Quaestio 15

Quaestio xv viatori poterit communicari notiTum tia abstractiua diuine essentieet non de eius existentia. Quod non. secundum Diony. vealritates diuine non sunt cognoscibiles. Sed in oppositum est. primo. c. quia bonum est comunicabile.

¶ Cir ca istam quaestionem videndum est de terminis: primo de noti cia abstractiua in se quid est. secundo si potest comunicari. N ad primum dicitur quod notitia abstractiua est illa qui Quatu est de re in aliqui repraesentatiuo quando res praesens non potest haberi.

¶ Sed contra. obiectum vt in repraesentatiuo non distinguiua repraesentatiuo: nec est aliud ab eo vt dicit Aug. sed noticia non terminatur ad similitudinem rerum: siue ad repraesentati uum. ergo nec ad rem. vt in repraesentatiuo. 2o: quia obiectum non dicitur esse in specie: nisi quia species supplet vicem obiecti: sed species nesupplet vicem obsiecti: nisi quantum ad virtutem motiuam: et ad eam non terminatur actus: vt sic. ergo etc. 3o quia species autem se habet. tantum in ratione mouentis: et tunc habetur propositum: aut in ratione terminantis: et tunc intellecter: vel saltem nihil intelligetur nisi quod est in intellectu: quod est falsum. 4o. quia obiectum vt sic non habet ibi esse nisi intentionale: ergo praecise secundum illud esse intellectur: et per consequennon intellecteter secundum esse reale extra: sed intelligetur tantum: vt in spe cie: vel ipsa species tantum modo intelligetur.

¶ Dico igitur quod illa notita est de re per aliquod repraesentatiuum: sed terminatur ad quiditatem obiecti in se et ad illa que insunt obiecto per se. Per se autem non inest rei aliquid vt extra: nec vt in anima: sed vt est in siabstracta.

¶ Sed contra arguitur 4r. Primo: quia cognoscimus abstractiue species: ergo per aliquod repraesentatiuum: et illud per aliud: et ita vel erit processus in infinitum: vel stabitur ad aliquid: quod cognoscitur sine repraesentatiuo. 2o sic. per illud non dififfinitur proprie cognitio abstractiua: quod competit intuitiue: sed visio oculi que est proprie intuitiua sit per speciem: ergo abstractiue non est hoc proprium vt per hoc diffiniatur. 3o sic. videns se in speculo: aut se videt abstractiue: aut intuitiue. Si abstractiue: ergo sensus exterior poterit cognosceme aliquid abstractiue: quod selundum est. Si intuitiue: et vi det se per speciem. ergo etc. 4o sic. deus videt futura contigentia non in se: quia non sunt: ergo in repraesentatiuo: et tamen intuit ue videt. Similiter beati in cognitione matutina scilicet in verbo vident creaturas: et per aliud. ergo etc.

¶ Ad ista. Ad primum dico. quod species proprie loquindo non cognoscitur nisi arguitiue: et isto modo praecise et non per repraesentatiuum: incipiendo enim a cognitione intuitiua experior me intellige. constat autem quod non: nisi per aliquid praesens in anima: non autem est illud res: quia res non est in anima. ergo species rei. ergo istoo cognosco speciem mihi inesse.

¶ Ad 2m dico. quod in visione oculi species et ipsa visio sunt duo effectus essentialiter ordinati. sicut illuminare et caleficem: et ista sunt ab eadem causa: quia vnus non causat alium. Unde tam pecies in oclusio quam visio causatur ab obiecto. et visio non causatur a specie

¶ Ad 3m dico quod videns se in speculo immediate intuerseipsum per actum reflexum: licet sensus exterior iudicet esse ibi speciem: quia sensus exterior consuetus est sic vide scilicet per lineam rectam.

¶ Ad 4m dicitur ab aliquibus quod deus cognoscit abstractiue ea quae cognoscit per essentiam: sed ipsam essentiam cognoscit intuitiue. Istud tamen non apparet mihi verum: quia noticia abstractiua dicit imperfectione scilicet modus talis cognoscendi. Alii dicunt quod noticia denominatur a primo obiecto: et specificatur: et quod actus divini intellectus est solum intuitiuus quae terminatur primo ad essentiam intuitiue: ideo dicitur totus intuitiuus: licet forte non ratione aliorum. Alius vero doctor noster dicit quod illa est abstractiua que est in aliquo determinate repraesentatiuo et non supereminenter: diuna autem essentisa est repraesentans eminenter: quia verius repraesentat rem quam sit in seipsa. ideo intuitiue contingentia cognoscuntur. q. igitur: quod est secundum principioe de possibilitate comunicationis: diUd co quod quidruplex est intellectus: vnus comniunctus. alius sepi ratus: et isti duo accipiuntur in puris naturalibus. 3us coniunct siue separatus citra tamen beatitudinem eleuatus. 4us eleuatus omnino supenaturaliter: et secundum hoc dico 4or conclusiones. prima est. quod intellectus prima modo scilicet noter coniuctus non potest habere noticiam propriam et specifica: dinitatis naturaliter.

