Quaestio 3

Questio. iii. verbum secundum eandem rationem formalem Tum dicatur de deo et creatura. vna opinio. hic introducit Dicitur enim quia non. quia verbum diuinum est de genere substantie. vere bum autem creatum de genere qualitatis. ergo non sunt eiusdem rationis.

¶ Contra istam opinionem arguo. 4r. Primo sic. Aliquis potest esse certus quod omnia per verbum facta sunt. quando scilicet recitatur euangelium: et cum hoc dubitare vtrum per verbum creatum vel increatum. hoc de facto patet in Arrianis.

¶ Secundo sic. Quicquid conuenit verbo creato inquantum verbum est conuenit et diuino. si enim aliquid deter conuenire vni quod non alteri. hoc non erit inquantum verbum: sed propter aliam rationem: sed quecumque ita se habent sunt eiusdem rationis cum ista reduplicatione. ergo.

¶ 3o. Quecumque ita se habent quod quicquid repugnat vni inquantum tale repugnat alteri inquantum tale: illa sunt idem in illa ratione super quam cadit reduplicatio et repugnantia: sed huiusmodi sunt verbum diuinum et creatum inquantum verbum sunt. ergo etc.

¶ 4o sic. Ubi principium eiusdem rationis et productio eiusdem rationis ibi producibile eiusdem rationis: sed memoria fecunda quae est principium productiuum verbi est eiusdem rationis in deo et in creaturis. ergo verbum quod vtro bique producitur est eiusdem rationis vtrobique.

¶ Dico ergo quod verbum diuinum et creatum sunt aliquo modo eiusdem rationis formalis in diceo et in creatura vt probant rationes adducte. et breuiter omnes quae concludunt de ente.

¶ Sed contra hoc instatur 4r. Primo. Quando aliquid intrinsece constituitur ex quibus. variato altero constituentium variatur totum: sed verbum creatu constituitur ex actu intelligendi et dictione passiua. in deo autem ex essentia et dictione. ergo altera pars variatur.

¶ 2o. Respectus non solum variantur ex terminis: sed etiam ex fundamentis: cum ab vtrisque dependeant: sed dictio passiua quae est constitutiua verbi habet fundamentum aliud in deo: quia essentiam. aliud in creatura: quia actum intelligendi. ergo variatur.

¶ 3o. Sicut actus intelligendi diunsificantur ex diunsitate obiectorum: ita et verba: sed obiectum verbi diuini non est eiusdem rationis cum obiecto verbi creati: quia ibi essentia diuina: hoc interdum lapis ergo non sunt eiusdem rationis.

¶ 4o. Quando aliqua sunt eiusdem ratio nis quicquid dicitur in quid de vno vt sic. et de alio. sed actus intelligendi dicitur in quid de verbo creato et non de verbo diuino. vt patuit. supra. ergo non sunt eiusdem rationis formalis.

¶ Ad primum dico quod illa propositio est vera vniversaliter in constitutis per se: sed in per accidens contitutis non est verum. nara in illis quae sunt per accidens totum stat eius dem rationis formalis. Exemplum. Nam album est eiusdem rationis formalis in lapide et in ligno: sed verbum non est aliquod constitutum per se: ideo non valet.

¶ Ad 2m dico quod sicut in creaturis actus intelligendi diuersificatur specie: ita et dictiones passiue que in eis fundantur: tamen in ratione commni conueniunt: licet non in ratione specifica. Eodem modo dico quod verbum diuinum et creatum non sunt eiusdem rationis specifice: sed tantum conueniunt in ratione communi.

¶ Ad 3m dico per idem. No enim volo dicere quod verbum diuinum sit eiusdem rationis specifice: sed tantum conueniunt in ratione generali verbi: et hoc non improbat argumentum: sed solum de identitate specifica.

¶ Ad 4m dico quod ina quae sunt eiusdem rationis speci fice eadem praedicata quiditatiua habent. modo dico quod verbum diuinum et creatum non sunt huiusmodi. tamen inquantum sunt eiusdem rationis illa propositio est vera. Dico enim quod actus intelligendi non dicitur de verbo creato inquantum verbum est: sed inquantum tale. Sed hic est difficultas Que est illa ratio generalis verbi in qua omnia conueniunt: et sub qua ratio ne actus intelligendi intrat rationem verbi creati et non verbi inquantum verbum e hoc est quaerere qua est illa ratio addita verbo in genere.

¶ Dico quod sicut ratio formalis albi inquantum album est: est quod sit disgregatiuum: et illud non variatur siue album sit in lapide siue in cigno: sed semper est eiusdem rationis inquantum album est. sic in proposito esse productum quiditatiue. non autem denominatiue per actum dicendi est ratio communis verbi. c Ad argumentum patet.