¶ 3o de quesito. vtrum sint extrema talia. ad primum dicunt aliqui quod sic: quia oppositio sicut quoddamQuantu genus diditur in illas 4or oppositiones tamque in specie piuersas: cum ergo priuatiue opposita et contradictorie sint duepecies oppositionis. relinquitur quod distinguuntur formaliter.

¶ Sed b. Quando sunt aliqua duo. qurum vnum non addit ad aliud nisi inlud quod est extra rationem formalem vtriusque illa formaliter non diffiflferunt: sed priuaincti non addit ad negitionem nisi vel subiectum vel aptitudinem naturalem: quorum neutrum est de ratione forma eius. ergo etc. Mapatet. et minor quantum ad vnam partem scilicet quod priuatio non addit ad negionem nisi illa duo.

¶ Nunc declaro quod neutrum illorum est de ratione forma priuationis vel negonnis. hoc patet ex hoc cecitas enim et visus ex ratione forma eorum opponuntur: sed nec subiectum nec habituus naturalis sic opponitur visui. quia visus stat cum vtro que. ergo non sunt de ratione formali priuationis.

¶ Confirma tur. Nam extrema contradictionis dicuntur de extremis priuatiua in primo modo dicendi per se. quia priuatiuum est forma negatitum. et positiuum est affirinitum. ergo etc. Dico ergo quod non distinguuntur nisi extrinsece. vtpote per subiectum et aptitudininem. ad 2m videndum est si priuatiue oppositum sint in Quantu compossibilia. Dicunt aliqui quod non. quia stant simul. sicut patet in luna. Nux enim lune stat cum tenebra.

¶ Dicunt ergo isti quod non sunt incompossibilia ex rationibus formalibus eorum. quia tunc in quocumque gradu repugnarent. et sic quantumcunque minima lux non possit esse cum qualicumque tenebra. non ergo repugnant ex rationibus formalibus eorum. sed solum sunt incompossibilia ex gradu: vtpote lux valde intensa non stat cum tenebra.

¶ Contra hoc arguo. 4r. primo sic. Contradictoria ex suis rationibus formalibus repugnant et sunt incompossibila: sed priuatiue opposita quantum ad rationes formales non differunt a contradictoriis. vt ostensum est. ergo etc.

¶ 2o sic. quod ex sua ratione formali excludit aliud illa sunt incompossibila. sed priuato ex sua ratione formali excludit positiuum. sicut cecitas ex sua ratione formali excludit vilum. ergo etc.

¶ 3o sic. Contraria ex suis rationibus formalibus repugnant et contrariantur. ergo multo magis priuatiue opposita. consequentia patet. quia magis sunt incompossibilia priuatiue opposita quam contraria: antecedens patet ex diffinitionibus contrariorum.

¶ 4o. Relatiue oppositia ex suis relatio nibus formalibus opponuntur: ergo multo magis priuatiue opposita. patet consequentia. quia illa magis opponuntur quam ista. Dico ergo quod habent incompossibilitatem ex rationibus formalibus eorum.

¶ Sed contra hoc arguo sic. Accipio habitum intellectualem qui potest augerin vtpote scientiam vel supiam: ista non habent contrarietatem: sed solum habent pria uatiue oppositionem: sicut habens. 5. gradum scientia praecise: et sit aptus natus habere qudum: certum est quod est priuatus cuo: habet ergo simul scientiam priuationem scientiae.

¶ 2o hoc ide apparet in formis sensibilibus. Quando enim aqua est frigida simpliciter nihil habet de casaliditate: quando autem habet tantum. 5. gradus caret aliis quinque: et sic habet gradum aliquem forme et priuationem alicuius gradus.

¶ Respondetur quod quilibet gradum est incompossibilis sue priuationi: sicut tota forma priuationi totius. et ita non sunt simul forma et priuatio sibi opposita: sed forma vna stat cum priuatione non illius forme qui est in subiecto: sed alterius.

