Quaestio 7

Quaestio vii UTrum actus cognoscendi causeretur totaliter a potentia intellectiua: vietur quod sic. Ddemo ria fecunda est parens notit genite secundum Aug. sed memoria fecunda praecise est potentia intellectiua. ergo etc.

¶ Sed contra. quia idem Aug. 4o. de tri. dicit quod ex cognoscente et cognito paritur notia.

hic introducuntur 4or conclusiones. Prima est quod poentia itellectiua non est totalis causa actus intelligendi.

¶ Et hanc probo 4r. primo sic. Posito sufficienti actiuo et passiuo debite approximatur et non impeditis potest sequi effectus et necessario sequitur si sint agentiam aturalia quaecumque alio circumscripto: quia ab alio non videtur effectus depende: sed intellectus per te est totale principium actiuum. constat autem quod est sufficiens passiuum. et sunt debite approximata et non impedita. ergo obiecto non praesente nec in se nec in specie posset actus intelligendi sufficientur causari: cuius oposium experimur.

¶ 2o sic. nulla causa finita continet infinitos effectus et specie distinctos totaliter. nam cum continnem plures sit maioris perfectionis quam continnem pauciores: continer infinitos effectus esset infinite perfectionis. vbi enim pluralitas arguit maiorem perfectionem et infinitas infinitam. intellectus autem posset intelligere obiecta infinita specie distincta si essent. ergo esset virtut infinite.

¶ Sed ista ratio ita concludit de partiali causa: sicut de totali: ideo isti argumentu non initor.

¶ 3o sic. quandocum que est aliquod medium sufficiens ad probandum aliquam veritatem vbi cumque inuenitur illud medium poterit eadem veritas probari: sed medium sufficiens ad probandum quod aliquid sit causa est quod ipsopraesente sit effectus. et eo non praesente non sit. ergo sic in proposito. cum praesente obiecto fiat actus intelligendi et eo non praesente non fit: sequitur quod necessario obiectum se habeat in aliquo genere causare respectu actus in intellectu: et non nisi in genere causae efficientis. probo autem minorem: quia maiorest nota: quomodo possum probare quod sol sit causa radii vel ignis causa caloris: cum non videa causalitates eorum nisi quod eis positi ponuntur tales effectus: et eis non positis. non. ergo etc.

¶ Sed quia forte ad istas rationes posset dici quod licet obiectum non sit causa effectiua: tamen necessario requritur: sicut causa sine qua non.

¶ Ideo 4o arguo ad principalem conclusione. et vltra hoc est contra hoc: quia illud non dicitur poni quo posito soluiter omnis ratio probans omnem causationem naturalem: sed posito hoc de causa sine quae non soluiter omnis talis ratio. ergo etc. Probo minorem. nam si dicas quod ignis causat ignem: ego nego. et quando dicis ad praesentiam ignis fit ignis. verum est dicam ego quod est causa sine qua non. Maior de se nota est. Nam si negaretur tolleretur omnis via inuestigandi causalitatem natura¬ lem.

¶ Secunda conclusio est. quod iste actus non causatur totaliter ab obiecto hoc probo 4r. Primo sic. Nulla causa totalis equiuoca potest esse imperfectior suo causato. hoc patet. quia ea negata non possumus aliquam perfectionem probatur vel nobilitate vel perfectionem causae opter effectiuam causalitatem: sed obiectum aliquando est imperfectius quanactus cognoscendi. probo. contingit enim aliquando nons intelligere iccidens sensibile. actus autem intelligendi est accidens spirituale: ed nullum ens sensibile est eque perfectum: sicut accidens spirituale. ergo aliquando actus excedit obiectum in nobilitate. 2o sic. ille actus qui non est nisi receptiue in intellectu non est actus peratus: sed actus intelligendi est actus imperatus. Maior patet. quia non est in potestate patientis pati. minor etiam patet. ergo actus peratus est ab intellectu. Nec valet fugeme ad praesentiam obiecti quam voluntas imparat potentie inferiori. vtpote fantasie: et sic solum actus intelligedi eo mediante est in libertate voluntatis: quia licet hoc esset verum pro statu isto. non tamen valet in intellectu separato. 3o fic. quandocumque actiuum naturale eiusdem rationis applicatur passiuo eiusdem rationis: semper causatur effectus eiusdem rationis: sed obiectum est actiuum eiusdem rationis: et intellectus passiuum eiusdem rationis. ergo obiectum non poterit causare nisi effectum eiusdem rationis: et sic cum obiectum causet de se actum affirmatiuum alicuius complexionis numquam poterit causare negatiuum. Con stat autem quod actus negatiuus est actus intelligendi et respectu eiusdem obiecti. ergo obiectum non erit totalis causa omnis actus. 4o sic. Obiectum non est natum de se conceptum aliquem causare nisi secundum quod in se est. cum ergo aliquando habeatur conceptus falsus: ille non poterit ab aliqui causari obiecto totaliter: sed aliunde quam ab obiecto proue nit quod nunc istum nunc illum habemus.

