Quaestio 1

¶ Distinctio. xlvii. Questio 1. Uoluntas quippe dei etc. distinctionem. 47. quero. vtrum Irca yde sint in mente diuina. Quo non. quia nihil inuenitur in scriptura de istis ergo secundum Dyo. non sunt ponende.

¶ Contra quod factum est in ipso vita erat Ido i

¶ hic sunt duo facienda. primum est de quisito. 2m de quiditate ydearum. quid scilicet sunt. ad primum est sciendum. quod 4or modis diQuantum uersa dicunturesse in deo scilicet einenter: sicut omnes res virtualiter. sicut res creabiles. Exemplariter. sicut res intellecte. et formalis. sicut perfectiones ssimpliciter

¶ Difficultas. ergo quaestionis non est primo modo. quia yvdee sunt infinite: et nulum tale est eminenter in deo. Nec 2o modo. quia sunt causare per quas est ducit. Nec 3or: quia ipsa sunt exemplaria. et exemplaris non est exemplar.

¶ Difficultas ergo quaestionis est tantum 4or modo. Utrum ydee sint formaliter in mente diuina. Et quantum ad hoc ponuntur conditiones vdee. quas ponit Aug. lib. 5m. q. in pluribus locis ex quibus patebit propositum. Prima conditio est quod vdeis est fruendum quia obiecto beatifico oportet frui. sed ipse dicit quod vdearum participa tione beatificamur et beati efficimur. 2a conditio. quod vdee sunt adorande. et licet ista sequatur ex praecedenti: ipse tamen expraesse po¬ nit eam. 3o quod deus est sapiens per vdeas. quia nullus: vt dicit Augi dicibet tantum desipi vt cogitet quod deus non sit sapiens per rationes: quas habet apud seipsum. 4a quod sunt rationes incommuta les et eterne: quia ad ipsas reducitur omnis incommutabilis veri tas.

¶ Istis suppositis deducitur euidenter quod sunt in diceo formaliter: tum quia nihil est adorandum: quod non est in deo formaliter: tum quia nullo deus est sapiens: quod non est in deo formaliter: tum est quia nihil est eternum nisi sit in deo formaliter

¶ Intelligendum tamen quod iste vdee ponuntur in deo: vt videtur colligi ex dictis Aug. propter. 4. ex quibus aliqui arguunt quod ipse sunt formaliter in deo. Primum est vt rationes agendi: vt scilicet per vdea vniuscuiusque creature producat eam: sicut artifex produo archam per similitudinem arche existentem in mente. Unde dicit quod alia ratione conditus est homo: et alia equus. Aut ponitur propter rationes cognoscendi: vt deus quamlibet creaturam cognoscat per vdeam suam: sicut anima nostra per species quas habet apud se cognoscit ea quae sunt extra. Aut ponuntur vt rationes assilandi: quia cum omnes creature sint ad imaginem dei aliquo modo facte: vt dicit Aug.s super gen. ad ltram: oportet quod ad singulas habeat immagines suas. Aut ponuntur vt rationes participande: quia cum omne tale per participationem reducatur ad tale per essentiam: et omnis creatura sit participatio bonitatis diuine: oportet quod omnis creatura reducatur ad exemplar: quod habet in mente diuina.

¶ Sed tamen iste cause assignate non videntur multum necessarie. Prima non. quia si artifex haberet aliquod vnum obiectum: quod est sufficienter archam repraesentaret: non indigent specie arche ipsum in agendo dirigente: sed diuina essentia est obiectum enim sufficienter per se repraesentans omne creatum: quod in se continet supereminenter.

¶ Nec secunda causa. quia diuina essentia quae est prius obiectum diuini intellectus: representat sufficientissime omnia que continet in se: continet autem supereminenter omne creatum circumscripta omni vdea.

¶ Nec 3a quia creature non assimilantur deo formaliter: nisi in perfectionibus simpliciter que dicuntur attributales: nec etiam respectus tales dicuntur vel sunt idee.

¶ Nec 4a. quia si in deo esset per essentiam tale esse quod est in creatura per participationem: tunc cum homo sit animal per participationem: in deo esset animal per essentiam: et tunc deus esset animal per essentiam. sicut participatione speciei omnes hominnes sunt vnus homo.

