Quaestio 3

Quaestio. iii UTrum futura contingentia habeant veritatem determinatam. quod non. quia quod non est. non habet veritatem determinatam: sed lfutura non sunt. ergo etc.

¶ Contra. quia quod nunc est presens: aliquando fuit futurum: sed nunc habet veritatem determinatam. ergo etc.

¶ hic sunt quatuor facienda. Primum est videre. vtrum contingentia in deo habeant veritatem determinatam. 2m vtrum in seipsis. 3m si est equalis determinatio veritatem contingentium praeteritorum praesentium et futurorum. 4m vtrum veritates contingentes sint connexead primum dico. quod futura contingentia habent ver Quantum tatem determinatam in deo.

¶ hanc probo 4r. Primo. quia quando aliqua potentia fertur in aliquod obiectum quantum est ex se naturaliter. eodem modo fertur in illud: sicut sibi praesentatur: sed diuinus intellectus fertur in 4o signo in voluntatem diuinam: et etiam in obiecta que sunt per voluntatem repraesentata: sed voluntas determinate repraesentat futura contingentia. ergo etc.

¶ 2o. quia dictum est. quod deus in quarto signo nouit propositi nem de contingenti et determinate.

¶ 3o quia omne certitudinaliter cognitum et determinatum. veritatem determinnatam habet in cognoscente. futurum contingens est a deo cognitum certitudinaliter. ergo etc.

¶ 4o. quia diuine reuelationes que sunt facte prophilosopis de futuris contigentibus non essent certe.

¶ Sed contra. quia illa que non sunt praesentia non possunt habere veritatem praesentem: sed futura in deo non sunt presentia. ergo etc.

¶ Item vbi non sunt termini complexionis formaliter. ibi non potest esse veritas: quia non separantur: sed in deo non sunt termini complexionis formaliter. igitur etc.

¶ Dico propter ista quod veritas determinata futurorum contingentium non est in deo formaliter: sed ob iectiue tantum. Cam autem istius veritatis est in deo bene formaliter scilicet determinatio eius voluntatis. Unde patet. quod si futura habent veritatem determinatam in deo quod habent eam obiectiue. Et si sic. intelligitur: non videtur frustra dictum quod scilicet eorum veritas est determinata in diuina notitia: sed non in eorum existentia. Quod patet. quia esse aliquid tantum obiectiue in aliquo. est terminare eius actionem.

¶ Si autem contin gentia sunt tantum in diuina scientia: quia scilicet terminant actum scientiae diuine. ergo sunt tantum ibi obiectiue.

¶ Praeterea. ille intellectus secundum Aug. qui intelligit rem aliter quam sit est falsus: quare si intellectus diuinus intelligit rem esse determinatam. oportet ipsam determinatam esse: sed non nisi obiectiue mad 2m videndum est. si habent veritatem. Quantum determinatam in seipsis.

¶ Dicitur ab aliquibus. quod quia futura contingentia nondum sunt. hinc est quod non habent talem veritatem determinatam: quia veritas contingentium est simul cum existentia eorum.

¶ Et si dicatur. quod licet non si in sua praesentia: tamen sunt in sua futuritione. Dicunt quod esse futurum. non est nisi secundum quid esse.

¶ Ex hoc apparet. quod isti satis concedunt propositum. quod scilicet in se aliquo modo habent veritatem determinatam: sed quando erunt simpliciter creata: habebunt veritatem determinatam: sicut nunc habent ponsesuentia. quod autem futura talem determinationem habeant vt ista patet. Nam hec est simpliciter vera. Antichristus erit. et ista est simpliciter falsa. Antichristus non erit. hoc ego probo quadrupliciter. Primo sic. satis euidenter: omni productioni actiue correspondet necessario aliqua passiua: sed diuina voluntas actiue producit ista futura contingentia in esse volito. quod non est aliud nisi actiue ea determinare ergo necessario aliquid est productum. non aliquid quod sit in deo formaliter. ergo necessario aliquid quod est in creatura vel in futuro contingenti: sed ipsummet producitur in esse volito. ergo determinatur passiue. ergo etc.

