Quaestio 3

Quaestio iii. Tum relatio poterit fundari in rela tione. Quod non secundum Aug. Quod refertur prius est ad se. sed relatio non est ad se: ergo etc.

¶ Contra. Relatio est constitutiua persone. omne autem constitutiuum alicuus necessario dicitur ad aliud. ergo relatio dicitur ad aliud. Nintelligendum quod 4or sunt genera relationum. Quedam Hic est namque sunt quae fundantur super vnum inquantum vnum est. Alie super plura: vt plura sunt. Alie super potsentiam actiam et passiuam. Alie super mensuram et mensuratum. Prime sunt celationes equiperantie: et iste diuinduntur in tres relationes: quafindantur super vnum in substantia dicuntur identitates: que fundantur uper vnum in quantitate dicuntur equalitates. Que vero fundantur super vnum in qualitate dicunt similitudines. de omnibus infra. Alie autem quae fundantur super plura: vt plura sunt: dicuntur relationes disquiparantie: et iste distinguuntur per oppositum ad priores. fundate eni in substantia dicuntur diuersitates. fundate in quantitate dicuntur in equalitates: sed fundate in qualitate dicuntur dissimilitudines.

¶ Relationes autem quae fundantur super poseitiam actiuam et passiuam sunt in duplici differentia. Quedam enim sunt intrinsecus ad uenientes scilicet relationes producentis et producti. causare et effectus. Quedam autem extrinsecus aduenientes scilicet relationes actiui ad passiuum motiui ad mobile. Relationes vero mensure et mensurati sunt sicut scientiae ad scibile: et ad istum modum reducitur ordo specierum tanquam ad primum perfectissimum generis illarum specierum. In isto autem modo sunt relationes tantum in altero extremorum et non mutue: in aliis autem sunt mutue.

¶ His praemissis scien dum quod in relationibus primi modi fundantur relationes secundi modi. nam relationes inter se distinguuntur: et habent ordinem adinuincem: sicut enim substantia prior est qualitate: ita relatio substantie prior est relatione in qualitate. ordo autem scilicet prioritas et posterioritas et distinuo et tales relationes sunt relationes secundi modi: sunt enim disquiperantie et fundantur in pluribus: vt plura sunt. Similiter in his quae sunt secundi modi fundantur ille quae sunt primus. naura due dissilitudines sunt similes et conformes et duel inequalitates: et sic de aliis.

¶ Relationes autem tertii modi fundantur suprta relationes priuo modi et 2. quia producuntur et causantur. Simililiter econverso. quia relationes tertii modi aliquando inueniuntur conformes et similes: sicut due paternitatere. aliquando autem difformes et dissimiles: sicut paternitas et filiatio. In quarti autem eodem modo est: quia due relationes mensurati inueniuntur: aliquando conformes: et aliquando difformes: et sic de omnibus aliis. eg ad quaestionem introducuntur duo dicta neIstis visis gatiua aliquorum doctorum.

¶ Primum est quod relatio non potest fundari immediate in substantia. quia inter substantiam et relationem est medium accidens absolutum. et sic propter: perfectionem suam non potest fundari in substantia.

¶ Sed contra instatur 4r. Primo sic. Mam cum forma sunt causa omnium accidentium. est ergo substantia causa et accidens effectus. sed causa dicitur ad aliquid: maxime in creaturis: respectus autem causalitatis reducitur ad 2m modum: ergo videtur quod substantia sundet relationem per se et immediate.

¶ 2o sic. Omne constitutum itrinsece ex aliquibus refertur ad illa immeditat: ex quibus constituitur. sed compositum constituitur ex matera et forma et intrinsece causatur: ergo refertur immediate sine alio medio ad materiam et formam.

¶ 3o sic. Mam et forma immediate vniuntur: quia si mediante aliquio accidente. tunc non vnirentur nisi per accidens: et sic non constituerent aliquid per se vnum. sed vnio est quaidam respectus. ergo respectus vnionis immediate in eis fundatur.

¶ 4o sic. Substantia prior est accidente. sed prioritas est vere relatio. ergo etc. Similiter vna substantia secundum ordinem eminentie est prior et superior altera: et alteri in perfectione inequalis: ista autem omnia relationes importare videtur. ego etc.

¶ Dico ergo quod in substantia potest fundari aliquis respectus vere et aliqua relatio. Quod confirmo 2.

¶ Primo sic. Na irrationabile idetur quod due albedines habeant inter se conformitatem: et quod non habeant due substantie eiusdem speciei scilicet duo homines.

¶ 2o. quia si propter imperfectionem relationis non posset relatio fundari in substantia: multo minus relatio fundaretur in essemuis diuina: et tamen concediquod relationes vere et reales et relationes plures fundantur in essentisa diuina.

¶ Sed hoc est vna difficultas. quia si substantia habet prioritatem respectu accidentis absoluti quae sit respecus: eadem ratione videtur quod de beat habere prioritatem ad istam prioritatem quae est vere accidens. et interum ad aliam: et sic videtur sequi processus in infinitum.