¶ Sed contra hoc arguo. 4r primo sic. Quandocumque aliqua natura spe cifica saluatur in aliquo gradum: quicquid repugnat sibi secundum suam rationem formalem: repugnat sibi in illo gradu: sed natura specificasecundum suam rationem formalem est incompossibilis priuationi quae opponitur naturae: ergo in omni gradu non poterit stare cum priuatione nature.

¶ 2o sic. Quando aliqua sunt eiusdem rationis: cuicumque vnum est incompossibile secundum suam rationem formalem: et alterum: sed isti gradus acquisiti et acquisibiles sunt eiusdem rationis formalis. ergo priuatio quae incompossibilis est gradui acquisibili: erit etiam incompossibilis gradui acquisito.

¶ 3o. Quando aliqua sunt eiusdem speciei si aliquid repugnat vni quod non alteri. hoc non est per rationem specificam eis communem: sed tu dicis quod vnus gradus scilicet acquisitus est compossibilis priuationi alterius cui non est compossibilis gradum ad quirendus: ergo hoc non erit ex ratione formali. sed aliunde.

¶ 4o. Quod competit aliquibus eiusdem rationis per posteriora natura spe cifica: non conuenit eis per ipsam naturam specificam: sed ista repugnatratia competit istis ex posterioribus impsa natura specificam vtpote ex gradum intenso et remisso: intensio autem et remissio sunt posteriora ipsa natura specifica. ergo etc.

¶ Dico ergo tanquam conuictus per istas rationes: quod quandocumque habetur gradus alicuius forme imtensibilis: non potest ibi haberi priuatio alterius gradum 2m ratione formalem: quia illa priuatio eodem modo esset incompossibilis priori gradui: non stat ergo priuatio respectu naturae specifice: sed respectu gradus praecise: et hoc ratione heceitatis: qua hic gradus distinguitur ab alio gradum: et est priuatio quaedam quantitatis virtutis que acquiritur: non naturae.

¶ Per hoc respondetur ad rationem factam pro alia opione. quod priuatiue opposita numquam sunt conpossibila. Unde priuatio respiciens naturam numquam stat cum natuam in quocumque gradu quantumcumque minimo ponatur: nec etiam priuatio repiciens gradum ratione illius quod addit gradus supra naturam est illi compossibilis: tamen cum nam in vno gradu bene stat priuaus ad alium gradum. quia cum alio gradum aliquid est quo distinguitur a primaquod non perfuit cum primo: non opponitur ergo illa priuatiti forme. Quod confirmatur dupliciter.

¶ Primo sic. Mobile habens totam naturam specificam non potest moueri ad eam: quia nihil potest moueri ad illud quod iam habet. quia praesente habitu cessat motus: sed habens vnum gradum forme albedis vel cuiuscumque forme augmentabilis habet totam naturam specificam forme illius: quia tota diffinito habere illius vere saluatur in natura quae est in vno gradum: ergo non potest moueri ad illam. et per consequens priuatio existens cum vno gradu non opponitur aturae specifice.

¶ 2o impossibile est idem simul esse in actu et in potentia formali respectu eiusdem. sed habens vnum gradum orme est in actu secundum totam naturam specificam. ergo non est in potentia ad illam. esset autem in potentia si haberet priua¬ tionem illius. ergo etc.

¶ Sed remanet difficultas de nocte. quia in nocte conceditur communiter tenebra: et tamen aliqua lux est. Dico quod si tenebra sumatur formaliter pro carentia lucis vel forme lucis. Si dico quod quantumcumque lux in nocte ponatur minima nihil eri de tenebra. quia in quantacumque luce saluatur natura lucis: que est incompossibilis sue priuationi.

¶ Si autem accipiatur tenebra pro priuatione maioris gradus lucis: potest concedi quod ibi est tenebra: quia priuatio maioris gradus luclusm: non tamen ratione lucis: sed ratione additi ad lucem quo distinguuntur illi gradus: et hoc primo respicit priuatio. Nad 3m quod fuit quaesitum. vtrum scilicet ingenitum. et inaQuali scibile sint extrema priuatiue opposita. Prer quid dicendum est. quia negationes sunt in aliquo: in quo inuenitur alii qui ratio: cui ex se non repugnat oppositum.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 3