Quaestio 1

¶ Distinctio. xxxiiii. et. xxxv. Questio. in Predictis est adiciendum quod quidam peruersi etc. Cumque supra disseruerimus ac multa dixerimus etc. distonem. 34. et. 35. postquanIrc a actum est de istis proprietatibus relatiuis. Nunc querendum est de proprietatibus absolutis scilicet de intellectu voluntate potentia et talibus. Et primo in generali quae ro. Utrum talia dicant perfectionem simpliciter de omnibus in generali. Circa autem istam quaestionem ad euidentiam mul¬ torum que dicuntur de perfectionibus simpliciter: intendo. 12. arti. per ordinem declarare. Primo quid est perfectio simpliciter. 2o quae sunt propretates perfectionum simpliciter. 3o quibus viis possunt perfectiones simpliciter inuestigari. 4o quot sunt gradus perfectionis simpliciter. 5o quae sunt ordines perfectionis simpliciter. o si omnis perfectio simpliciter habeat conceptum simpliciter simplicem in se. 3o si perfectiones simpliciter sint per diuerse. 8o. si omne quod est in deo dicat perfectionem simpliciter. 4o. si omnia que sunt in creaturis dicunt perfectionem simpliciter. podeo. si formaliter in deo sunt perfectiones simpliciter. o. si perfectiones simpliciter sunt in creaturis. 2o. si perfectiones simpliciter secundum eandem rationem formalem sunt in deo et in creaturis. hoc est. vtrum quelibet perfectio simpliciter vniuoce dicatur de deo et creatura. ad primum scilicet quid est perfectio simpliciter: sunt Quantum 4o modi disiceni. Unus est quod perfeus simpiciter est illa quae nullam imperfectionem quiditatiue includit: sicut sapientia et huiusmodi. omne enim tale requritur in perfectissimo ente.

¶ Contra. Nulla perfectio seu entitas positiua includit in sua ratione formali aliquam negationem: cum priuatio non sit de quiditate po sitiui: et tamen non omne positiuum est perfectio simpliciter. ergo etc.

¶ 2o sic. Nulla relatio: vt inferius patebit: dicit perfectionem simpliciter: et tamen nullam imperfectionem quiditatiue includit: quia si hoc esset: cum relatio formaliter ponatur in deo: poneretur imperfectio in eo.

¶ Alii dicunt. quod illa est perfectio simpliciter que non habet necessario imperfectionem sibi annexam: sicut sunt scientia et sapinatamen albedo necessario habet aliquam imperfectionem sibi annexam: et ideo non est perfectio simpliciter.

¶ Sed contra hoc est quod dictum est contra aliam opionem. Nam relationes originis non habent aliquan imperfectionem sibi annexam: quia tunc in deo esset illa imperfectio. et tamen vt patebit non sunt perfectiones simpliciter. Alii dicunt quod illa est perfectio simpliciter que non compatitur secum aliquam imperfectionem.

¶ Sed contra. Tunc enim sequeretur quod sapientia boni tas etc. non dicerent perfectionem simpliciter in creaturis: quia lin non habent: ntura inherent. Alii dicunt quod perfectio simpliciter est. quod potest esse sine omni imperfectione.

¶ Sed nec istud sufficit. Nam suppositum inquantum suppositum potest esse sine omni imperfectione: quia est in deo. et tamen non dicit perfectionem simpliciter.

¶ Ideo dico cum doctore nostro secundum doctrinam Ansi. in mono. quod per fectio simpliciter est. qua est in qualibet melius ipsa quam non ipsa. Sed quia illa diffinitio non bene quietat intellectum. idcirco sunt 4r modi exponendi eam.

¶ Aliqui enim dicunt quod perfectus simpliciter est melior sua negatione. Istud non valet. quia quecumque entitas positiua de mundo. est melior sua negatione: et tamen non omnis entitas positiua est perfectio simpliciter. Alii dicunt quod per fectio simpliciter est talis: quod habens ipsam est melius non habente.

¶ Contra. Nam simplicitas est perfectio simpliciter. et tamen non omne simplex est melius non habente simplicitatem: sicut patet de materia et forma respectu compositi. Alii dicunt quod perfectio simpliciter est illa que est melior omni eo quod non dicit perfectionem simpliciter.

¶ Contra. Omne subiectum est melius sua passione. et tamen contingit aliquando subiectum non esse perfectionem simpliciter et passionem sic. sicut partet de albedine et eius vnitate. Alii dicunt quod perfectio simpliciter est illa que est melior omni alio a se. Sed istud nimis attribuit perfectioni simpliciter. quia sequeretur quod non esset nis vna scilicet deitas: quia hoc solum sibi conuenit.

¶ Ideo dico secundum mentem doctor nostri. quod perfectio simpliciter est illa: que est melior quocumque sibi incompossibili.

¶ hanc autem glosam demonstratiue concludo ex duabus regulis euidentibus et per se notis acceptis. Prima est ista. quod omnis perfectio que est in deo forma iter: est melior omni perfectione que non est in deo formaliter: ista patet. alioquin deus. posset intelligi melior: si in se haberet quod sibi deficit: vel quod melius est.

¶ 2o regula est. quod omnes perfectiones simpliciter quantum est de se sunt compossibiles. hoc patet ex concessis ab omnibus. nam deo nulla perfectio deficit. ergo deus omnes habet. hoc autem non esset si essent incompossibiles

¶ Ex istis arguitur sic. Omne illud quod deo repugnat est in¬ compossibile perfectioni simpliciter. ista patet ex 2o regula: sed omne quod est perfectio simpliciter. est melius quocumque quod deo repu gnat: patet ex prima regula: omnis ergo perfectio simpliciter: est melior suo incompossibili. Potest alio modo deduci sic. Omnis perfectio que est in deo est melior suo incompossibili: sed omnis perfectio simpliciter est in deo. quia sunt compossibiles: ergo omnis perfectio simpliciter est melior quocumque sibi incompossibili.

¶ Sed contra istam descriptionem perfectionis simpliciter instatur quadrupliciter. Primo sic. Nam ratio entis non est melior quocumque sibi incompossibili: quia nullum habet inconpossibile: et tamen ratio entis ponitur communiter perfectio simpliciter. ergo descriptio non est bona.

¶ 2o sic. Relatio est melion quocumque sibi incompossibili. quia est compossibilis omni positi uo et omni perfectioni simpliciter. et tamen ipsa non habet nisi priuatiuum suin pro incompossibili. Constat autem quod eoipso est melior: si cut affirmatio est melior negatione.

¶ 3o sic. sapinia est perfectio simpliciter. et tamen sibi non competit diffinitio supradicta. Constat enim quod sapientia est incompossibilis substantie solis. substantia autem solis melior est: sicut et substantia quelibet omni accidente. et per consequens melior est ipsa substantia solis ipsa sapientia. ergo etc.

¶ 4o. Nam sequitur quod substantia angeli fit perfectio simpliciter. Ipsa enim est melior quocumque sibi incompossibili: quia illud aut est creatum: et constat quod ipsa est melior omni alio ab ea creato: vel increatum: isti autem non est incompossibilis: quia potest assumi.

¶ Ad primum dico quod ratio perfectionis simpliciter competit enti: licet enim nullum positiuum repugnet enti: tamen ens prohibitum est sibi incompossibile: et ideo constat quod melior est ratio entis: est enim ens melius ente prohibito. vt apparet.

¶ Ad 2m dico quod melioritas dicit excessum secundum quantitatem virtutis: et dicit inequalitatem que etiam requrit quantitatem: relatio autem non est quanta quantitate virtutis: et ideo ipsa non potest esse me lior: nec peito quo cumque alio.

¶ Ad 3m dico quod licet aliqua excedant alia secundum aliquas perfectiones quas habent: tamen potest esse econverso excessus secundum multas alias: licet non secundum easdem: ideo licet sapienia excedat solem quantum ad aliquid: in multis tamen est econtrario: et ideo recompensatur.

¶ Ad 4m dico quod substantia angelica non est melior quocumque sibi incompossibili formaliter: iquia diuinitati isto modo est incompossibilis: et tamen diuinitate non est melior: licet forte sibi sit compossibilis suppositaliter: si cut omne absolutum aliud a deo: sed hoc nihil ad propositum.

¶ Sed adhuc remanent quatuor difficultates. Prima est. si vna perfectio est melior alia quando sunt eiusdem rationis: sicut sapinia creata et increata. Dico quod non secundum rationem formalem: quia vbi est eadem ratio formalis: ibi secundum illam rationem non potest esse excessus: quia excessus vt sic est inter distincta: quaecumque autem sunt eiusdem rationis formalis secundum illam rationem formale sunt penitus indistincta: et per consequens inter ea: vt sic non est excessus.

¶ Confirmatur quia finitas et infinitas rationem formalem non variant cum sint mo di intrinseci.

¶ 2o. quia equalitas est ratio fundata super plura. et tame illa ratio formalis: vt sic in eis est indistincta.

¶ 2a difficultas si vna est melior altera secundum aliquid sui: loquendo de istis quae sunt eiusdem rationis. Dico quod sic scilicet secundum modum intrinsecum. nam vna est finita: et alia infinita: et per consequens vna est melior altera: licet non secundum rationem formalem.

¶ 3a difficultas est si vna est melior altera: quando sunt alterius rationis: sicut intellectus et voluntas. Dico quod non secundum eorum rationes formales.

¶ Et hoc probo fic. Quandocumque aliqua sunt eiusdem rationis formalis: quicquid conpetit vni eorum secundum rationem formalem: et alteri: sed voluntas in deo et in creatura sunt eiusdem rationis formalis: et intellectus hoc et ibi similiter: ergo si voluntas secundum suam rationem formalem esset melior intellectu: sequeretur quod in deo ita esset: quod est falsum.

