Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctiones 14-16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctiones 24-25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctiones 34-35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctiones 38-39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctiones 6-7
Distinctiones 8
Distinctiones 9-11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-33
Distinctio 34
Distinctiones 35-42
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-12
Distinctiones 12-16
Distinctiones 17-22
Distinctiones 23-32
Distinctiones 33-36
Distinctiones 37-40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctiones 2-3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Quaestio 5
Questio. v. 2am distitonem. iterum quero vnam quaestioIrca nem incidentalem. et est ista. Utrum caelum fuerit productum a tribus personis secundum prdinem aliquem. Et videtur quod non. quia persone in quantum productiue omnimodam habent identitatem. ergo non est ibi aliquis ordo.
¶ Contra. hvel. 4. de triNihil habet filius nisi per natiuitatem a patre. et ita creationem habet a a patre. et hoc est ordo originis. ergo. octo puncti declarandi. Primus est de hic sunc diuina essentia: et eius noti intuitiua.
¶ Circa quem. dicit quidam reuerendus doctor. quod impossibile est videre essentiam: quin videatur persona. Ratio sua est hec. Quandocumque aliquod quod per comparationem seu respectum ad aliquid est necessarium: et per respectum ad aliud est voluntarium: queuis possit se suspendere in comperatione ad voluntarium non tamen in comparatione ad illud ad quod est necessarium. sed diuina essentia est speculum voluntarium ad ostendendum seipsam: et omnia que sunt in ea. sed ex quo praesentauit se non potest non presentare personas.
¶ Sed ista ratio peccat 4r. Primo. quia petit principium in maiori. Querimus enim si visa essemus necessario videatur persona. et ipse accipit quod ipsa visa scilicet essentia diuina est habitudo necessaria ad diuinas personas.
¶ 2o assumit falsum. quia licet productio per est operatio ad intra. tamen man festatio quae persona manifestatur est operatio ad extra.
¶ 4o concludit impossibile manifeste: quand dicit quod repraesentatio personarum est necessaria si intelligatur forma liter: tunc habitudo est necessaria: si intelligatur terminatiue. ita omnis operatio nostra terminatur ad deum. et ita est habitudo eterna et necessaria. Accipio ergo rationem suam. cum igitur eoe necessario repraesentet essentia creaturam. quia est exemplar naturale creatui rarum. quanta necessitate repraesentat tres personas: tanta necessari tate repraesentat creaturas.
¶ Dico ergo ad rationem quod non ponimus contingentiam ex parte essentie: sed ex parte voluntatis concun rentis. Unde ad minorem dico. quod vtraque repraesentatio est necessario in se. sed tamen quia voluntas diuina concurrit ad vtrum que. ideo potest reuelare vnum non reuelando aliud.
¶ 2o po nit exqem de vniversali et particulari. quia concurrente homine: animal necessario concurrit. et ita in proposito.
¶ Similiter exquo represen tat speculum: necessario repraesentat imaginem. Primum exemplum non tenet. quia ratio hominis est limitata et determinata. sed ratio animalis est indeterminata et communis. Sed econverso in proposito. quia essentia est communis: et persona est sicut quid determinatum et ita non licet inferre negatiue. non videt personam. ergo non videt essentiam: nec affirmatiue videt essentiam. ergo personam.
¶ 2m exementum etiam non valet. quia ita concludit de creatura seid cut de persona. Deus enim poterit concurrere ad causandum imutationem de speculo: et non ad causandum immutationem de imagine etc.
¶ 2a ratio eius est hec. quandocumque aliquid negatur ratione contingentie illa sublata non diaibet plus negarised diuina essentia presentata aufertur contingentia ista. quia non potest non repraesentari persona.
¶ 2o ex illo medio non concluditur proposiotsitum. illa enim regula. omne quod est quando est etc. tenet in sensu conpositionis. stante enim sessione necessario sedet. sed in sensu durationis non est necessarium. non potest autem maior necessitas inferri in conclusione quam accipiatur in praemissis. sed in illa praemissa non adcipitur necessitas nisi in sensu compositionis. quando videtur essentia et persona non potest non videri.
¶ 3o concludit propositum quod est necessarium tantum in sensu compositionis: et est contingens in sensudiuisionis: et ita poterit deus facere quod videatur essentia non visa persona in sensu diuisionis.
¶ 4o falsum assumit. Nos enim accipimus vnam contingentiam de diuina essentia. et aliam de persona. et ipse solum de persona procedit.
¶ 3a ratio eius est hec. aut essentia videtur vt existens: aut vt subsistens. quia perfe ctior est visio rei. vt in supposito non in absoluto. ergo in relatiuo. dicitur autem quod videtur essentia vt subsistens a se: et a se existens.
¶ Ista ratio militat contra sacramentum altaris. videntur enim accidentia post transubstantiationem non in supposito. et tamen eque perfecte est visio post separationem.
¶ Item de miste rio incarnationis. per te perfectior est visio: vt in supposito. Sed secundum Diony. 2. c. de di. no. Angeli perfecte vident humanitatem christi. non tamen vt in supposito. et ita imperfecte cognouerunt humanitatem christi.
