Quaestio 1

¶ Distinctio. xix. Quaestio. contlrio. Nunc postquam coeternitatem. 3 perso 9. distinctitonem continnuando quaero. Irca Utrum charitas fit augmentabi lis in infinitum. quod sic. Charitas numquam excidit secundum ap. sed omne quod finitur excidit. ergo etc.

¶ Comtra secundum Io. Charitas dei perfecta est in nobis

¶ hic introducuntur 4or dcam probabilia. Pritum est. quod charitas in anima nostra licet non fsit augmentabilis in infinitum secundum partes equales quantitatis. est tamen augmentabilis in infinitum 3um partes eiusdem proportionis. 2m dictum est. quod charitas se parata est augmentabilis in infinitum secundum partes eiusdem quantita tis: eo scilicet modo quo repugnat charitati coniucte. 3m dictum probabile est. quod charitas si potest augeri illo modo in infinitum scilicet secundum partes eiusdem quantitatis. quod ipsa potest causari et esse infinita. 4m dictum est simile huic. quod charitas se parata potest esse de potentia dei absoluta infinita actu. ad primum dictum antequam probetur praemitto vnum quod omne Quantu continuum licet per partes equales possit consumi: sicut caelum et quodcumque continuum quantumcumque magnum per partem quantumcumque minimam aliquiotiens diuisum consumi potest: tamen hoc non obstante ipsum continuum per partes eiusdem proporius non potest consumi: quia sisint duo monocubita accipias mediam partem scilicet monocuditam vnam: et postea mediam medie nunquam venies ad finem. Ita dico in augmentuo quod si fiat augmentum per partes eiusdem quantitatis quantumcumque minimas: potest tamen augmentari quod excedet quantitas aucta omnem aliam quantitatem: sed loquendo de augmenti per partes eiusdem proportionis non est sic.

¶ Exitmum. Accipiantur duo mo nocubita: quicquid diuiditur de vno potest alteri addi: cum ergo diuisio vnius vadat in infinitum per partes eiusdem proportionis: et tamen nunquam consumitur. Eodem modo augmentatio alterius ibit in infinitum per appositionem earum partium diuisarum ab alio. et tamen nunquam attingeret ad quantitate duorum monocubitorum sicut patet.

¶ hoc viso probo primum dictum: et primo quo ad primam partem sic. Omnis nam finita habet capacitatem finitam: sed voluntas est natam finita: ergo eius capacitas est finita: sed omnis capacitas finita otest adequari per partes finitas: quia capacitas finita potest mensu rari per aliquam quantitatem aliquitiens sumptam. igitur poterit adequari per partes eiusdem quantitatis proportionaliter sumptas.

¶ Exitunm vas est determinate capacitatis et finite corporaliter loquendo. et ideo repletur aliquibus partibus determinatis. quod autem voluntas et qualibet alia potentia sint finite capacitatis de se patet. ergo augmeno charitatem per partem eiusdem quantitatis erit deuenire ad aliquid vltra quod ipsa voluntas non poterit recipere

¶ Nunc probo 2am partem illius dicti scilicet quod secundum partes eiusdem proportionis poterit charitas coniucta augeri in infinitum: et hoc euidentur probo sic. Supposito quod voluntas poterit recipere charitatem. x. graduu diuidatur illa charitas: et ponatur in illa voluntate solum charitas. 5. graduum. arguo sic. Quicquid aufertur per diuisionem a charita te. 5. graduum poterit addi alteri charitati. 5. graduum. quae est in voluntate. nam hoc non repugnat voluntati: quia totam eam poterat recipere: ergo et quodlibet sui: nec repugnat ipsi caritati in se: patet ergo illa propositio: sed possent infinite partes au¬ stat cum potentia necessario ad vlteriorem: sic non est hic. dictum praencipale scilicet quod si charitas separ Quartum ta potest augeri in infinitum: quod ipsa posset esse de potentia dei absoluta actu infinitum probatur. quia quot potest producsm potest actu vnire: sed infinitas potest producere actu: ergo et vnire actu. Tunc sic. Omne illud quod constat ex partibus quantitatiuis ifinitis: siue quantitate molis: siue virtut: omne tale est infinitum: sed ista charitas constaret ex infinitis gradibus. ergo ipsa esset actu inf nita.

