¶ Primum est quod accuiptatio diuina actiua quae datur intelligi per acceptare: est respectus fundamentalis fundatus in actu diuine voluntatis. et terminatus ad creaturam: quia deus non referi ad creaturam nisi respectu fundamentali.

¶ 2m preambulnum est. quod acceptatio passiua est respectus formalis fundatus in charitate creata: et terminatus ad actum diuine voluntatis: quia licet dei ad creaturam sit tantum respectus fundamentalis: tamen creature ad deum bene potest esse et est respect formalis: sicut patet in creatione.

¶ 3m preambulum est. quod iste respectus scilicet acceptatio passiua non est sic respectus ratio nis quod sit totaliter ab anima fabricatus vel fictus: sed sic est rationis quod est ab actu voluntatis in obiecto derelictus in esse obiectiuo scilicet terminante talem actum.

¶ 4m praeambulum est quod inste respectus scilicet acceptatio passiua non est sic realis quod ipse possit esse circunscripto omni actu intellectus. quia nihil potest esse acceptum nisi volitum. nec volitum: nisi cognitum: tamen ipsa anima dicitur realiter accepta. Intel ligendum tamen quod in charitate intelligimus fundari quatuor acceptationes passiuas. Prima est eodem modo quo deus acceptat quiditatem cuiuslibet creabilis relucentem in sua essentia actu scilicet simplicis complacentie.

¶ 2a est quadeus acceptat quamcumque rem creatam ipsam efficaciter vodens pro actuali existentia.

¶ 3a est qua deus acceptat eam vt est quedam virtus quae secundum naturam suam est elicitiua actuum laudabilium sicut iustitia.

¶ 4a est quae deus acceptat eam: vt digeneram vita eterna: et ista acceptatio non est ex natura charita tis: sed ab ordinatione diuina talem legere statuente: sicut si esset aliquis rex qui ordinaret in regno suo quicunque haberet denarium aureum: hret hereditatem et nullus alius: iste in quam denarius acceptaretur pro hereditate ipsum incorpora biliter excedente: et hoc etiam esset propter ordinatam lege statuentis.

¶ his praemissis introducuntur quantum ad quesitum due opiones contrarie.

¶ Prima dicit quod charitas est simpliciter ratio necessaria acceptandin hominem ipsam habentem: ita quod deus de potentia sua absoluta non posset non acceptare. Et hoc probatur sic. nam deus necessario complacet in quiditatibus quarum cumque creaturarum quantumcumque a deo remotarum. Utur igitur quod multomagis deus necessario acceptat charitatem quae est excellentissimum donum inter cetera creata.

¶ Sed contra istam opionem arguo. 4r

¶ Primo sic. quandocumque aliquod agens vult aliquod obiectum necessario: eadem necessitate qua vult illud: vult omne necessario requisitum ad tale obiectum habendum: sed deus per te: necessario acceptat charitatem. existentia autem chari¬ tatis praesupponitur eius acceptationi. ergo deus existentiam charitatis necessario volet: et similiter necessario producet charitatem: et eadem necessitate causabit. quod est falsum.

¶ 2o sic Quandocumque aliqua sunt essentialiter ordinata si posterius est necessarium et prius: posterius essentialiter necessario praesupponit prius: sed existentia charitatis et acceptatio eius sunt essentialiter ordinata. ita quod talis ordinatio ad vitam eternam de facto est posterior essentialiter ipsa existentia charitatis: ergo si charitas ordinatur ad vitam eternam: et ipsa acceptatio sit necessaria: ipsa necessario erit: et per consequens necessario causabitur.

¶ 3o sic. illud magis necessario diligitur a voluntate recta. quod est magis diligibile: sed nam angelica est obiectum magis diligibile quam sit charitas: nobilius enim ens est: ergo voluntas diuina magis necessario diliget naturam angelicam quancharitatem. Constat autem quod non necessario diligit naturam angelicam: ergo nec necessario acceptabit charitatem.

¶ Confirmatur ista ratio. quia diuina voluntas non operatur necessario: inquantum voluntas: nec inquantum infinita circa ea que sunt extra eam: sed contingenter: quia si in quantum voluntas infinita causaret necessario causaret operatur ergo tantum modo necessario circa obiectum infinitum. et circa ea que sunt ad intra: sed charitas non est de numero talium obiectorum. nec aliquod aliud creatum. ergo etc.

¶ 4o sic. Omne volens rationabiliter vult res quas vult secundum nobi litatem ipsarum rerum: et plus et minus secundum quod res magis et minus diligibiles sunt: sed multa sunt creata que sunt magis diligibilia quam charitas scilicet nam angelica. ergo magis eam volet. et per consequens magis necessario.

¶ Si dicatur quod nam ange lica quantum est in se est magis diligibilis quam charitas: sed quantum est in habitudine ad deum non.

¶ hoc dictum confirmat ratione. Nam quod est in se magis diligibile est magis diligibile in habitudine ad deum: sed nam angelica: parte: est magis diligibilis in se. ergo etc. Maior patet. quia diuina voluntas diligit res secundum diligibilitatem earum.

