Quaestio 4

Quaestio. iiii. vtrum deum esse vnum sit Ueritur demonstrabile. aliqui quod sic. Et nituntur demonDicun strare sic. deus non habet materam. ergo Sed est vnus.

¶ Sed contra. isti nituntur demonstrare magis notum per minus notum. certum est autem apud omnes quod deus est vnus. dubium autem vtrum plurificatio fiat per materiam. et sic multi credunt et dicunt esse falsum. sicut angeli plurificam tur: et tamen in eis non est materia. Alii dicunt quod supposita ratione Ans scilicet quod deus est quo maius excogitari non potest. demonstrari potest. Ad videndum autem quomodo sciendum quod 4or vie possunt imaginari ad ponendum plures deos et nulla alia. Prima est ponere eos diuersos. 2o ponere eos contrarios. 3o ponere eos esse disperatos. 4o ponere eos eiusdem ratonis

¶ Contra primam arguitur quadrupliciter: Primo sic. Illa que dicunt imperfectionem non sunt ponenda in primis entibus: sed diuersitas ponit imperfectionem secundum Pictagoricos qui eam collocabant ad parte finistram cum aliis imperfe ctionibus.

¶ 2o. Omne ens perfectissimum includit omnem perfectionem simpliciter: sed deus est perfectissimus. ergo etc. Alia ergo deitas quae esset in alio esset perfectio simpliciter. ergo esset in primo. et sic non essent primo diuersi.

¶ 3o sic. vnus intelligeret alium: alio quin non esset summe perfectus. Tunc aut per essentiam alterius. et hoc non. quia tunc moueretur ab illo. Aut per essentiam propriam. et tunc non perfecte intelligeret: sicut esset intelligibilis.

¶ 4o sic. vnus hret aliquem actum voluntatis circa alium. aut vsum. aut fruitionem. si vsum vteretur fruendis. si fruitionem tunc diligeret tantum eum quantum se: quod est inconueniens.

¶ Contra2am viam de contrarietate arits sic. primo quia nihil mali est in primis entibus: sed contrarietas est mala et litigiosa. ergo etc. 2o. quia vbi contrarietas: et incliat ad contraria. et sic contraria agerent secundum contrarias inclinationes. 3o sic. quia impossibile est quod aliquis contrarietur sibiipsi: sed hoc posito idem contrariaretur sibi: sicut illud in quo conuenirent. 4o. nulla perfectio repugnat enti perfectissimo. cum ergo illa quibus distinguuntur sint perfectiones: vnus non esset alteri incompossibilis. et sic esset in eo: quia quicquid est ibi possibile est ibi necessario. ergo essent contraria in eodem: quod est falsum. Ab aliquibus autem adducitur ratio Auii. quae est de necessare esse: et de compositione: sed apparet mihi quod eque concludant contra diuinarum personarum pluralitate: sicut contra pluralitatem deorum. Ideo eas dimitto. Arguo autem sic aliter. Nulla poten tia ponitur frustra in vniuerso. ergo multo minus in deo: sed ita esset. Nam illa ratio in qua conueniunt esset in potentia ad illa quibus distinguuntur. Exitum de animalitate respectu rationalis et irrationalis. Item perfectio simpliciter est melior quocumque sibi imcompossibili: sed ratio formalis: qua iste distinguitur ab illo est perfectio simpliciter: quia deitas. ergo est melior quocumque si bi incompossibili: sed est incompossibilis alteri oppositer. ergo melior ea. ergo etc.

¶ Contra 3am viam arguo sic. primo per rationem quae fit communiter de compositione: quia in aliquo differrent et in aliquo conuenirent. et tunc esset compotentio similiter de nece esse: nam vtraque illarum rationum esset necessare esse Et quia ista concludunt contra diuinas personas. Ideo aliter arguo. 4r Primo sic. quicquid est in deo possibile necessario totum est in actu: sed rationi formali in qua conueniunt non repugnat habere alteram rationem qua differunt. ergo potest eam habere. ergo habet. et sic rationes quibus distinguuntur erunt in quaolibet.

¶ 2o sic. In deo non est aliquid frustra: sed in deo illa potentia quae est in illa ratione qua est communis esset frustra. ergo etc.

¶ 3o sic. Nullum ens perfectissimum caret aliqua perfectione: sed rationes distinguentes sunt perfectiones simpliciter. ergo etc.

¶ 4o sic. Nulla perfectio simpliciter est alteri incompossibilis: sed rationes quibus distinguuntur sunt perfe ctiones simpliciter. ergo erunt compossibiles. ergo erunt simil. et per consequens non erunt distincti.

¶ Contra viam 4am arguo sic. Prio. quandocumque aliquod indiuiduum adequat sibi totam naturam specificam: subilla specie non possunt esse plura indiuidua: sed indiuiduum divinum est huiusmodi quia infinitum. Maior patet. minorem probo. quia infinitum est quo maius cogitari non potest. cum ergo deus sit infinitus: sed si essent in vna specie duo quolibet illorum maius cogitari posset. ergo non esset infinitum.

¶ 2o sic. Quandocumque aliqua sunt eiusdem rationis. ma ior perfectio est in duobus quam in vno: sed indiuiduo divino repugnat intelligi maiorem perfectionem. ergo etc.

¶ Ticet iste rationes videantur apparentes. vna tamen regula destruit eas: quia ma ius et minus et equale et inequale sunt passiones entis finiti et repugnant infinito: ideo adducitur alia ratio petri. Omnis naturaquae est abstracta a materia et a conditionibus materialibus est tantum vna. hoc patet. quia pluralitas numeralis non inuenitur nisi cum conditionibus materialibus. heceitates enim sunt conditiones materiales: sed deitas est abstractiua a materia. et ab omnibus conditionibus materialibus. ergo etc.

