¶ Contra. quia sacramentum incarnationis fuit nouius isto: et tamen fuit ibi post terminus ad animam. ergo in istud non erit primus terminus anima rationalis. quattuor praeambula. hic premittuntu.

¶ Primum est. quod primus terminus et totalis est christi caro. per quam intelligitur compositum. quod est corpus christi. quia istud ex vi verborum est precise in hoc sacramento.

¶ Secundum est quod terminus formalis est forma ex qua componitur corpus christi. quia quandocunque est aliquid terminus totalis alicuius forma illa per quam constituitur in tali esse. est formalis terminus primus.

¶ Tertium est. quod nec totalis terminus nec formalis est anima rationalis. quia quodlibet talium est hic ex vi verbo. cum. sed anima non directe est hoc ex vi verborum.

¶ 4m. quod nec quantitas est terminus formalis vel totalis: quia non directe est hic ex vi verborum.

¶ Secundum hoc ergo sunt haec 4or conclusiones.

¶ Prima est. quod anima rationalis non potest esse primus terminus formalis istius transubstatiationis.

¶ hoc autem probo 4r

¶ Prima ratio fundatur in natura transubstantiationis. quia omnia que sunt de essentia corporis christi: pro carne sumendo. sunt in sactro ex vi verborum: sed anima rationalis non est ibi ex vi verborum. ergo non est de essentia corporis christi.

¶ Maior patet. quia illa quae sunt in hoc sacratmento ex vi verborum. sunt priora alia posteriora. sed que sunt de essentia sunt priora omnibus aliis. Item quandocumque aliquod compositum constituitur essentialiter ex principiis vbicumque est per se constitutum: ibi possunt esse per accidens constituentia. sed anima rationalis non est ex vi verbo cum in hoc sacramento: vt omnes concedunt. ergo non est de essen tia corporis christi. et per consequens non est ibi constitutiua ipsius compositi. et per consequens non est terminus formalis ipsius compositi: quod est ibi ex vi verborum.

¶ Si respondeatur quod anima est hic. prout corpori dat esse corporeum: non esse rationale.

¶ Contra. anima si constituat corpus christi secundum totam essentiam constituit. ergo ex vi verborum est secundum essentiam in hoc sacramento.

¶ Secunda ratio fundatur in nam causalitatis. Omnis causa formalis est de essentia sui effectus. si enim accipimus in genere substantie causam formalem. certum est quod non est causa materiae nec forma materie: nec sui met: sed tantum compositi: quia est eius effectus. Eodem modo deducitur de accidentibus. Sed anima rationalis non est essentiacorporis vel carnis christi. probatio. quia rationale est posterius corporeo in illo ordine.

¶ Nogice etiam patet in differentiis substantialibus subalternatim positis. vbi posteri pr forma est perfectior. sic de anima rationali. vnde si esset de quiditate corpore: tunc sequeretur quod esset causa omnis corporis.

¶ Item omnis perfectio alicuius est posteri pr illo quod perficit: sed anima est perfectio corporis philosophciorganici. ergo etc.

¶ 3a ratio sumitur ex natura perfectionis. impossibile est quod magis perfectum sit de essentia minus perfecti. hoc patet. quia quod est de essentia alicuius includiter totaliter in illo in quo est. maior habetur. sed anima rationalis est perfectior. carne christi. quia in essentialiter ordinatis posterius eiusdem rationis est perfectius. sed postrema perfectio est anima rationalis. ergo anima non est de essentia corporis vel carnis. sed forma que dat formale esse carneum est de essen tia carnis constitute. ergo anima non potest esse forma qua constituitur caro.

¶ Quarta ratio sumitur ex natura oppo sitionis.

¶ Dicum aliqui quod anima aliquo modo est prior corpore vt constituitut: sed vt dat esse reale est posterior. Si militer dicunt vt dat esse corporeum est hic in sacramento ex vi verborum. sed vt dat esse hominem: est ibi ex concomitantia tantum. Eodem modo dicunt quod vt immersa organd dat esse organicum: vt abstracta ab organo dat esse intellectiuum. Et primo modo est hic ex vi verborum. secundo modo non.

¶ Et tunc argumentus. impossibile est quod idem inquantum idem et secundum idem et omnibus modis idem sit prius et po sterius se ipso. ordine essentiali. licet ordine accidentali possit. sed anima est prior constituto: vt constituit ipsum ordine essentiali. et est perfectior vt dat esse rationale. ergo eadem anima secundum idem erit prior et posterior.

¶ Item idem secundum idem non est prius et posterius: sed anima secundum totam suam essen tiam est constitutiua corporis. et secundum illud idem constituit hominem. nec secundum aliud. quia tunc haberet propositum. ergo etc.

