Quaestio 3

TErtio queritur vtrum contritio sit actus penitentie. Quod non. quia est actus virtutis theologice.

¶ Contra. contritioest tristitia: sed tristitia est effectus penitentie. vt probatum est. ergo etc. videndum est de contritione in se. hic primo

¶ Circa quam inducuntur quatuo: onclusiones.

¶ Prima est quod contritio est sufficiens dispositio de pgruo ad deletionem peccati mortalis in homine viatore.

¶ hoc autem probat Aug. sic. inconueniens est ponere hominem vmiatorem sine remedio ad delectionem peccatorum et promerendi. Alioquin deus reliquisset hominem imperfectum nisi in quolipet statu prouidisset enim de competenti remedio: sed nullus est actus talis nisi contritio. Probatio. quia contritio non est in potestate nostra.

¶ Contritio autem est quod displiceat inquam tum potest in puris naturalibus de peccato: quia facit quicquid potest. igitur congruum est quod deus etc.

¶ Secundoncousio quod contritio est sufficiens etiam de condigno. probatio. ille actus est sufficiens dispositio ad deletionem peccati quin de se est sufficiens de condigno ad vitam eternura: quod est plus sed quilibet actus contritionis est huiusmodi: quia est cum gratia et attritione.

¶ Tertia conclusio. quod contritio et attritio sunt vnus actus realiter et materialiter. probatio huius: quia ille idem actus quin habetur ab agente existente in peccato mor tali potest haberi ab existente in gratia. sicut est actus displicentie de peccatis. iste actus est contritio in habente gratiam et attritio in non habente. immo potest idem actus numero esse: quia si elicio nunc actum attritionis: quia doleo de peccatis. perseuerando in isto deus dat gratiam et per manet actus: et est idem numero attritio et contritio.

¶ 4a conclusio quod differunt formaliter: quia ille actus qui est dignus vita eterna in genere moris est alius ab ipso quit non est dignus. sic est de istis. ergo etc.

¶ Item vnus est actus formatus. alius informis.

¶ Sed instatur contra istas conclusiones.

¶ Primo contra primam. quandocunque est aliquaoperatio congrua ad delendum deus delet culpam statim. igitur statim deus delet quando est: et per consequens simulem actus attritionis et contritionis. et sic merebitur de condigno remissionem non solum de congruo.

¶ Contra secundamcontritio est posterior gratia. quia per ipsam formatur: sed exquo est gratia non est in peccato. et per consequens contritio unon est aliqua dispositio ad deletionem peccati.

¶ Contra tertiam. quia extrema contradictionis verificantur de eis igitur distinguuntur realiter.

¶ Contra quartam. quia de eodem subiecto est et eiusdem circumstantie.

¶ Respondeo ad primum: dico quod in illo instanti non est sufficiens dispositio de condigno sed deus ordinauit moram aliquam. licet occulte in quasi permanet est dispositio sufficiens de congruo ad deletio nem peccati: et quando durat sic etc. et si sit maior minus requi¬ rit de tempore.

¶ Contra emechielis. ig8o dicitur in quacunque hora ingemuerit peccator omnium iniquitatum eius non recordabor.

¶ Respodeo bene dicit in quacunque hora: non in quicunque instanti.

¶ Ad secundum. posset dici quod contritio de let penam pecci.

¶ Sed de culpa. dicit scotus quod in sensudiuisionis est verum vt attritio delet. sed in sensu compo sitionis non delet: vt informata gratia per modum dispositionis.

¶ Ad tertium. ista acceptatio est quaidam respectus rationis: et ita illa exempla non sunt realia. vnde habitu morali circumscripto concedo quod differant specie per tales respectus. videndum est de contritione in habituSecundo dine ad sacramentum prinine.

¶ Et inducuntur h quatuor conclusiones.

¶ Prima est quod actus attritionis est actus virtutis penitentie. Probatio: quia peni tentia est virtus. pnima. enim dicitur a pene tendentia: sed in electione tristitie consistit attritio. ergo etc.

¶ 2a conclusio. quod actus contritionis est actus bonus et caritatis Probatio. quia dignus est vita eterna.

¶ Tertia conclusio. quod etiam est actus penitentie: quia virtutes morales non perdunt actus proprios quando caritate informantur: sed idem actus qui elicitur a virtute penitentie informatur caritate.

¶ Quarta conclusio. quod attritio nunquam est contritio. quia iam non diceretur attritio. si esset carita te informata.

¶ Sed instatur contra primam. quia actus attritionis potest elici sine habitu. igitur non est actus vir tutis.

¶ Contra secundam: quia obiectum caritatis est deus sed actus contritionis non habet deum pro obiecto. sed pectatum quod detestatur.

¶ Contra tertiam. contritio est actus dignus vita eterna. igitur non est actus virtutis moralis.

¶ Contra quartam. contritio se habet per additio nem ad attritionem: quia in ipsa includitur.

¶ Respondeo ad primum. cum dicitur quod attritio potest elici sine virtute et sine habitu penitentie. verum est imperfecte. sed si perfecte oportet quod habeat habitum. sic enim in actibus aliarum virtutu moralium contingit.

¶ Ad secundum dicendum quod aliquis actus dicitur caritatis dupliciter: vel quia a caritate elicitur. vel quia a caritate imperatur. et talis est iste non solum a caritate elicitus verum etiam imperatus. est dignus vita eterna. si cut patet de datione calicis aque frigide.

¶ Ad tertium. negandum est quod actus alicuius virtutis moralis non sit dignus vita eterna. dum tamen sit a caritate im peratus.

¶ Ad quartum. attritio dicitur actus displicentie cum priuatione informitatis. et ideo quando informatur a caritate perdit rationem attritionis.