Quaestio 1

¶ Distinctio. xxvii. Questio i. hic quari potest vtrum pater vel filius etc.

CIrca distinctionem. 27am. Quero. vtrum verbum nostrm sit actualis notitia. quod non. Aug. Uox est vehiculum verbi materialis. non autem est signufitum actus intelligendi: sed rei.

¶ Contra Ibidem dicit Aug. quod verbum est cogitatio ip sa. ergo etc.

¶ hic primo videndum est quid sit verbum nostrum. Secundo de quesito. ad primum sunt quatuor modi. Aliquo dicunt Quantum quod verbum est notitia declaratiua siue diffinitiua cuiuscumque diffinibilis. quia secundum Aug. verbum est notitia perfecta. nulla autem perfecta est nisi diffinitiua. ergo etc.

¶ Alii dicunt quod verbum est species intelligibilis representans obiectum vel quiditatem obiectiui: quia secundum Aug. 8o de triomnes cuiuslibet rei est verbum eius. ergo etc.

¶ Alii dicunt quod verbum est quiditas obiecti: quia secundum Aug. diffintio Cartaginem. et hoc est verbum eius.

¶ Alii dicunt quod verbum est ipsum obiectum in esse cognito productum. quia dicit Aug. quod verbum quod foris sonat est signum verbi quod intus latet. non est autem ignum nisi obiecti cogniti et vt cogniti. Et iterum dicit Aug. quod verbum est quod volubili cogitatione iactamus.

¶ Nula istarum viarum stare potest. Prima non. quia quando dicit quod verbum est notitia diffinitiua. Quero aut accipit diffinitionem proprie. aut non. sed solum pro notitia perfecta. Si primo modo. sequitur quod nunquam haberemus verbum nisi de diffinibilibus: quod est falsum. Si intelligat per diffinitionem cognitionem distinctam et perfectam: tunc cum pater in illo priori in quo prece dit filium intelligat distincte et perfecte seipsum. ergo tunc habebit verbum. et sic verbum verbi et verbum ante verbum.

¶ Praeterea. Aug. sepre distinguit inter verbum perfectum et imperfectum. ergo etc. Nec secunda stare potest quia in perfectissima notitia scilicet intuitiua vt in patria non ponitur species: et tamen secundum multos. et videtur de intentione Aug. 5. de tri. ponitur verbum: et hoc perfectissimum. ergo etc.

¶ Tertia etiam non potest stare: quia omne verbum quod habemus de quocunque obiecto est commutabile: sed quiditas obiecti diuini scilicet quiditas dei est incommutabilis.

¶ 4a etiam non valet. quia omnis productio in esse cognitio vt sic est productio secundum quid. si ergo verbum esset quiditas vel obiectum in esse congnito. vt sic: omne verbum esset solum ens secundum quid et ens rationis. quod est falsum. quia generatio verbi est generatio et productio in esse simpliciter et non inesse rationis.

¶ Dico ergo secundum doc scilicet secundum Io. secunodo. quod verbum nostrm: generaliter sumendo: est actus intelligendi: non quicumque: sed productus per actum diuidendi. Unde si intellectio aliqua esset substantia vel causaretur totaliter a deo: illa non esset verbum: quia quicquid causat deus ad extra causat per voluntatem: sed verbum causatur solum per intellectum.

¶ hanc conclusionem confirmo quadruplici auctoritate Aug. Prima est. 19o. de trini. vbi dicit quod formata cogitatio ab ea re quam scimus est verbum quod in corde dicimus.

¶ Secunda est ibidem. vbi dicit quod cogitatio nostra ab obiecto formata est verbum.

¶ 3a quod verbum nostrm nascitur de memoria: et de scientia nostra. Constat autem quod de istis secundum eum non nascitur nisi notitia actualis.

¶ Quarta quia ibidem dicit quod verbum est visio de visione habituali visioni simillima.

¶ Sed hic est difficultas. quia auctoritates non videntur cogere. quia Augu. videtur di uersimode loqui de verbo. Quia aliquando accipit verbum pro similitudine rei: aliquando pro specie. aliquando pro diffinitione: et sicv detur equocare.

¶ Dico quod Aug. loques de verbo men tionem facit de his quae concurrunt ad verbum vel vt causa. vel vt dispositio preuia. vel conditio sequens: quia omnia per quandam analogiam ad verbum. vocat verbi nomine.