¶ 4a difficultas si vna secundum aliquid sui excedit aliam. Dico quod non in deo. quia vtrumque est infinitum: tamen vnum eorum vt infinitum potest dici excedere aliud vt finitum: sicut voluntas infinita intellectum finitum.

¶ hic tamen remauet vnum dubium satis arduum scilicet vtrum omnis perfectio simpliciter sit melior quacunque perfectione secundum quid.

¶ Ad vtramque autem partem istius dubii sunt rationes fortes. pono tamen duas. Primo probo partem affirmatiuam sic. Quandocunque sunt duo opposita: ex quorum permixtione et impermixtione causatur magis et minus: illud quod est vni opposito impermixtius est perfectius: sed perfectio simpliciter non includit necioaliquam imperfectionem: perfectio autem secundum quid sic. ergo etc.

¶ 2o sic. Quindcunque aliquod commune competit aliquibus duobus. vni simpliciter: alteri secundum quid. perfectius conuenit ei cui conuenit simpliciter quam ei cui conuenit secundum quid. sed perfectio conuenit perfe ctioni simpliciter simpliciter. perfectioni autem secundum quid: competit secundum quid. ergo etc.

¶ Ad partem negatiuam arguo dupliciter. Primo sic. In essentialiter ordinatis eiusdem generis posterius est perfectius: sed ordo essentialis inuenitur vbi priora dicunt perfectionem simpliciter: sicut substantia dicit perfectionem simpliciter. non autem accidens quod est posterius: simimiliter spiritus dicit perfectionem simpliciter: non autem angelus qui est posterior: ergo non omnis perfectio simpliciter est perfectior perfectione secundum quid. cum illa po steriora sint perfectiora: et tamen perfectiones secundum quid.

¶ 2o ad eandem partem arguitur sic. Quecumque sunt de praesento substantie: excedunt illa que sunt aliorum generum: nam inter praesenta est essentialis ordo: et praesentum substantie est perfectius omnibus accidentibus aliorum generum: sed aliqua de genere substantie non sunt perfectiones simpliciter. aliqua de aliis generibus sunt perfectiones simpliciter: sicut sunt sapia et iustitia et huiusmodi. ergo perfectiones simpliciter non sunt perfectiores aliis.

¶ Dico ergo quantum ad hoc quod vtraque argumenta habent intetum. Ad quorum euidentiam dico quod perfectiones simpliciter ex suis rationibus formalibus non excedunt illud quod non dicit perfectionem simpliciter: sicut probant vltima argumenta. abstrahit enim ratio formalis perfectionis ab illo excessusiue defectu. secundum autem modos intrinsecos consequentes prouenit. quod alique sint perfectiones simpliciter alias excedentes. aliquo non. Est enim aliqua perfectio simpliciter que simpliciter est cum infinitate sicut deitas: et illa omnem aliam perfectionem secundum quid excoidit. eo quod perfectiones secundum quid sunt semper cum finitate: infinitum autem in perfectione excedit finitum. sunt autem alie perfe ctiones simpliciter que ex ratione earum formali non determinant sibi nec hunc modum: nec illum: sed compatiuntur se cum quolibet istorum modorum: et ideo stant cum quantumcumque perfecto: vel quantumcumque modico perfecto: et ex haect prouenit quod alique perfectiones simpliciter interdum alias excedunt: sicut quando sunt cum infinitate. interdum alias non excedunt: quando alium modum intrinsecum habent: vt patet.

¶ Sed adhuc remanet difficultas quomodo saluabit quod perfectio simpliciter fit melior quocunque sibi incompossibili. Propter hoc addit doctor ad expositionem illius diffinitionis perfectionis simpliciter supradicte. quod illud quod est melius quocumque sibi incopossibili in quocumque supposito. non considerata tamen hac nam vel illa. illud est perfectio simpliciter.

¶ hoc autem otest sic declarari quod perfectio simpliciter est melior quocumque sibi incompossibili: non ex ratione formali: sed quia nata est habere modum infinitatis: et ille modus repugnat ei quod non est perfectio simpliciter: quia nullum tale potest esse formaliter infinitum. et ideo perfectio simpliciter melior est tali. ad 2m est videndum que sunt proprietaQuantum tes perfectionis simpliciter. Dico quod 4o sunt proprietates perfectionis simpliciter. Prima quod omnis perfecsimpliciter est communicabilis. 2a quod alteri compossibilis. ita scilicet quod est omni alteri perfectioni compossibilis. 3a quod habent integritatem 4a quod habent idetitatem.

¶ Prima scilicet quod sit communicabilis: probatur sic. Omne illud cui non repugnat infinitas est ad minus intrinbus suppositis. et per consequens eis communicabile. ex hoc enim natura diuina dicitur concabilis tribus suppositis. quia est simpliciter infinita et illimitata. sed omnis perfectio simpliciter est nata esse infinita. ergo etc.

¶ 2a scilicet quod sint compossibiles probatur sic. primo ex communi di cto quod mala sunt incompossibilia: sicut patet de extremis vitiis. in quorum medio consistit virtus: virtutes autem dicuntur con¬ possibiles. Probo autem ratione sic. Impossibile est suppositum esse perfectissimum nisi habeat in se omnem perfectionem simpliciter: sed si vna esset alteri incompossibilis: impossibile est vnum suppositum omnes habere: et per consequens nullum vnum suppositum esset perfectissimum: quod est falsum propter diuina supposita.

¶ 3a scilicet quod habeant integritatem probatur. quia quod caret aliqua perfectione simpliciter: non est perfectum simpliciter: quia sibi deficit vna perfectiosimpliciter. et vt sic non est integraliter perfectum: si ergo omnes in es dem sint integritatem habebunt.

¶ 4a scilicet quod habeant identitatem. vel sint nata habere. probatur sic. quia de aptitudine intelliguntur omnes ille proprietates: hoc inquam patet. quia quicquid est aptum natuesse in vna persona diuina. natum est habere identitatem: sed omnes perfectiones simpliciter sunt huiusmodi. ergo etc.

¶ Sed contra ista arguitur quadrupliciter. Primo contra primam. Quod est de se hoc non est comunicabi le: sed deitas est de se hec. ergo etc.

¶ Contra 2am. Opposita sunt incompossibilia: sed alique perfectiones simpliciter sunt opposita. ergo etc. probo minorem. Ens est perfectio simpliciter et diuiditur mul tis modis. et per differentias oppositas: et per consequens ille non sunt compossibiles.

¶ Contra 3am. Nam in quocumque est integritas ibi est totalitas: sed vbi infinitas ibi non est totalitas. ergo vbi est infinitas ibi non est integritas.

¶ Contra 4am. Quandocumque aliqua opposita conueniunt aliquibus. nullum eorum est eis proprium: sed distinctio et identitas sunt huiusmodi respectu perfectionum simpliciter. ergo etc.

¶ Ad primum patet. Nam aliquid esse communicabile potest intelligi dupliciter: vel pluribus indiuiduis. vel pluribus suppositis. primo modo procedit instantia: sed 2o intelligitur proprietas.

¶ Ad 2m nego minorem. Nam nulle perfectiones simpliciter sunt opposite: quando autem ens diuiditur per duas differentias oppositas. non oportet quod vtraque fit perfectio simpliciter: sed sufficit. immo est necessare quod altera sola: sicut patet in disione substantie per corporeum et incorpo reum. incorporeum dicit perfectionem simpliciter. corporeum autem non. non ergo est necessare si diuilum dicat perfectionem simpliciter quod vtrumque diuidens dicat. immo forte non est simpliciter necessare de altero tantum.

¶ Et si dicas. ponatur quod perfectio diuidatur in perfectiones.

¶ Dico quod si diuisio sit per opposita hoc est in ossibile. tamen si fiat diuisio alioo quam per opposita: sicut separe filicet non proprie. tunc instantia non valet.

¶ Ad 3m dico quod acci piendo proprie integritatem ibi non est scilicet vt appropriatur toti: sed metaphorice accipiendo pro collectione omnium perfectionum. hoc non est inconueniens quod talis integritas ponatur sine totalitate.

¶ Ad 4m dico quod identitas que assignata est pro proprietate perfectionum simpliciter non dicibet intelligi in actu. si cut nec alie proprietates assignate: sed sufficit quod hoc sit in po tentia. vnde sunt nate esse idem.

¶ Sed hic oriuntur due diffict Prima est. quia videtur quod aliquod suppositum poterit esse perfctissimum etiam amota vna perfectione. quia per infinitatem dicitur perfectissimum inter omnia: sed amota vna perfectione scilicet intellectumanente voluntate: adhuc potest remanem infinitum. ergo etc.

¶ 2a difficultas est. quia sicut propositum est suppositum non est perfectiu simum nisi includat omnem perfectionem: ita essentia non erit perfectissima nisi secundum suam rationem formalem omnem perfectionem simplititer includat.

¶ Ad primum dico quod esse perfectissimum potest dupliciter intelligi. vel intensiue. vel extensiue. primo modo dico quod habens vnicam perfectionem quantum ad perfectiones simpliciter quidita tiuas esset perfectissimum inter omnia intensiue. Si autem 2o scilicet ex tensiue non sic. quia ad hoc quod sit isto modo perfectissimum: requritur quod nulla perfectio sibi deficiat.