¶ Sed contra hoc instatur 4r rim contra primum sic. Impossibile videtur quod alicui creato limitato fiat appositio infinitarum entitatum quarum qualibet dicat perfectionem simpliciter quin excedat duplum suum vetriplum. et sic cum per augmetum per partes eiusdem proportionis fiat appositio infinitarum entitatum: quia infinitorum graduum quorum qualibet dicit perfectionem simpliciter: impossibile videtur quod illud cui fit talis additio sic stet citra duplum vel triplum quin illud necessario excedat in perfectione.

¶ 2a contra 2m sic. nam si charitas separata augmentatur: aut illa augmentatio est motus aut motaos non est motus: quia sine mobili esset: quod est simnec mutao. quia mutao diffinitur per subiectum: hoc nullum subiectum est. ergo etc.

¶ 3a contra 3am. quia non videtur quind forma in voluntate sit augementabilis in infinitum: quia non ratione forme quia separata potest: nec ratione agentis eodem modo: nec ratione capacitatis volun tatis: quia ipsa augetur ex augmento charitatis: ergo nulla caus videtur.

¶ 4a contra 4am sic. Nam omnis perfectio simpliciter est deus si ipsa sit infinitua: sed ipsa charitas est perfectio simpliciter: et per te. potest esse infinita: ergo ista charitas erit deus: et sic aliquod creatum est dieus

¶ Ad primum dico quod sicut in continuo patet quod si fiat appotsitio secundum partes eiusdem proportionis in infinitum numque potest illud cui apponitur excedere duplum suum. Similiter dico de perfectionibus simpliciter quod nunquam quantumcumque procedat potest excedere. Nam a quatuor palmis si auferas secundum partes eiusdem proportionis et apponas aliis quatuor non poterunt illa quatuor quibus fit additio attingere ad quantitatem octo quod duplum est ad 4or. sic dico in proposito de additione ista.

¶ Ad 2m dico. quod illa additio vel augmentatio quantitatis potest ess motus: quandoscilicet fit in tempore: vel mutatio quando scilicet sit in instanti. deus autem potest et in tempore et in instanti producere talia permanentia sicut vult.

¶ Ad illud quod dicitur quod tunc esset motus sine mobili. Dico quod hoc non apparet mihi inconueniens. siue enim accipiatur motus pro forma fluente siue profluxu forme: semper sicut deus potest facem formam sin subiecto: ita fluxum eius.

¶ Si dicatur quod motus est fluxus: ergo oportet afignare isti fluxui subiectum. Dico quod ille fluxus potest poni in forma sine vlteriori subiecto ita quod formasit illud quod fluit. sicut dictum est de motu. ita dico de mutatione quod potest esse sine subiecto.

¶ Ad 3m dico. quod ex parte otentie est impedimentum. quodscilicet non possit in infinitum procedere: quia scilicet li mitatio capacitatis: nec potest singi quod capacitas augeatur nisi substantia augeatur: quia vel est substantia: vel propria passio: sed probabitur alias: quod substantia non suscipit magis vel minus.

¶ Ad 4m dico quod charitas est perfectio simpliciter: et date quod esset infinita illa infinitas non est nisi secundum quid: et non simpliciter: nam si infinitas sit simpliciter est transcendens: nec est alicuius generis: secundum quid tamen infinitas non oportet quod excedat suum genus: vel exeat sicut infinita aqua si esset non esset infinita simpliciter: nam adhuc vna scitilla ignis excederet suan perfectionem quantumcunque infinitam. Similiter voluntas ipsa que est subiectum charitatis tota infinita charitate esset melior. deum autem et omnis perfectio quae deus est tali infinitate est infinita quod excedit omne aliud: et illa infinitas non est secundum quid: sed simpliciter.