¶ hanc conclusione probo 4r primo sic. quicunque intellectus potest cognoscere propriam et specificam rationem alicuius quiditatis potest cognosceme aptitudines quae consequuntur illam quiditatem: quia talis aptitudo est eius passio: sed aptitudo quae est passio diumie essentie est quod ipsa sit comunicabilis tribus. ergo posset ab intellectunostro cognosci quod ipsa est communicabilis tribus: hoc autem est falsum. ergo etc 2o sic. omnis intellectus cognoscens propriam et specificam rationem alicui potest cognoscem vi eius actiuam naturalem: vis autem eius actiua naturalis est posse creare: et sic possemus ex naturalibus cognoscere creatio nem esse possibilem. Et sic de incarnatione et de aliis. 3o arguitur sic. nos non possumus quiditates cognoscem multarum rerum creatarum per proprias differentias: sed per pregrinas: ergo multo minus pote rimus de divina essemus talem cognitionem hre. 4o potens cognoscen naturaliter aliquam quiditatem potest cognosceme illud quod est realis idem illi quiditati naturaliter: sed quiditati divine sunt realiter idem pro nietates personales: siue ipse per. ergo ipsas cognosceremus naturaliter: quod est secundum. 2a conclusio est. quod intellectus noster supernaturaliter eleuatus citrabtitudinem potest per aliquam speciem infusam cognoscem divinam essentiasub propria ratioe et specifica.

¶ Et hoc probo 4or rationibus. per quando. cumque sunt alique potentie adequate: quicquid potest vna potest et aliased memoria et intellectum et voluntas sunt potentie adequate. in me moria autem pauli fuit actus recordationis: ergo haec fuit per aliquam speciem: ergo eodem modo intellectus si causaretur in eo talis species posse cognoscem distincte sicut memoria recordabatur. ergo etc. Dicit ad haec quod licet paulus viderit distincte: tamen recordabatur indistincte. probatur. quia dicit scientio hominem: siue in corpore: siue extra corpus nescio. deus fcit. ergo recordabatur indistincte.

¶ Contra conceptus indistinctus est conceptus diffiniti: et conceptus diffinitionis est conceptus distinctus. Tunc argumentu sic. Omnis intellectus habens conceptum indistinctum de aliquo potest acquirem conceptum distinctum. Sed paulus hunit conceptum indistinctum. ergo etc. Ma. patet. quia quicumque habet conceptum diffiniti potest habere conceptum diffinitionis. probo. quia habens conceptum subiecti propositionis per se note: potest habere conceptum praedicati: sed ex diffinito tanquam ex subiecto et ex diffinitione tanquam ex praedicato fit propositio per se nota: ergo habens conceptum difficult potest habere conceptum diffinitionis: et per consequens habens conceptum indistinctum divine essentie potest habere distinctu. sed paulus hunit indistinctum. ergo etc.

¶ Similiter potest argui de obscuro et claro. Nam si dicatur quod cognoscitur illud idem obscure quod prius clare: habetur propositum. Si dicas quod aliud scilicet confuse. Contra. quia paulus cognouit essentiam: et non aliquid aliud. 2o sic arguo. quicquid deus potest mediam te causa 2a potest per se. sed potest per causam secundam. ergo et per le et per essen tiam potest. Ista ratio non est potnderis magni nec doctoris: sed fuit inserta ab aliis. 3o arguo sic. quia quando sunt aliquae dueperfectiones si maior non repugnat creature nec minor. sed sic. si habere mille gradus non repugnat creature: nec habere de cem: sed attingeme obiectum per actum intelligendi est perfectius. quam quando repraesentatur per speciem. quia perfectius actus repraesentat obiectum quam species: non repugnat autem creature attingeme obiectum per actum intelligendi. ergo nec per specie. 4o sic. quando sunt aliqua duo equaliter infinitum si vni istorum non repugnt repraesentari per speciem: nec alteri: sed ita est entitas divina infinitum. sicut deitas. entitas autem divina potest repraesentari per specie: ergo et deitas. probatio assumpti scilicet quod entitas sit eque infinitam quia ntur alia entitas est infinita nisi entitas divina. ergo etc. 3a conclusi est. quod intellectus separatus in puri naturalibus constitutus potest deuenire es propriam noticiam divine essentie. probatur 4r. primo sic. suppono enim quod talis intellectus separatus potest se extendere ad omnem ens limitatum. et sic intellectre omne tale. Ex hoc arguo sic. Omnis intellectus potens intellctre specie: potest intellectre obiectum repraesentatum per specie. sed deus potentia specie repraesentantem essentia divinam causare in intellectu alicuius beati: et sic talis intellectus potest eam intellectre: quia limitata est: et per consequens per propositio nem assumptam poterit obiectut per eam repraesentatum cogscem. 2o sic. quocumque intellectus potest intellectur e actum complexum inter terminos: potest terminos illius complexionis cognoscere: sed intellectus potest intellectur e actum complexum: cuius essentia divina est subiectum: hoc patet. Nam beatus formai potest istam. deus est infinitus. sub propria ratione dei. Etiste intellectus. ilicet sepearatus ex suppositione potest intellecture actum complexum. cum sit actilimitatus. ergo et divinitatem. 3o sic. Ille intellectus quie potest intellectre et cognoscerm habitum scientialem qui est de aliquo subiecto sub ratione propria: potest cogscere illud subiectus. sed talis intellectus potest habere noticia de isto habitu quem habent de deo beati qui est de divina essemua. ergo etc. 4o sic. uicumque intellectus potest cognosceme aliquam relationem potest cognoscere terminos eius: sed talis intellectus potest cognoscere omnes relationes creature ad deum: ergo potest cognoscere deum qui est terminus relationis