¶ Sed tamen princinpaliter et ex intentione videtur determinare. quod actus intelligendi proprie acceptus cum dictione passiua est verbum Quod etiam dicit eo papa in sermone de sancto Iouane bap. Uerbum inquit Teo. est ipsa cogitatioad secundam partem videndum est. Utrum Quantum verbum nostrum sit actualis notitia et ad hoc introducuntur quatuor conclusiones. Prima est quod verbum nostrm non est praecise actus intelligendi. quod probo sic. Omne quod secundum suam rationem formalem est ad aliud non est praecise aliquo absolutum. verbum autem secundum Aug. eo quod verbum est ad verban tem et dicentem. ergo precise acceptum non dicit aliquid absolutum. Constat autem quod actus intelligendi praecise acceptus est aliquid absolutum. ergo etc.

¶ Praeterea. Illud praecise acceptum non est verbum. cui non repugnat esse in primo dicente in nascibili scilicet in patre dicente: sed actus intelligendi secundum illud totum absolutum quod dicit est in patre in diuinis. ergo actus intelligendi: vt sic non est verbum.

¶ Secunda conclusio est. quod verbum nostrum non est praecise actus dicendi: quia omne quod est ad aliud est aliquid excepta relatione: sed verbum refertur. ergo in verbo est aliquid praeter dicere: quod praecise est respectus.

¶ Praeterea. verbum est genitum. dicere praecise non est genitum. ergo etc.

¶ Ter. tia conclusio quod verbum nostrm constituitur ex actu intelligendi et actu dicendi: quia omne concretum constituitur ex subiecto et forma denominante: sed verbum est quid concretum. ergo includit subie ctum. et istud est actus intelligendi: et forma: et illa est actus dicendi.

¶ Quarta conclusio est. quod verbum nostrmi constituitur tamquam ex formali constitutiuo per actum dicendi: et etiam specifice: quia quando totum per accidens constituitur ex materiali et formali. speci ficatio est a formali: verbum est huiusmodi. dictio autem est formale. ergo specificatio fiet ab ea.

¶ Contra istas conclusiones instatur. Primo contra primam sic. Totum non praedicatur de parte nec econverso. sed dicumus quod actus intelligendi est verbum et quod verbum est visio de visione. ergo etc.

¶ 2o contra secundam sic. Sicut se habet verbum vocale ad locutionem sensibilem: ita verbum intellectuale ad locutionem intelligibilem: sed verbum sensibile non est nisi ipsa locutio. ergo etc.

¶ 3o contra m am. Aggregatum per accidens non est in aliquo praesento: sed verbum: par te: est aggregatum per accidens: quia ex absoluto et respectiuo. ergo etc.

¶ 4o coico 4am. Productio totius magis terminatur ad formale quam ad materiale. sed: per te formale est dictio. ergo productio verbi magis terminabitur ad dictionem quam ad actum intelligendi: quod est falsum.

¶ Praeterea a prinicipaliori dibet fieri denominatio: sed principalior est actus intelligendi ipso respectu. ergo etc.

¶ Ad primum dico quod non est inconueniens quod pars praedicetur de toto in concreto: sicut hic. homo est pater: sed in abstracto hoc non est possibile: sicut hic. homo est paternitas: et quia verbum est concretum potest praedicarin de actu intelligendi et econverso semper accipiendo in concreto.

¶ Sed contra. tunc ista non erit vera. verbum est intellectio.

¶ Dico quod verbum sicut alia relatiua concreta possunt accipi 2. Unoo formaliter. Alioo fundamentaliter. Si primo modo accipiatur illa est falsa: verbum est intellectio. Si 2o modo: sic est vera.

¶ Ad 2m dico quod in sensibilibus aliud est verbum aliud productio verbi. Uerbum enim est sonus vel formata vox. Tocutio autem est productio ipsius vocis: vel sonus quae differt ab ea. sicut gneatio lucis a luce. sic dico in proposito quod verbum est aliquid praeter dictionem.

¶ Ad 3m dico quod numquam ex absoluto et respectiuo constituitur per se vnum. nec ex eis vna ratio formalis resultat nisi per accidens: sicut ex substantia et ad cidente: et ideo concedo conclusione. quod verbum vt verbum non est proprie in aliquo praesento.

¶ Ad 4m dico quod productio totius magis terminatur ad formale quando est absolutum: sed non semper quando formale est respectus. maxime quando illud formale est talis respectus: quod de ipso dicatur illud productum: quia gneatio so lis terminatur ad radium et non ad productionem radii. Tunc ad confirmationem dico quod est ad oppositum. quia denominatio fit ab infirminori oriuntur difficultates. Prima est. si verbum dimenat diSed hic ciquid absolutum vel respectiuum.

¶ Dico quod respectiuum. quia sicut quandocumque aliquid constituitur ex necessario et contingenti totum est contingens: sic quando aliquid constituitur ex absoluto et respectus totum est respectumum.