¶ Confirmantur iste ratio nes 4r. Primo sic. Omne agens quod agit de necessitate. citius agit quam possit. ergo cum: parte: deus necessario acceptet habentem charitatem ad vitam eternam. quam cito posset daret sibi vitam eternam. et sic statim postquam homo esset ingratia haberet vitam eternam.

¶ 2o sic. Omne agens de necessitate agit inquantum potest: sed deum potest in infinitum diligere. ergo diliget habentem charitatem in infinitum sed omne diligibile in infinitum est deus. ergo charitam esset deus.

¶ 3o sic. Omne agens de necessitate necessario eadem necessitate conseruat effectum quantum potest: sed potest deus habentem charitatem ineternum conseruare. ergo necessario consernabit habentem charitate ineternum.

¶ 4o sic. Eodem modo deus necessario sicut diligit charitatem odit peccatum si ergo odiret deus necessario existentem in peccato nunquaposset eum diligere. et per consequens numquam existens in peccato mortali resurgeret. nec existens in charitate nunquam caderet: que sunt manifesta falsa.

¶ Et confirmatur. quia nullum obiectum creatum est necessario diligibile: sed volun tas diuina: cum sit recta: non fertur in obiectum nisi secundum diligibilitatem obiecti. ergo nullum obiectum creatum avoluntate diuina necessario diligetur. opinio doctoris quam reputo verum scilicet Est erg te quod charitas non est simpliciter necessaria ratio acceptandin hominem. dico acceptatione tali: quo scilicet sit dignivita eterna: quia nullum obiectum creatum est sufficiens principium vel ratio necessitandi infinitam voluntatem eo quod nihil diligit necessario nisi finem vel habens necessario connexionem ad finem: sine qua finis non poterit esse: quae solus finis vel terminus. vel ea que necessariam connexionem habent cum eo mouent diuinam voluntatem: sed nullum creatum habet necessariam connexionem ad finem sine qua fi¬ nis non posset esse. ergo etc.

¶ Sed contra istam operionem instatur 4r. Primo sic. secundum Dion. de diuinis nomnibus quarto. Nam bonpstantior est quam natura mali: sed natuam mali necessitat deum ad odiendum. vt patet de peccato ex genere: quod non potest placere deo. ergo etc.

¶ 2o sic. magis necessitatur deus a charitate quam a quiditate lapidis: quia charitas dicit perfectionem simpliciter. lapis autem no. sed deus necessario complacet in natura lapidis. ergo multo magis in chatie.

¶ 3o sic. Uoluntas quae est volunta recta non potest non diligere actum rectum moraliter ex nam sua: sed voluntas diuina est summe recta. actus autem charitatis est rectus moraliter ex natura sua et necessaria: quia bonus mora liter: ita quod nullo modo potest esse malus: ideo cum bonum ex naturasua sit acceptabile bene ordinata voluntate non poterit iste actus non esse acceptus optime voluntati. ergo voluntas diuina necessario diliget.

¶ 4o sic. Effectus causae formalis non potest esse sine causa formali: sed esse carum est effectus formalis charitatis: sicut esse gratum est effectus formalis gratie. ergo impossibile est in aliquo charitatem esse vel gratiam: quin illud sit carum vel gratum.

¶ Ad primum istorum dico quod licet ma lum ex se sit odibile: non tamen oportet quod deus actu positiuo od at illud in quo est malum. sicut potest quis actu odire malas conditiones alicuius hominis: non tamen odire illum hominem.

¶ Similiter dato quod hoc concederetur quod deus non diligeret. nec posset diligere illum in quo est malum. non tamen sequitur quod necessario odiat: quia potest actum suspendere: et sic non diligetur nec odiet Similiter dato quod malum a deo odiatur necessario. non tamen necessitat deum ad odiendum tali odio. quod sit in ordine ad penam eternam. Eodem modo dico de charitate. dato quod deus necessario eam diligeret. sni tamen sequitur quod necessario diligat eam in ordine ad vitam eternara. Actus enim malus est volitus a deo quantum ad esse positiuum: sed praeocise negatio oditur a deo vt est priuatio quaedam.

¶ Ad secundum dico quod deus sicut acceptat simplices quiditates alias: ita necessario charitatem scilicet acceptatione simplicis complacentie. Sed non loquimur hic de illa: sed de ea que est in ordine ad tale premium. vel tale. et ista necessaria non est.