¶ Ad 2m dico quod esse perfe tum dicitur dupliciter. vnoo quiditatiue. et isto modo nec suppositum est perfectissimum nec essentia. accipiendo semper perfectissimum extensiue. quia multe perfectiones sunt que non sunt de quidi tate suppositi sicut nec de quiditate essentie. Alioo dicitur aliquid perfectissimum denominatiue: et istoo tam essentia quam suppo situm sunt perfectissima: quia sibi omnis perfectio inest aliquo modo. vel per modo vel 2o.

¶ Si dicas ergo essentia non erit perfectissima vt prescindit ab aliis. et per consequens nec infinita

¶ Dico quod intensiue accipiendo est perfectissima tamen extensiue non est inconueniens negare.

¶ Sed quantum ad primam proprie¬ tatem que dicta est de communicabilitate. intelligendum est quod aliqua sunt que comnicantur ad intra tantum: sicut deitas. Aliqua tantum ad extra. sicut generao que creaturis conicatur. non tamen aliis personis. Alia autem sunt quae communicantur ad extra et ad intra: sicut perfectiones simpliciter velut sapientia et huiusmodi. Alia quae nec ad extra nec ad intra. sicut genero diuina: vt de se patet. 3us articulus est. quo possunt inuestigari perfectiones simpliciter. quod quituor modis scilicet per viam diuisionis. per viam Dico diffinitionis. per viam demonstrationis et per viam ordinis. potest etiam addi via compossibilitatis.

¶ Per viam diuisionis sic. In coordinatione pictagorico rum. primo ethius semper vnum diuidentium ens ponebatur ad dex teram. et aliud ad finistram. ad dexteram autem ponebant perfectiora. secundum autem doctorem nostrm quecumque ponuntur ad dexte ram sunt perfectiones simpliciter. vel non sunt imperfectiones: sicut substantia: spiritus: absolutum infinitas: et sic de aliis. omnia talia dicunt perfectionem simpliciter.

¶ Per viam autem difficulta nitionis sic. Quandocunque est aliqua diffinitio alicuius que dicit perfectionem simpliciter quantum ad quamlibet eius partem diffinitum dicit perfectionem simpliciter. si vero aliqua diffinitio includat aliquas partes quarum vna dicit perfectionem. alia imperfectionem vel non perfectionem. totum non dicit perfectionem. quia ad constituendum totum omnes partes sunt necessarie. ad destruendum autem sufficit destructio alterius partis. Exitum primi. difficult finitio substantie est: quod est ens per se. vtrunque istorum dicit perfe ctionem et ens et per se: et ideo totum diffinitum sicut substantia erit erfectio simpliciter. Exctum secundi. diffinitio corporis est. quod est substanti corporea: licet quantum ad primam partem scilicet quod sit substantia dicat perfectionem: tamen quia reliqua pars vtpote corporeum non dicit perfectionem hinc est quod nec totum dicit perfectionem propter rationem dictam.

¶ Per viam demonstrationis sic. Quandocumque est aliquod subiectum de quo est demonstrabilis aliqua imperfectio. illud non dicit perfectionem simpliciter. propositio hec patet ex praecedenti: quandocumque enim habent eandem diffinitionem. de eis eadem demonstrantur. et sic vbicumque esset diffinitio illa eadem imperfectio consequeretur. cum ergo in deo ex precedenti articulo sint omnes perfectiones simpliciter quantum ad earum diffinitiones: vt inferius melius declarabitur: de deo demonstraretur eadem imperfectio: quod est falsum. Si ergo aliqua imperfectio competit perfectioni simpliciter. hoc non erit per se: sed solum per accidens. hoc autem quod conuenit alicui per accidens. non potest de eo demonstrari. cum sibi non repugnet sine eo inuenniri. si ergo pmne quod demonstratur de a. est perfectio simpliciter. necessario a. erit perfectio simpliciter.

¶ Per viam autem ordinis sic. Quandocumque aliqua sunt essentialiter ordinata. si prius non dicatur perfectionem simpliciter: nequem posterius: quia da oppositum quod posterius dicat perfectionem simpliciter et non prius. cum cuili bet perfectioni simpliciter conueniat sine omni imperfectione esse. se ueretur quod posterius in essentialiter ordinatis possit esse sine priori.

¶ Potest autem ad ista addi via compossibilitatis sic. Omnis illa perfectio que est compossibilitatis omni perfectioni est perfectio simpliciter. cum omnia simpliciter bona habeant compossibilitatem secundum Dyo. de diuinis nominibus 4o. et ideo sadientia nostra est perfectio simpliciter. quia est compossibilis omni alte ri perfectioni. non autem anima nostra: quia anima nostra non est compossibilis deitati. si ergo inueniatur perfectio quod alicui perfectio ni simpliciter repugnet. non est perfectio simpliciter.

¶ Sed con tra hec instatur quadrupliciter. Primo contra primam sic. Ens diuiditur per idem et diuersum: quorum neutrum dicit perfectionem simpliciter. ergo diuisionis via non est sufficiens.

¶ Contra 2am sic. Omne quod habet diffinitionem est compositum: sed compositum dicit imperfectionem. ergo nec via diffinitionis va let.

¶ Contra 3am sic. Quod est natum inherere non est perfectio simpliciter: quia inherere dicit imperfectionem: sed sapientia est nata inherere. ergo etc. Ma. patet ex via demonstrationis. Mi nor apparet in creatura.

¶ Contra 4am de ordine sic. cer tum est quod actus intelligendi est posterior actu imaginan¬ di. et ipsum necessario praesupponit: qui tamen actus imaginandinon est perfectio simpliciter.

¶ Ad primum dico quod ens diuiditur dupliciter. vnous per differentias oppositas. et tunc temporis semper alte¬ ra dicit perfectionem simpliciter: sicut quando diuiditur per absolutum et respectiuum. Alioo diuiditur per passiones disiunctas. et tunc non est necessare. Sic est in proposito de eodem et diunso.

¶ Ad 2m dico quod perfectiones simpliciter non sunt proprie diffintibiles: tamen largo modo accipiendo diffinitionem: sicut diffinitiones sunt possibiles in transcendentibus bene sunt diffintibiles. nec tales diffinitiones arguunt compositionem.

¶ Ad 3m dico quod si inhe rere consequeretur necessario rationem formalem sapientie. tunc benet concluderet instantia: sed non est sic. licet enim ipsa insit: tamen hoc non est ratione sui. sed ratione accidentis cui in creaturis coniucta est.

¶ Ad 4m dico quod actus imaginandi non est prior ordine essentiali actu intelligendi: sed hoc est pro statu isto et non est ex natura istorum actuum: quia sicut patet. in anima separata est actus intelligendi sine actu imaginandi.

¶ Sed que sunt illa quae dicunt perfectionem simpliciter:

¶ Ad istius dubii solutionem pono 4or regulas per quas cognosci possunt perfectiones simpliciter. Prima est hec. quod nulla perfectio quiditatiua dicit perfectionem simpliciter. Uoco autem perfectionem quiditatiuam perfectionem artatam specificam de genere substantie. nec etiam de quocunque alio genere. accipiendo proprie illa que per se sunt in genere. hanc probo. quia inter illas spes nam angelica tenet primum gradum. ipsa autem non est perfectio simpliciter.

¶ Si dicas. sapia est de ge nere qualitatis: et tamen est perfectio simpliciter.

¶ Dico quod sapinia que est perfectio simpliciter non est per se in genere: sed per eam circum loquimur aliquid in genere.

¶ 2a regula est ista. quod nulla perfectio in creaturis si non inueniatur in deo est perfectio simpliciter: sicut est fides et spies et huiusmodi. et generaliter omnis perfectio cui repugnat infinitas repugnat ei esse perfectionem simpliciter

¶ 3a regula est. Quandocumque sunt in deo nisi sint communia tribus non sunt perfectiones simpliciter. alioquin vna persona careret vna perfectione simpliciter: quam alia haberet: et sic non esset persona perfectissima. vt patet superius.

¶ 4a regula est. quod etiam illa que sunt communia tribus nisi percedant relationes originis non sunt perfectiones simpliciter: sicut sunt relationes communes.

¶ Ex istis induco vnum correlarium. quod dictum magstri Thome anglici est verum scilicet quod scientia visionis non est perfectio simpliciter. quia vt sic terminatur ad extra: licet enim omne absolutum in deo dicat perfectionem simpliciter: tamen respectus non. Scientia autem visionis addit super absolutum scientiae respectum: et sicut dictum est de scientia visionis: ita potest dici de omni quod est commune tribus. quod sequitur personas et respicit aliquid ad extra. sicut iustitia. mina. et omnia talia que sunt ad creaturam.

¶ Sciendum autem est ad euidentiam praedictorum quod quedam sunt in creaturis que imperfectionem quiditatiue includunt et primo modo dicendi per se: sicut cecitas que est priuatio. Alique autem sunt que in r2 modo: sicut humanitas. et simpliciter quelibet species cuius cumque generis. quia de ipsis potest demonstrari creabilitas vel finitas et huiusmodi. in omnibus enim creaturis que non sunt perfectiosimpliciter isto modo includitur perfectio. Alia sunt que per acqi dens solum: sicut sapientia in creaturis. cui ex coniunctione sui cum alio conuenit inherere et talia. Alia sunt que nullo modo: sicut deitas sola autem ista de 4o modo et illa de 3o tantum dicunt perfectionem simpliciter. quia non conuenit eis imperfectio nisi per accidens. articulus est videre quot sunt gradus Quartus perfectionum simpliciter. Et quantum ad hoc dico quod 4or sunt gradus huiusmodi perfectionum. Primus est gradus transcendentium et communissimarum passionum. sicut ratio entis et passionum eius: quia quicquid conuenit per se perfectioni simpliciter est perfectio simpliciter. 2us gradus est transcendentium subal ternorum: sicut est ratio absoluti: que ideo dicitur transcendens: quia supra praesenta: et subalterna: quia est sub ratione entis. 3us est generum generalissimorum: sicut est ratio substantie et omnium passionum eius. Quartus est quasi subalternorum inter ge neralissimum et specialissimum: sicut est ratio spiritus que est infra substantiam: et supra species specialissimas.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. Primo contra primum de ente: quia quod includiter in omnibus quantumcunque imperfectis non est perfectio simpliciter: uiusmodi est ens.

