Quaestio 18

Quaestio xviii. per potentiam diuinam de non Tum existente possit esse noticia intuitiua. Quod non gen. per. Uidit deus cumta que fecerat.

¶ Contra. Ambro. anAgeli cognouerunt res antequam essent. istam quaestionem sunt due opiones contradictorie. Circa vna dicit quod sic. Et probat multpliciter. primo sic. Quicquid deus potest mediante causa secunda potest per se: sed mediante obiecto quod est causa 2a potest causare intuitiuam. ergo sine obiecto.

¶ 2o sic. 2m te intuitiua et abstractiua conueniunt in ratione terminandi: et differunt in ratione mouendi: sed omnem rationem mouendi potest deus supplem: sicut patet per propositionem prius acceptam. ergo etc.

¶ 3o sic. Omnia absoluta disparata potest deus separare. sed actus est quodam absolutum aliud ab obiecto. ergo poterit eundem deus ab obiecto separare.

¶ 4o sic. Actus ille potest ab itellectu separari. ergo ab obiecto. consequentia patet. quia plures et intimiores habitudines habet actus realis ad intellectum: quia habet habitudinem effectus dependentis ad causam et inherentis ad illud cui inheret quam habeat ad obiectum. antecedens patet. quia accidens realiter distinctum a subiecto potest deus separare ab illo. Dicunt ergo isti quod potest deus intuitiuam causare sine obiecto et remanebit secundum omnem conditionem intuitiue absinte obiecto: quia ita videntur rationes iste probare de omni condoneactus: sicut de impso actu.

¶ Alii istius vie dicunt quod remanet illa qualitas. ratio autem illa ad obiectum non remanet.

¶ Alii dicunt quod remanebit illud absolutum: sed non erit noticia in tuitiua propter absitiam obiecti. nec abstractiua: quia non habetur per aliquod repraesentatiuum.

¶ Alii dicunt quod bene remamebit noticia: non tamen intuitiua sed abstractiua: quia habetur per aliud.

¶ Nullam autem istarum teneo. Ideo arguo contra primam: quia isti dicunt quod deus potest secundum omnem conditinem causare noticiam sine obiecto quam habet quando biectum causat.

¶ Contra quia secundum Augustins. intellectus divinus nihil producit vel dicit ad extra. ergo non potest in nobis dicere verbum: sed noticia causata ab obiecto est verbum. ergo etc.

¶ Similiter potest arguide actu spirandi: quia deus nihil spirat ab extra. ergo amorem spiratum non potest producere in anima nostra. licet enim deus possit causare omne absolutum: non tamen potest sub omni condeicone quia saltem non sub respe ctu. natura licet deus possit actum amoris in nobis producere: non tamen cum omnibus viribus suis actum spirandi potest producere in nobis: quia nihil spirat ad extra.

¶ Cotra 2m modum: quia actus intelligendi et noticia sunt duo. actus autem intelligendi est qualitas: et non dicit perfectionem simpliciter. noticia autem dicit respectum abobiectum. et est perfectio simpitur. Si ergo maneret prima qualitas non diceretur notia quae est perfectio simpicitur nec aliquid ipsa intelligeretur.

¶ Contra 3m quia variatio non fit praecise per respectum: remoto ergo respectu non variabitur.

¶ Contra 4mr quia tuc illa regsus prim: quicquid deus potest. acciperet quatuor terminos. Nam tum accipis in minori noticiam intuitiuam potest facem cum obiecto: in conclusione vero aliam scilicet abstractiuam. Ideo ad rationes in oppositum.

¶ Ad primam concedo quod deus potest fine obiecto se habente in ratione causanti: sed tamen non sine obiecto se habente in ratione terminantis. Ponitur ex tuo de radio solis habente respectum generationis passiue ad solem. Si autem fieret a deo esset quidem radius: sed non haberet respectum generationis passiue ad solem: ita quod sol terminaret inium respctum: ita quod diceremus quod esset a sole: ita dico de actu quod non habebit respctum productionis ab obiectum.

