Quaestio 2

Quaestio. ii UTrum spiritus sanctus si non pro cederet a filio distingueretur ab eo. quod non. quia secundum Augustinum. Deus est quicquid habet. excepto eo quod relatiue U dicitur.

¶ Contra. Spiritussanctus procedit quomodo datus non quomodo natus. quod questio ista non est admitAliqui dicun. tenda: quia includit impossibile.

¶ Sed contra istud arguiter duplici testimonio snctorum.

¶ Primum est. Aug. 5. de tri. c. 5. vbi sic dicit. Si pater non esset inascibilis. nihil prohiberet eum filium genuisse. et tamen ita impossibile est patrem non ese inascibilem: sicut filium non spirare.

¶ 2m testimonium est Richar. de tri. 3o. dicentis sic. Si in diuinis non esset nisi vna persona. nihil prohiberet eam habere plenitudinem sapientie et potentie. Antecedens similiter videtur includere impossibile. ergo etc. Idcirco ad praemissam questionem dicunt aliquin duas conclusiones. Prima est quod filius non distinguitur a pre nisi per filiationem: quia per ipsam ad nullum alium se habet.

¶ 2a conclusio est. quod filius non distinguitur a spiritusancto nisi per spirationem actiuam: quia per nullam aliam habitudinem respicit ipsum. Quo habito patet. quod si filius non haberet spirationem actiuam: non distingueretur a spiritusancto. Ratio vtriusque conclusionis est. quia relatio non distinguitur nisi ab opposito: eo quod tota quiditas relationis praecise oppositum respicit: cum ergo filius per filiationem non respiciat nisi solum patrem: ergo per ipsam non distinguitur nisi a patre: et similiter cum filiatione spitumsanctum non respiciat: sed per spirationem actiuam: praecise distinguitur per eam ab eo.

¶ Contra primam de filiatione: et contra rationem ambarum conclusionum arguo sic. Primo. sicut relatio secundum totam suanquiditatem est ad aliud scilicet ad terminum. ita essentia est ad se. si ergo relatio a nullo potest distingui nisi ab illo ad quod est: cum secundum Aug. Essentia secundum totam rationem uam sit ad se: a nullo distingueretur: eo quod nihil extra se respiciat: vt terminum: istud est impossibile. ergo etc.

¶ 2o sic. Si filiatio non distinguitur nisi ab opposito. cum in filio non respiciat oppositum aliquod: a nullo: quod est in filio distingueretur: et sic in filio no erunt due emanatio nes: sed tantum vna. Et praeterea: si sint vna: quicquid vna respicit vt terminum: et alia.

¶ 3o sic. non solum in deo: sed etiam in ereaturis equalitas est relatio distincta a paternitate: et tamen equalitas non est ad paternitatem vt ad terminum.

¶ 4o filiatio diuina distinguitur a filiatio ne in creaturis: et tamen non respicit eam: vt terminum. ergo quod filius per filiationem distinguitur a quocunque Dic non filio. quod patet per primum prinium complexum.

¶ Quecunque non sunt distincta secundum a. necessario videntur esse idem secundum. a. si a. formaliter in eis existat. Ista patet. quia distinctum et idem sunt immediata circa quodcunque ens. vel saltem idem et non idem. Si ergo filius filiatione non sit non idem spirituisancto: vel distinctus: necessario sequitur quod erit idem.

¶ Confirmatur. quia extrema contradictionis non possunt conuenire aliquibus nisi propter aliud et a iud: et secundum quod sunt distincta: sed filius non est idem cum spiritusancto per spirationem: et non est non idem per filiationem. ergo etc.

¶ Ad rationem per conclusione quando ipsi dicunt quod tota quiditas relationis est ad aliud. verum est. sicut tota quiditas hominis est ad se. Est enim animal rationale: hoc autem non obstante: pomini possunt conuenire adhuc proprie passiones scilicet idem et diuersum que sunt passiones entis: quanuis enim albedo sit aliquid ad se. tamen distinctio a nigredine sibi aduenit. Eo dem modo dico de relatione: que licet sit ad aliud: tamen potest sibi competere passio entis.