¶ Secundo. ratio absoluti in quocumque insimo trium generum reparitur. ergo non dicit perfectionem.

¶ Tertio quia nullum genus est in deo: sed perfectiones sunt in deo. ergo nulla perfectio simpliciter est genus.

¶ Quarto a quocumque remouetur generalissimum et subalternum: sed a deo remouetur generalissimum. ergo etc.

¶ Ad primum dico quod rationem entis formaliter accipiendo. non conuenit esse nec meliorem nec peiorem quia talia dicunt excessum: qui nulli rationi formali competit: sed hoc tantum est ratione modi scilicet finitatis vel infinitatis. quod ergo ratio entis excedat vel non. hoc est quia ipsa apta nata est esse sub hoc scilicet infinitate. vel sub illo scilicet finitate. non exigitur autem plus ad rationem perfectionis simpliciter nisi quod posset esse infinita quantumcunque ei non repugnat finitas.

¶ Similiter dicendum ad 2m de absoluto et vniversaliter de omni alio transcendente.

¶ Ad 3m dico quod substantia que est perfectio simpliciter non est genus: et similiter spiritus vt est perfectio simpliciter non est subgenere: sed tamen illa dicuntur genera et subalterna: quia per illa cir cumloquimur et genera et illa que subalternatim ponuntur sub genere. et isto modo sunt in deo et non alio.

¶ Per idem ad 4m: quia spiritus vt est in genere substantie non est simpliciter perfe ctio nec est in deo sed spiritus per quem circumloquimur illud de genere substantie: illud est in deo.

¶ Ad euidentiam autem eorum que dicta sunt in isto articulo. notanda sunt quatuor. Primum quod omnes perfectiones simpliciter que deo attribuuntur sunt teanscendentes vel eo modo quo ens. vel eo modo quo absolutum vel spiritus. per aliquas tamen de istis circumloquimur aliqua que sunt in genere: sicut per spiritualitatem ac sapiam et talia. per aliquas autem non. sicut per ens nec per passiones eius.

¶ Secundo notandum est quod deitas et omnes pecier se passiones eius cuiusmodi sunt infinitas eternitas necessaritas et talia nullo praedictorum modorum quatuor se habent. nec in aliquo illorum graduum ponuntur: quia in illis gradibus non ponuntur nisi perfectiones que communiter conue niunt deo et creature. ista autem sunt propria soli deo. Unde ex haet cogimur positionem quintum ordinem perfectionum simpliciter: que scilicet se habent ad modum speciei specialissime: sicut enim humanitas se habet ad hominem: sic deitas ad deum: et sicut risibilitas: sic infinitas: eternitas: et talia. ille autem gradus non inuenitur in creaturis: eo quod nulla species cuiuscunque generis est que perfectionem simpliciter dicat: licet aliquas species circumloquimur per perfectiones simpliciter: tamen illa per que fit circumlocutio non sunt species: sed transcendentia: sic in 2o gradu supradicto.

¶ Si dicatur quod nulla hecceitas divina in nullo istorum quinque graduum est.

¶ Dico quod si fit perfectio simpliciter non est inconueniens euntium gradum dare qui se heatur per modum indiuidui: sicut quintus per modum speciei: sed nec iste in creaturis reperitur.

¶ Tertio notandum est quod omne illud quod includitur in aliqua perfectione simpliciter. est perfe ctio simpliciter: quia si aliqua non perfectio includeretur: tunc totum non esset perfectio simpliciter: saltem ratione illius partis.

¶ Quarto notandum est quod non omne illud in quo includitur perfectio simpliciter est perfectio simpliciter: quia sic omnes species et omnia genera essent perfectiones simpliciter. cum ratio entis in omnibus includatur que est perfectio simpliciter: non tamen est certum si illa inclusio est quiditatiua. articulus est videre qui sunt ordines per Quintus fectionum simpliciter et quot. Et quantum ad hoc sciendum est quod aliquando inuenitur quod omnia tam superiora quam inferiora dicunt perfectionem simpliciter. sicut in deo ratio substantie spiritus et deitatis et hecceitatis: ita quod omnia incipiendo ab indiuiduo vsque ad transcendens. dicunt perfectionem simpliciter. Aliquando autem contingit quod nec superior nec inferior dicunt perfectionem simpliciter: sicut est in relationibus. Nam nec relatio nec hoc paternitas dicunt perfectionem simpliciter: quia nullus respectus dicit perfectionem simpliciter. aliquando tamen inuenitur quod superiora dicunt perfectionem simpliciter: non tamen inferiora: sicut est in substantis. nam humanitas non dicit perfectionem simpliciter: et tamen substantia dicit: similiter angelus non dicit: et tamen spiritus et substantia dicunt perfectionem simpliciter. Aliquando in feriora: et tamen non superiora: sicut sapientia que dicit perfectionem simpliciter: et tamen qualitas in cuius genere collocatur nullam dicit perfectionem simpliciter. certum est enim quod nec qualitas nec talia inueniuntur in deo: que tamen reperirentur in eo si dicerent perfectionem simpliciter: cum habeat omnes: vt patet ex praecedenetibus.

¶ Sed contra instatur 4r. Primo contra primum. nam videtur quod hecceitas proprietatis: ita dicat perfectionem simpliciter: sicut hecceitas essentie.

¶ 2o contra 2m. quia ratio entis dicitur de relatione: sed ratio entis dicit perfectionem simpliciter. ergo et ratio relationis dicit similiter.

¶ 3o contra 3m. quia quando alterum de altero praedicatur. quicquid dicitur de praedicato dicitur de subiecto: sed perfectiosimpliciter praedicatur de substantia. ergo et de homine vel corpore. cum substantia dicatur et praedicetur de eis.

¶ 4o contra 4m. quicquid repugnat superiori et inferiori repugnabit.

¶ Confirmatur in opposito. quia qu cquid perfectionis conuenit superiori: et inferiori.

¶ Ad primum dico quod sicut essentia dicit perfectionem: non tamen proprietas: sic hecceitas essentie dicit perfectionem: non tamen hecceitas proprietatis.

¶ Ad 2m dico quod licet ratio animalis dicatur de homine: non tamen illud quod conuenit animali scilicet ratio generis. Eodem modo dico quod licet ratio entis conueniat relationi: non tamen ratio perfectionis simpliciter: forte enim illa est secunda intentio.

¶ Ad 3m dico quod propter illud quod tangitur in 3o et inu 4o et in confirmatione. oportet positionem de necessitate quod in omnibus istis perfectionibus simpliciter que dicuntur esse in genere. quod habeant diuersas rationes vnam transcendentem: aliam in genere: ita quod illi transcendenti rationi accidit quod sit cum illa: licet non econuerso. Exitum. substantia que est praedicamentum ita necessario est ciuncta cuidam rationi formali que proprie vocatur substantia: et per illud idem nomen quod primo conuenit isti ratio ni formali: circumloquimur istam rationem formalem que proprie et directe est praedicamentum: sic de omnibus aliis. Perhoc patet ad 4m et ad confirmationem quid dicendum etc. articulus est videre. vtrum omnis perfectio simSexxus pliciter habeat conceptum simpliciter simplicem in se ex parte rei. nam de conceptu in anima nullam facio difficul. sed de ipsa quiditate concepta vtrum sit simpliciter simplex.

¶ Dicit vnus doctor quod in vniuerso non est innuenire aliquod simpliciter simplex in rerum natura. quia omne quod est potest resolui: et per consequens nihil omnino simplex.

¶ Contra. in omni resolutione oportet procedere in infinitum: vel deuenire ad aliquid indiuisibile: sed in diffinitione est resolutio per rationes formales. ergo in eis vel erit processus in infinitum. quod est inconueniens in rationibus formalibus. et potissime quia ordo essentialis est inter eas. ergo erit deuenire ad aliquam vnam formalem non amplius resolubilem. Illam autem voco simpliciter simplicem: istam ergo tanquam euidentem supponendo: quod scilicet sit dare quidita tes simpliciter simplices. Et pono duas conclusiones. Prima est ista. quod omnis perfectio simpliciter est: ita simplex quod nullo modo componitur ex aliquo in quibus posset resolui. hanc probo ic. omne illud quod est compositum ex aliquibus inquantum tale. includi: imperfectionem in primo modo vel saltim in 2o: quia scilicet importat compositionem: sed nulla perfectio simpliciter: vt superius onte um est. includit imperfectionem: nec in primo nec in 2o modo per se. ergo etc.

¶ Confirmatur. quia omne non simpliciter simplex. habet partes essentiales in quas resolui potest. Tunc sic. nullum habens partes essentiales potest esse infinitum: sed omnis perfectio simpliciter: vt supra patuit: potest esse infinita. ergo nulla perfectio simpliciter includit partes essentiales.

¶ Sed contra conclusione instatur quadrupliciter. Primo sic. namsubstantia est perfectio simpliciter. et tamen ratio sua diffinitiua est resolubilis in ens et in per se. est enim substantia ens per se. ergo etc.

¶ 2o sic. nam diffinitio spiritus est substantia incorporea. hic autem ponuntur due rationes. ergo spiritus illas includebat.

