Quaestio 2

Quaestio. ii. essentia diuina sit formalis terTum minus spirationis actiue. Arguo quod non. quia tunc esset filius: cum essentia sit formalis terminus in productione filii.

¶ Contra. essentiam de spiritusam cto prestat de vtroque processio Augus. 4rmodi dicendi. hic introducuntu Primus est quod volluntas diuina est terminus formalis: quia est productio vniuoca et eius principium est diuina voluntas: quia in productione vni uoca formalis terminus vel ratio termini praehabetur in producente. Idem de essentia.

¶ 2us modus est: quod actus volendi: quia secundum Aug. spiritusactus est amor: quia spiritusanctus per modum amoris producitur.

¶ 3us modus est quod essentia cum relatione: quia essentia vt praescindit a relatione est communis tribus: et sic non terminat aliquam productionem.

¶ 4us modus est quod spiratio passiua: quia illud est formalis terminus quo productum distinguitur a quocumque alio. et huiusmodi est spiratio passiua.

¶ Con tra primum aritus quia nulla passio est ratio conicandi subiectum: sed voluntas est diuine essentie. ergo etc. Nec valet ratio: quia sufficit quod principium praencipale sit eiusdem rationis in productione vni uoca cum termino.

¶ Contra 2m. quia productio substanialis non potest habere pro termino aliquod accidenitale vel quasi accidentale: sed talis est productio spiritussancti. ergo etc. Nec valet ratio: quia spiritussanctus est amorsolum a proprietate quia a voluntate producitur.

¶ Con tra tertium. quia vnius productionis est vnus terminus formalis per se: relatio aut et essentia non sunt sic vnum.

¶ Praeterea. tunc enim relatio precederet suum terminum. Nec valet ratio: quia essentia vt sic nude accepta bene fundat.

¶ Contra quartum. quia tunc non esset productio forme substantialis: sed relationis: et tunc esset adaliquatio.

¶ Praeterea proprietas indiuidualis non est formalis terminus: sed natura est formalis terminus. Nec valet rotio: quia proprie tas indiuidualis distinguit et non determinat. quod essentia est formalis terminus spi Dico ergo rationis actiue.

¶ Intelligendum tamen quod quia spiritussanctus omnia que habet. habet per productionem. hinc est quod omnia terminant productionem suo modo cum quodam ordine. Primo enim productio terminatur ad essentiam: sicut ipsa omnia alia naturali ordine antecedit. 2o terminatur ad attributa: quia passiones adequate immediate ipsum subiectum consequuntur. 3o ad proprietatem respectiuam: sicut productio in creaturis terminatur ad deceitatem. 4o ad relationes communes: sicut quasi ad accidentia Exnitum in creaturis sicut productio caloris. Primo terminatur ad calorem. 2o ad proprietatem vel passionem caloris. 3o ad heceitatem. 4o ad similitudinem: quanhabet cum alio.

¶ hoc probatur per rationes: quia qualem ordinem habent aliqua in essendo talem habent in producendo vel proluci: sed in essendo illa talem ordinem habent: quia primo est sentia est secundo attributa. 3o relationes originis. 4o communes relationes. ergo talem ordinem habent in producendo: et sic spi ratio actiua terminatur tali ordine sicut ista producuntur.

¶ Sed contra istud instatur 4r. Primo sic. Nam vni us relationis non debet esse nisi vnicus terminus. spi ratio autem non est nisi vna relatio siue productio. hic autem ponuntur plures termini scilicet essentia attributa. etc.

¶ Se cundo sic. Idem non potest duabus productionibus commnica ri: sicut nec produci: sed essentia diuina comuicatur per generationem totaliter. ergo videtur quod sit impossibile quod communicetur per respirationem. ergo non est terminus.

¶ 3o sic. impossibile est idem communicatum perfecte per vnam productionem quod possit per aliam productionem communicari: sed essentia diuina intelligitur perfecte comunicata per generationem. ergo non communicabitur per spirationem.

¶ 4o sic. Esentia diuina non terminat spirationem nisi vt prior relatione: sed vt est prior: est communis tribus. ergo vt est communis tribus terminat. quod est falsum.

¶ Ad ista.

¶ Ad primum dico quod in his que sunt idem identice. duo possunt fundare vnicam relationem. Ita etiam terminare poterunt duo si cut idem eandem relationem.

¶ Contra. relatio distinguitur per terminum. ergo vnius relationis erit praecise vnus terminus formalis. consequentia patet: quia sunt distincte rationes diffinitiue terminorum diffinientium relationem.

¶ Dico quod distinguitur per vtrumque: sicut per terminum totalem: et ideo stat vni tas relationis.

¶ Ad secundum dico quod quando natua accipit esse simpliciter. impossibile est quod duabus productionibus producatur: sed quando non accipit esse simpliciter: sed in aliquo potest benet terminare distinctas productiones. Exuitum. certum est quod nutritio et augmentatio sunt distincte mutationes et pro ductiones alterius et alterius rationis. Constat autem quod tam terminus nutritionis quam augmentationis est anima rationalis: terminus dico formalis et vltimatus: si ergo anima esse simpliciter reciperet: hoc esset impossibile: sed quia non capit esse simpliciter: sed praecise in hac parte vel in illa. hinc est quod non est impossibile. Eodem modo dico in proposito: quia nec per generationem nec per spirationem essentia capit esse simpliciter: quia ex seipsa intellectur esse simpliciter in priori signo: tamen accipit esse in hoc per istam productionem scilicet per generationem: et per illam scilicet spirationem in illo.

¶ Ad 3m dico quod eodem modo est dicendum: quia si per comunicationem non accipiat esse simpliciter: sed praecise in haec: non est inconueniens quod postquam intelligitur perfecte vni comunicata quod alteri communicetur scilicet spirituisancto.

