Quaestio 2

Quaestio. ini Tum psone divine sunt equales in potentia Quod non. quia vt ipse testatur a seipsuo filius non potest facem quicquam.

¶ Contra. in Io. Quicquid pater potest et filius similiter. 4or primabula. pri hic introducuntur est. quod omnpotentia est respectu alicuius possibilis.

¶ Et possibile dupliciter accipitur: aut prout distinguitur contra impossibile. Et isto modo omne necessarium est possibile aut prout distinguitur contra necessarium. eo modo qui conuertitur cum contingente: et isto modo sola creabilia sunt contingentia et possibila. Si autem loquamur de potentia priuo modo dicta vt respicit possibile. prout distinguitur contra impossibile. sic dico quod persone diuine sunt equales in potentia et eque necessarie: sed sic non intellect quaestio: sed 2o modo vt patet per dicta sanctorum: et sic dicit Athanasius. Omnipotens pater: omnipotens filius: omnipotens spiritussanctus.

¶ 2m pramo ambulum est. quod est quaedam potentia logicalis: que dicit non repugnantiam terminorum: et alia naturalis: que dicit rationem principii productiui. Si autem loquamur de potentia prius modo: sicut nulli debet esse dubium quin persone diuine sint inequales in potentia. quia multa vni persone conueniunt que alteri repugnant. et per consequens non possunt conuenire: isto modo non intelligitur questio: sed de potentia 2o modo dicta.

¶ 3m preambulum est. quod cum sit quedam potentia ad esse: quedam ad operari: si loquamur de potentia ad esse non est dubium quod persone diuinenon sunt equales in potentia: quia pater multa potest esse: et est quae non potest esse nec filius nec spiritussanctus: sed isto modo non intelligit quaestio. Si autem loquamur de operari tunc quaestio habet dubium.

¶ 4m praeambulum est. quod quedam sunt potentie operatiue ad intra: et quadam adsextra: et si loquamur de primminis persone diuine sunt equales: quia quicquid intellect et vult vna persona: vult et alia. Alie sunt potentie operatiue per actiones transeuntes vt potentia executiua et multe alie: et de istis est quaestio et dubium.

¶ Istis praemissis: quia ma ius pondus et dubium est. Utrum potentia generandi cadat sub omnipotentia.

¶ Introducuntur hic 4or opiniones. Prima est Petri quod in diuinis non est potentia generandi elicitiua: et sic non oportet quod cadat sub omnipontentia. Ratio autem istius est: quia terminus istius potentie esset pater cum terminus potentie productiue sit quod reducitur ad actum per eam: sed si potentia paris eliceret actum generandi: cum per ipsum constituatur pater: pater reduceret eum ad actum.

¶ 2a opinoe est quod potentia generandi dicit duo ilicet aliquid absolutum: et hoc est ipsa memoria: et de ista constat quod est in filio: et dicit ordinem ad actum: et ita non est in filio: quia tunc filius posset generare: quod est falsum.

¶ 3a opion est. quod potentia generandi vt est in patre: cadit sub omnipotentia et non vt in filio: et sic filius est omnipotens: licet n possit generare: posse enim quod sibi repugnat non est simpliciter posse: ideo non minus dicitur omnipotens.

¶ 4a opinio. est. quod potentia generandin de virtute termonis cadit sub omnipotentia: quia particularis affirmatiua cadit sub vniversali si sit eiusdem substanti: et eiusdem predicati. tamen hoc non est secundum commune modum loquendi sanctorum: quia personas diuinas ponunt equales in potentia.

¶ Prima opinio. non potest sta re: quia contradictio est manifesta. quod pater posset genrare et elicere filium quin habeat respectu filii potentiam id est virtutem elicitiuam.

¶ Ad rationem dico. quod potentia generandi non ponitur elicitiua ac ctus generationis: sed suppositi generati.

¶ 2a opio non valet: quia omnis potentia diffinitur per actum: et ideo ordo ad actum inest ei per se: impossibile autem est quod aliquid separetur ab illo quod inest ei per se: et per consequens nec potentia ab ordine illo qui est respectus fundamentalis non formalis.

¶ 3a opinio non valet: quia ea dem potentia numero est in patre et in filio: et ideo oportet quod in vtro que idem potentie subalternetur: nec ratio valet: quia tuc seque retur quod creatiua potentia non esset simpliciter potentia. quia certum est quod repugnat creature.

¶ 4a opinio non satisfacit: quia querimus de re: non de significatione grammaticali nomins. ponitur alia opio quod scilicet si accipiatur potentia comIdeo munissime respectu omnis possibilis: vt distinguitur contra impossibile: sic potentia generandi cadit sub omnipotentia: si autem accipiatur possibile vt distinguitur contra necessarium sic non cadit: et isto modo vtuntur sancti et communiter theologi.

¶ Sed est ne potentia generandi in filio: Dico quod potentia generandi potesintelligi dupliciter. vel pro principio productiuo: vel pro eo et omnibus quae requiruntur ad productionem: si primo modo accipiatur sic dico quod porta generandi est in filio: quia in eo est memoria fecunda. Si iuntm accipiatur 2o modo sic non dicitur esse in filio: quia ad hoc quod de beret producere: oportet quod non haberet terminum adequatum. ip sa autem vt in filio habet terminum adequatum. et ideo filius non potest generare.