¶ 3o sic. quia ratio entis substantie et spiritus includuntur in diuina essentia. et per consequens resoluiter in ista: cum tamen sit perfectio simpliciter.

¶ 4o. quia ratio sapientie et scientiae in creaturis videtur resolui in genera et in species. et si non in illa: saltem hec dicuntur de illis vere: quodscilicet sunt virtutes intellectuales. hic autem mul te rationes exprimuntur. ergo.

¶ Ad primum dico quod argumentum esset de monstratio: si ens includeretur quiditatiue: sicut pars essentialis in ratione substantie: sed hoc ego nego.

¶ Dico ergo quod ens dicitur de substantia: non sicut genus de specie: sed sicut genus de differentia vt supra dictum est.

¶ Ad 2m dico quod diffinitio spiritus que est per genus et differentias est spiritus qui est in genere. et non spiritus transcendentis qui est perfectio simpliciter: licet tamen ad notificationem vnius sequatur aliquo modo notificatio alterius.

¶ Ad 3m dico: sicut sepe isto anno dictum est: quod illa non dicuntur de essentia diuina: sicut partes eius essentiales: vel genus de specie: sed sicut genus de differentia. vel saltim differentia subalternans de subalternata.

¶ Ad 4m dico quod sapientia et scientia vt sunt perfectiones simpliciter: secundum istam rationem non sunt in genere: et per consequens in genus et differentiam non resoluuntur. nec etiam virtus intellectualis dicitur sicut genus de specie: sed sicut genus de differentia.

¶ Secunda conclusio est. quod omnis perfectio simpliciter est ita simplex: quod nulli alteri est componibilis: quia nulla perfectio simpliciter includit in 2o modo aliquanimperfectionem: quia vbicumque eam consequeretur: et sic in deo: sed componibilitas includit imperfectione. Est autem componibili tas passio componibilis. ergo nulla perfectio simpliciter est alteri componibilis vel alicui.

¶ Confirmatur. quia si aliqua erfectio simpliciter componibilis esset. cum ratio cuiuslibet perfectionis simpliciter sit in deo. aliquid in deo esset componibile.

¶ Sed contra hanc conclusionem instatur quadrupliciter. Primo sic. si ideo perfectio simpliciter non esset componibi lis: quia componibilitas dicit imperfectionem: eodem modo perfectio simpliciter non est creabilis: quia creabilitas eo dem modo includit imperfectionem.

¶ Secundo sic. subiectum quod est in potentia receptiua respectu alicuius forme: est componibile cum ea: sed intellectus possi bilis est in potentia receptiua respectu actus intelligendi. ergo est componibilis cum eo. et tamen vtrunque est perfe ctio simpliciter.

¶ Tertio sic. omnis forma que apta nata est inherere: est componibilis cum illo cui inherere potest: sed sapientia et scientia et talia: homo sunt. ista enim inherere habent in creaturis illis subiectis in quibus sunt. ergo etc.

¶ 4o sic. omne quod est in creaturis vel est compositum vel conponibile cum nihil sit simpliciter in creatura quod sit ita simplex quin habeat alterum istorum duorum: sed multe perfectiones simpliciter sunt in creaturis. ergo etc.

¶ Ad primum dico quod perfectio simpliciter secundum suam rationem formalem non est creabilis plusquam componibilis: sed solum sibi aduenit ex adium cto. Exemplum. sapientia enim inquantum sapientia non est creabilis: quia tunc omnis sapientia esset creabilis. et per consequens diuina. competit tamen perfectioni simpliciter quod sit creabilis: non in por modo nec in secundo: sed per accidens et ex coniunctione sui ad aliud vtpote: quia limitata: quod sibi conuenit per accidens.

¶ Ad 2m dico quod oportet positionem secundum praedicta in intellectuet actu intelligendi duas rationes formales. vnam transcenm dentem que est perfectio simpliciter. et secundum quam sibi non conuenit recipi nec componi cum aliquo. Aliam autem oportet positionem rationem formalem in intellectu per quam ponitur in genere determinato. et secundum quam sibi conuenit componibilitas et receptio et ista non est perfectio simpliciter.

¶ Ad 3m dico eodem modo. nam sapientia secundum illam rationem formalem que est sapientia vt est perfectio simpliciter non conuenit iherere. Si autem sibi conueniat. hoc est per accidens propter qualitatem cui accidentaliter est coniu cta.

¶ Ad 4m dico quod non est aliquid in creatura quin sit conpositum vel componible. vel ex se vel adiuncto: licet ergo perfectio simpliciter sit componibilis: non tamen per se: sed ratione illius cusnidiungitur per accidens.

¶ Sed quomodo possint esse in creatura ni si componant.

¶ Dico quod rationes formales manent praecise omnio: sicut omnia transcendentia de quibus dictum est superius quod manent secundum rationes suas praecisas in quibus sunt. artic. est videre vtrum ille perfectiones Septimus simpliciter sint primo diuerse.

¶ Dicunt aliquiquod nihil est in rerum natura quod sit primo diuersum quin intellectus semper inueniat eis commune aliquid in quo conueniant.

¶ Sed contra hoc arguo euidenter: quandocumque est dare medium compositum ex extremis. illud est resolubile. et per consequens in resolutione vel oportet procedere in infinitum. vel est deuenire ad aliquod extremum quod sit omnino purum. Exemplum est dare motum mouens et sic in eodem sunt illa extrema: vel ergo erit deuenire ad aliquod mouens immobile et ad aliquod motum non omnino mouens vel erit procedere in infinitum: sed differens est compositum ex conueniente et diuerso. nam differentia cum hoc quod differunt sunt aliquid idem. ergo in resolutione differentis vel erit procedere in infinitum: quod est inconueniens: quia sic nihil esset diffintibile vel diffinitiue cognoscibile. vel erit deuenire ad aliquod: quod est ita diuersum quod nullo modo conueniens. hoc autem voco primo diunsum.

¶ Confirmatur. quia est deuenire ad aliquid omnio indifferens. ergo ad aliquid omino diuersum.

¶ Supposito ergo tamquam euidenter ostenso et per se quasi noto quod sit dare aliquid primo dium sum.

¶ Pono conclusione intetam scilicet quod perfectiones simplici ter sint primo diuerse. et hoc suppositis dictis superius. ostenditur demonstratiue: quia quod est simpliciter simplex est primo diuersum: sed erfectiones simpliciter sunt huiusmodi. vt patet ex praecedenti articulo. ergo. Maior probatur. quia simpliciter simplex non habet nisi vnicam rationem formalem. si ergo primo diuersum. habetur propositum. si non. ergo et aliquo sui differt et aliquo conuenit. hoc enim est commune omni non primo diuerso. et per consequens habet in se multas rationes formales. et per consequens non est simpliciter simplex. ma. est vera. et mi. ergo.

¶ Sed contra instatur quadrupliciter. Primo sic. Quecumque conueniunt in vno nomine et in vna ratione non sunt primo diuersa: sed perfectiones simpliciter sunt huiusmodi. nam omnes sunt perfectiones simpliciter et cuilibet conuenit quod sit melius ipsum quam non ipsum ergo.

¶ 2o sic. illa que conueniunt in vna ratione commni non sunt primo diuerse: sed praefectiones simpliciter sunt huiusmodi. nam conueniunt in ratione simplicitatis.

¶ 3o. quia in hoc saltem conueniunt quod sunt peor diuerse omnes. ergo etc.

¶ 4o sic. de quibuscumque praedicatur aliquid idem quiditatiue illa non sunt per diuersa: sed de perfectionibus simpliciter dicitur aliquid vnum et idem quiditatiue. quia omnis perfectio simpliciter est absoluta. ergo etc.

¶ Ad primum dico quod talia omnia que attribuuntur cum identitate nomins et diffinitionis omnibus communissimis necessario talia sunt intentiones secunde. et sic dico de perfectione simpliciter: quia conuenit enti et suis passionibus.

¶ Sed contra. dicimus quod entitas est perfectio simpliciter: et sapina et iustitilia similiter: quomodo ergo praedicabitur de istis.

¶ Dico quod ideo de istis praedicatur: quia supponit pro eis: sicut intentiones secunde aliquando supponunt pro primis non est ergo inconueniens quod stante hoc quod aliqua sunt primo diuersa: quod de eis dicatur aliquod nomen secunde intentionis: sicut de generalissimis dicitur hoc quod dico genus etiam secundum eandem rationem. quia est secunda intentio.

¶ Ad 2m dico quod non est contra rationem primo diuersorum quod aliqua ratio priuatiua sit eis communis. est autem simplicitas ratio priuatiua: et ideo stante hoc quod sint perfectiones simpliciter primo diuerse possunt esse simplices.

¶ Ad 3m dico quod non est contrarationem primo diuersorum quod in aliquo conueniant nisi loquendo de prioribus: ita quod habeant aliquod proedicatum quiditatiuum: sed in posteriori bene possunt conuenire. identitas autem et diuersitas sunt posteriora. eis ergo.

¶ Ad 4m dinco quod differentiae vltime non obstante quod sint primo diuerse bene tamen recipiunt praedicationem generis denominatiue: quia non est proprie eis quiditatiuum. licet ad quod ditatem reducatur. Eodem modo dico de absoluto: quia dicitur ad mo dum generis de differentia vel denominatiue. nec repugnat primo diumsis.

¶ Sed hic sunt aliquae difficultates. Prima si omnis perfectio simpliciter distinguitur realiter a non perfectione simpliciter.

¶ Dico quod non oportet: sicut patet per praedicta de sapia et qualitate illa cui coniugitur in creaturis.

¶ 2a difficultas si saltem formaliter distinguitur.