¶ Sed hoc sunt alique difficultates. Prima. vtrum charitas separata possit esse alicuius actus elicitiua vel alicuius operationis. Dico quod non. quia quando est aliquis essentialis ordo inter aliquas causas in causando impossibile est alteram tantum augeri quod possit in effectum sine altera: charitas autem sicut et quod libet habitus est causa essentialiter ordinata ad potsntiam: in qua in¬ ferri ab illa charitate. 5. graduum semper accipiendo partes eiusdem proportionis: ergo infinite partes eiusdem proportionis possunt addi charitati quae est in anima vel in voluntate: et sic eius augmentum erit isto modo ad infinitum. Ma. satis nota est. Mi. probo. quod scilicet charitas. 5. graduum fit divisibilis in infinitum. quia quando aliquae sunt eiusdem rationis formalis quicquid competit per se vni inest et alteri: sed tota ista charitas et qualibet pars eius suneiusdem rationis formalis: ergo cum diuisibilitas competat per se in 2o modo ipsi charitati toti. sicut naturalis eium aptitudo: sequitur etiam quod conueniat cuilibet eius parti: et sic quelibet eius pars erit diuisibilis: sicut et totum. ergo etc.

¶ 2o probatur illud sic. Omne homogeneum ex eo quod tale est diuisibile in infinitum. sed charitas. 5. graduum est quid homogeneum. ergo ipsa erit diuisibilis in infinitum: et sic habetur propositum. Sc Rpriencipale probatur ab aliquibus sic scilicet quod chariNtas non possit augeri in infinitum secundum partes eius dem quantitatis. Quia omnis causa finita potest habere effectu ita adequatum: quod vltra illum non potest procedere. sed voluntas quae est causcharitatis est finia. ergo cum ipsa sit causa charitatis in genere causae materialis necessario sequitur quod ipsa poterit habere charitatem aliquam sibi adequatam in ratione effectus. hoc autem non obstante dico quod charitas separata eiusdem quantitatis potest augeri in infinitum: quia charitas potest multiplicari in infinitum: ita quod sint indiuidua imfinita charitatis: et illa omnia vnibilia sunt: sed indiuidua imfinita vnius forme si vniantur faciunt infinitum. ergo illa charitas est infinita. Ma. probo. quantum ad vtramque partem sui. Primo quia indiuindua infinita charitatis possunt a deo creari. Nam constat quod deus infinitas animas potest creare sicut si poneretur mumdum durare in infinitum: sed cuicumque anime potest deus infunderme charitatem: ergo potest infinita indiuidua charitatis causare: hec omnia sunt euidentia: sed constat quod deus illas charitates potest separare. quia separat accidentia sensibilia. ergo etc.

¶ Nunc probo 2am partem scilicet quod sint vnibilia sic. Quecunque sunt eiusdem rationis formalis: quicquid est demonstrabile de vno: vt sic: est demonstrabile de aliosed omnia illa indiuidua sunt eiusdem rationis formalis: nam sunt eiusdem speciei: cum ergo vnibilitas potest de vno demonstrari: poterit de quolibet illorum demonstrari. Ma. patet. Mi. declaro. nam quaelibet propria passio potest vniri ei: cuius est propria passio: sed aptitudo naturalis est propria passio illius cui conuenit. ergo aptitudo naturalis ad vnionem est propria passio cuiuslibet illorum indiuiduorum: et hoc potest sic argui. Quot charitates potest dietunt producere potest vnire: sed infinitas potest producere: ergo infinitas potest vnire: sed infinite si vniantur aciunt vnam infinitam: ergo potest deus facere vnam infinitam. dictum praencipale scilicet quod posito quod deum potest Tertium charitatem illam in voluntate in infinitum au gere per istum modum quae dictus est: sequitur quod deus vnam charitatem infinitam actu potest causare: et probo sic primo Quecunque sunt a deo producibilia sunt simul producibilia: vbi eis non repu gnat simultas: cum ergo gradibus charitatis non repugnat simultas: et ipsi infiniti possunt a deo produci: sequitur quod infiniti possunt adeo simul produci: sed quaescumque potest simul producer potest vnire: ergo deus potest vnire infinitos: et sic erit infinita charitas inactu: et hoc totum sequitur: quia deus potest infinitos gradus charitatis producere si charitas est augmentabilis in infinitum: et ipsis simul non repugnat esse. ergo etc.

