Quaestio 2

Secundo queritur. vtrum anime separate possint cruciari igne in fernali. Quod non: quia Aug. super genesim. declarati quod nullum corporale potest agere in spiritum.

¶ Contra. idem Aug.n de ciuitate dei. ostedit quod ignis inferni affligit damnatos hic supponitur pars affirmatia ex side quia li dicit christus. Mathei. 29. Ite maledicti in ignem eternum. Et greg. in dyalogo dicit quod ille ignis erit corporeus. Et alii scti haec tenent.

¶ Sed quodo hoc fiet. Aliqui doctores dicunt quod non per se sed vt instatendum diuine iustis: sicut sacramentia sunt insttra mine. Alii dicunt quod quedam obstantia possunt attingere informate potentie habitu: ad quod non possent si ne habitu: et ita deus creat vnum habitum in anima: quo possibile est eam pati ab igne. Alius dicit quod fit per modum apprehensionis. quia apprehenditur per modum nociui: et ista afflictio non est nisi obiectiua etiam in corporalibus. Alius dicit quod ignis habet vnam actionem per quam immutat realiter. et vt sic non affligit: quia tunc lapidem affligeret: cum in ipsum agat realiter. Aliam actio nem habet intentionalem: et quando proportionaliter immutat affligit: et ita ignis immutat ad actu doloris.

¶ Sed contra istos modos instatur.

¶ contra primum hoc non sufficit: quia instamentum oportet habere virtutem per quam agat in passum: sicut dolabra acutiem. quaeritur ergo vnde sit illa virtus qua possit sic agere in spiritum: quia sidetur quod sit virtus corporalis creata: eadem erit difficultas si sit specialis. hoc on sum est esse impossibile quod virtus spiritualis informet subiectum corpo rale: nec de se ignis habet talem virtutem. ergo nullo modo.

¶ Contra 2m videtur positio illa tota irrationalis: vel enim ille habitus quem ponunt est corporalis: vel spiritualis: non corporalis: quia corporalis non potest informare spiritum: nec spiritua lis: quia tunc eadem difficultas esset. Et argumentum sic. Impossibile est quod aliqua potentia per quemcumque habitum extendat se vltra obiectum formale: sicut visus respectu separatorum non habet actum: sed ignis non habet virtutem agendi sic. ergo nec per habitum.

¶ Co tra 3m. aut enim ista aporehensio est falsa: et tunc falso est miser: quod negat Aug. quae dicit quod impossibile est quod aliquis sit false btums: aut miser: Nec potest esse apprehensio vera: quia ignis non habet esse lesiuum respectu illius. intelligere enim non est pena: seu afflictio intellectus. sed eius perfectio.

¶ Contra 4m. vtraque enim immutatio est corporalis et inflictiua doloris: quae est in potentia: vel in subiecto. spiritus autem sepatus nullam habet potentiam sensitiuam: ergo etc.

¶ Ideo sequendo Scotum. dico quod ignis habet 4or operationes realiter distinctas. prima est ignire et ista est generatiua. 2a est calefacere: et ista est alteratiua. aest intentionalis et sensibilis: sicut quando immutat ad operationem caloris. ipsam enim calefactionem sequitur operatio qua percipitur et sentitur calor: quod sentire est actus vitalis. 4a est intellectualis et insensibilis: sicut illa quae immutat intel lectum ad intelligendum: et voluntatem ad volendum.

¶ Iste autem operationes sic ordinantur. prima respectu intellectus. 2a respectu sensus. 3a alterare. 4a generare. Et semper prionaturaliter est separabilis ab aliis.

¶ Probon: quia passiuum il lud est perfectius et dispositius.

¶ Ideo licet in instanti eodem moueat ignis vtrumque scilicet intellectum ad intelligendum: et sen sum ad sentiendum: tamen prius natura agit respectu intellectus: quia nulla dispositione indiget quam respectu sensus: quia indiget aliqua dispositione. similiter actus sentiendi praecedit actum alterandi. probatio: quia actus sentiendi fit in instanti alteratio tempore patet similiter quod alteram praecedit generationem: et generatio sequitur alterationem.

¶ Sola prima operatio habet locum in substantis separatis. non enim mutare potest obiectum intelligibile ad actum potentie sensitiue. ergo sola opertione obiectiua.

¶ Sed quid ad propositum: Ista enim immutatio est salus et perfectio. quomodo ergo pena:

¶ Si dicas quod sicut in sensu non obstante quod sit salus: et perfectio: tamen immutatio affligit.

¶ hoc non valet: quia ex hoc affligit sensum obiectum intensum: quia sensus est quaedam armonia. potentia autem intellectiua non est talis armonia: nec aliquod obiectum est sibi in proportionatum. sciendum quod ignis in intellectu et voluntate causat Est igu nu 4or operationes: supponendo in vtroque etiam actiuum et passiuum scilicet intellectum agentem et possibilem: et voluntatem agentem et possibilem: supponendo etiam quod deus potest supplere causa litatem cuiuscumque causae efficientis.

¶ Primus actus est quod diuina voluntas supplens vicem intellectus agentis concurrit ad causandum actum intensiuum de igne in intellectu possibili. Et patet quod hoc est possibile: quia si intellectus agens cum obiecto poterat ergo multo magis diuina voluntas cum obiecto potest.