¶ Ad 4m dico quod essemnuia diuina vt est prior relatione scilicet spiratione passiua. terminat spirationem actiuam: quia terminus est prior relatione ad ipsum ter minata: sed relatio scilicet spiratio passiua est simul cum spiratione actiua. ergo essentia terminat spirationem actiuan: vt est prior spiratione passiua.

¶ Sed dices vt est prior est in tribus. ergo essentia in tribus terminat spirationem acti uam. Concedo consequentiam: quia essentia quae est in tribus terminat spi rationem actiuam.

¶ Sed contra. essenia vt est in patre non potest terminare. ergo essenia vt est in tribus non potest terminare

¶ Dico quod essentia que est in patre terminat. et essentis que est in tribus terminat: vt tamen in tribus vel in patre reduplicatiue accipien: sicut dictum fuit. supra di. 5. non terminat. est dubus Auerrops scilicet quod nam vna exi Sed tunc stens non potest pluribus modis communica ri. quod probatur quadruplici ratione.

¶ Primo sic. Omenratio eius dem naturae praesupponit identitatem materiae: sed productum per putrefactionem et propagationem non habent eandem materiam. ergo non sunt eiusdem rationis. Minor patet. quia semen quod est mateam in vno non est eiusdem rationis cum mteam generati vel producti per putrefactionem.

¶ 2o sic. impossibile est eandem naturam produci acasu et naturaliter. ergo impossibile est duabus productionibudiuersarum rationum produci eandem naturam. Antecedens patet. probo consequentiam. quia accipio vnam istarum. aut enim est vniuoca. et isto modo nauam apta nata est generari. aut equoca. si vniuoca est naturalis. ergo equoca alia est a casu: si equiuoca naturalis vniuoca a casu: et sic semper vna erit naturalis: et alia a casu.

¶ 3o accipio vnam propagationem: aut per istam hec nam producitur in pluribus et sic alia erit in paucioribus. et per consequens a casu: aut econverso et sic propagatio erit a casuquod est inconueniens.

¶ 4o sic. vbicumque sunt mutatione alterius rationis. ibi necessario termini sunt alterius rationis sed necessario homo sunt mutationes alterius et alterius rationis: ergo nature producte que sunt termini erunt alterius rationis

¶ hec conclusio contra veritatem non solum catholicam: verum etiam naturalem. Quod potest patere per multa exempla. nam caro hominis est eiusdem rationis: que tamen diuersis mutationibus et productionibus alterius rationis producitur scilicet per generationem et augmentationem. Similiter apes generate ex putrefactione eodem modo mel lificant: sicut alie. Similiter in plausatis: semen alicuius herbe generabit proiectum in terra: illa autem herba destructa adhucterra sine semine poterit talem generare. Similiter de lapidibus. aliqui enim sunt eiusdem rationis in aliqua et visceribus terre: et hoc diuersis productionibus. Similiter ignis eiusdem rationis generatur eo uoce ex concussione lapidis. et vniuoce ab alio igne. Si militer sol et ignis calorem eiusdem rationis generant: et tamen sol equoce producit. et ignis vniuoce.

¶ Respondendum est ergo ad rationes suas.

¶ Ad primam dico quod fallit secundum equiuocationem de hac dictione materia: Accipitur enim materia dupliciter vel pro altera parte compositi: et ista est materia permanens et existens. de ista materia vera est maior: quia ad mutationem eius dem rationis in natura: oportet quod materia isto modo accepta sit eiusdem rationis. Isto modo accipiendo materiam minor est falsa. in eo enim quod generatur ex putrefactione est materia eiusdem rationis cum materia que est in eo quod fit ex propagatione. Alio modo accipitur materia pro eo ex quo aliquid generatur sicut ex termino: sicut nos dicimus quod aqua fit ex aere. et isto modo accipiendo materiam maior est falsa. Nam ex aere et terra potest fieri aqua eiusdem rationis. Ista enim materia est transiens. Et sic dico quod generatum ex putrefactione et ex propagatione habent aliam et aliam materiam: quia hoc est semen. aliud putrefactum: que non sunt eiusdem rationis omnino. ergo etc.

¶ Ad 2m dico quod sicut ostensum est in exqueplis. generatio vniuoca et generatio equiuoca possunt esse respectu producti eiusdem rationis: nullus enim potest negarequin ignis genitus ab igne: et ex concussione lapidis sit eiusdem rationis.

¶ Ad 3m dinco quod consequentia non est bona. hoc fit in paucioribus. ergo fit a casu. dato enim quod pauciores homines sint nigri quam albi: illi tamen non sunt mgri a casuEodem modo dico in proposito.

¶ Ad 4m dico quod transmutationes specificantur ex termino ad quem et non a termino a quo: quia a terminis intrinsecis non extrinsecis: modo ad propositum: quia in genito ex putrefactione et propagatione terminus intrinsecus et ad quem est eiusdem rationis. hinc est quod transmutationes vel potius gene rationes sunt eiusdem rationis. non obstante quod termini a quo et extrinfeci sint alterius rationis.

¶ Si dicatur quod saltem ad propositum in diuinis videtur concludere: quia ibi sunt productiones diuersarum rationum. ergo et termini erunt alterius rationis.

¶ Dico quod licet mutationes varientur: et sint diuerse vel idem propter identitatem vel diuersitate terminorum. et hoc tangunt solum rationes: tamen abstranhendo productionem a mutatione. dico quod productiones diuerse post esse eiusdem termini. Et ratio est. quia possun distingui non solum a terminis: sed a principiis: et sic est indiuims.

¶ Ad aritum patet per ea que dicta sunt.