¶ 2o sic. Si voluntas potest charitatem recipere: que existens in volun tate posset in infinitum augeri: posset deum charitatem actu infinitam in ea causare. probatio: quia cuicunque causare create potest effectus adequatus dari: cum ergo effectus adequatus voluntati sit charitas augmentabilis in infinitum: et ipsa est causa materialis respe ctu charitatis: si ipsa posset recipere in infinitum: sequitur quod deus charitatem infinitam poterit causare. Confirmatur eadem consequentia: quia quantum contingit in talibus esse in potentia tantum contingit esse in actu: quia vnum non necessario precedit aliud: si cut est in diuisione continua: in qua semper vna diuisio¬ finita esse non potest: et sic quantumcumque fit infinita causare non potest.

¶ 2a di. quia naturalis aptitudo videtur necessario sequi illud cuius est: cum secundum praedicta superius ipsa sit propria passio eius cui competit: sed in herentia est aptitudinalis passio charitatis: vel cuiuscum que accidentis: ergo cum illa charitas infinita sit accidens sibi competit iherentia: sed secundum praedicta: hoc est impossibile: quia repugnat cuicunque susceptiuo eam recipere: eo quod omne receptiuum est finite capacitatis: si autem esset receptibilis necessario aliquid esset respectu eius receptiuum: et nullum est. ergo etc.

¶ Dico quod illa charitas habet naturalem aptitudinem ad inherendum. nam sic prius dictum fuit ipsaposset diuidi in infinitum: siue in infinitas partes: et qualibet illa rum partium posset inherere cuilibet anime.

¶ Si dicatur quod tota simul non potest inherere. Dico quod omne absolutum quod est in illa charitate potest inherere: et talis aptitudo pracise est passio absoluti illius quod est in charitate: et ideo sufficit quod quantum ad totum absolutu talem habet aptitudinem ad inherendum paltem pluribus. Illud autem quod est supra omne absolutum. ratione cuius partes dicuntur vna charitas non oportet quod aptitudo ad inhe rendum sibi conueniat: quia ipsum est solum quaedam respectus vnionis per tis ad partem: et de isto modo non est curandum.

¶ 3a di. Si ex haec quod ponitur quod potest augeri in infinitum. Utrum deus videat quo libet gradum in infinitum. Doctor noster videtur dicere quod sic. vnde ipse dicit. quod si deus posset multiplicare species in infinitum deus vide ret species infinitas.

¶ Non apparet mihi quod consequentia sit bona. nam numeri possunt augeri in infinitum. et tamen deus non videtur aliquam speciem numeri infinitam: quia omnis species numeri determinate distat ab vnitate. quod non esset de specie infinita.

¶ Sed sequis4a dini de consequentia que commniter fit scilicet si aliqua forma potest augerin in infinitum. Utrum ipsa posset esse actu infinita. Dico quod ad videndum hoc oportet reducere ad formam syllogisticam. numquam enim enthimema est bonum nisi posset ad formam syllo sticam reduci. Reducitur ergo sic. Omnis forma que potest augerin infinitum potest esset infinita: sed charitas vel quacumque aliforma accepta est huiusmodi. ergo etc. Ma. videtur falsa: sicut patet de numero quae potest augeri in infinitum: et tamen non potest esse actu infinitus similiter de figuris que in multitudine angulorum vadunt in infinitum: et tamen nulla potest esse figura que infinitos angulos habeat actu. Ideo dinco quod consequentia ex forma non est bona: sed materialitur scilicet aliis materiis appositis potest esse bona: sicut ista non est bona ex forma. sortes currit: ergo non sortes non currit: tamen aliis appositis valet scilicet quod contradictoria necessario non sunt simul vera: tunc vera et bona est ista consequentia. sor. currit: er go non sortes non currit. Eodem modo dico in proposito. quia omper illa apposita: vtpote quia in tali subiecto est: potest esse pona consequentia materialiter.

¶ Sed restat dubium vnum: quia videtur quod charitas illa separata excederet charitatem christi. Dico quod charitas christi fuit summa de facto. Tamen multi dicunt. quod maior potuit causari in voluntate christi. sicut si charitati christi adderetur illa beate Marie: esset maior.

¶ Ad argumentum patet.