¶ Exsentum in concauo orbis lune ignis habet vim productiuam caloris. quia tamen non habet omnia requisita: vtpote passum non potest producere calorem: prope autem aquamhabet omnia: ideo potest producere. Sic dico in proposito quod filius habet vim productiuam: quia ipsa est perfectio quae non deest filio: sed non habet eam sine termino.

¶ Aliqua tamen volunt dicere: quod hoc ideo est: quia est vel habet eam sub notione opposita: sed hoc non valet: quia posset alium filium generare. Dico ergo quod intelligitur in filio habere terminum adequatum et actum productiuum semper manere. hinc est quod filius non otest producere per istam vim productiuam habitam.

¶ Sed contr ista arguitur 4r. Primo sic: quia sequitur quod pater in diuinis fipotentior filio: quia habens potentiam. et potens illa operari est potentior quam ille qui habet potentiam: et non potest illa vti: sic est de potentia in filio. ergo etc.

¶ 2o sic. quia habere potentiam generandi et non posse generare videtur contradictio: cum omnis potentia sit respectu possibilis et non impossibilis.

¶ 3o quia tunc potentia generandi in filio esset impedita: cum non posset exire in actum sibi conuenientem.

¶ 4o quia in perpetuis non differt esse et posse: et ideo si filius habet potentiam ge nerandi ipse necessario gignit.

¶ Ad primum dico. quod verum assumit si habens potentiam ex aliquo defectu suo vel po tentie non potest in actum. sed ita non est hic: sed hoc prouenit ex plenitudinine potentie: que non distat ab actu in supposito primo: sicut beatus non potest elicere alium actum bea tificum: ex eo quod iam habet vnum.

¶ Ad secundum dico. quod ve¬ rum assumit si habeat potentiam cum omnibus que requirum tur ad illam pro eliciendo actu: sicut non sufficit potentia calefactiua: nisi sit approximata et non adequata.

¶ Ad 3m dico. quod nullum est impedimentum nec virtus est consumata. sed est exigentia potentie que sic est determinata ad hoc quod vltra non possit: sicut sancti non expectant vlterio rem perfectionem.

¶ Ad 4m dico. quod potentie diuine semper sunt necessario in actibus suis: et ideo potentia generandisemper habet actum suum. licet non vt in isto supposito: sicut anima que est in oculo intelligit: sed non tamen vt est in oculo.

¶ Sed hic sunt alique di. Prima est. Si posse generare verbum infinitum sit infinite perfectionis. videtur quod non posse ipsum produce re vel generare actualiter sit infinita perfectione carere. Dico quod simpliciter potentia generatiua filii est perfectio simpliciter: et ista est in filio. sed potentia generandi cum omnibus que requiruntur non oportet: sicut poten tia calefactiua dicit perfectionem: non tamen approximatio quae requiritur.

¶ 2a di. quia videtur quod saltem talis potentia sit perfectiori modo in patre quam in filio: quia in patre potest exire in actum: inus filio autem non. Dico quod potentia in filio exit in actum: tamen non vt in filio: nec propter hoc in filio est modo imperfectiori: sicut auditus non est imperfectiori modo in oculo quam in aureicet vt in oculo non possint elicere actum audiendi. sed in aure.

¶ 3m dubium est si in filio est potentia generandirespectu eiusdem filii vel alterius. Dico quod non respectu alterius. quia nulla potentia est ad impossibile: relinquitur ergo quia respectu sui: sed tamen non potest se generare: quia non est in eo potentia cum omnibus: requisitis.

¶ 4a di. Quo vna sola negatio. scilicet non habere terminum adequatum in patre facit patrem posse generare: et quia non est in filio: filius non potest generare.

¶ Dico quod sicut in mateam sola carentia forme stantibus aliis causis dat vt in ea potest induci forma que non posset nisi eius carentia preexistente. Ita dico in proposito respectu principii productiui.

¶ Sed adhuc remanet di. quia in illo primo signo originis quo pater spirat spiritumsanctum antequam filius: licet inquam in illo priori vis spiratiua habeat terminum adequatum: adhuc tamen hoc non obstante filius habens eandem vim spiratiuam spirat. Ita in proposito poterit esse. Dico quod ordo qui est inter prem et filium in generando est ordo in essendo: quia per generationem constituitur in esse. sed ordo in spirando in ter eos non est ordo nisi in operari: quia spiratione actiua non constituitur in esse. Dico ergo ad quaestionem quod si omnipotentia ad cipiatur respectu omnis possibilis: vt distinguitur contra impossibile sic potentia generandi cadit sub omnipotentia et persone in ista sunt equales quantum ad ipsam vim habitam: quia quancumque vim productiuam habet vna: et alia: sed non quantum ad posse producere. et ideo magis proprie omnipotentia accipitur: vt respicit omne possibile secundum quod distinguitur contra necessarium: et vt sic persone sunt equales in potentia.

¶ Ad argumentum in principio patet.