¶ Ad 2m dico quod differunt in ratio ne terminantis: quia vna concernit existentiam puta intuitiua Alia autem scilicet abstractiua non: quia terminatur ad quiditatem: vt abstrahit ab existentia.

¶ Ad 3m dico quod quando sunt absoluta vel res disperate verum est quod deus potest separare vnum ab alio: sed non est sic in proposito. Nam actus non se habet vt quid disperatum respectu obsiecti: ideo non valet.

¶ Ad aliud dico quod noticia habet duos respectus. vnum inquantum adcidens: et iste respicit subiectum Alium inquantum noticia: et iste respicit obiectum. secundus autem est sibi essentialior quam primus. opio contraria dicit quod non potest fieri noticia Ulia autem intuitiua sine reali praesentia obiecti. Non enim ossunt intelligere isti quod aliquis aliquid videat et nihil videatur. Arguunt enim sic. supposito quod noticia intuitiua sit alicuius singularis quandocumque aliqua noticia terminatur ad aliud obiectum actuatum vltimata actualitate necessario fertur in ipsum vt in aliquod existens: sed noticia intuitiua terminatur vel fertur in risingularem: singularitas autem est actualitas vltimata. ergo necessario terminatur ad existens. non enim videtur vltimate actuatum nu si sit existens.

¶ 2o sic. Impossibile est quod alicui existenti in potentia conueniat illud quod conuenit sibi per accidens. Sed intuitiue cognoscuntur illa quae insunt per accidens rei in se. ergo etc. Maior probatur quia quando res est in po res in isto esse est necessaria. Nec deus facit quod res sint possibiles: quia eorum esse possibile est necessarium: et ideo nun bil per accidens conuenit ei in isto esse. Minor patet. quia quod conuenit alicui per accidens ab alio sibi conuenit: illud autem esse in potentioa non habet res aliunde. Posset etiam probari ma. satis euidenter: sicut quando sunt aliqua essentialiter ordinata secundum prius et poste. rius: impossibile est quod posterius insit nisi prius primo isit: sed in quocumque esse existem est prius essentialiter quam quodcumque accidens in subiecto: vel in illo in qui est. ergo accidens non potest inesse nisi existem prius insit. ens autem in potentia non habet esse existem: vt sic. ergo ei non couenit in tali esse aliquid per accidens.

¶ 3o sic. et redit in idem. impossibile est quod aliquid adueniat contingentur alicui enti in potentia: sed intuitia cognitio: vt sic. est contigens. ergo non potest esse respcum enti in potentia.

¶ 4o sic. In essentialiter ordinatis impossibile est dare posterius sine priori: sed existentia est prior essentiali ordine his quae insuntper accus. ergo impossibile est quod ista cognoscantur inesse rei nisi habeat actuale ese.

¶ Eliciuntur ergo ex dicti quatuor conclusiones.

¶ Prima quod cogno intuitiua causatur ab obiecto.

¶ 2m quod terminatur ad ipsum.

¶ 3a quod deus potest supplere viceme obiecti in ratione mouentis.

¶ 4a quod non in ratione terminant. Iste conclusiones patent ex praedictis. sunt due difficultates. Prima est quod quando Sed hic sunt aliqua essentialiter ordinata et realiter distincta deus potest faceme vnum sine alio: sed relatio noticie differt realiter ab actu et est posterior essentialiter. ergo etc.

¶ 2a omne quod dependet ab aliquo in aliquo genere causae dependet: sed actus dependet ab obiecto. ergo in aliquo genere est de pendens. dic in quo.

¶ Ad primum quando sunt aliqua duo que separari non possunt ista sunt idem realiter. Et tunc dico quod noticia et sui relatio ad obiectum sunt idem realiter: licet aliquo modo distinguuntur.

¶ Ad 2m dico quod dependentia si dicat praexi gem sic non reducitur ad aliquod genus causare necessario. a Nam actio praesupponit approximationem agentis ad passum: et tamen illa approximatio non est causa. Similiter secundum aliquos actus voluntatis prsupponit actum intellectus: non tamen vt causam: ita in pposito de actu et obiecto.