¶ Confirmatur. quia persona diuinasimpliciter dicitur respectua.

¶ 2a difficultas. Utrum dictio passiua dicaturi primo modo dicendi per se de verbo nostro.

¶ Dico quod non proprie. quia ens per accidens vnum: proprie non habet diffinitionem: et per consequens non est in ente praccidens primus modus perseitatis. potest tamen dici large loquendo sicut albedo dicitur de homine albo in primo modo dicendi per se: et ita eodem modo ratio dictionis passiue: large loquendo: dicitur in primo modo: quia ex ea constituitur. et sic actus intelligendi: quia ex eo etiam constituitur.

¶ 3a difficultas. Qualiter actus dicendi includiter in actu intelligendi.

¶ Dico quod non in primo modo eo quod nullus respectus est de quiditate absoluti: sed nec in secundo modo: quia cum deus possit causare quicquid intellectus noster potest intelligere et gignere. tunc si decausaret vnum actum intelligendi non diceretur verbum. sequitur ergo quod dictio sibi conueniat per accidens: sicut radio solis accidit sua gnatio cum poterit causari a deo: et tunc non erit in eo gneatio.

¶ 4o difficultas. Utrum obiectum cum sit causa verbi dicatur verbum.

¶ Dico quod n nam actus intelligendi duplicem habet productionem passiuam et duplicem respectum. per vnum respectum refertur ad obiectum vi ad partialem causam. per alium ad intellectum agentem vt ad aliam causam partialem. solum respectus 2us est formalis dictio. quia per dictionem passiuam nihil refertur nisi ad id quod habet potsintiom dictiuam sola autem potentia intellectiua habet potsentiom dictiuam. dicere. enim est actus viuentis intellectualiter. 2a autem productio est generatio. Unde possumus dicere quod actus intelligendi dicitur ab intellectu: sicut a causa vniversali. generatur autem ab obiecto: sicut a causa particulari. obiectum enim inquantum obiectum non est naturae intellectualis. ideo etc.

¶ 5a difficultas Utrum notitia a deo causata in reuelatione alicuius veritat possit dici verbum.

¶ Dico quod si a deo totaliter causeretur non potest dici verbum: quia deus non dicit ad extra: sicut nec generat: et ideo quod causatur non dicitur.

¶ 6a difficultas. Utrum notitia reuelata ab angelo alteri angelo sit verbum.

¶ Dico quod sic. quia principium causatiuum et es fectiuum reuelationis ab angelo facere est memoria: sed omne productum a memoria vt sic est verbum.

¶ 5a difficultas. Utrum actus beatificus sit verbum.

¶ Dico quod si potentia intellectiua concurrat est verbum: tamen tenendo quod causeretur totaliter a voluntate diui na: sicut credo verius: et non a potentia intellectiua creata: dabiet dici consequeter quod non est verbum.

¶ 5a difficultas. Utrum deus poterit aliuquod verbum causare ad extra.e videtur quod sic. Quia quicquid potest facere mediante causa secunda. potest et per se: sed mediante memoria potest producere verbum. ergo per se potest idem.

¶ Dico quod deus non potest creare verbum. quia quicquid deus causat ad extra causat per voluntatem: sed repugnat voluntati dicere. ergo deus ad extra non potest dicere: et sic ni potest totaliter creare verbum. ergo etc.

¶ Confirmatur. quia verbum vt verbum potentiam intellectiuam respicit vt principium sue dictionis: sed deus per potentiam intellectiuam nihil causat ad extra. ergo nihil causatum a deo poterit dici verbum: quicquid sit illud.

¶ Ad ratio nem dico: quod scilicet regula ia fallit et habet instantias infinitas in respectibus productionum. quod autem habeat instantiam in respe ctibus dictis probo. Primo in motu intelligentie: certun est quod deus sine intelligentia posset mouere orbem: sed tamen quod causaret motum cum respectu efficientis ad intelligentiam: illud est impossibile nisi intelligentia causaet: quia non aliter terminat illum respectum. 2o hoc patet in generatione radii geniti a sole Ted enim posset deus radium absolute causare sine sole: tamen illud totum scilicet illud absolutum radii cum respectu effectualitatis ad solem. posse causare sine sole impossibile est.

¶ Dico ergo quod omnem actum intelligendi quem potest intellectus causare potest deus sine intellectu: sed actum intelligendi cum respe ctu dictionis passiue: que duo constituunt verbum: non potest causare sine intellectu: cum dictio sit ad dicentem.

¶ Ad argumentum patet.