Quaestio 1

¶ Distinctio. ii. Questio i. De angelica itaquem natura etc. distinctionem secundam que hic in Irca cipit. Quero quatuor quaestio nes. Prima est. Utrum euum sit mensura su cocessiua vel permanens. et videtur quod sit perm a nens. quia Diony. de di. no. dicit quod est modo sura inuariabilis.

¶ Sed contra. quod sit suc cessiua patet. quia hieron. in epstula ad marcellam. Solus deus non transit de praeterito in futurum. Omnis autem creatura nouit presens tempus preteritum et futurum. intelligendum quod quadruplex mensura inueHic est nitur. Una incommutabilium et necessario rum omnino. Alia eorum quae sunt incommutabilia: sed non omnino necessaria. Alia successiuorum. Alia raptim transeuntium. Et secundum hoc sunt 4or mensure. Prima est eternitas. 2a euum. 2 tmpus. 4a instans. De 2a est quaestio praesens.

¶ Unde vna opinio dicit quod esse angeli quantum ad suum intrinsecum et extrinsecum est permanens et non successiuum. Esse enim angeli est inuariabile

¶ Alii dicunt oppositum quod esse angeli est totum successiuum pr continuam inouationem. Et isti fundant se super dictum Augi super gen. Ubi dicit: quod non dicitur proprie quod sunt facta. sed continue siunt.

¶ Alii dicunt quod intrinsece est permanens: sed extrinsece et in esse duratiuo habet successione.

¶ Sed contra primam. quia Aug. ii. ciui. dei dicit. Quod omnes creature ex futuro in pteritum transeunt. et ideo suo creatori coeterne esse non possunt.

¶ Contra 2m. quia tunc esset angelus eque successiuus sicut tempus et motus.

¶ 3a opinio videtur implicare contradictionem quia in omni successione videtur esse prius et posterius: ergo.

¶ Tened igitnr 4m opinio. quod intrinsece sunt permanentes quantum ad omnia itrinseca: sed extrinsece sunt successiui.

¶ hoc autem declaratur quadruplici ratione.

¶ Prima ratio applicando ad oprelatiue. Impossibile enim est quod eiusdem ad seipsum sit relati realis. Sed si secundum durationem angelus refertur ad seipsum sub ratione prioris et posterioris. ergo oportet quod super alia et alia parte durationis fundetur prioritas et posterioritas: quae sunt respectus oposium. minor patet euidenter. Si enim angelus creet et annihiletur: et interum reparetur: in creatione est ratio primi: et in reparatione ratio 2. Igitur et alia pars durationis. Thratris enim in quo fuit creatus coexistebat sibi realiter. et alius ange lus postea non coexistit: et iterum postea coexistit.

¶ 2a ratio fundatur in natura contrariorum. Impossibile enim est quod duo contraria sint in eo dem susceptiuo sine successione. Sed contraria insunt angelo. angeli enim omnes fuerunt creati in perfectionibus naturalibus in iustitia naturali. Mon vero aliquo sunt iniusti iniustitia oppositiam et habent habitus contrarios illis. ergo etc.

¶ Si dicas quod successio est inter extrema contrarietatis. Dico quod substantia non est successiua intrinsece: sex extrinsece. et hoc sufficit.

¶ 3o ex parte priuatiue oppositorum. Impossibile enim est quod pri uatiue opposita insint alicui sine successione. fuerunt autem omnes angeli creati sine gratia: et postea cum gratia. et ista successio non est ex parte extremorum. quia alterum est priuatiuum. ergo ex nam fundamenti.

¶ 4a ro per contradictoria. quia nunc existit nunc: non existit. et alius angelus nunc sibi coexistit. nunc non: idem manens. Concedo ergo conclusione.

¶ Confirmatur du plici regula. vna est. quod impossibile est transire de contradictorio in contradictorium: quin fiat mutatio in altero extremorum. sed semper transit angelus. quia trmporus est in continuo fluxu et essentiaangeli coexistit isti instanti: postea alteri. non primo. quia rapti transit. deus autem non sic coexistit. quia nullam relatione realem habet ad creaturam.

¶ 2a regula per primum principium complexum: extrema contradictionis verificantur de eodem angelo: et secundum idem praeter tempus et euum.

