Quaestio 6

¶ Questio. vi. Utrum in deo sint plures Ueritur rationes fruibilitatis. quod nin. Math. 2o. Acceperunt singuli singulos de id est vnam rationem mercedis.

¶ Contra. eccleA siastici. Stabilita sunt bona illius in diseuento. istam quaestionem sunt 4or conclusiones declarande secundum Circa dicta in praecedeti quaestione. Prima. quod aliquis potest frui essentia sine attributo. quod probo. quia verum est saltem in via: quia in patria non est ita certum: sicut fuit dictum prias. hoc probo sic. Quandocumque est aliquod obiectum: quod habet in se ratione fruitionis: et potest cognosci aliis ignoratis. potest voluntas sequi illam cognitionem: et frui illo obiecto cognito. non fruendo aliis ignoratis. sed certum est quod possumus deum in via cognoscere. et tamen multas perfectiones attributales ignorare. ergo potest voluntas frui deo: et non frui illis attributis.

¶ hoc confirmatur. quia deo cognito in via dubitamus de multis. vtrum sint attributa vel non et etiam vtrum sint in deo. sicut naturaliter cognoscens deum igno rat. vtrum sit infinitus vel non que scilicet infinitas a multis ponitur attributum. Cum ergo iste sit cognoscens deum et non necessario habeat actum voluntatis inordinatum circa deum. sequitur quod actum fruitionis habebit circa deum. et non circaaliud quod est attributum.

¶ 2a conclusio est. quod potest frui essentia non fruedo personis: saltem in via. hoc probo manifeste. natura ex naturalibus possumus cognoscere vnum deum. et tamen non psonas: quia non possunt cognosci naturaliter. habens ergo talem cognitionem habet actum voluntatis: circa deum: non necessario inordinatum. ergo ordinatum: sed talis est fruitio.

¶ Praeterea distincti sunt articuli fidein de vnitate et omnipotentia et de personis: sed de articulis distinctis habetur distincta cognitio: ergo potest haberi distincta dilectio de vno non habendo de alio non necessario inordinata. ergo etc.

¶ 3a conclusio est. quod potest fruivna persona non fruendo alia. sicut patre et filio non fruendo spiritusancto: quia distincti articuli sunt de patre et filio et spiritusancto. ergo non oportet actualiter frui istis. licet fruatur virtualiter vel habitualiter: alioquin esset peccatum.

¶ Similiter arguo de patre et filio. quia licet non possem cognoscere vnum alio non cognito. tamen possum diligere vnum alio non dilecto de potentia absoluta: licet de potentia ordinata oportet quod virtualiter. probatio assumpti. quia possumus diligere in creaturis vnum album: et odire aliud: vel non diligere: quod est sibi simile. Similiter diligere patrem creatum: et odire filium: et sic de multis aliis ergo etc.

¶ Sed contra hoc est argutum. quia relatiua sunt simil natura. Dico sicut prius. quod propter hoc non impeditur: quin possem patrem et filium diligere et cognoscere et non spitunsctum: nec impedit illa simultas quin possimus diligere tantum vnum: alium actuali ter non diligendo. sicut intuitiue possumus cognoscere vnum alio non cognito intuitiue. Et ita possum frui vno: et alio non. non enim oportet quod eodem modo inquantum relatiua sunt. quod coscantur sicut dictum est prius. quia intellectus separatus non beatum posset forte cognoscere relationem creature ad deum tuitiue: et tamen non terminum scilicet essentiam diuinam. Similiter magis apparet in dilectione: quia possum deo frui inquantum creator. et tamen non frui creatura. Ex istis apparet quod non oportet quod eo nodo quo cognosco vel diligo vnum relatiuorum: quod cognoscam vel diligam aliud.

¶ Sed adhuc stat dubium. quia in quaestione queritur. vtrum sint in deo plures rationes fruibilitatis. Dico quod non: nisi vna ratio fruibilitatis scilicet ipsa diuinitas. per quam habent omnia que sunt in deo quod sint fruibilia. vnde fruor paternitate inquantum diuina solum. similiter bonitate inquatum diuina. et sic de aliis que sunt in deo.

¶ Unde imaginanda sunt 4or signa in ista fruitione. et in isto actu beati sico. Primum est in quo terminatur fruitio. Ad primum obiectum. et ad ea quae sunt in deo in primo modo dicendi per se. sicut accipitur in diuinis modis per se vt essentia. spiritus substantia. Secundum signum in quo terminatur. ad illa quae sunt de 2o modo: sicut sunt attributa. 3m signum in quo terminatur. ad ea quae sunt illi quasi per accidens. non proprie: sed sicut inferius accidit superiori: situt ad personas vel ad relationes personales. 4m signum in quoterminatur. ad obiecta secundaria repraesentata. sicut ad creatutas. vel vt in se: vel vt in deo. Sed d isto vltimo signo videtur difsi scilicet determinatione ad obiectum secundarium: quando fit reuelato de futuro contingenti: ad quid terminatur inste respectus: qui ad uenit actui. non ad creaturam: quia ista non est: nec ad deum: nec ad attributa: quia tunc non intelligeretur nisi deus vel ittributa. Et hec omnia tam essentia: quam persone: quam attributa partinent ad obiectum primarium. Ad istud qui vellet dicere. quod relatio non requirit terminum faciliter se expediret. Sed hoc non dico pro nuc. Tenendo ergo aliam viam dicunt aliqui quod terminatur ad creaturam. non vt in se: sed vt in deo relucet.

¶ Sed contra hoc: quia creatura vt sic vel est quid creatum: et hoc non. vel increatum. et sic non nisi obiectum primum. Ideo potest dici. sed de hoc alias quod idee sunt in deo formaliter non solum obiectiue: et ad eas iste respectus terminatur. futura autem contingentia cognoscuntur per cognitionem determinationis voluntatis diuine. sed de hoc alias: sed hoc tantum dictum sit ad euadendum difficultas illam.

¶ Ex hoc patet quod vnica ratio fruibilitatis est in deo scilicet ipsa diuinitas.

¶ Ad rationem patet.