¶ Ideo videtur aliquibus quod nulla necessitas sit ponendi illas vdeas euindens: nobis tamen propter dicta Augu. ponende sunt formaliter in deo. vt patet ex priori deductione. ad secundum praencipale videndum est. Quantum quid sunt huiusmodi vde. Et quantum ad hoc introducuntur. 4. conclusiones. Prima est. quod non dicunt aliquid absolutum formaliter: sed respectiuum.

¶ Ex hoc patet primo: quia ydea inquantum vdea formaliter est exemplar: sed exemplar inquantum exemplar formaliter est ad aliud: quia alicuius exemplar. ergo etc.

¶ Confirimatur. quia secundum Aug. de docor christiana. Absurdum est. quod imago sit ad se. ratio autem vdealis est ratio exemplaris. Un non capit hoc intellectus quod vdea sit nisi vdeati.

¶ 2m dero est. quod sunt respectus reales. non rationis: quia quicquid est in deo per rationem deficientem: est in deo ex tempore. sed vdee secundum Aug. sunt in deo ab eterno.

¶ Si dicas. quod dicunt essentiam et respectum rationis superadditum.

¶ Con tra. quia tunc constitutum est ens rationis: ex quo altera pars est ens rationis.

¶ Confirmatur. quia Augu. ponit eas eter nas et incorruptibiles.

¶ 3a conclusio quod vdee non sunt respectus formales: sed fundamentales. Et probatur sic. illa relatio que inest alicui per se et non per accidens: est fundamentalis et non formalis: vt dictum fuit. supra ydea autem inest diuine naturae per se: nam ratio representatiua inest diuine essentie per se.

¶ Confirmatur. quia vt dictum fuit superius deus non habet relationem realem actua¬ lem ad creaturam: sed vdea dicitur ad creaturam: ergo non est relatio realis actualis et formalis.

¶ 4a conclusio est quod illarelatio non est temporalis: sed eterna. non sicut relatio creato ris que dicitur ex tempore denominatione extrinseca. quia deus intrin sece et formaliter est exemplar.

¶ Confirmatur. quia deus agit per vdeam ad modum artis et exemplaris. quod non esset si tantum denominatione extrinseca.

¶ Sed contra primam conclusione instatur. Exemplar repraesentatiuum in creaturis est perfectio absoluta sicut species: ergo in deo.

¶ Contra 2am. Deus relatione reali non refertur ad creaturam: sed per vdeam dicitur ad creaturam. ergo yvdea non erit relatio realis: sed rationis.

¶ Contra tertiam: cui conuenit ratio diffinitiua relationis: illud est relatio formalis: sed vdee conuenit: quia hoc ipsum quod est ad aliud est.

¶ Contra quartam: quia relatio non potest poni sine termino: sed vdee. per te. fuerunt ab eterno. ergo et vdeata. et ic creatura.

¶ Ad primum apparuit mihi aliquando quod in deo exemplaria essent absoluta et perfectiones simpliciter sicut et ilte perfectiones. sed pro nunc non apparet mihi necessarium. Dico ergo. quod si vdea ponatur dicerm perfectionem simpliciter: potest dici quod vdea dicit aliquid constitutum ex essentia et respectu. Vel fic non placet. potest dici quod non est inconueniens quod relatio aptitudinalis dicat perfectionem simpliciter.

¶ Ad 2m dico quod deus relatione actuali non refertur ad creaturam: sed fundamentali non est inconueniens.

¶ Ad 3m dico. quod aliquando entibus in praedicamento dantur diffinitiones transcendentium. quia proprie sunt nobis ignote.

¶ Exemplum. dicimus quod substantia est ens per seu certum est quod illa diffinitio non est adequata praesento substantie. quia etiam deo conuenit: sed appropriatur praesento substantie. Ita dico de diffinitione relationis. quod scilicet ipsa conuenit aliis que non sunt in praesento: et ideo non est propria praesento: sed appropriata: conuenit enim paternitati diuine. Concedo ergo quod vdea est ad aliud: sed non formaliter: prout formaliter dicit mihi aliquid superaddi tum: quod aduenit fundamento per accidens. quia ista conuenit fundamenta per se.