¶ 3a conclusio est. quod ista duoscilicet intellectus et obiectum concurrunt ad actum causandum: sicut duecausae partiales. hec conclusio patet ex praecedentibus. Nam ostensum est quod vtrumque eorum concurrit et neutrum eorum sufficit. ergo vtrumque partialiter concurrit. Item actus vitalis non procedit totaliter a novitali. actus intelligendi est hmodoi. ergo potentia vitalis concurrit scilicet intellectus: et etiam actus specificatur ab obiecto. ergo et causatur. quia ex quo habet esse specificatum habet et esse. ergo cum neutrum sufficiat vtrumque causat.

¶ 4a conclusio est. quod inter istas duas causas principalior est intellectus: quia semper vbi causa vniuersalior et minus ieis concurrunt causa vniuersalior est principalior. hoc patet quia deus est iuersalissima causa: et ideo principalissima: sed intellectus est causa vniuersalis. obiectum est causa particularis. nam determinatum obiectum in specie causat actum determinatum in specie. intellectus autem ad omnes actus omnium spe cierum concurrit: et omnes concaust: ergo intellectus est causa vniversalis et obiectum est causa particularis. et per consequens principalior causa est intellectus. 2m fic. Quandocumque due causare equoce concurrunt ad vnum effectum princimnpalior semper nobilior est effcum: sed aliquando contingit quod obiectum non sit nobilius actu intelligendi. et constat quod sunt causare equiuoce. ergo intellectus est principalior. minor patet. ex supraedictis Set probo maiorem. quia quicquid est perfectius a. est perfectius omni perfectiori a. si ergo actus intelligendi est perfectior quam sit causa praencipalior: cum causa principalior sit perfectior reliquaeffectus erit perfectior ambabus: quod est silitum.

¶ 3o quemcumque ordinem habent aliqua in essendo eundem ordinem retinent in causando: sed intellectus in essendo est principalior quam obiectum. ergo in causando erit principalior causaistas conclusiones instatur 4r. Primo sic. quicSed contra quid perfectionis attribuiter inferioripus et imperfectis non dicbet negari a superiori et perfecto: sed totalis actiuitas suorum actuum qua est perfectionis attribuiter insimis formis scilicet formis elatorum. ergo et intellectui attribuetur.

¶ 2o sic. vbicumque est idem medium ibi eadem conclusio vide tur posse inferri. sed per idem medium probatum est obiectum posse agem et ignem. per idem autem medium probatur ignem esse totalem causam ergo eadem conclusio ifertur de obiecto.

¶ 3o sic. vbi concurrunt due causae vna vniversalis et alia particularis: particularis recipit vim causatiuam ab vniversali: sed obiectum nullam vim causatiuam recipit a potentia. ergo etc. maior patet. in omnibus: nisi tu velis introdu¬ cere in obiecto singularem modum et anormalum et fictitium.

¶ 4o sic. Cam vniversalis per te semper est nobilior particulari. sol est causa vniversalis hominis: et homo particularis. ergo sol erit nobilior homine: quod est falsum. vel saltem reglaria illa non est vera.

¶ Ad ista.

¶ Ad primum dico negando quod inferiora sint totalis causa suoru effectuum. In omni enim creatione inferiorum semper concurrunt superio res causae: et si de aliis sit dubium: de deo tamen nulli theologo est dubium.

