium: vel illa est sentia inquantum est comunicata. veruntamen vna est plus verificabilis quam alia propter appropriationem.

¶ 4a difficultas est. si spiritussanctus habet esse sapiens sapientia genita. Dico quod in sensu diuisionis sic: quia sapientia qua formaliter est sapiens: est illa que est genita: tamen in sensu compositio nis non: sed potius sapientia spirata.

¶ Sed adhuc remanent due difficultates prima est si deus est sapiens sapientia creata in sensu diuisionis. Potest dici quod non. quia illa sapientia qua deus est sapiens non est in creatura.

¶ Con tra. Nam ratio formalis sapientie est vna in deo et in creatura: et sic ratio formalis qua deus est sapiens erit creata.

¶ Potest dici quod accipiendo rationem formalem sub illa precisione qua est vna in deo et in creatura non creatur.

¶ Sed est ne ratio formalis quae deus est sapiens in creatura. Dico quod non esset magnum inconueniens dicere quod sic: sed in conueniens esset dicere quod illa eadem omnimoda vnitate: sicut est in patre et filio: quia vnitate numerali et cum heceitate: sed non sic in deo et creatura.

¶ 2a difficultas est de implica tione qua est in propositione: quia non videtur quod plus posset dici sapientia genita quam essentia. Dico quod hoc faciunt duo scilicet non equilis abstractio essentie et sapientie: et inequalis appropriatio.

¶ Ad argumentum in principio patet. quia verum est in sensu diuisionis etc.