¶ Contra secundam conclusionem de spiratione arguo quadrupliciter. Primo sic: quando cumque aliqua distinguuntur per priora: amoto quocumque posteriori adhuc distinguuntur: sed filius et spiritussan ctus distinguuntur per sua priora: quia per sua constitutiua. Spiratio autem actiua est posterior filio. vt patebit inferius. ergo ea amota adhuc remaneret distinctio filii apairitusancto.

¶ 2o sic. quandocumque aliqua distinguuntur ex rationibus suis formalibus: remanentibus illis rationibus formalibus remanent adhuc illa distincta: sed filius a spiritusancto distinguitur ex sua ratione formali: quae constat ex essentia et relatione: et similiter spiritussanctus a filio. constat enim ratio formalis spiritussancti ex essentia et spiratione passiua: ergo cum spiratio actiua non sit de ratione filii. ea amota adhuc remanet ratio filii: et per consequens eius distinctio formalis a spiritusancto.

¶ 3o sic. quandocumque aliqua relatio ponit effectum suum formalem: non solum circa fundamentum: sed etiam circa suppositum: illa necessario refert suppositum in quo est. Exitum de similitudine que ponit effectum suum: non solum circa albedinem: sed cirta subiectum: ideo non solum refert fundamentum scilicet albedinem: sed etiam suppositum. subiectum enim dicitur simile: sed distinctio est talis relatio. Duo autem sunt hic fundamenta distinctionis scilicet filiatio et spiratio: que secundum omnes sunt emanationes distincte. Distinctio autem fundatur in istis: cum ergosi non esset spiratio in filio: adhuc esset filiatio in filio: et spiratio in spiritusancto: et adhuc essent distincte emana tiones necessario: ergo distinctio in eis fundata non solum denominaret eas: sed etiam supposita: et sic persona filii et spiritussancti adhuc distinguerentur.

¶ 4o sic. CEadem prin cipia sunt essendi et distinguendi. Nam per idem vnumquodque per quod est ens etiam est vnum. et per consequens distinctum: sed persona filii habet esse personale: et constituitur per generationem passiuam. et spiritussanctus per spirationem passiuam. ergo etc.

¶ Sed hic occurrunt 4r difficultas

¶ Prima. si filius non produceretur a patre: vtrum esset distinctus ab eo. Dico quod non. quia distinctio praesupponit esse: filius autem si non esset a patre: simpliciter non esset. ergo etc.

¶ 2a difficultas si spiritussanctus non procederet a patre. vtrum distingueretur ab eo.

¶ Dico propter eandem rationem quod non: tunc enim non esset. quia per spirationem constituitur in esse: cui repugnat esse in primo modo: nisi a spiratione: sicut ergo homo si non esset a nullo distinguere tur: sic dico in proposito: sequitur enim per locum a parte in modo. si filius est distinctus. vel spiritussanctus: ergo est: et si non est: non est distinctus. per locum a to to in modo destructiue. vnde quicunque ponit quod spiratio actiua constituat filium. consequenter debet dicere quod si non spiraret non distingueretur ab aliquo alio.

¶ 3a difficultas est. Utrum spiratio et generatio passiue possunt se compati. et videtur quod sic. nam in creaturis vnus et idem actus amandi est generatus: quia ab obiecto et est spiratus: quia a potentia volitiua. Similiter si actiue se compatiuntur scilicet paternitas et spiratio quare non passiue.

¶ Dico quod impossibile est idem productum produci duabus productionibus totalibus: in actu aute volendi in creaturis generatio et spiratio se compatiuntur: quia neutra est totalis productio: in divinis autem generatio est totalis: et spiratio est totalis: ideo non sunt ibi diuerse productiones partiales: sed vna est ibi totalis.

¶ 4a difficultas est. quare ma gis actiue sunt compossibiles quam passiue.

¶ Dico hic quod licet idem producens producat plura pluribus productionibus totalibus. sicut sol plures radios: quia non accipit esse per istas productiones: tamen quod idem producatur totalibus duabus productionibus inconueniens est. quia productum capit esse per productionem: repugnans autem est: quod idem capia esse totaliter duabus productionibus: suppositum ergo patris producit duo supposita duabus totalibus productionibus: quia non accipit esse ab illis: ideo sibi simulnon repugnat: sed spiritussanctus totaliter spiratione passiua accipit esse: ideo non potest habere aliam productionem qua accipiat esse.