¶ Dico quod non. quia illa non possunt differre formaliter: quorum alterum non est ratio formalis: sed ita est de multis: vt potede sapienia et eius simplicitate vel infinitate quae sunt modi.

¶ 3a di. si distinguitur ex natura rei.

¶ Dico quod sic. quia illa ex nam reidifferunt necessario quae recipiunt praedicationem contradictoriorum. hoc sunt huiusmodi quia vnum est perfectio simpliciter aliud non.

¶ 4a di. est. quia vt patet ex omnibus praedictis: ista per diunsa non sunt primo diuersa. nisi in primodo dicendi per se. quia nullum praedicatum quiditatiue habent commune: vt pus ostensum est. Difficultas ergo est in hoc vtrum sit in rerum naam inuenire aliqua primo diuersa in 2o modo: ita quod non habeant aliquod commune in secundo modo.

¶ Dico quod non. nam de ente et de eius passionibus dicitur simplicitas: et sic de aliis.

¶ Sed tunc est dubium de illa communi regula quod quando aliqua passio conuenit pluribus: oportet quod eis conueniat vna diffinitio per quam de eis demfretur. et sic ex conuenientia in secundo modo ostenditur conuenientia in primo.

¶ Dico quod illa regula solum tenet in his que sunt de terminati generis: sed in passionibus transcendentibus non tenet: sicut patet de his que conueniunt enti et eius passionibus: que non habent communem diffinitionem. OS articulus est videre. vtrum omnia que sunt in Octau deo dicunt perfectionem simpliciter: non aliquid dicendo nunc de deitate: et de qua non est dubium: nec de modis eius intrinsecis scilicet de infinitate necessaritate vel talibus. nec de attributis. nec de actionibus immanentibus: de quibus communiter non dubitatur. Totum dubium istius articuli stat in quattuor. Primo de relationibus. Secundo de priuationibus. Tertio de vdeis. Quarto de perfectionibus postremis: que sequuntur emanationes personarum. ad primum sunt duo modi dicendi. quidam Quantum enim dicunt quod ratio dicit perfecionem. Alii autem dicunt quod licet non dicat perfectionem simpliciter: dicit tamen perfectionem aliqualiter: sicut paternitas dicit perfectionem in patre. filiatio in filio. etc.

¶ Sed contra primum arguo du pliciter. Primo sic. perfectio simy liciter: secundum praedicta: est melior quocumque sibi incomponibili: sed paternitas non est me lior filiatione que est sibi incompossibilis. ergo paternitas non est perfectio simpliciter: nec per consequens aliqua relatio alia.

¶ 2o sic. in omni perfectissimo supposito est innuenire omnem perfectionem im pliciter: quia si non tunc careret aliquae perfectione. et per consequens non esset perfectissimum: sed quaelibet persona diuina est suppotsitus perfectissimum: et caret aliqua relatione. ergo.

¶ Contra 2m arguo dupliciter. Primo sic. quando aliquod commune diuiditur per aliqua: et hoc immediata: oportet quod quicquid cadit sub eo cadat subaltero diuidentium: sed perfectio diuiditur per perfectionem simpliciter et secundum quid. Cum ergo paternitas non sit: per te: perfectio simpliciter. et sit perfectio erit necessario perfectio secundum quid: sed nulla perfectio secundum quid est in deo. ergo paternitas non erit perfectio secundum quid. Minor declaratur. quia omnis perfectio secundum quid est perfectio diminuta quae non est in deo.

¶ 2o sic. in quocumque sunt plures perfectiones. ipsum est perfectius: sed paet filius non sunt perfectiores spiritu scto. ergo in eis non sunt plures perfectiones. Constat autem quod ipsius patris et filii sunt plures relationes. ergo etc.

¶ Dico ergo secundu mentem doctor quod nulla ratio dicit perfectionem: nec perfectionem simpliciter nec perfectionem secundum quid: quia vt deductum est non posset vitari quin aliquod suppositum diuinum non esset perfectissimum: vel in eo perfectio diminuta esset.

¶ Sed contrainstantur quadrupliciter. Primo sic. quecumque sunt formaliter in deo sunt meliora quibuscumque entibus in creatura: sed aliqua perfe ctio simpliciter est in creatura: vt sapina: et geneatio est formaliter in deo. ergo generto erit perfectior perfectione simpliciter.

¶ 2o sic. per fectio vniuscuiusque est sua formalis ratio constitutiua: vt perfectio hominis est anima: sed persone diuine sunt persone constitute costituuntur autem relationibus: sicut patuit supra. ergo relationes dicunt perfectiones.

¶ 3o sic. quando aliquod diuiditur per opposita: semper alterum dicit perfectionem: sic illud quod ponitur ad de xteram: sed ens diuiditur per idem et diunsum. ergo alterum dicit perfectionem. vtrumque autem est formaliter relatio. ergo etc.

¶ 4o sic. omnes essentie creaturarum sunt ordinate secundum ordinem eminen tie per differentias oppositas: quarum altera respectu alterius comparatur: vt priuatio respectu habitus: sed ordo eminentie inter respectus non potest esse in speciebus relationis nisi dicant perfectionem. ergo etc.

¶ Ad primum dico quod omnis gradus cutiuscumque excessus fit per aliquam quantitatem: et ideo excessus in perfectione est secundum quantitatem virtutis. ratio autem secundum se formaliter accepta nullam habet quantitatem: et ideo nihil excedisin perfectione.

¶ Ad 2m dico quod quandocumque est aliquod constitutum quod propriam perfectionem habeat. tunc videtur habere a con stitutiuo proprio persona autem diuina secundum illud in quo distinguitur ab alia. nihil perfectionis dicit: et ideo nec eius constitu tiuum.

¶ Ad 3m dico quod identitas vt est vnum de diuidenti bus est perfectio simpliciter: sed tunc non est ratio formalis: sed solum fundamentalis. Vel potest dici quod illa regula non tenet generaliter in omnibus diuidentibus ens.

¶ Ad 4m dico quod aliquando ordo eminentie attenditur secundum maiorem perfectionem. Aliquando secundum maiorem vel minorem principalitatem. quicquid autem sit in aliis. in relationibus non est secundum perfectionem: sed secundum principalitatem.

¶ Sed adhuc occurrunt difficultae. Prima. quomodo ratio po test esse non perfecta quin sit imperfecta. cum perfectum et imperfectum sint immediata diuidentia ens.

¶ Dico quod ens immediate diuiditur inquantum et non quantum. Ens autem quantum in finitum et in infinitum. Eodem modo ens quantum diuiditur in perfectum et in imperfectum: et ideo quod non cadit sub ente quato: nec sub per fecto aut sub imperfecto: sicut non cadens sub diuiso non cadit sub aliquo diuidentium. cum ergo ratio non sit quanta nec erit finita nec infinita. perfecta nec imperfecta.

¶ 2a difficultas si ratio diuina non includat aliquam perfectionem simpliciter vt praescindit ab essentia. quomodo hoc est: cum vt sic sit vera et bona si cut ens: et si hoc concedatur. tunc vna persona diuina habebit aliquam perfectionem quam non habebit alia.

¶ Potest dici quod si ratio sit vera et bona non est nisi sicut est ens: et quia eadem entitate est ens qua essentia hinc est quod vt praescindit ab essentia non habet illam.

¶ 3a difficultas quomodo potest poni quod omnis respectus careat omni quantitate virtutis cum in creaturis videamus quod recipiat magis et minus: vt patet ex relatione identitatis et distinctionis.

¶ Dico quod tota inequalitas respectuum sumitur ab extremis. Si autem inueniantur gradus in relationibus infra propriam naturam. hoc erit solum per gradus in diuiduales et non specificos.

¶ 4a difficultas. quia quaelicet relatio est ens: et quod licet ens est perfectio simpliciter: et sic videtur quod qualibet relatio est perfectio simpliciter.

¶ Dico quod minor est falsa: licet enim quelibet sapientia sit perfectio simpliciter secundum se. non tamen secundum se quodlibet sa piens.

¶ Sed contra hoc arguitur sic. hec entitas sub ratione entitatis est perfectio simpliciter. hec ratio est entitas. ergo hoc ratio est perfectio simpliciter.

¶ Dico quod minor non est vera nisi indentice propter illimitationem entis. non erit tamen formaliter vera: et ideo eodem modo dicendum est de relatione: quia ratio est perfectio simpliciter: identice loquendo. non tamen formaliter. ad 2m videndum est de priuationibus. vtrum Quantum in deo dicant perfectionem simpliciter.

¶ Di cunt tamen aliqui quod priuationes non sunt in deo.

¶ Istud ni bil est. quia de quolibet affirmatio vel negatio vera: sed corruptio est quedam mutatio vera. ergo de quolibet corruptio vel eius negatio: sed non dicitur de eo corruptio. nec in eo est. ergo oportet quod in eo sit suum oppositum scilicet in corruptibilitas.

¶ hoc ergo supposito videndum est vtrum dicant in deo perfectionem simpliciter.

¶ Ad quod dico quod sic non formaliter: sed fundamentaliter.

¶ Sed contra relationes diuine eodem modo poterunt dici perfectiones simpliciter cum eque perfecte fundentur sicut ille priuationes: et tamen nos dicimus quod ista aliquid perfectionis in deo importent et non relationes. Probatur. quia esse incorruptibile in quolibet est melius ipsum quam non ipsum. incorruptio est melior quam corruptio. Sed tamen videtur mirabile quod pure priuationes vel negationes que de se nihil positiuum ponunt. dicant perfectionem simpliciter.

