Quaestio 4

Quaestio. iiii. vtrum obiectum fruitionis habet pluUeritur res rationes visibilitatis. quod non Aug. omnem nostram scientiam vno intuitu habebi quimus.

¶ Contra. Diony. de di. no. per ca. Di scit quod essentialia praecedunt notionalia.

¶ Cir¬ ca istam quaestionem primo inuestigabo de obiecto per comparationem ad extrinseca. 2o per comparationem ad intrinseca. ad primum fuit opinio vnius doctor. quod Quantum quicuque videt diuinam essentiam et creaturas omnes videt. Et probatur sic. quandocumque est aliquod obiectum necessario repraesentans aliqua videns illud obiectum necessario videt illa. licet enim possit videre vel non videre primum obiectus: tamen posita visio ne circa primum obiectum necessario fertur visio circa repre sentata per primum. sed essentia diuina necessario repraesentat quicquid repraesentat. ergo videns eam videt omnia repraesentata per eam.

¶ Cotra. istam opinionem arguo. 4r. Primo quia perirent reuelationes nec deus posset alicui scom aliquod nouum reuelare: quia exquo esset beatus omnia videret que deus videt videndo essentiam. et sic numquam deus posset aliquid reuelare.

¶ 2o ista potentia auferret illuminationes angelorum.

¶ 3o scorum differentiam in videndo plura. quod est inconueniens.

¶ 4o priuilegium christi.

¶ Ideo communiter tenetur oppositum.

¶ Sed de mo est difficultas. et est via 4 ad saluandum modum. Prima via est quod nulla mutatione facta circa actum potest deus reuelare cognitionem eius quan prius non habuit.

¶ Sed contra. quia impossibile est transire de contradictorio in contradictorium nulla mutatione facta in altero extremorum: sed hic est transitus: quia prius non nouit illud quod postea nouit. ergo oportet quod in deo sit mutatio vel in vidente. 2o extretrema contradictionis non possunt dici de eodem secundum idem: sed de isto actu dicuntur contradictoria secundum idem: quia cognoscere obiectum et non cognoscere illud. ergo.

¶ Ideo dicunt alii quod hoc fit per aliim actum.

¶ Contra. Aug.n de notitia matutina et vespertina dicit quod eodem actu cognoscitur verbum et cognita in verbo.

¶ Ideo est 3us modus quia per gradum additum actui beatifico.

¶ Contra. quia augmentatio fit per gradus eiusdem rationis et per consequens obiectum si non cognoscitur per vnum gradum. nec per alium. licet enim addito. 2o gradu actus fiat intensior. et per consequens quod prius cogscebatur nunc perfectius cognoscitur: tamen quod prius per priorem gradum non fuit cognitum nec cognoscetur nunc per gradum aduenientem. 2o quia tunc deus non posset reuelare aliquam veritatem nisi augmentaret beatitudininem. et per consequens nec posset lino vnam veritatem petro non reuelatam reuelare. nisi bea ¬titudo lini esset intensior beatitudine petri: que omnia videns tur inconuenientia.

¶ Ideo dicunt alii 4o modo quod primus actus destruitur et causatur nouus.

¶ Contra hoc. quia iste actus nouus autem est eiusdem rationis cum primo. aut nm. Et si sic. ergo non cognoscimus aliquid aliud plus quam prius. Si autem dicas quod alterius. tomdeus non posset aliquid de nouo reuelare nisi diminueret veaugmentaret beatitudininem: quia species diuerse necessario habent se secundum ordinem excedentis et excessi.

¶ Ideo dicit Iouamnes quod fit per respectus nouos non necessarios ad 2a obiecta. Nam actus habet ecessariam et essentialem dependentiam ad prius obiectum. ad alia autem obiecta scilicet secundaria non. quia potest esse actus sine tali respectu. Dicit ergo quod per aduentum noui respectus ad obiectum secundarium intelligitur illud obiectum quod prius non intelligebatur. et hoc per priorem actum cui aduenit respectus.

¶ Sed hic sunt aliquo difficultates Prima est de illo respectu quia aut est intrinsecus adueniens. et hoc sin quia talis oritur ex nam extremorum. Aut est extrinsecus adueniens. et hoc non. quia tunc quaero ad quod genus reducitur.