¶ Ad tertium dico quod actus charitatis: quia bonus est: ideo acceptabilis: sed non sequitur: ideo acceptus necessario: sed solum contingenter: quia deus actum potest suspen dere: et tunc actualiter: vel non actualiter acceptaretur. Simili dato quod deus non posset non diligere actum charitatis. non tamen sequitur quod hoc diligere esset in ordine ad vitam eternara reddendam pro tali merito: quia hoc deus libere ordinauit

¶ Ad quartum dico quod charitas et gratia possunt acci pi dupliciter. Uno modo pro illo absoluto quod includunt materialiter. et de tali loquor quod deus non necessario acceptat: quia aceptum esse non est effectus eius formalis. Vel possunt accipi vt implicant accceptationem passiuam: et isto modo bene dico quod contradictionem includit. quod charitas vegratia sit in aliquo quin illud sit acceptum vel gratum vel carum. et isto modo non intelligitur.

¶ Dico ergo quod deus depotentia sua absoluta potest acceptare quecunque sine tali habitu infuso et postquam infusus est non acceptarem sed hoc totum est in ordinatione diuina. Sicut si rex ordinasset quod quicumque haberet robas suas reciperetur in conuiuio suo. et qui non haberet repudiaretur. hoc esset inbeneplacito statuentis. sic in proposito.

¶ Exemplum. in veste nuptiali secundum saluatorem.

¶ Sed hic occurrunt aliquo difficultates. Prima est quod non videtur secundum predicta necessitas ponendi charitatem. Nam deus: vt dictum est. posset aliquem acceptare pro vita eterna sine charitate: sicut cum charitate.

¶ Dico quod si loquamur de potentia dei ab soluta. nulla necessitas apparet ponendi charitatem. quin eque acceptet sine ea sicut cum ea. tamen loquendo didupotentia dei ordinata. Dico quod necesse est eam ponere.

¶ Et si dicas quomodo fuit ordinatum per eum ex quo non fuit necessarium ponere.

¶ Dico quod ex quo constat nobis de diuina ordinatione presumendum est quod hoc fuit magis congruum: et ideo sic ordinatum est. Exemplum. deus potuisset humanum genus aliter redemisse quam per incarnationem nec fuit necessarium sic redimere. et sic tamen redemint: quia magis fuit congruum. sic dico in proposito.

¶ Secunda difficultas est. Si istam acceptationem passiuam positam et appropriatam charitati potuisset deus ponere in quacunque alia qualitate vel virtute: sicut in fide vel in spex et sic de aliis.

¶ Dico quod sic. non solum infusa: sed etiam acquista: et non solum spirituali: verum etiam sensibili. vt scilicet quod omnis crispus acceptaretur ad vitam eternara. tamen magis congruum fuit sic: quia charitas est excellentissima virtus propter finem. Exitum Rex posset ordinare quod plus daretur pro moneta argenti quam auri: licet aurum melius sit in se quam argentum. Sic dico in proposito. et haec tamen totum est: quia est ad placitum instituentis.

¶ 3a difficultas est. Si istam acceptationem posset deus positionem vel fundare in habitu vitioso. vel in actu vitioso.

¶ Dico quod loquendo de potentia dei absoluta posset deus instintuere. quod quicumque blasphemaret deum acceptaretur ad vi tam eternara. vel poneretur in vita eterna. Et quicumque laudaret deum in inferno. Sicut deus posset de potentia absoluta damnare omnes iustos: et saluare omnes praeccatores si vellet tamen hoc non congruit voluntati sue et iustitie infinite. Et indcirco de potentia ordinata non posset praedicta facere

¶ 4a difficultas est: quia cum potentia ista sit contingens in voluntate diuina respectu bonorum ad odium. et malorum ad dilectionem. videtur quod bona sint odibilia. et mala diligibilia. ex quo sunt apta nata ad talem actum.

¶ Dico quod sic possemus nos diligere quos odimus. et odire quos diligimus et ex eadem causa. tamen illud esset vitiosum et male factum sic deus posset quos odit diligere. et econverso: sed tamen hoc non esset malefactum. Nam hoc est magis diligendum: quia adeo diligitur.

¶ Quinta difficultas est. quia adhuc vide tur stare totus punctus quaestionis. Non enim dictum est adhuc nisi de acceptatione ad vitam eternara. 4oquimur autem de acceptatione hominis in se vt est deo carus non faciendo mentionem de ordinatione ad vitam eternara. Utrum aliquis possit alium diligere: dato quod ei non proponat bene facere.

¶ Dico quod loquendo de illa acceptatione et dilectione hominis in se. non apparet aliqua necessitas propter quam deus ho minem habentem charitatem acceptet. nec etiam quare deus hominem habentem in se peccatum necessario odiat. cum non minus sit liber deus in sua dilectione et odio quam nos. Experimur autem in nobis quod libere odimus aliquem cui tamen videmus aliquid inesse quod diligimus. sicut odimus inimicum in se: cuius tamen fortitudinem pulchritudinem prudentiam diligimus. Et eodem modo diligimus multos in se: quorum tamen vitia odimus: sicut fratrem meudiligo: cuius tamen turpitudinem odio. Utrum autem deus actum charitatis et virtutis in se: non loquendo de ordine: possit odire: et actum cupiditatis et peccati diligere. hoc est valde dubium.

¶ Ad auctoritatem dico quod loquitur de potentia ordinata.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2