¶ Dico ergo quod tales priuationes que sunt in deo resoluuntur in aliquas ratio nes positas eis immediatas: sed nobis non apparet de omnibus priuationibus: que sunt prime et immediate: et vt sic dicunt perfectionem simpliciter: tamen loquendo de eis vt omnino praescindunt ab affirmationibus nullam perfectionem dicunt. circumloquimur tamen tales affirmationes immediatas per priuationes huius. ad 3m de vdeis dico. quod si sint exemplaQuantuo ria absoluta in mente diuina: sicut dicit Ans. tunc sunt perfectiones simpliciter. Si autem dicant aliquid extra deum. vel dicunt respectum. tunc dico quod non: de hoc alias. ad 4m de perfectionibns postremis Quantum que attribuuntur deo completa tota emanatione ad intra sicut scientia iustitia misericordia et talia huiusmodi. que quodam modo respiciunt creaturam. Intelligendum secundum doctor quod in diuinis oportet ponere duo instantia naturae. in vno est emanatio personarum in quotota completur. In secundo autem comparantur ea que sunt in deo ad creaturam: sicut scientia dicitur ille habitus quo intelligit non simpliciter: sed creaturam: et sic de iusticia vel misericordia. patet ergo quod in primo signo naturae in quo fit emanatio non intelligit creaturam: sed in secundo signo naturae in quo comparatur ad creaturas.

¶ Dubium ergo est vtrum talia dicant perfectionem simpliciter. Et videtur sequendo dcam doctor in primo quod non. Et ratio est ista. nam deus pater. non solum pro prio signo naturae verum: etiam originis habet omnem perfectionem simpliciter: sed pro primo signo naturae non intelligitur habere scientiam: quia eam ponitur habere praecise pro secundo signo naturae ergo.

¶ In hoc videtur doctor modernus scilicet magiteas Thomas anglicus concordare. Dicit enim quod scientia visionis non est perfectio simpliciter: quia vt sic terminatur ad extra.

¶ Dico ergo sequendo doctrinam istorum quod ille perfectiones postreme possunt ad cipi dupliciter. vel secundum illud absolutum quod includunt. et sic dicunt perfectionem simpliciter. sunt enim tales in primo signo in patre. vel possunt considerari inquantum postreme. et vt sic includunt terminari ad creaturam: et secundum hoc non insunt patri in primo signo: sed in secundo. et sic dico quod non sunt vt sic perfectiones simpliciter.

¶ Sed contra. nam scientia et iusticia videntur dicere absolutum. ergo perfectionem simpliciter.

¶ Dico quod aliquid a solutum dicunt scilicet actum voluntatis vel in tellectus diuini: et vt sic sunt perfectiones. Sed vt terminantur ad creaturam dicunt respeciem.

¶ Sed numquid scientia simplicis notitie dicit perfectionem:

¶ Dico vniformi ter sicut de notitia visionis: quod scilicet quantum ad absolutum dicit perfectionem simpliciter. in quantum autem respicit crea turas et ad eas terminatur: non dicit. articulus est videre. vtrum omnia que sunt Nonus in creaturis sint perfectiones secundum quid.

¶ hic autem sunt quatuor difficilia. Primum est de perfectionibus simpliciter que sunt in creaturis. 2m est de perfectionibus determinati generis: sicut est humanitas et talia. 3m est de materia prima. 4m est de relationibus. ad primum de perfectionibus simpliciter scilicet Quantum de iapientia reperta in creatura: et sic de aliis.

¶ Dico quod non dicunt perfectionem secundum quid: quia ex quo ratio formalis sapientie dicit perfectionem simpliciter: et in sapienia creature saluatur illa ratio. videtur quod sapia in creatura dicat perfectionem simpliciter.

¶ Sed contra sapienia in creatura est finita: sed omne finitum dicit perfectionem diminutam.

¶ Dico quod licet sapientia vt finita dicat perfectionem secundum quid. tamen secundum eius rationem formalem vt abstrahit a finito et infinito dicit perfectionem simpliciter Nad 2m vtrum humanitas albedo et taQuantc lia sint perfectiones secundum quid.

¶ Dico quod talia dicunt perfectionem in determinato genere: secundum quid sed non perfectiones simpliciter: quia tunc in quolibet ge nere essent perfectiones simpliciter. ad 3m de materia.

¶ Dico quod aliquam Quantu perfectionem dicit. ad 4m de relationibus. Dicunt aliquin Quantum quod licet lationes diuine non dicunt perfe ctionem aliquam: tamen create dicunt perfectionem aliquam. Sid istud nihil est. vnde enim hoc priuilegiu in creatis super increatis:

¶ Dico ergo sicut commune est omni relationi quod non sit quanta: ita commune est omni quod nullam perfectionem qualemcumque dicant.

¶ Sed contra stud arguitur quadrupliciter. Primo sic. quia motus celi ad alios compratus dicitur perfectissimus: non tamen dicit aliquid absolutum quia cum suus terminus fit respectus scilicet vbi: tunc motus esset nobilior suo termino.

¶ 2o sic. nam omnis natura est inclinata ad suam perfectionem naturalem: sed grauia et leuia naturaliter inclinantur ad esse deorsum et ad esse sursum: ergo talia dicunt perfe ctionem: et tamen sunt respectus.

¶ 3o sic. nam Aug. super gen. dicit quod ordo est decor vniuersi et bonum ordo est relatio. ergo.

¶ 4o sic. Aug. in rebus per tempus ortis summa gratia. est vnio verbi: et tamen est respectus.

¶ Ad primum dico quod motus celi non dicitur perfectius ratione sui: sed ratione eius quod sequitur propter generationem et productionem rerum: quae non fit a motu: quia talia generantur: motus non: sed solum per motum fit ipproximatio actiuorum ad passiua: et sic sequitur immedia te actio.

¶ Ad 2m dico quod grauia et leuia inclinantur susum et deorsum. non propter respectus istos importatos per sursum et deorsum: sed propter conseruationem et influxum a qualitatibus absolutis que in sursum et deorsum sunt. Unde si qualitates conuenientes conseruationi terre essent sursum sicut sunt deorsum: ita inclinaretur graue sursum: sicut nunc inclinatur deorsum. vnde propter istos respectus non est inclinatio naturalis: sed propter multa absoluta ad que inclinatur.

¶ Ad 3m dico quod decor vniuersi non stat in vniueso in illo respectu qui vocatur ordo: sed stat in fundamentali ordine: scilicet in ipsis naturis specificis ex quibus constat vniuersum.

¶ Ad 4m dico quod vna ratio vel vnus respectus potest alia excedere in dignitate: sed non in perfectione: licet ergo hec vnio dignior sit aliis per tempus ortis. non tamen est perfectior: quia non est perfectio.

¶ Sed remanet difficut nam omne ens videtur habere rationem boni. ratio est ens. ergo.

¶ Dico quod licet ratio sit semper coniuncta entitati: et ideo isto modo possit dici perfectio. non tamen formaliter. articulus est videre si omnes perfectione Decimus simpliciter sint formaliter in deo. Dicunt aliqui quod sunt in deo tantum eminenter. non autem formaliter.

¶ Contra esse formale cuiuscumque rei est nobilissimum esse illius rei. hoc etiam patet. quia esentia diuina est ibi formaliter. ergo cum perfectiones sint ibi modo nobilissimo. erunt ibi formaliter.

¶ 2o sic. ens nobilissimum et perfectissimum formaliter continet omnem perfectionem simpliciter formaliter: sed suppositum diuinum est huiusmodi. ergo etc.

¶ 3o sic quicquid est compossibile deitati est in ea: sed omnis perfectiosimpliciter est compossibilis deitati: quia vt dicebatur superius omnis perfectio est compossibilis cuicumque alteri perfectioni simpliciter. ergo.

¶ 4o sic. perfectio simpliciter est melior quocumque sibi incompossibili. si ergo deitas est alicui perfectioni incompossibili: illa erit melior dieitate.

¶ Sd contra. omne eminenter tale est perfectius omni formaliter tali: sicut homo eminenter tale in deo est perfectius quam in seipso formaliter. Cum ergo in deo perfectiones simpliciter sint nobi lissimo modo illi erunt eminenter.

¶ 2o sic. melius est vitualiter tale quam formaliter tale. ergo melius est habere perfectionem simpliciter virtualiter quam formaliter.

¶ Ad ista. ad primum dico quod aliud est loqui de perfectionibus simpliciter aliud de per fectionibus diminutis. Esse enim formale perfectionis simpliciter. est perfectius esse et nobilius quam quodcumque aliud: sed tamen non sic de homine. homo enim in deo habet nobilius esse quam in se. Eodem modo dico ad secundum.

¶ Sed tamen ad declarationem istius scilicet quod esse formale sit simpliciter melius in aliquo quanquodcumque aliud esse. Est sciendum quod aliqua sunt que habent esse virtualiter tantum: sicut mala que aliquo modo dicuntur produci: quamuis non formaliter vel possent dici: sicut antichristus qui non est formaliter: sed virtualitertquia potest produc a deo. Aliqua virtualiter et formaliter: sicut creature que sunt in deo virtualiter. et in se formaliter. Aliqua formaliter tantum et non virtualiter: sicut deitas. Deitas enim non est in aliquo eminenter: quia tunc non esset perfectissimuens. nec est in aliquo virtualiter: quia tunc posset produciin esse ab alio. retinet ergo sibi modum essendi forma lem.

¶ Ex hoc confirmatur propositum nostrum concludendo dupliciter. Primo sic. Illud esse est nobilissimum quod debetur rationi formali nobilissime: sed esse formale est huiusmodi.

¶ 2o sic. nam perfectionem simpliciter secundum esse formale non sequitur aliqua imperfectio. ergo etc. articulus est videre vtrum perfeUndecimus ctiones simpliciter formaliter sint creaturis.