¶ Si dicatur quod bene cognoscitur deus inquantum terminat talem relationem. terminat autem respectum sub ratione generali: vel sub alia ratione quam divinitatis: et sic cognoscitur etc.

¶ Contra quando aliquis intellectus potest intelligere relationem aliquam: potest intelligere terminum illius: vt terminus est illius: sed talis intellectus potest intelligem relationem creature ad deum: quae terminatur ad deum sub ratione propria deitatis. hanc probo. quia creatura habet relationem ad deum sub ratione propria vltimi finis: et inquantum beatificat: sed esse vltimum finem vel beatificare non conueniunt sibi nisi sub ratione divinitatis. Et ideo mihi apparet quod non potest bene responderi nisi neganus suppositum. Ideo eum probo scilicet quod omne limitatum poterit a tali intellectu cognosci. et hoc probo sic. Quando aliqua sunt ordinata essentialiter circa aliquod subiectum si posteriora sunt per se non et priora: sed intellectui separato intuitiue cognoscenti creaturas sunt per se non ista quae insunt sibi per accidens: ergo relationes ad deum quae insunt per se sibi. Nam non videtur ratio quare cognoscendo petrum intuitiue: ex hoc quod cognosco quod est in tali loco. quare non possumus rem illam cognosceme quae immediatius et essentialius inest petro quam locus: et huiusmodi est relatio ipsius ad deum. 4a conclusio quod intellectus sepearatus et eleuatus potest videre deum et cognosceme. Et hoc probatur primo auteate Aug. quae dicit. quod angelo 2 est noticia impressa. quia matutina in vo. vespertia autem a sua creatione. 2o per originem super Esa. quae dicit quod iudei esaiam quae dixit se vidisse deum serrauerunt. Constat autem quod non intuitiue. nec solum per fidem. ergo etc. 3o quia cuicumque reuelatur noticia euidens alicuius propositio nis sibi releuatur noticia euidens terminorum. sed beato Iohci in reuelatione euangelii fuerunt multe reuelate propositiones. quarum subiectum vel praedicatum erit deus sub propria ratione: ergo fuit reuelata notius huius termini qui deus est. 4o beatus Greg. in dyalis. dicit quod Adam recordabatur de multis que viderat in sopore: arguitur ergo sicut superius erat argumentum de paulo. contra praedcam instatur 2 per sic. quia beatus Dyon. dicit quod per Sed species inferioris ordinis non possunt repraesentari ista quae sunt superioris ordins.

¶ hoc dico quod repraesentare non est in seformaliter illud habere: sed solum mouem ad actum qua est perfecta similitudo in repraesentamo non in essendo. quare mouem ad actum qui est de divinaessentia est aliquid limitate cognitionis respectu essentie divine. et hoc inperfectius bene potest facem.

¶ Si dicatur quod sicut excedit res rem: ita similitudo similitudinem: sed res infinita in infinitum excedit finitam: s et similitudo silitudinem. Primo dico quod istud argumentum habet soluia quaelibet: quia omnes ponunt quod actus intelligendi quem habet beatus de diuia essentia est similitudo perfecta divine essentie. Ideo dico quod non requritur ibi adequatio: et sicut nec inter res: ita nec inter similitudines: sed solum est quaedam proportio: sicut repraesentatiuum quod aliquando est accidens ad substantiam repraesentatam.

¶ Secundo argume contra praedictasic. quando aliqua sunt equaliter infinta si vnum non est naturalitur cognoscibi le nec alterum: sed entitas divina est eque infinta: sicut deitas: de tas autem non potest cognosci. ergo etc.

¶ Reseonsio dico quod hic aecipitur non causa vt causa. Naeto enim dico quod causa quare non potest cognoscidivinitas sit infinitas: quia tunc bene concluderet argumentum: sed quia rationes specifice vel differentiae rerum creatarum sunt nobis gnote. ergo multum magis ista.