¶ Ad 4m dico. quod non oportet in eodem modo essendi positionem fundamentum relationem et terminum: nec in eadem mensura. sicut patet. quia relatio creature ad deum est temporalis. et terminus est eternus.

¶ Ad propositum. relatio bene fuit eterna: sed terminus non ab eterno per se proprie: fuit tamen quidi tas ab eterno exemplata. ergo quiditas correspondet. sed non in actuali existentia.

¶ Sed hoc sunt alique difficultae. Prima. si yvdea distinguatur a diuina essentia. Dico quod sic formaliter et difficultas tiue. quia sunt ad aliud: sed tamen non realiter licet sint reales: tamen eadem realitate qua est realis diuina essentia. et ideo non distinguuntur realiter.

¶ 2a difficultas si ab inuiceme differant realiter: Dico quod non. sed tantum formaliter.

¶ Sed quare non possunt differre realiter: sicut relationes originis: Dico quod relationes originis deo differunt realiter. quia sunt res distinctis realitatibus. non sic est hoc

¶ 3a difficultas si ydee sunt in deo infinite: Dico quod sic. quia non apparet bene quomodo per eandem rationem cognoscendipossent cognosci indiuidua vt distincta. que per rationes indiuiduales sunt distincta. et ideo sicut indiuidua sunt infinita in potentia. sic et vdeas oportet esse infinitas omnino: alioquin non possent cognosci distincte et inquantum sunt distincta.

¶ 4a difficultas si quilibet beatus videat omnes vdeas: Dico quod non. quia sicut dicit Aug. non oportet videntem deum: creatu tas videre. quia vdea vt vdea cognosci non potest: nisi cognoscatur vdeatum.

¶ Sed hoc est difficultas vtrum vdee secundum quod accepit Plato sint idem cum istis quas nunc ponimus. Dico quod aliquando Plato fuit locutus sicut theologus de yvdeis: sicut ponit Aug. quia ponit exemplaria esse principium. Aliquando autem locutus fuit vt metaphysicus: et vt sic vdea non est aliud nisi ratio quiditatiua. et in illo intellectu persequitur eum Aristo. De illo autem loquar in quaestionibus sequentibus. Sed vnum dubium est loquendo vt theologi loquuntur: propter opinionem doctoero videtur positionem vdeas esse obstantia cognita. producta in esse intelleigibili. Sed non videtur hoc stare posse. quia accipio vnam vdeam scilicet lapidem sic productum: lapis sic productus et adeo cognitus: non est adorandus et non est eo fruendum: necest eternus: et deus non est eo formaliter sapiens. ergo non est vdea. quia omnes ille conditiones conueniunt vdeis secundum quod ostensum est prius per Aug.

¶ Sed sunt difficultate. Prima quia licet laomnis in se non fit adorandus: tamen in ordine ad deum potest esset Dico quod res que de se non est adoranda: propter habitudinem ad quodcumque non est adoranda. Et praeterea: multo magis creatura in esse reali que habitudinem habet ad deum realem: esset adoranda: quam illud quod non habet habitudinem nisi rationis: cuiusmodi sunt obstantia cognita vt sic.

¶ 2o. quia aliqui dicunt quod ista obstantia in esse cognito non differunt ab actu cognoscendi diuino: et ideo possunt adorari et beatificari: et conuenire eis conditiones praedicte.

¶ Sed illud est contra eos: ips enim ponunt actum intelligendi diuinum esse in deo formaliter: et non ipsa obstantia: et iterum omnia illa cognita sunt obstantia secundaria: et non ille actus cognoscendi. Et iterum obstantia habent esse diminutum et sunt creabilia. et tamen actus intelligendi habet esse nobilissimum: et est increabilis. Et iterum non sunt perfectiones simpliciter: et tamen actus intelligendi sic. Ultimo arguo sic. haoc lapis a deo cognitus est idem quod actus intelligendi diuinus. hoc lapis productus in esse reali est hoc lapis a deo cognitus: ergo etc.

¶ Ad argumentum. patet.