Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctio 5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctiones 14-16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctiones 24-25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctiones 34-35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctiones 38-39
Distinctiones 40-41
Distinctio 42
Distinctiones 43-44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Liber 2
Distinctio 1
Distinctio 2
Distinctio 3
Distinctiones 4-5
Distinctiones 6-7
Distinctiones 8
Distinctiones 9-11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctiones 31-33
Distinctio 34
Distinctiones 35-42
Liber 3
Distinctio 1
Distinctio 3
Distinctio 4
Distinctiones 5-12
Distinctiones 12-16
Distinctiones 17-22
Distinctiones 23-32
Distinctiones 33-36
Distinctiones 37-40
Liber 4
Distinctio 1
Distinctiones 2-3
Distinctiones 4-5
Distinctio 6
Distinctio 7
Distinctio 8
Distinctio 9
Distinctio 10
Distinctio 11
Distinctio 12
Distinctio 13
Distinctio 14
Distinctio 15
Distinctio 16
Distinctio 17
Distinctio 18
Distinctio 19
Distinctio 20
Distinctio 21
Distinctio 22
Distinctio 23
Distinctio 24
Distinctio 25
Distinctio 26
Distinctio 27
Distinctio 28
Distinctio 29
Distinctio 30
Distinctio 31
Distinctio 32
Distinctio 33
Distinctio 34
Distinctio 35
Distinctio 36
Distinctio 37
Distinctio 38
Distinctio 39
Distinctio 40
Distinctio 41
Distinctio 42
Distinctio 43
Distinctio 44
Distinctio 45
Distinctio 46
Distinctio 47
Distinctio 48
Distinctio 49
Distinctio 50
Quaestio 1
UTrum in diuinis sit aliquod suppoTrum situm absolutum. Quod sic. Augu. primo de tri. dicit. quod tres perium sunt vnus creator: sed creare est supositum. ergo sunt vnum suppositum. in relatiuum. quia sunt tria. ergo absolutum.
¶ contra. quia tomo in divinis essent 4or supestium contra deterus est ecclesievnus doctor quod sic. quia illud cui conueniunt vel hic Dicit attribuuntur omnes operationes essentiales scilicet itelligere velle creare etc. illud est absolutum. sed suposton attribuuntur. ergo etc.
¶ Sed contra arguo. 4r. primo sic. Nullum absolutum in diuinis est incommnicabile: sed omne suppositum ex ratione qua est suppositum est incomunicabile. ergo nullum supositum est absolutum.
¶ 2o sic. Nullum suppotest esse quo alicui cum ipsum sit ex ratione sua vltimum quod. sed omne quod est comunicabile potest esse quo. ergo nullum communicabile potest esse supositum. constat autem quod istud supostum absolutum esset communicabile. ergo nullum supositum est absolutum.
¶ 3o sic. In diuinis non sunt secundum fidem nisi tria suppositum. cum ergo sint tria relatiua non erit aliquod absolutum: nisi dicas quod coincidit in idem cum relatiuis: quod est falsum. quia de absoluto et respectiuo dicuntur extremacontradictionis: ergo non sunt ide.
¶ 4o sic. Omne supsitum in natam in tellectuali est peimum secundum Ric. sed illud supisitum esset in natum intel lectuali: ergo esset persona: et sic in diuinis essent 4or persone. simili tunc in diuinis esset vna perua absoluta: quod communiter non conceditur.
¶ Ideo dico. quod in diuinis non est aliquod supositum absolutum. sicut nec aliqua perim absoluta. quia vtrumque istorum tam supesitum quam personaest incommunicabilis subsistentia: nullum autem absolutum est incommunicabile. ergo etc.
¶ Sed contra istud instatur 4r. Primsic. Nam philosophi non errauerunt circa diuinam vnitatem: sicut circa personarum trinitatem: et cum ipsi posuerunt in diuinis vnicum suppositum absolutum. cui omnes actus et operationes diuinas attribuebant: ergo videtur quod ita sit.
¶ 2o sic. Actus semper sunt suppositorum: vt quod. sed actus essentiales non possunt esse alicuius: vt quod. nisi alicuius absoluti: quia omnis actus qui conuenit pluribus conuenit eis per aliquod commune. nullus autem respe ctus est communis perimum. ergo per aliquod absolutum.
¶ 3o sic. Ratio subsister tis est ratio perisu. sed diuina essentia in sua consideratione precisahabet rationem subsistentis. ergo et habet rationem periue. et constat quod absolute. ergo videtur quod vna persona absoluta sit communis aliis. sicut essentia dicitur esse communis.
¶ 4o sic. Omnis indiuidua substantia naturae rationalis est suppositum vel perium secundum diffinitionem Doe. in libus de tri. sed essentia diuina est indiuidua substantia in natura rationali. ergo est perium. constat autem quod non respectiua. ergo absoltua.
¶ Ad primum dico. quod licetur philosophi per rationem naturalem potuerunt inuestigare vnitatem indiuidui absoluti cui attribuerent actus et operationes: et ex hoc potuerunt demonstrare entitatem suppositi et existentiam hoc est quod oportet dare suppositum: non tamen vnum vel plura vel vt suppositum absolutum vel relatiuum. Dico ergo quod in primo non errauerunt. immo ad hoc deducit demonstratio quod sit dare suppositum. Si tamen dixissent quod illud erat absolutum errassent. similiter si dixissent quod erat tantum vnum errassent.