¶ Dicitur ab aliquibus quod est intrinsecus aduemes. nec sequitur inconueniens: quia deus causaret extrema sine relatione: vt duo alba sine similitudi ne: quamuis hoc non posset naturaliter fieri. Ita in proposito. Sed tunc oportet dicere quod visa diuina essentia necessario videntur omnia. et quod est miraculum quod non videantur omnia: que dicta viderentur nimis extranea.

¶ Ideo potest dici quod non est intrinse cus: sed extrinsecus adueniens.

¶ Et quando dicitur. ad quod genus reducitur: potest dici quod multi sunt respectus extrinseci in transcendentibus quae non sunt proprie in aliquo genere videndum est quantum ad intrinseca. Et primo quantiSecundo ad attributa. et hoc doctor ipse pertransit

¶ Opinio autem communis est quod non. secundum autem principim istius doctor suppo¬ sita aliqua distinctione que inferius declarabitur inter attributa diuina: dicendum esset quod sic. quia quando aliquis actus habet duo obstantia: vnum primarium et aliud secundarium: potest ferri in primarium absque hoc quod in secundarium feratur. hoc patet alibi: sed essentia est obiectum primarium: attributa vero sunt obstantia secundaria. ergo vnus actus poterit ferri in essentiam absque hoc quod feratur in attributa.

¶ 2o sic. quando aliquose habent: sic adinuicem: sicut quiditas et passio vel praeditum de secundo modo actus intelligendi potest saltem per potentiam diunam ferri in quiditatem dato quod non feratur in alia: sed essentiadiuia est sicut quiditas attributa: sicut praedicata de 2o modo ergo etc.

¶ Tenendo ergo principim istius doctor posset dici quod sic. licet ipse non asserat. Et hec opinio videtur concordare cum opinione doctorum antiquorum: qui ponebant infinitas perfectiones in deo: et vna poterat cognosci alia non cognita. videndum est de essentia et personis. Et ad hoc Se

¶ 8 dicitur quod non. quia visio est existentis vt existens est. sed essentia diuina existit in tribus personis. ergo etc.

¶ Confirmatur. quia quando aliquid est formaliter quo: illud in quoest formaliter illud quo est necessario quod. sed diuina efsentia est formaliter in personis: et est quo respectu actus. ergo et persone erunt quod. sed illud quod est quod. est hoc quod idetur ergo etc.

¶ Sed contra arguitur 4r. Primo sic. quandocumque aliquid est quo respectu operationis: illud in quo est: necesario est quod. sed infinitas fuit intellecta a philosophis. que est formaliter in personis. ergo persone fuerunt quod. et sic intellexerunt tres personas. quod est ficitum. Aliter arguo: simplices crediderunt ab antiquo diuinitatem que est formaliter in tribus personis. et tres personas non intellexerunt. Tertio arguo de actu charitatis qui fuit in multis. ad quos non peruenit articulus trinitatis. sicut in veteri testo. terminabatur autem ad diuinitatem. ergo ad personas. ergo in tellexerunt tres personas. quod falsum est. Similiter 4o. arguitur de multis hereticis qui non crediderunt tres personas: et tamen actu amicitie acquisite dilexerunt deum. sequitur ergo quod dilexerunt tres personas non. Ideo dico quod ista regulade quo et quod numquam diaet intelligi vniversaliter vera. saltem in actio nibus immanentibus. Ex hoc arguitur sic. quando est talis act qui potest terminari ad aliquid quod est formaliter in aliquo absque eo quod terminetur ad ipsum: in quo est formaliter illud potest terminare: vt quod: et vt quo: absque eo quod illud in quo est. terminet vt quod. sed visio et multe operationes immanentes sunt huiusmodi. ergo potest videri essentia: absquem hoc quod videantur persone: non obstante quod essentia sit in personis formaliter. Confirmatur quia vnio naturarum in christo: secundum Dion. fuit ignorata a summo seraphin. et tamen diuinitatem christi videbat: et humanitatem videre non potuit. difficultas est de personis. vtrum possit vi Tertia deri vna persona alia non visa. Et diciturcommuniter quod non. quia relatiua stut similis natura id est naturali intelligentia. cum ergo persone relatiue sint: vna non poterit videri sine alia.