¶ Vel aliter potest dici quod operationes agentium inferiorum sunt isime. operationes autem intellectus sunt nobilissime. ideo non sequitur ibi non requritur alia causa. ergo nec hic: sed quia iste facultatem intellectus excedunt: ideo aliquid aliud requritur.

¶ Sed contra. quia substanti perfectior est quicumque accidente: sed ignis ignem causat qui est substantia: i tellectus vero actum qui est accidens. ergo aliquis effectus inferioris ordinis excedit effcntum intellectus. Vel oportet tenem primam viam dictam inssoluendo scilicet quod nec ignis nec aliqua inferior causa est totalis causa. Vel dicere quod ideo actus intellectus exigit aliam causam ab intellectu: quia actus intellectus se extendit ad omne ens: et si essent infinita entia specie distincta intellectus posset habere actum circa omnia: et actus circa illa essent distincti specie: quia ergo intellectus non est ex se certus et determinatus ad certam operationem determinate speciei. hinc est quod foexigit alias concusas. entia autem inferiora sunt determinata ad certas operationes et determinate speciei. Ideo n est sic necessare quod requrant aliam concausam.

¶ Sed dices. quare non poterit intel lectus in aliquam operationem totaliter saltem vnam sine alia concausa: sicut alia inferiora.

¶ Ad istud licet posset dari prima respono: tamen dico quod intellectui posset assignari aliqua operatio ad quam aliqua alia causa non concurrat: vel non concurrat vniformitur: sicut in aliis: sicut in actu intellectus suipsius.

¶ Ad 2m dico quod per idem medium nunquam probatur quod ignis sit totalis causa: sicut nec hic: sed ab alio assumpto: quia ignis est perfecte contentiuus alicuius effcus: quia nobilior. hoc autem deficit in obiecto: quia aliquando est ignobilius:

¶ Ad 3m dico quod multa exempla introducuntur. primo de duo bus trahentibus nauem: hoc deficit: quia vnum potest tantum intendi quod totum causaret. Aliud est de patre et matre respectu prolis: sed deficit quia sunt eiusdem rationis. Aliud ponitur de homine et sole: sed hoc deficit. quia hic est influxus vnius causare in aliam. in proposituoanti non. Aliud ponitur de medicina et natura respcum sanitatis: sed illud deficit: quia virtus naturae tantum posset intendi. quod totam sanita tem induceret. Aliud ponitur de graui impulso ab aliquo extrinseco deorsum: sed deficit propter idem.

¶ Ideo dico quod non est mirum si in productione cui non inuenitur similis in natuam inueniatur modus causationis cui non inuenitur similis in natura. Et si similis productio vel effcuns inueniatur inueniam tibi concursum similem duarum causarum. hic autem est productio obiectiua. alibi non. hic est effectus ab intellectu productus vt rationes conuicunt: et tamen ab alio specificatur scilicet ab obiecto. ergo videtur quod non est mirum si talis concursus dissimilis detur.

¶ Si dicas innueniam omnia similia in sensu et voluntate: et productiones obiectiuas et effectus productos et specificos.

¶ Dico quod eodem modo: sicut teneo hic teneo ibi: quod a potentia et obiecto actus causetur.

¶ Ad 4m dico quod si homo per animam rationalem generaret: curreret argumentum. Sed dico quod sol est principalior et perfectior causa omni priio quo homo product hominem: et omne illud est corruptibile: et forte soli spiritus transsusi in semine sunt causa. difficultates. prima est quia intelSed occurrunt lectus agens est nobilior toto effcum producto: sicut probatum est superius. ergo continet omnes effectus illos eminenter: sed actus intelligendi vadunt in infinitum. ergo continet infinita.

¶ Rsonsio dico quod tales effectus habent talem probortionem de qua dictum est superius di. 2a. et ideo sicut ibi patuit: pato quod tales intenderentur in infinitum adhuc illud continens non esset perfectionis infinite.

¶ Similiter quando vna natura specifica ex ratione sua formali aliam excedit si illa alia cresceret in infinipum modo semper staret intra rationem sue speciei: semper alia eam excederet: stans etiam finita: sic est in proposito.