¶ Ideo dico et teneo quod in euo est successio.

¶ Ad euidentiam dicti pono 4or conclusiones.

¶ Primaeuum est entitas accidentalis et non substantialis. probatur. quia nullum successiuum est de genere substantie. euum autem est successiuum. vt dictum est. ergo etc.

¶ 2a conclusio quod est abcidens respectiuum non absolutum. Omne enim absolutum dicit aliquam perfetaes. Sed maioritas euin nullam perfectionem importat. Angelus enim durans per instans ita per fectus est sicut si per mille annos duraret. Iterum in ratione formali cuiuslibet successiui includiter prius et posterius. et dico de successione intrinseca. quae est respectiua: non de successione denominatiua.

¶ 3a conclusione. quod est respectus extrinse cus adueniens non intrinsecus. quia successio non permanet eadem permanentibus extremis.

¶ 4a conclusio est. quod est respectus in genere non transcendens. Omnis enim respectus transcendens est idem cum suo fundamento. iste autem differt realiter a fundamento. Sed in quo sundatur ille respectus: dicunt aliqui quod illud prius et posterius sumisper comparationem ad tmpers.

¶ Sed hoc nihil est: quia antequam tempus esset angeli erant creati. et si omne tempus circumscriberetur adhuc esset in eis successio.

¶ Alii dicunt quod prius et posterius sumuntur per comparationem ad tempus in potentia.

¶ Sed contra. relatio actualis non potest inesse actualiter alicui ad terminum quo non est. Sed tmpus non esset per te. ergo etc. Ulterius si esset respectus aptitudinalis non esset per se. Inest autem per accidens. ergo etc.

¶ Alii dicunt quod per comparationem ad imaginatione. Sed contra. quia circumscripta omni imaginatione adhuc essentia angeli crearetur. vna post aliam.

¶ Sciendum est ergo. quod sicut in relationibus aliis dicitur deus talis extrinsece per relationem qui est in creaturis: sicut inequalis et non similis dicitur denominatione extrinseca. Eo. dem modo nulla creatura potest esse cui non coexistat deus per respectum realem existentie ad deum in creatura. Unde angelus habet respectum realem coexistentie ad deum. et ita semper est in fluxu¬

¶ Sed quomodo: Sciendum quod creatura deo coexistit necessario quandiu est non adequate. Tunc sic. quando sunt due coexistentie: quarum vna magis distat ab aliquo coexistente quam alia: ille non sunt eedem: sicut coexistentia quam nunc habet quo ad eter nitatem magis distat ab eternitate quam alia praecedens. In infinitis enim ex parte qua sunt finita potest esse comparatio secundum ma gis et minus. et ita non ex parte eternitatis: sed ex parte sui est set excessus.

¶ Sed hic sunt 4or difficultas prima est. si iste reest idem cum conseruatione: Dico quod non. quia ostensum est prius quod idem est conseruatio cum creatura realis. euum autem non. sed fluitleadem nam permanente.

¶ 2a difficultas quia omnis respectus creature ad deum videtur intrinsecus adueniens. Dico quod hoc non oportet. sed sunt aliqui raptim transeuntes: nec sunt omnes transcendertes. sed aliqui in determinato genere.

¶ 3a difficultas quomodo noua relatio aduenit non adueniente nouo fundamento: nec termino. Dico quod in extrinsecus aduenientibus non tenet regula: sicut in vbi.

¶ 4a est. si partes istius euin sunt eiusdem rationis: Dico quod omnes differunt specie. Simultas quidem est in genere relationis. sicut similitudo in genere qualitatis. vnde verum est quod quando aliqua sunt in eodem tempore. tunc habent quando eiusdem rationis. sed quando posterius est alterius speciei a primo: quia habent relationem disquiperantie. Et ita dico de istis coexistentiis.

¶ Sed quomodo manente fundamento et termino eiusdem rationis variantur respectus:

¶ Dico quod in relatione extrinsecus adueniente potest ab extrinsecis causari talis relatio et non a termino vel fundamento.

¶ Ad argumentum concedo quod esse angelicum est inuariabile intrinsece: sed extrinse ce est variatio: vt dictum est etc.