Quaestio 1

¶ Distinctio. xxx. Quaestio. Sunt enim quaedam ex tempore de deo dicuntur. distinctionem oniam. postquam viIrc. ea sum est de relationibus que sum in creaturis. videndum est de relationibus que sunt in deo. Et quantum ad hoc quaro. primo. Utrum necessario sit ponere in deo relationes rationis ad creaturam que ex tenpore denominent ipsum deum: quod sic. Nam Augu. dicit quod necesse est ponere in deo respectu creature dominatio nem. divuenatio autem est relatio rationis. ergo etc.

¶ Contra Circumscripto omni actu intellectus non est relatio rationis. 4or praedicata quae dicunhic introducutur tur de deo ex tempore.

¶ Primum praedicatum est actionis. Deus enim dicitur agens respcum creature. et non ab eterno dicebatur agens.

¶ 2m est similitudo. Ex tempore enim deum dicitur similis creature et creatura sibi assimilatur.

¶ 3m est inequalitas. Ex tempore enim deus dicitur maior creatura et perfectior.

¶ 4m est distinctio. quia deus actualiter distinguitur a creatura. et dicitur distingui extempore. Difficultas ergo istius quaestionis est. quomodo ista dicuntur de deo ex tempore. et est quadruplex modus dicendi. Quidam enim saluant per respectum rationis. non enim aduenit deo aliquiod absolutum de nouo nec aliquis respectus realis vi postea patebit. ergo oportet quod hic sit respectus et non realis. sed rationis.

¶ Contra. Illud non potest saluari precise per actum rationis mere quod est circumscripto omni actu rationis: sed circumscripto omni actu rationis dietus est realiter agens ex tempore. deus est realiter similis creature. deus est melior creatura rea liter et dinstinctus realiter. ergo etc.

¶ Alii dicunt quod oportet hoc saluari per respectum fabricatum ab intellectu diuino. non autem ab intellectu nostro.

¶ Sed contra. Quod est in re realiter non inest peractum alicuius rationis vel intellectus: quia reale non inest per illud quod rationis est: sed deus ita realiter agit: et ita realiter habet omnia ista: sicut ego realiter sum homo. hoc ergo non est per actum alicuius rationis.

¶ Alii autem dicunt quod creatio et omnia ista significant aliquid quod est in deo: sed connotant aliquid quod est in creatura.

¶ Sed contra. Nam quicquid sit illud quod significant in deo quod sit in eo. illud est eternum et non ex tempore. ista autem omnia scilicet creatio et talia dicuntur de deo ex tempore. Ideo dicunt alii quod deus dicitur creare distingui et assimilari. et omnia talia ex tempore. non propter aliquid quod deo adueniat ex tempore. nisi quod deus ex tempore terminat relationes que sunt in creatura. terminat enim creationem passiuam: ideo dicitur creare. terminat assimilationem: ideo dicitur assimilare. et sic de omnibus aliis.

¶ Sed contra hoc videtur adhuc stare difficultas Nam hoc quod dico terminare relationem aliquam in creatura conuenit deo ex tempore. illud autem terminare non dicit aliquod absolutum. ergo respectum aliquem. tunc vel realem vel rationis et tunc remanet difficultas sicut prius de aliis erat.

¶ Dico er go sicut videtur mens doctoris nostri. quod omnia ista saluantur per denominationem extrinsecam. Unde cum dico deus agit. non significat aliquid formaliter in deo: sed quod est formaliter in creatura a quo deus denominatur de nouo. vtpote creator per creationem. et sic de aliis.

¶ Sciendum tamen ad huius quaestionis euidentiam. quod aliquando agere et pati eodem nomine significansicut est in verbis communibus. vt osculor te et osculor a te. in vna propositione osculor habet sensum actiui. in alia sensum pasiui. Aliquando autem actiuum et passiuum significantur nominibus propriis scilicet vno proprio actiuo: sicut cum dico mouere. et alio proprio passiuo: sicut cum dico moueri.

¶ Aliquando autem actiuum praecise sine passiuo significatur nomnbus oppositis sicut cum dico amare et amari. quando enim diligo vel amo diui nam essentiam idem actus omnino significatur per hoc quod dico amo diuinam essentiam et diuina essentia amatur a me. nihil enim significatur quod sit in deo formaliter: sed praecise illud quod est in me formaliter scilicet actus amoris.

¶ Aliquando autem eodem modo accidit de passione: quod scilicet ipsa denominatur nomnibus oppositis. sicut dicendo deus creat et creatura creatur. causareenim et causari significant idem omnino: sicut dicebatur de amare et amari: sed differentia est: quia amare et amari significant illud quod de se est actiuum. creare autem et creari significant illud quod est passiuum. Unde quando dicitur deus creat crea turam. non datur intelligi aliquid quod sit in deo formaliter: sed solum creatio passiua quae est in creatura quae deus dicitur creans denominatione extrinseca. eodem modo dicitur cum dicitur creatura creatur a deo. et nihil aliud.

¶ Sed contra. ista instatur 4r. Primo sic. Omnis denominatio est ad placitum: sicut etiam nominatio sed deus non est ad placitum creator ex parte: sed realiter et circum scripta omni denominatione et omni intellectu. ergo videtur quod illud non sufficiat.

¶ 2o sic. Aliqua sunt que dicuntur de deo virtualiter: quia sunt in eo virtualiter contenta: sicut cum dicimus deus est lapis: aliqua sunt que de deo dicuntur formaliter. ergo oportet quod in eo sint formaliter: sed esse crea torem est hmodi. ergo etc.