¶ Confirmatur quia sicut productiuum requirit producibile: ita determinnatum productiuum determinatum producibile. Et eodem modo sicut determinatiuum requirit determinabile: ita determinans determinatum. voluntas autem diuina est de terminans. ergo aliquid est determinatum. Illud autem non potest esse nisi futurum contingens.

¶ Secundo sic. nam scriptura cuius verba sunt vera simpliciter: dicit quod antichristus erit. et quod ista est falsa. antichristus non erit. ergo ista. antichristus erit. habet determinatam veritatem.

¶ Confirmatur. quia christus hoc idem asserit qui non potest mentiri.

¶ Tertio sic. sicut omne preteritum fuit praesens: ita omne futurum quandoque erit praesens alias non esset futurum. cum hoc sit futurum quia tunc praesens erit. quando autem erit praesens tunc erit ita determinate vera: sicut nunc est determinate verum. ergo erit nunc determinnate verum. Nam ad determinationem antecedentis sequitur determinatio consequentis.

¶ 4o. quia cuiuslibet contradictionis altera pars est vera: sed nunc est ista vera aut falsa. antichristus erit. Si vera: habetur propositum. Si falsa. tunc eius contradictoria erit vera. antichristus non erit. et hoc est propositum. Et eodem modo possunt fieri due subcontrarie in contingenti materia false: eo quod ambe negarentur sicut predicte. Dicunt tamen aliqui: quod non est contradictio in propositionibus de futuro.

¶ Sed contra. quia in eis est affirmatio et negatio: ideo concedunt: sed tamen dicuntur quod nec sunt vere nec false determinate.

¶ Contra. quia altera pars contradictionis. vel est vera vel falsa. Sed isti dicunt. quod lex contradictoriorum ibi non tenet.

¶ Con tra. quia propositio per se nota in aliqua mteam negari non debet.

¶ Ideo dico. quod necessario est tenendum tanquam conclusum per principium primum complexum. quod altera sit determinate vera. quia de quolibet est affirmatio vel negatio vera.

¶ Dicunt tamen aliqui. quod alterutra est vera: sed non altera.

¶ Sed hoc nihil est. quia licet aliquod commune possit esse indifferens ad vtrumque contrariorum: non tamen aliquod singulare. sed hic est quaestiode ista singulari propositione.

¶ Praeterea. negato determinate altero contradictoriorum ponitur reliquum. aliter non essent opposita immediata.

¶ Sed tamen instatur contra hoc. quia si est ista vera determinate. antichristus erit: ponatur oppositum inesse: quia hoc est possibile deo. ergo quando ista propositio prolata fuit: fuit vera et falsa. et sic simul vera et falsa. Et similiter de ista. mundus semper mouebitur.

¶ Dico quod iste intantie: ita bene concluderent de praesenti: sicut de futuro: quia in eodem instanti: quo deus producit gratiam. ista propositio est vera. gratia est. et in eodem innstanti posset eam non produce: et tunc esset falsa illa que prius erat vera.

¶ Dico quod ista que nunc est vera de presenti. potest in eodem instanti esse falsa in sensu diuisionis: non tamen in sensu compositionis. Deus enim in sensu compositionis in illo instanti in quo producit gratiam non potest non producere: sed bene in sensu diuisionis. Sic dico in proposito de illis quae sunt dictufuturo: sicut de istis.

¶ Sed nunquid ista determinatum suturorum contingentium est talis determinatio qualis est necessariorum.

¶ Dico quod non. quia determinatio contingentium est talis. quod ipsa possunt aliter se habere: sed necessaria non nec in sensu compositionis nec diuisionis. ad tertium praencipale videndum est. si est Quantum equalis determinatio veritatum contingentium de praeterito. de praesenti: et de futuro.

¶ Dico quod ma ior est determinatio in praeterito quam in praesenti: quia praeteritum in quantum praeteritum est: impossibile est aliter se habere: et maiorin praesenti quam in futuro: quia praesens est de facto determinatum suturum vero non nisi de possibili.