¶ Contra. dato quod ista ratio concludat de patre: respectu filii. non tamen concludit de patre: nec filio respectu spiritussancti: quia quandocumque in rationibus formalibus constitutiuis aliquorum non includitur relatio ad terminum a. non est contradictio illa videre sine a ex ratione simultatis relatiuorum. hoc patet. quamquam enim album sit simile alteri albo: tamen quia imilitudo non constituit album in esse albi. poterit intelleci vnum al bum sine alio. sed pater et filius non constituuntur ex relatione ad spitunscuntum: ergo poterunt videri non viso spirituscomo. ergo etc. Secundo arguo de patre et filio: quia non requritur quod eo modo quo vnum cognosco: et aliud cognoscam. dato enim quod intuitiue viderem dependentiam creature ad deum: non propter hoc intuitiue viderem deum. Eodem modo: dato quod intuitiue viderem patrem: non vi deo necessitatem quod intuitiue videam filium. Declaratum autem est superius quod intellectus separatus potest videre relationem creature ad deum sine deo. sed deum arguitiue tantum. difficultas est de vdeis. Dico quod sic. quia certum est Quari. quod essentia potest videri sine creaturis: sed vdee non sunt sine creaturis. ergo essentia sine vdeis potest ideri. Minor patet: quia yvdea est exemplar et ymago creaturarum. hoc autem dicit respectum. 2o quando sunt aliqua duo ordinata respectu alicuius tertii. si 3m potest cognosci sine sibi immediato: ergo et sine mediato. sed immediatius se habent attributa ad essentiam diuinam quam vdee. essentia autem potest cognosci sine attributis. ergo sine vdeis.

¶ Sed hic est vna difficultas si essentia cognita non cognoscantur vdee. sed postea si cognoscuntur. quomodo cognoscuntur: oportet dicere secundum vnam viam que superius posita est. quod si postea cognoscantur quod per repectum superuenientem cognoscantur. 2a difficultas est de vdeis et creaturis similis. quia vdee aut ponuntur ipsemet deus. et tunc impossibile est quod cognita diuina essentia ipse non cognoscam tur. Si autem dicas quod sunt creature cognite: cum non habeans esse nisi diminutum. tunc respectus non habebit nisi esse diminutum. et tunc non poterit dici de nouo aduenire: nisi aliquod ens simpliciter accipiat esse. quod tamen non videtur. Vel oportet dicere quod ens diminutum precise sine alio accipit esse. Vel quod vdee sunt formaliter in deo. sed non formaliter deus. Et de hoc alias. Est autem hic vna difficultas. vtrum essen tia diuina sit obiectum beatificum. vt in tribus. Ad hoc dico quod de facto nulli dubium esse dictet: quia res quae nos beatos faciunt sunt patre et filius et spiritusctus.

¶ Sed dubium est. vtrum essentie ex se repugnet beatificare. nisi vt in tribus. Et ad hoc dicitur quod non: et rationem tangit Ionuanes. quia pater in illo priori originis quo praecedit filium: aut est beatus. et tunc habetur propositum. cum essentia vt sic non intelligatur in tribus personis. Si autem dicas quod non est beatus. ergo non a se. sed a persona producta habet suam beatitudinem.

¶ Ad istud dupliciter dicitur. primo quod non sunt signa originis. concedunt tamen illi primum 2m et 3m. sed hoc tantum valet: quantum ad argumentum primum quantum prius. Reduco enim sic. Aut in illo priori est beatus: aut non. si sic. ergo sicut prius etc. Alio modo soluiter sic. concedendo signum a quo. non tantum in quo.

¶ Sed contra. verum est enim quod hoc signum originis in quo ponimus patrem esse est oditatiue a quo. tamen necessario et ex consequenti erit in aliquo. Et hoc prob quia signum originis est ratio originis: ergo necessario est in aliqua persona. Et tunc arguo in illo priori. aut est beatus: et tunc habetur propositum. aut non. et tunc per aliud. et sic non a se. Ex hoc dico quod essentia diuina sub ratione sua absoluta est obiectum beatificum: et non inquantum in tribus reduplica tiue accipiendo. quamuis semper sit in tribus.

¶ Ad rationem principalem potest dici quod Aug. intelligit vno intuituhoc est vno actu etc.