¶ 3o sic. In quocumque est agere ipsum agit. si ergo creare: quod est agere dei: esset formaliter in creatura. sequeretur quod creatura actione dei ageret.

¶ 4o sic. Aug. primo de trim. dicit quod deus faciat muta bilia sine mutatione sui. difficile est videre. si autem de nominatio sufficeret: hoc est valde facile.

¶ Ad primum comcedo quod nomina sunt ad placitum. nec etiam per denominari extrinsecum saluatur aliquid quod sit reale. Unde non curando de vocabulo: sed de re significata per vocabulum. Di co quod ipsa tota est in re. Unde significatum istius propositionis deus creat: idem est cum significato istius. creatura creatur a deo. illud autem significatum est in creatura formaliter: et ideo saluatur res per rem.

¶ Ad 2m concedo quod deest formaliter illud quod denominatur ista denominatione. quando autem dicis. deus est formaliter creator. aut intelligis quod creatio sit formaliter in deo. et isto modo nego. quia deus non est formaliter creator: quia creatio non est formaliter in eo Si autem intelligas quod deus est formaliter creator. non creatione que sit formaliter in eo: sed creatione que est in creatura formaliter: tamen denominatione extrinseca formaliter dicta de deo. concedo. et sic non habes propositum.

¶ Ad 3m dico quod: sicut in secundo ostendetur: creatio actio est in creatura et non in deo formaliter. non tamen ipsa creatura dicitur creatrix: quia creatio actio non est sub nomine actionis apta denominare nisi extrinsece: sicut opus dicitur humanum.

¶ Ad 4m dico quod ponere quocumque modo. siue modo predicto siue alio est difficile. tamen quia multa af gumenta cogunt ad ponendum deum sine mutatione agere. oportet modum saluandin hoc adducere qui est diffici lis: sic quod nullum tale in creatura ponitur oriuntur alique difficultates. Prima est de relatiSed hic ue oppositis. quia secundum Augustins. nulla res seipsam gignit vt sit. quia generare et generari sunt incompossibi lia: sed non minus sunt incompossibilia creare et creari. ergo non poterunt esse in creatura.

¶ Dico quod verum est quod opposite origines sunt incompossibiles: sicut generare et gnari: sed creare et creari non sunt opposite origines: sed vna origo vna autem origo: oppositis tamen nominbus significata: bene potest esse in eodem.

¶ 2a difficultas est de contrarie oppositis: quandocumque aliqua cadunt sub oppositis differentis vel communibus illa sunt opposita: sed creare et creari cadunt sub agere et pati. age re autem et pati sunt opposita. ergo creare et creari.

¶ Dico quod quando res sunt opposite et res cadentes sub eis sunt oppositene: sed si res non sunt opposite dato quod nomina videantur opposita. similiter erit de cadentibus sub eis. Unde dico quod licet aliquando res actionis et passionis sint opposite: tamen aliquando eadem reserit que significatur vtroque nomine: isto modo est hic. quia ea dem res est significata per creare: et creari: tamen nomina oppositionem quandam habent.

¶ 3a difficultas est quomodo deus potest exire de ocio in actum sine sui mutatione.

¶ Dici potest quod deus non transit de ocio in actum. hoc est quod acquirat aliquem actum quem prius non habebat. quia omnem actum quem habet nunc habuit ab eterno: sed dicitur tamen nunc creans et prius non. non propter mutationem in seipso factam: sed propter nouitatem effectus quod nunc est et prius non fuit: et ex hoc denominatur deus.

¶ 4a difficultas est de contradictorie oppositis. Impossibile eni videtur est se transitum de contradictorio in contradictorium nulla facta mutatione in illo quod transit. oportet enim quod tale subiectum transiens muteter aliqualiter in se. quia in quocumque est aliquid nunc aliter quam prius: in illo est mutatio. in illo autem sic transeunte est aliquid aliud aliter nunc quam prius. nam extrema contradictionis sunt aliud et aliud. et ab vno extremorum recedit. et ad aliud accedit: sed deus est nunc creator et ante non fuit ergo etc.

¶ Dico quod extrena illius contradictionis non sunt formaliter in deo: sed formaliter increatura: quia non sunt aliud deum creare et non creare quam creaturam creari et non creari.

¶ Sed hic est vnum dubium. Utru deus in se referatur ad creaturam aliqua relatione rationis. Dico si dixi quod ratio rationis non sufficit ad saluandum praedicata realia quae dicuntur de deo ex tempore. tamen quantum ad dubiu in se non videtur inconueniens deum referri aliqua relatione rationis ad creaturam. relatio enim rationis non ponit effectum suum formalem nisi circa illud in quoest formaliter: sicut sibi conuenit esse in aliqui: sed referre est effectus relatio nis. cum ergo suo modo essendi in ipsa sit in deo sicut patebit imferius: oportet dicere quod deus in se referatur per istam relationem rationis. alioquin si aliquid creatum per istum respectum referretur. concipere mus illud creatum esse creatorem. et sic didu aliis relationibus rationis.

¶ Si dicas. tunc sequitur mutatio in deo qua transit de nouo ad talem respectum.

¶ Dico quod nulla est mutatio ad ens rationis. et si ponatur. multi sunt quae habent pro nihilo dicere et concedere talem in dieo: sicut compositionem secundum rationem multi ponunt.

¶ Ad argumentum in oppositum patet. quia divfenatio non est respectus rationis: sed significat quod illud quod est in creatura sit deo subiectum.