¶ Dicunt aliqui quod non: quia nihil est in creatura simpliciter perfectum: sed cum imperfectione: cuius tamen oppositum esset si secus esset.

¶ Sed contra arguo. quadrupliciter Primo sic. omne illud quod est formaliter melius ipsum quam non ipsum est perfectio simpliciter: sed in creatura sunt multa huiusmodi ergo.

¶ Confirmatur secundum ans. omne quod in creaturis est melius ipsum quam non ipsum: illud est in deo ponendum. si autem in creaturis nulla esset perfectio simpliciter. hoc nihil esset dictu.

¶ 2o sic. omnis perfectio que de se non habet imperfectionem annexam est perfectio simpliciter.

¶ Confirmatur per Aug. qui ex eo quod vidit viuentia non viuentibus praeferri. Ex hoc concludit deum esse viuentem. hoc autem non valeret si vita in creaturis ex eo quod vita necessario includeret imperfectionem. ergo multa sunt in creaturis que imperfectionem non dicunt.

¶ 3o sic. nam Dyon. dicit quod creature sunt quaedam partici pationes perfectionis diuine. hoc autem non essent nisi aliquid quod est in deo esset formaliter in creatura.

¶ 4o sic quia eadem ratio formalis sapientie inuenitur in creatura quae ain dideo.

¶ Dico ergo quod multe perfectiones simpliciter in ueniuntur in creatura formaliter: et licet multe imperfectiones sint eis annexe: tamen hoc non est per se: sed per accidens et ex alio articulus est videre vtrum per Duodecimus fectiones simpliciter dicantur vniuoce et secundum eandem rationem formalem de deo et creati ra.

¶ Et quantum ad hoc dico quod sic. quod probo quadruplici ter. Primo sic. illa ratio secundum quam fit inter aliqua comperatio est eiusdem rationis in eis: sed deus compratur ad creaturas secundum multas perfectiones simpliciter. nam est melior creatura. et sapientior creatura: et sic de aliis. ergo necessario talia habent eandem rationem formalem.

¶ 2o sic. nulla pluralitas praesfundari nisi in radice termini eiusdem rationis sicut do cet Aug. de trini. dicens. quod homo et bos non sunt duhomines. nec duo boues: sed duo animalia. Cum ergo deus et creatura sint duo entia. ergo ratio entis est in eis vna secundum rationem formalem. ipsa autem est perfectio simpliciter. ergo.

¶ Confirmatur. quia illa sunt eiusdem rationis que omni alio circumscripto quod non est de eorum formali ratione sunt penitus idem: sed deus et creatura sunt duo bona. ergo cum exclusa dualitate que non est de quiditatiua ratione eorum. non remanet nisi ratio bonpenitus indistincta. ergo ratio boni in eis erit eiusdem rationis.

¶ 3o sic. quandocumque aliqua duo ita se habent quod quicquid conuenit vni ex ratione sua formali competit alteri: illa sunt eiusdem rationis formalis. nam diuersis quiditatibus diuersa insunt: sed quod quid conuenit intellectui creato inquantum intellectus conuenit intellectui diuino inquantum intellectus. et quicquid etiam repugnat vni vt sic. repugnat alteri. ergo sunt eiusdem rationis formalis.

¶ 4o sic. quandocumque aliquid ex sua ratione formali est perfe ctio simpliciter. illud secundum illam rationem est in ente perfectissimo Sed sapientia in creaturis secundum suam rationem formalem est perfectio simpliciter. ergo in deo: qui est perfectissimus: inuenitur secundum eandem rationem formalem.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. Primo sic. nam si eadem ratio formalis perfectionis simpliciter esset in deo et in creatura. tunc aliquid in creatura esset necessareesse. cum illa ratio formalis in deo sit necessare esse.

¶ 2o sic. quia eo dem modo sequitur quod aliqua ratio formalis in deo esset limitata. cum illa in creatura sit limitata.

¶ 3o sic. quia quaecumque sunt eiusdem rationis habent eandem vim productiuam. si ergo intellectus sit eiusdem rationis in deo et in creatura. cum in deo sit productiuus verbi subsistentis. in creatura eodem modo erit Maior patet. quia productiuitas est passio. quecumque habent eandem rationem formalem habent per se eandem passionem.

¶ 4o sic. quia inherentia aptitudinalis est passio sapientie create ergo et increate. quod est falsum. quia imperfectionem dicit.

¶ Ad primum dico quod sicut co: poreitas in celo est incorruptibilis. in elementis autem corruptibilis. et tamen sunt eiusdem rationis. sic sapientia in deo est necessaria et in homine contingens: licet sint eius dem rationis.

¶ Ad 2m dico quod sicut lux eiusdem rationis est in sole maxima. et in candela minima: ita sapientia eiusdem rationis est in deo infinita: in creatura finita. hec autem acquidunt: quia talia non sunt de intrinseca ratione sapientie vt sa pientia est.

¶ Ad 3m dico quod non conuenit diuino intellectui esse productiuum verbi subsistentis inquantum intellectus est: sed inquantum infinitus: et ideo intellectui creato non conuenit.

¶ Ad 4m dico quod aptitudinalis inherentia non est per se passio naturae sapientie inquantum sapientia est: sed vt limitata est.

¶ Dico ergo quod perfectiones simpliciter secundum eandem rationem formalem sunt in deo et creatura. Et hoc comfirmatur per Aug. 19. de. trini. qui dicit quod deus est viuens: quia viuentia non viuentibus in creaturis meliora sunt. Ista consequentia potest reduci ad svllectum talem. omne illud quod in creatu¬ ris est melius suo incompossibili est in deo: sed vita in creaturis est huiusmodi. ergo vita est in deo. Quero vtrum vita in subiecto minoris propositionis et in subiento conclusionis sint eiusdem rationis vel non. si sic habetur propositum. Si non ergo erum quattuor termini nec subiectum conclusionis capitur in aliqua praemissarum.

¶ Sed tamen hic sunt duo satis magna dubia. Primum est. quia quecumque sunt eiusdem rationis formalis. quiod quid dicitur in quid de vno et de alio. sed qualitas dicitur in quid de sapientia creata. ergo dicetur de increata.

¶ 2m du bium est. quandocumque aliqua sunt eiusdem rationis. quicquid est demonstrabile de vno et de alio: quia diffinitio que est medium est eadem: sed posse inherere demonstrabile est de sadientia creata. ergo et de increata. Iste rationes sic denonstrantes compellunt me dicere quod in omni perfectione simpliciter: que est in genere sunt due rationes formales Ina transcendens et illa est communis deo et creature: et talis ponitur in deo et precise accepta est perfectio simpliciter. Alia est ratio que proprie et directe est in genere. et talis recipit predicationem generis quiditatiue. quod autem rationes predicte hoc communicant patet si declarentur. Primo sic. quecumque sunt eiusdem rationis habent eandem diffinitionem. et per consequens eadem diffinientia: sed sola diffinientia dicuntur in quid. Ex hoc sequitur quod quicquid dicitur in quid de vno et de alio. Eodem modo declaratur alia: quia vbi idem medium. eadem conclusio sequitur: sed eadem diffinitio est idem medium. ergo vbi ea dem diffinitio eadem passio demonstrabitur. Posita autem illa distinctione istarum duarum rationum formalium statim patet de illa argumenta.

¶ Ad primum concedo maiorem.

¶ Ad minorem dico quod qualitas quiditatiue non predicatur de illa ratione formali transcendente que po nitur eiusdem rationis in deo et in creatura: sed de alia praeci se que est directe in genere cui illa alia coniugitur.

¶ Ad 2m eodem modo quia eadem diffinitio est accipiendo ratio nem transcendentem: non tamen aliam.

¶ Sed sunt hic diffiflt ficultates. Prima est. si sit dare duas substantias: duas sapientias. et sic de aliis.

¶ Dico quod non. sed per rationem transcendentem que quiditatiue est substantia vel sapientia circumloquimur aliam que est in genere.

¶ Secunda difficultas. vtrum talia realiter distinguantur.

¶ Dico quod non. sed tantum forma liter. Impossibile est enim quod deum sapientiam faciat in creaturis: que non sit in genere ex coniunctione sui ad aliud

¶ Tertia difficultas. quis ordo est inter istas duas rationes formales.

¶ Dico quod ratio transcendentis est prior: quia omne quod dicitur in quid de alio est prius eo. ista autem est in quid: hec qualitas est sapientia.

¶ Quarta difficultas quomodo predicantur de se inuicem.

¶ Di co quod ista est per se. hec qualitas est sapientia. hec autem per accidens. sapientia est qualitas: sicut se habet superius ad inferius in quibus non circulatur.

¶ Ex isto infero demonstratiue et euidenter quod perfectiones simpliciter in deo ex nam rei et quiditatiue distinguuntur supposita vniuocatione earum. et hoc sic. quandocumque aliqua sunt eiusdem rationis quicquid conuenit vni per se et reliquo: Et quicquid est demonstrabile de vno et de reliquo: sed intellectus et voluntas sunt eiusdem rationis in deo et in creatura quicumque autem cognoscens quiditatem intellectus et voluntatis potest demonstrare quod distinguuntus quiditatiue in creaturis. ergo eodem modo poterit de eis demonstrari per easdem rationes formales et quiditatiuas quod in deo necessario distinguuntur quiditatiue.

¶ Ad quaestionem patet quid fit dicendum. nam quicquid est in quolibet melius ipsum quam non ipsum est perfectio simpliciter. homo sunt intellectus et voluntas. De potentia et scientia: quia respiciunt extrinseca patet quid sit dicendum.