¶ Secundo ex natura contrarietatis. Quia secundum idem non insunt contraria. sed ita inessent. probo. quia dicis quod intrinsece est hic ex vi verborum vt constitutiua corporis: extrinsece vt comstitutiua hominis: et ita secundum idem erit intrinsece et extrinsece ad corpus partinens.

¶ 3o ex priuatiuis. quia impossibile est quod eadem ntam sit immersa organo. et non immersa. sed essentia anime: vt constituens corpus est immersa organo: vt dicunt: et vt rationalis non immersa.

¶ Nec valet si diceretur quod vt sic dat esse corpus: et sub alia ratione est rationale. Quia hic est tantum respectum. de quo nihil ad propositum.

¶ 4a anima rationalis est formalis ter minus per te. sic ergo est impossibile quod eadem anima ipsa non sit terminus. si disto quam das dicendo quod vt sic: vel vt sic. si illa inquam differentia fit per essentialia: habter intentum. si per accidentalia: nihi ad propositum. quia terminus transubstantiationis est substantia.

¶ co conclusi quod terminus formalis non potest esse quantitas. etiam in triduo. quia impossibile est quod transubstantiatio sit nisi ad substantiam: sed tunc fuiset vera transubstantiatio.

¶ Item verum corpus christi non constat ex quantitate et materia. Cum tale constitutum non sit ens perfectum¬

¶ 3a conclusio quod terminus formalis in triduo non fuit forma cadaueris. hoc enim est irrationabile omnino. et arguitur sic. cuius. cumque sacramenti instituti a christo est aliqua materia a christo determinata vltra quam nihil fieret: sed determinata materia in hoc sa cramento est corpus christi. ergo nullam efficaciam habet nisi recorporis. nullam ergo super formam cadaueris.

¶ Item tunc esset aliud sacramenta. quia illa forma fuisset alterius ratio nis incompossibilis anime christi.

¶ Quarta conclusio est. quod terminus formalis est aliqua forma naturalis corporalis corruptibilis per naturam. probatio per syllectum diuisiuum. corpus christi est hic ex vi verborum. aut ergo istud corpus est mateara prima: vel sola anima: vel anima rationalis cum materia: vel aliquod resultans ex istis. primum non potest dici. quia tunc esset hic nisi materia: nec aliquid aliorum ex vi verborum. Nec 2m. quia anima non est hic nisi ex concomitantia. Nec constitutum ex anima et materia quia tunc quodlibet esset hic ex vi verborum: quod negas. nec valet simultas que est aliquod accidens.

¶ Si dicas quod sit entitas tertia mateam et forma. hanc tum negas.

¶ Item cum anima sit propter compositum terminus formalis erit nobilior quam anima: quod est falsum.

¶ Dico ergo quod oporeibi dare formam corporalem corruptibilem naturaliter quae est terminus formalis istius: et ita fuisset ibi in triduo. hec autem est sententia Augu. in libro retractationum.

¶ Sed contra quadrupliciter.

¶ Primo. quia generatio hominis terminatur ad animam vltimate. et sic erit nobilior generatio transubstantiatione. quod non videtur verum.

¶ Secundo. quia si corpus constat ex pluribus quam ex mateam et quantitate. sicut tu¬ ponis qui addis istam formam corruptibilem. tunc non erit simpliciter vnum compositum: sed plura.

¶ 3o. quia duo erunt ibi composita. vnum ex vi verborum: et aliud ex concomitantia.

¶ 4o. quia quod aduenit ex concomitantia completo aliquo est accidens: sed anima aduenit enti in actu completo secundum ista dicta: ergo etc.

¶ Ad primum dico quod transubsteantiatio est nobilior ex modo terminandi: verbi gratia. Actus reuelatio nis Pauli fuit terminatus ad diuinam essentiam: que es nobilior quam proprietas ad quam terminatur vnio ad verbum: que tamen multo excellentior est. licet tamen ex modo terminandi sortiatur dignitatem maiorem. sic est hic.

¶ Ad alud dico quod non faciunt nisi vnum compositum licet sint multe compositiones. sicut album et frigidum sunt vnum quale. est igitur vnum compositum aliquo modo.

¶ Ad aliud concedo quod post esse vltimatum. Quicquid aduenit est acci dens. sed non est completum esse nisi adueniente vltimaforma.

¶ Contra. vnius rei vnicum est esse.

¶ Dico quod vnum est totale esse. sicut sit vna essentia totalis. et multe partiales essentie: sicut materia et forma sunt partiales essentie vnius totalis essentie.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 17