¶ Sed contra istud arguo 4r Primo. quia sicut mundus nunc contingenter est. ita tunc contin ter incepit: et sicut potest nunc aliter se habere: ita potuit tunc in praeterito.

¶ 2o. quia mundus est in isto instanti ad esse determinatus vere et non obstante ista determinatione in eound instanti in quo est. potest non esse in sensu divisionis. cum non contingens sit nisi dum actu est. ergo non obstante quod futura contingentia possint aliter se habere. adhuc sunt vere determinata.

¶ 3o. quia licet contingens contingenter sit ad alterum determinatum: tamen necessario est ad vtrumque ex naura sua inquantum contingens: et scilicet deus non posset facem oppositum. futurum ergo contingens autem erit determinatum. et tunc habetur propositum. aut ad vtrumlibet tantum est. et illud est necessarium ex natura sua. et secundum hoc non erit futurum contingens.

¶ 4o quia eadem penitus res est successiue praesens ponterita. et futura: immo idem tempus numero. Et sic si vnum tempus est determinatum. et reliquum est determinatum.

¶ Ideo videtur quod sane intelligendo tam praesens quam praeteritum quam etiam futurum est contigens. omnia autem sunt eque determinata in suis pyodis.

¶ Sed tunc occurrit difficultas quia ex quo praeteritum transit. non potest esse praeteritum. futurum autem dato quod sit futurum. potest non esse futurum. Dicitur quod in sensu compositionis: sicut praesens est necessario praesens: ita preteritum est praeteritum. et futurum est futurum. Dum enim futurum est futurum in sensu compositionis impossibile est quin sit futurum. In sensu diuisionis preteritum non est nunc contingens: quia non est nunc. nec futurum: sed fuit contingens. et sic illud erit et presens nunc est scilicet contingens. ad 4m praencipale videndum est. si veritates Quantum contingentes de futuris. praeteritis. et praesenti bus sint connexe.

¶ Dicitur quod sic. quia stut essentialiter ordinate: quia omne trmprus est mensuratum tempore. prius fuit futurum quam praesens prius praesens que praeteritum ordine essentiali. Et ex his formantur quatuor conclusi nes. Prima est. quod de omni de quo verum est dicere: quoniam fuit verum fuit dicere. quod est. cum praeteritum praesupponat praesens.

¶ 2m quod de omni de quo est verum dicere: quoniam est. fuit verum dicere quoniam erit. cum praesens praesupponat futurum: sicut praeteritum praesuppionit praesens: sicut dictum est.

¶ 3a quod de omni de quo fuit verum dicetur. quandoque erit. semper fuit verum dice quoniam erit: quia eadem ratione qua fuit verum a mille annis et a mille millibus. et sic in infinitum. si cut de vna hora.

¶ 4a est. quod de omni de quo fuit ab eterno semper verum dicere quoniam erit. necessario erit. Et sic omnia futura euenirent de necessitate.

¶ Sed omnibus tribus primis concessis vltima est omnino neganda: quia licet ab eterno deus prieordinauit futura: tamen contingenter et ab eterno: et vt dixit sic erit Et sicut ab eterno poterat non ordinare: quia contingenter ordinauit. sic nunc. quia contingenter stat.

¶ Sed tunc remanet difficultas quia ex quo aliquid transit in preteritum. impossibile est aliter se habere. si ergo est verum nunc dicere. antichristus erit. cras erit preteritum. vt si dicatur. heri fuit istud verum antichristus erit. et tunc impossibile est quin fuerit verum: et tamen si oppositum tueniret. non fuisset verum.

¶ Dico quod in sensu composicatmnis necessario fuit verum. dum fuit et erit verum si sit futurum necessario¬

¶ Sed si ponatur oppositum euenire destruitur propositum de futuritione et preteritione. Et etiam in sensu composito hoc erit impossibile. quod futurum vt futurum ponarum non eue lire.

¶ Ad argumentum patet ex secundo articulo.