¶ 3o contra misterium trinitatis. quia Aug. docet. quod tanta est perfectio in vna per sona: sicut in tribus simul. Eadem autem potentia non potest. esse aliis perfectior: nisi ex perfectiori obiecto. et ita essentia diuinaest perfectior in tribus suppositis quam in vno. et obiectum vt in persona est nobilius obiecto simpliciter sumpto. ergo etc.
¶ 4o contra sacramentum vnitatis. ita est infinite perfectionis essentia: quod nihil perfectionis potest sibi addi. et ita procedendo ad per sonam maior perfectio non est. ergo etc.
¶ 4a ratio huius est hec. subiectum habens proprietates impossibile est videri nisi videre do proprietates. essemus diuina est subiectum habens proprietates relatiuas. ergo.
¶ Ista ratio non valet. quia angelus de facto non cognouit aptitudinem nature humane ad suppositum diuinum: que est eius proprietas. quia potentia diffinitur per actum. per se enim natuam est vnibilis supposito. sed humanitas mouet ad cognitionem sui. dato quod non moueat vnio. quia sunt obstantia distincta. et deus potest concurrere ad motionem vnius et non alterius.
¶ Sed contra Aug. de tri. c. s. Si videtur pater: necessario videtur filius. quia sunt vnum. Dico sicut dixi. quod hoc potest intelligide potentia absoluta vel ordinata. hoc intelligit de potentia ordinata: non absoluta.
¶ Item de argumento relatiuorum dixi. quod non concludit nisi de per se relatiuis. PDicietur autem et filius non habent espectum ad spiritumsanctu.
¶ Aliter soluiter ad dictum Aug. de ducit sic nulla persona potest videri sine alia. quia vnum sunt. reducatur ad formam: et sumatur aliqua vniuersalis. quandocumque aliqua sic se habent: quod sunt vnum: viso vno videtur alterum. Sed persone diuine sunt vnum in essentia. ergo etc.
¶ Ad maiorem verum est in eo quod sunt vnum. et ita concludatur. patre viso videtur essentia filii. quia quandocumque sunt aliqua que non sunt idem in eo quod non sunt idem: non potest concludi quod viso vno videatur aliud per modum identitatis: sic est de personis. ergo etc. punctus de diuina essentia. dixi. quod si Secundus cut diuina essen praeuenit personas. ita existentia. Dion. in c. de vnica et discreta theologia dicit. ea quae partinent ad vnicam theologiam preueniunt ea que ad discretam etc.
¶ Item Aug. prius facta est materia sicut sonus praeuenit cantum. vnde ordine rationis diffinitiue est ista praeueni entia. Primo. ego ostendo quod ipse concedit propositum: quia quando cumque aliquid conuenit alicui per aliud: prius conuenit illi: ratione cuius conuenit isti: sed diuine persone conuenit beatitudo per diuinam essentiam. ergo prius conuemt essentie quam persone.
¶ 2o concedit quoddam annexum. dicit enim quod non sunt idem conuertibiliter: ita nec simil conuertibiliter. et per consequens si aufertur similtas. concluditur ordo inter ista.
¶ 3o. quod concedit aliquid magis quam intentum. quia diuinaessentia inuenitur primo in aliquo priori signo quam sit in personis. Tum concedis primum 2m et 3m. In primo igitur signo existit realiter ad se antequam in personis sit.
¶ 4o concedit vnum absurdum. sicut enim est distictio maior: ita et ordo: sed maior est disto secundum omnes inter essentialia et personalia quam inter essentialia. Sed tum ponis inter essentialia ordinem. ergo etc.
¶ Dicis quod pro inconuenienti habes quod eo modo qua praecedit essentia praecedit et existentia.
¶ Sed contra hoc. quia tuponis existentiam praecedere personam ordine diffinitionis. primo sic. ins lud quod non est pro eo pro quo non est non potest beatificare. Sed pater elicit actum intelligendi: et pro illo signo non terminatur.
¶ Responsio. quod talia signa sunt permanentia non successiua. actus intelligendi angelum non terminatur ad eum pro illo signo perfectionis pro quo praecedit.
¶ Item arguit quod creatura creatur a tota trinitate. ergo terminatur ad totam trinitatem. hoc nihil est. quia visio causatur a trinitate: et tamen non terminatur ad ea.
¶ Illam nego. et dico quod eius existentia est communicabilis sicut et essemus. Iterum arguit. quia tunc proficeret in beatitudinine. illud iam improbatum est. non enim proficit in obiecto meliori cognoscendo personam. Terius punctus est de operatione beatifica. dixi quod licet existens essentia in tribus personis beatificet. non tamen vt in tribus existens. et hoc probaui. primo. quia pater videns essentiam in seipso est beatus. In patre autem est a se essentia. ergo beatificat in aliquo: vt a se.
¶ Dicit quod si accipio signum durationis muto medium. Si originis. tunc facio fallaciam consequentis. Non enim sequitur. filius non beatificatur a se. ergo non beatificatur.