¶ Secundus actus est in quo voluntas diuina supplens causalitatem voluntatis agem tis causat cum obiecto in voluntate possibili actum intensiuum volendi.

¶ 3o tristitia sequitur nolle: quia secundum Aug. tristitia est de his rebus quae nobis nolentibus accidunt: et quanto intensior actus nolendi tanto tristitia maior.

¶ 4us actus. ille recipitur et informat voluntatem angeli. et illa est pena eius. Maxima enim pena est in qua maxime tristatur: cum tristitia sit maximapenarum: vt superius est probatum in confessione.

¶ Sed contra ista tur 4r.

¶ primo. quia omnem actum intelligendi perfectum consequitur delectatio sed quando voluntas diuina supplens causalitatem intellectus agentis sic concurrit cum obiecto tanto actus erit perfectior.

¶ 2o voluntas cum sit libera. non potest compelli: quodo ergo habebit necessario actum illum nolendi:

¶ 3o actus in voluntatem est voluntarius actus. ergo secundum hoc voluntarie affligetur: et tamen erit sibi penosum.

¶ 4o quia non videtur talis aflictio nisi pena dani:

¶ Respondeo ad primum. dico quod licet actus sit per fectus cum sit intuitiue: tamen si innuite euenerit causat tristitiam: et nisi consequeretur actus nolendi: tunc delectaretur. Ille autem actus nolendi causatur ab extrinseco: quia a voluntate diuina concurrente cum obiecto.

¶ Ad 2m dico. quod voluntas inquam tum agens est: est libera non inquantum recipiens: deus autem cum obiecto imprimit sibi illum actum nolendi et ipsa recipit eum mnere naturaliter et non libere. Uoluntas enim supra illum actum nullam actionem habet. Sed mere recipiet eum.

¶ Ad 3m. Con cedo quod quando est a voluntate effectiue. tunc est voluntarie. hic autem voluntas tantum se habet receptiue.

¶ Ad 4m. dico quod est pena positiua. afflictiua violenter ab extrinseco causa ta. et ita dabet intelligi pena sensus in spiritibus. Unde non est intelligendum quod spiritus sensibiliter patiatur sicut corpora: sed infligitur eis talis pena ab extrinseco. qualiter autem sit pena dan ni dicetur infra.

¶ Sed hic oc. di.

¶ Prima si ignis ita de tinet violenter in consideratione sui intellectum. quod non possit alia considerare.

¶ Dicitur quod non. sicut patet de illo diuite damnato quo habuit considerationem et memoriam de fratribus suis. NLuce. 19. tamen aliis considerationibus recedentibus et transeuntibus ille actus intelligendi ignem semper manet. et similiter ille actus nolendi.

¶ 2a difficultas. si ibi est inequalitas penarum. Utur enim quod non: cum ignis semper agat naturaliter.

¶ Di co quod ex parte ignis non potest dari differentia nec ordo: sed quia diuina voluntas est causa vniuersalis intendendo actum suum et ignis similiter actum suum intendit: quia adiuuatur ab illo principio. sicut natura perfectior patris facit quod mater agit perfectius. Unde ignis in suo conatu exigit actum voluntatis diuine.

¶ 3a difficultas quod secundum istum modum videtur quod beatitudo consistat in passione: si miseria non consistit in actu volendised in tristitia: ita videtur ex altera parte.

¶ hic fuit error men lini: quod infelicitas est in visione illius luciferi.

¶ Sed hoc hic supponutu ciabuntur.

¶ Ad cuius non est verum.

¶ Dico igitur quod sicut visio et fruitio sunt ma iora bona delectatione consequente: ita carentia istorum est maior infelicitas quam tristitia consequens.

¶ 4a difficultas in quo consistimagis infelicitas in intellectu vel voluntate.

¶ Et videtur quod si contr ria habent fieri circa idem obiectum: sequitur quod infelicitas est in voluntate damnatorum ergo et in beatis felicitas.

¶ Sed hic occurrunt dubia.

¶ Primum si in alio obiecto possent affligi.

¶ Dicitur quod sic: quia eodem modo causaretur actus nolendi cum illo obiecto et voluntate diuina concurrente.

¶ 2m dubium est si in celo empireo sic possent affligi.

¶ Dicitur quod sic. quia deus virtualiter continet volendi et nolendi actum.

¶ 3m dubium. si posset deus eos punire in seipsis causando odium de se.

¶ Dicitur quod sic. ita quod cum substantia eiusdem diuina voluntas concun reret ad causandum actum nolendi: ad quem sequeretur tristitia sicut in aliis.

¶ Quartum dubium. si posset eos affligere in essentia diuina. Non video impossibilitatem quin videndo diuinam essentiam posset causare actum nolendi.

¶ Sed talis actus nolendin de essentia diuina potest causari sicut dannati habent actum odii. esset ergo beatus et haberet tristitiam istam.

¶ Sed hic est difficultas. Sco. de ista detentione.

¶ Dicitur quod naturaliter tristantur: quia ibi detinentur. Sed alia est supernaturalis et causatur ab obiecto cum voluntate diuina.