¶ hec ratio demonstrat tenentibus eius principim: sed quia intendo ponere quod deus est summe singularis. et per consequens non abstrahit a singularitate: ideo mihi non concludit.

¶ Adduco igitur ad alias rationes. et arguo quadrupliciter. Primo sic. Nulla ratio que est de se hoc potest plurificari: sed deitas est huiusmodi. ergo etc. Maior patet. Minor probatur. quia illud quod est actuatu vltimata actualitate est de se hoc: talis est de tas. ergo etc.

¶ Sed dices. Tu non probas quod heceitas conueniat deitati nisi in 2o. Et ex hoc arguo sic. quia isto posito habetur propositum. Nam quando aliquid conuenit alicui in 2o modo dicendi per se: vbiclimque illud subiectum inuenitur erit passio: sed heceitas dicitur de natura diuina secundum te in 2o modo dicendi per se. ergo etc. sed si ponas duos deos in quolibet est vna heceitas: et eadem alii: et sic idem deus.

¶ 2o sic. Omnis natura cui non accidisheceitas est implurificabilis: sed natura diuina est huiusmodi. ergo etc. Maior patet in opposito. Ideo enim natura humana plurificabilis est: quia sibi accidit heceitas: quia heceitates sunt incompossibiles mutuo: sicut differentiae specifice suo modo: et oppositia non possunt conuenire eidem. Minor patet. quia si deitati accideret he ceitas ipsa esset in potentia ad illam.

¶ 3o sic. Omnis natura habens terminum adequatum non potest se extendere ad aliud: sed natura diuina habet terminum adequatum scilicet heceitatem adequatam: quia est illimitata: sicut et natura cuius est. ergo non potest aliam habere.

¶ Confirmatur in opposito: ideo enim natura humana est plurificabilis et multiplicabilis: quia non habet aliquam heceitatem. adequatam. cum ergo in deo oppositum reperiatur. ergo etc.

¶ 4o sic. Omnis perfectio simpliciter est in deo sed heceitas est perfectio simpliciter. ergo etc. Maior patet. minorem probo. quia quanto natura est nobilior tanto eius singularitas est nobilior: sed natura diuina est nam infinita. ergo eius singularitas erit infinita. infinitum est fectio simpliciter. Si autem heceitas esset in quocumque deo. ergo heceitas vnius esset in alio: et sic esset vnus deus. Adduceautem rationem qua magis conuincit scilicet Iduanis scoti. Omnis nam que de se non est determinata ad vnum indiuiduum: sed est indeterminata ad plura eiusdem rationis: non determinatur ex se ad certum numerum indiuiduorum illius rationis.

¶ Istam rationem ostendo quadrupliciter. Primo quia licet antiqui negarunt deum posse plures mundos producere: tamen concesso de duobus nullus potest negare de tribus aut de quatuor: et sic in infinitum. et ratio est quia in his que sunt eiusdem rationis non potest dari ma ior ratio d vno numero quam de alio. 2o quia licet aliqui moder ni negent deum posse producere plures angelos in eadem specie: concesso tamen de duobus concedunt de quocumque numero propter veritatem praedicte propositionis eis indite. 3o concesso quod duo corpora possunt esse in eodem loco. statim infertur quod mille. Et 4o similiter de vno corpore in duobus locis.

¶ Ista propositione sic declarata accepta pro maiori assumiter minor. Sed si ponantur plures dii: nam diuina non esset ex se determinata ad vnum. ergo qua ratione est in duobus et in tribus: et sic in infinitum. ergo cum in deo non differat esse et posset cum posita dualitate ponatur possibilitas ad infinitatem statim patet quod erunt infiniti dei.

¶ Contra tamen istam ratio nem instatur quadrupliciter. Primo. Accepta illa propositione pro maiore: accipio ergo minorem cum nam angelica vel humana non sunt determinate ad vnum. ergo possunt esse infinitum homines et infiniti angeli. 2o sic. si faber non est determinatus ad faciendum vnum cultellum. ergo poterit facere infinitos. 3o sic. si ego indeterminatus sum ad portandum duo pondera vel tria. ergo potero portare infinita. 4o sic. si pater in diuis non est determinatus ad vnum suppositum. ergo nec ad duo hoc est falsum: quia non potest nisi duo.

¶ Ad primum dico quod naturahumana siue angelica non est de se determinata ad finitum numerum datum. alioquin deus non posset mundum perpe tuare. tamen determinatur ab extrinseco scilicet a voluntate diui na contingenter: sed si diuina natura posset plurificari quantum esset ex se in infinita indiuidua. cum quodlibet ibi possibile esset necessarium sequeretur quod essent infiniti dii.

¶ Ad 2m dico quod determinatio fabri est a materia. quia si viueret in infinitum. et haberet ferrum infinitum: posset multiplicare cultellos in infinitum. hoc non cadit in proposito.

¶ Ad tertium dico quod est repugnantia ex parte similitatis. nam successiue possem portare infinita. si in infinitum viuerem vel durarem. que tamen impossibilia essent insimul.

¶ Ad 4m dico quod si essent productiones eiusdem rationis oportet dare quod non esset nu merus certus earum: sed sunt alterius rationis. Determinatur autem a principiis diuersarum rationum ad certum nume rum scilicet per intellectum et voluntatem.