¶ Contra hoc arguo sic. diuina essentia vt a se beatificat patrem: quia a se est beatus: et in illo signo a se non est beatus in tribus. ergo etc.
¶ 2a ratio. angelus beatificatur in essentia a se in patre. ergo pro aliquo signo in persona patris beatificatur: non in filio.
¶ 3a ratio. eadem est ratio in mouendo et in termnando. sed pater primo causat. quia a se. ergo a simili terminat.
¶ 4o illud non conuenit subreduplicitm: quo sublato adhuc competeret. sed circumscripta trinitate personarum ad huc beatificaret secundum illum: si per impossibile non esset nisi vnipersona propter plenitudinem perfectionis.
¶ Respontio vnum primum est inuenire in quolibet ordine. et hic est in patre. quia est a se. Et hoc primum signum dictum est primum a quo aliud. est ergo primitas originis in patre. sed prius est in filio.
¶ 2o arguit sic. prius ordine originis est productio verbi quam creaturarum productio in esse cognito. et tamen non est ibi ordo originis.
¶ Responsio quod est ibi ordo signorum nature non originis. punctus est de quaedam regula. dicebat enim Quarti quod diuina essentia est quo. et persona est quod. et per hoc volunt ostendere propositum. hoc est consequens quod reduxi ad formam. antecedens est proposition particularis. et oportet sumiiversalem affirmatiuam: quia es conclusio affirmatiua. Quandocumque aliqua sic se habent quod vnum est quo: et aliud quod. a quocumque attingitur quo: at tigitur quod.
¶ Contra istam arguit per actum credendi: et per actum videndi per cognitionem naturalem. Ideo addidit quinque conditiones quando est notitia intuitiua etc. Omnibus concessis probaui oppositus de creatura eminenter contenta in deo et non in proprio genere. et arguo dupliciter. Primo sic. in quocumque est quo: ibi est quod. sed diuina essentia est quo in beatitudine verbi. et est in supposito spiritussancti cum istis quique conditionibus et persone habent illas quinque conditiones. ergo etc. 2o in supposito spussancti est principium quo productiuum verbi. in quocun que autem est quo: illud est quod scilicet ice ergo erit quod. punctus est de rationibus formalibus sic. Quintus Tu remoues identitatem conuertibilem. est go ponis contradictionem scilicet carentiam illius modi.
¶ Responsio le cus a contradictoriis: per te: tinet cum omni modo. idem et diuersum sunt contramum immediata circa ens: sequitur ergo. illa sunt non idem. ergo diuersa. Si ergo sunt idem non conuertibiliter tunc detum opposita distinctione illi identitati.
¶ Dico quod Ari sto. diuidit ens in praedicamenta. sed de transcendentibus non intendit. vnde pater et filius non distintiua illis modis. sed numero numerositate formali.
¶ Sed isti dicunt quod non sequitur. carent modo identitatis conuertibilis. ergo non sunt idem omnibus modis: sicut essentia est idem sibiipsi: tamen non identitate compositionis.
¶ Contra per equipol lentiam. Iterum per contradictionem. aliquo modo non idem: et omnib idem sunt contradictoria: nec valet dictum. ex carentia enim alicuius secundum quid non sequitur carentia simpliciter: sicut non sequitur. non est homo niger. ergo non est homo simpliciter. Ident tas autem compositionis est identitas secundum quid. sed identitas conuertibilis est vera identitas. ergo carentia istius ident tatis inducit simus non identitatem. Sexxue punctus est de contradictione. Primo voluit eam vitare propter detm in modo significandi¬
¶ Sciendum quod in propositione modificata sunt quatuor termni in tali modo positi. quando enim negaus ponitur ad subiectum: vel aa predicatum: vel ad modum non est contradictio. Dicit ille quod est fictio contradictionem incomplexam ponere.
¶ Contra. in lib praedicamentorum trac. Aristoteles. de terminis incomplexis: et ibi ponit contradictionem istorum terminorum. quorum nulla est ortiae sicut sedere non sedere contradicunt. Item in libro periarmeni as non sunt contradictoria. que sunt de contradictoriis. sed de modo. Item primo topicorum. quot modis dicitur vnum opposito rum tot et reliquum. Contrarietas autem inuenitur comple xa et incomplexa. ergo et hec.
¶ Item omnes theologi dicunt quod contradictio includitur in impotentia t fieri a deo. Item vbi est inuenire priuationem: et contradictionem. quia per additionem se habet. Item album et non album sunt opposita: et nullo modo do nisi contradictorie. Item de tri. querit. Aug. si affimatio et negatio sunt in eodem principio. punctus est de syllto simpliciter. dixi quod Septimus non tenet in terminis modificatis. quod cunque enim vni et eidem sunt eadem etc. simpliciter verum est: sed tame cum modo non oportet: sicut materia et forma sunt idem composito in primo modo. non tamen inter se. de per principio complexo. pono quatuor praeambuAltimo la. Primum est. quod est vna propositio yposintia
On this page