¶ Sed adhuc remanet vnum dubium. Duo enim signa naturae ponuntur in diuinis.

¶ Primum est fecunditatis intellectiue. in quo est ordo originis inter patrem et filium totum quantum ad esse.

¶ 2m signum est fecunditatis volitiue potentie. Ponatur ergo quod primum signum sit 2m. et econuerso. Utrum esset ne inconueniens

¶ Dico quod ista hypothesi posita: sequuntur quatuor mui rabilia magna. Primum est. quod prima persona constituetur acti ua spiratione: sicut nunc actiua generatione: spiratio enim tunc precederet generationem propter transpositionem fecunditatum et signorum corrspondentium illis fecunditatibus. Con stat autem quod prima relatio primum suppositum constitueret: et 2a 2m. spiratio autem passiua esset 2a. ita quod 2a persona constitueret spiratione passiua. et ita 3a persona filiatione.

¶ 2m mira bile est. quod relatio paternitatis esset communis duabus persouis: sicut nunc est spiratio actiua: nam eodem modo comnicaretur 2o perso ne fecunditas intellectiua: sicut nunc comunicatur fecunditas volitiua. propter autem communicationem fecunditatis volitiuem consequitur communicabilitas spirationis actiue: ergo tunc propter cmenicationem fecunditatis intellectiue consequeretur comunica bilitas generationis actiue.

¶ 3m mirabile est. quod sicut nunc pater est princima persona. filius 2a. spiritusancus 3a. ita tunc spirator esset prima persona. quia per spirationem actiuam constitueretur. spiritums sanctus esset 2a persona. quia per secundam relationem constitueretur scilicet per spirationem passiuam. 3a persona esset filius: quia licet paternitas praecederet filiationem: sicut nunc spiratio actiua spirationem passiuam: tamen paternitas non constitueret: sed esset communis et communicabilis: quod repugnat patris constitutiuo. iliatio autem 3o loco tertiam personam constitueret. sicut numerc constituit spiratio passiua.

¶ 4m mirabile est. quod spiritussanctus tunc ab vna persona sola procederet: quia a spiratore que esset prima persona. filius autem a duabus scilicet a spirante et spirato: quibus communis esset paternitas. Ista autem mirabilia et muta alia sequuntur propter illud secundum suppositum.

¶ Sed contra ista sunt duo dubia.

¶ Primum est. quod illud cui quo cunque posito: aliquid non repugnat: habet vim et aptitudi nem illius: sed hoc posito non repugnaret predicte spirationi actiue constituere: ergo spiratio actiua habet vim constituendi: et tunc sequitur quod constituit. quia in diuinis non difficultExt esse et posse.

¶ 2m dubium. quia illis positis non repugnat paternitati communicabilitas. nam saluata ratione formali paternitatis variato solum ordine: tu dicis: quod ipsa esset communis: et per consequens comunicabilis: omne autem ibi comunicabile necessario conicatur: ergo paternitas in divinis necessario est ommunis: et per consequens non constituit.

¶ Iste rationes me conuin cunt ad tenendum. quod si varientur ista signa. ita quod primum fieret 2m. et econverso. dummodo saluarentur rationes formales patermitatis et aliarum proprietatum que nunc sunt. eodem modo constitue rentur: sicut nunc. Ex ratione enim formali paternitatis quae est in deo sibi competit constituere: et incommunicabilitas: et opposita comueniunt spirationi actiue: et sic conuenirent tunc.

¶ Sed dices. quod non est intelligibile quod prima relatio esset spiratio: et tamen non constitueret.

¶ Dico quod oppositum est eque male intelligibi le: et melius est dicere quod ista hypothesi posita: sicut mirabilia multa sequuntur. ita istud inter alia. ita quod paternitas non esset eiusdem rationis cum ista. et sic de aliis. variato enim ordine: variantur rationes formales eorum.

¶ Ad argumentum dico. quod spiritus seuns haberet respectum distinctionis ad filium etc.