¶ 2a difficultas est de affirmatione et negatione: quomodo obiectum ista potest causare. Dico quod obiectum continet ista duo virtualiter. verum est tamen quod ita quantum est ex se determinatur ad vnum scilicet ad illud quod verum est quod num quam nisi ab alio moueretur: causaret nisi illud. quid autem est quod dat obiecto vt causet actum qui est falsus. Dico quod illud est potenievolitiua: quia vel mouet obiectum vel saltem causat in intellectu possibili dispositionem ad hoc

¶ 3a difficultas est qualiter lapis posset affirmare et negare et sillogizare. Dico quod nullum istorum facit obiectus: nec negat. nec affirmat. nec sillogizat. quia omnia ista sunt quaedam operationes intellectiue. obiectum autem non intelligit. ergo etc.

¶ Sed quid: Dico quod obiectum bene causat istos actus: sed causare affirmationem non est affirmare: sed recipere actum affirmandi est potius affirmare.

¶ 4a difficultas quomodo obiectum potest causare actum intelligendi: quia actus intelligendi causatur per dicere. obiecto autem non conuenit dicere. Dico quod aliquando obiectum et intellectus sunt distincta realiter. Et tunc dico quod relationes distinctas realiter fundant.

¶ Sed tunc actus intelligendi praecise non dicitur: sed etiam generatur. dicitur autem a potentia: quia dicere non est nisi naturae intellectiue. sed generatur ab obiecto eo modo quo aliquod aliud accidens dicitur a causa sua ge nerari. et eodem modo in actu intelligendi sunt due relationes fundate respcum terminorum diuersorum a quibus causatur: vna dicitur dictiorespcum positione dicentis. Alia dicitur genero respcum obiecti gignentis. Et sic patet ad illud.

¶ Sed tunc remanet alia difficultas de obiectis non actiuis sicut de quantitate et relatione et proprietate indiuiduali: quae non videntur forme actiue. Similiter de materia: a qua videtur amoueri omnis actiuitas.

¶ Dicunt aliqui quod ab istis non negatur actiuitas talis scilicet immutandi intellectum scilicet causalitas obiectiuam sed actiuitas realis quae aliquid realiter alteratur et realiter abiicitur: talis causalitas bene remouetur a talibus.

¶ Sed contra. quia illud diciet magis dici actiuum respecum alterius quod est productiuum nobilioris forme: et perfectiori: sed calor dicitur actiuus: quia causat calorem qui est imperfectior ipso intelligere. ergo ina multo magis dicentur actiua qui causant intellectionem.

¶ Potest ergo dici de relatione quod eius cogno causatur ab extremis. cogno autem indiuidualis propetatis a natura. et quantitatis a substantia et materiae a forma: sed quia ista duo possunt a praedcis separari: hic est quod remanet difficultas de quantitate separata et materia: sed de hoc alias.

¶ Sed adhuc remanet difficultas magna. de voluntate vtrum sit productiua intellectionis per modum obiecti naturalis. Si dicatur quod habet duplicem vim productiuam. vnam per modum obiecti. et illa est naturalis. aliam per modum positione et illa est libera. Tunc remanet difficultas quia si omnis productio obiectiua non est libera. sed naturalis: tunc productio spriectius scilicet que est obiectiua erit naturalis.

¶ Dico ergo altero duorum modorum: vel quod intellectio voluntatis non causatur a voluntate: sed a nam anime in qua est voluntas. Vel dicerem quod voluntas causat libem verbum suum: et hoc non est inconueniens: quia actus imperatus est vere verbum: et tamen liberum est: quia a potentia uibstantia impratum.

¶ Alia difficultas est de substantia angeli: quia secundum Augun nullam formam absolutam potest producere. ergo nec intellectionem.

¶ Dico quod in productionibus obiectiuis non negat Aug. vi productiuam esse substantie angeli: et sic essenia angeli potest aliquam formam absolutam producere scilicet obiectiue: sed in aliis productionibus et formis negat.

¶ Sed contra per te: qualem ordinem habent aliqua in essendo talem habent in causando: sed essentia animeest nobilior potentia. ergo principalior causa erit essentia quae causat per modum obiecti quam poteno.

¶ Dico ergo quod non semper est vera proposition assumpta scilicet maior.

¶ Ad auctem in principio dico quod memoria fecunda includit potentiam intellectiuam cum obiecto apud ipsam: sicut secundum Aug. intelligentia includit ipsam potentiam intellectiuam eandem cum actu intelligendi.