¶ Dico quod respcum accidentis absoluti est prioritas actualis et formaliter: et respectu istius prioritatis non est nisi prioritas fundamentalis: ista autem est passio. Contra. subiectum est prius passione: et sic videtur quod adhuc ad illa est prioritas.

¶ Potest ergo dici quod prioritatis non est prioritas.

¶ 2m dictum aliquorum est. quod relatio non potest fundari in relatione. quia sicut materiae non est materia: sed forme: sic relationis non est relatio: sed absoluti. non enim vident quin ibi fit processus in infinitum in relationibus.

¶ Sed contra hoc arguo idrupliciter. Primo sic. Nam ita eiusdem rationis sunt due relationes eiusdem speciei scilicet due paternitates: sicut due albedines: sed ista identitas est quaedam relatio: et in absolut / est realiter distincta. ergo inter duas paternitates erit identitas.

¶ 2 sic. paternitas et filiatio videntur differre specie. est ergo inter eas difformitas. sicut ergo inter duas paternitates ponitur conformitas quaeest vera relatio. ita videtur quod inter paternitatem et filiationem erit difformitas quae est relatio.

¶ 3o sic. Intur quecunque est ordo in eis fundatur relatio: sed inter identitatem et equelitatem est ordo: sicut inter fundamenta: et sic inter relationes disperatas erit fundare alias relationes: quia prius et posterius.

¶ 4o sic. quecumque distinguuntur fundant distinctionem: distinctio enim est respe ctus. sed relationes adiuicem distinguuntur: ergo fundant distinctio nem. et per consequens relatio fundatur in eis. Dico ergo quod relatio potest esse fundamentum relationis. quod confirmatur sic.

¶ Re latio accidentalis realiter distincta a fundamento est vere iccidens: et vere inherent fundamento. sed omne quod inheret: inheret per inherentiam que est respectus fundatus in ipso: relatio ergo inherens vere est fundamentum inherentie quae sibi inest.

¶ Sed contra hoc instatur. quia imter duas conformitates est conformitas: et sic processus ininfinitum. Similiter de difformitate arguitur processus in infinitum. similiter ordinis est ordo: et distinctionis est distinctio in infinitum.

¶ Ad ista omnia dico quod status est in 2o. quia conformitates vel non sunt conformes: vel seipsis sunt conformes. simili ter difformitates seipsis difformes sunt: similiter prioritas seipsa est prior. similitur distinctio seipsa est distincta: et sic pe omnibus aliis.

¶ Sed hic oriuntur due difficultas

¶ Prima de inhe rentia albedinis: quia inheret albedini. et potest separari alalbedine: tunc accipio inherentiam inherentie: ipsa videtur inhe rere. et sic in talibus inherentiis erit processus in infinitum: quia omnis talis inherentia videtur esse accidens.

¶ Si dicas sicut conmunitur dicitur quod seipsa inheret.

¶ Contra. respectu duo rum terminorum: et duorum fundamentorum non potest esse idem respectus: sed inherentia albedinis fundatur in albedine: et terminatur ad superficiere: inherentia autem 2a fundatur in inherentia prima et terminatur ad albedinem: ergo non sunt eedem.

¶ Di¬ co sicut prius quod status est in 2o. et quando dicis quod distincti sunt termini. Dico quod verum est formaliter: sed tamen sunt vnum realiter: non est autem inconueniens quod duo termini formaliter distincti sint eiusdem rationis. sicut esta sunt duo fundamenta formaliter distincta.

¶ 2a difficultas est de inherentia relationis. per inherentiam enim ipsa realatio comparatur ad fundamentum: et per esse ad aliud comperatur ad terminu.

¶ Est ergo dubium: quae istarum habitudinum est magi intrinseca relationi: aut comperatio ad fundamentum vel ad terminum. Dico quod habitudo ad terminum vel ratio essendi adaliud est plus intima relationi quam habitudo ad fundamentum quae est inherentia: et hoc probo sic. Quandocumque aliquod commune diuiditur per duas differentiam formales pro quocumque signo vna pstituit et alia: sicut pro quocumque signo corporeum conistituit corpus: pro eodem incorporeum constituit spiritum: diffinito enim constituitur ex genere et differentia diuidente: sed ens diuiditur per absolutum respectiuum: et pro eodem ergo signo: pro quo absolutum est ad se: pro eodem relatio siue respectiuum est ad aliud: sed omne accidens absolutum prius est naturalitur ad se quam sit in subiecto: ergo relatio prius erat ad aliud quam sit in fundamnt.

¶ 2o sic. Quod competit in primo modo relationi verius et prius sibi competit quam illud quod competit sibi in alio modo: sed relationi competit in primo modo respicere ter minum: ipsa enim diffinitiue non est nisi aspectus termini: inherentia autem ad fundamentum competit sii in 2o modo: ergo prius concernit primum quam secundum.

¶ Ad argumentum patet.