¶ Ex quo colligitur quod ratio suppositi abstrahit ab absoluto et respectus exquo aliquae conclusiones et veritates possunt demonstrari de eo igno. rando vel dubitando vtrum sit absolutum vel respectiuum
¶ Ad 2m dico. quod creare et conseruare et alii actus et opera tiones sunt diuinarum personarum et suppositorum. vt qua vequod. tamen possunt esse alicuius indiuidui absoluti vt quo: sicut hic homo generat vt quod: sed humanitas est quo.
¶ Ad 3m dico. quod non sufficit ad rationem perfectam suppositi sub sistere nsi addatur subsistere incommunicabiliter. eo quod si communica retur iam posset esse quo. hoc autem repugnat vltimo quod. quod ipsum sit quo respectu alicuius.
¶ Ad 4m dico. quod Ric. corrigit diffinitionem Doetii ponens incommunicabile pro indiuiduo propter animam rationalem quae est indiuidua. et tamen non est persona. quia ipsa est comunicabilis. et ideo tenenda est diffinitio Richest di. si suppositum diuinum possit dici absoSed hic lutum. probo euidenter quod sic. Omne quod predicatur de aliqua natura in primo modo dicendi per se praedicatur necessario de supposito naturae. hoc patet ex regula vulgata: quando alterum de altero praedicatur: vt de subiecto quicquid dicitur de praedicato et de subiecto. constat autem quod natam praedicatur in primo modo dicendi per side supposito: hec enim est vera in primo modo: pater est deus: ergo quicquid dicitur de natura in primo modo: dicitur et de supposito scilicet de patre: sed ista est vera in primo modo: deus est ens absolutum: ergo et ista est vera: pater est ens absolutum.
¶ Praeterea. In recta linea sunt illa spiritus ens absolutum. Arguo tunc sic. Omnis spiritus est ens absolutum: pater est spiritus: ergo pater est ens absolutum: nec valet fugere ad praedicationem identicam. quia quelibet praemissarum est quiditatiua. spiritus est ens absolutum quiditatiue. pater est spiritus quiditatiue. Uisum fuit mihi aliquando propter istas rationes quod hoc. pater est deus: non esset vera in primo modo dicendi per se. Et hoc confirmatur sic. prim auctoritate Augu. 7. de tri. quae dicit. quod non eo pater quo deus. Tunc sic. Quandocunque aliquid dicitur de aliquo in primo modo dicendi per se competit sibi cum reduplicatione substanti: quia homo inquantum homo est animal: sed ista secundum Aug. et veritatem est falsa: pater inquantum pater est deus: quia tunc omnis pater esset deus: ergo videtur quod pater non est deus in primo modo dicendu per se.
¶ 2o sic confirmatur. quia eidem inquantum idem non con petunt contradictoria: vel saltem non competunt opposita in primo modo per se: sed pater inquantum pater in primo modo est ad aliquid ergo in primo modo non est ad se et absolutum.
¶ his visitrahatur ista regula ad oppositum. Quandocumque aliqua nam non suf positatur in supposito proprie rationis formalis non dicide illo in primo modo.
¶ Exemplum. albedo suppositatur in substantia. ideo non dicitur de substantia in primo modo: sed essentia diuina non suipositatur in supposito proprio. ergo etc. Mi. patet. quia suppostatur per aliquid alterius generis scilicet relationis. ergo etc.
¶ Confirimatur. quia quando aliqua relatio adueniens alicui absolutia constituit relatiuum: illud cui aduenit scilicet absolutum non dicitur in primo modo dicendi per se de isto constituto: sicut patet: quia similitudo adueniens qualitati constituit simile: et tamen ista non est vera in primo modo: simile est equale. sic est hic. ergo etc.
¶ Si dicatur quod hoc est veri in creaturis propter distonem realem relationis aduenientis ab eo cui aduenit relatio. non sic autem in diuinis propter summamidentitatem relationis et fundamenti. Si inquam sic dicatur hoc non satisfacit: quia licet propter identitatem realem poterit praedicari identice vel realiter illud absolutum. non tamen formaliter de constituto: tamen quia identitas realis non variat rationem forma lem: ideo non plus propter eam verificatur praedicatio in primo modo quam si illa non esset: quia praedicatio primi modi semper sequtur rationem formalem.
¶ hoc tamen non dico nunc: sed dico quod hec. pater est deus. est vera et formalis: sed tamen quod sit vera inlprimo mo dicendi per se: sicut ista: homo est animal: non intelligo: sicut nec ista est in primo modo: deus est ens: sicut ista homo est animal: quia ens non includitur: sicut pars essentialis in deo.
¶ 2a di. si suipositum diuinum debeat dici suppositum relatiuum. Uidetur quod non. quia ratione essentie que est praencipalis et absoluta debet ab ea denominari: et sic non diciet dici relatiuum. Dinco tamen quod propter oppositam rationem dicbet dici respectiuum: quia quandocunque aliquid componitur ex duobus semper compositum vel constitutum sequitur debiliorem seu infirmiore partem: persona diuina constituitur ex essentia et relatione: ergo erit relatiua. Ma. patet. nam homo dicitur corporeus propter partem minus praencipalem et non spiri tualem: similiter compositum dicitur corruptibile propter coruptionem alterius partis. similiter album dicitur ens per accidens: quia includit aliquod accidens: sic dico quod persona diabet dici relatiua.
On this page