Articulus 1

¶ Questio prima. Rimo ostendo quod sacra scriptura non sit nobis necessaria. quia doctrina eorum que transcendunt nostram naturalem cognitionem non est nobis necessaria: sed doctrina theologie est huiusmodi: ergo non est nobis necessaria. Maior probatur sic: quia querere nobis necessaria non debet nobis prohiberi. sed Ecci. 3. dicitur. altiora te ne quesieris. ergo ea quae sunt altiora nostra cognitione naturali non sunt nobis necessaria.

¶ Item de omni ente sufficienter tractatum est in philosophicis doctrinis: sed non est scientia nisi de ente. quia vt dicitur primo poste. quod non est: non est scire. ergo nulla doctrina preter philosophicas est nobis necessaria. Maior probatur sic: quia non tantum de creaturis tractant philosophice doctrine: sed etiam de deo. Unde secundum philosophum 6 metaphy. quedam vocatur diuina scilicet metaphysica.

¶ Item doctrina non est nobis necessaria nisi propter anime ordinationem. sed sicut dicit Algazel in libro de quinque essentiis. philosophia non est nisi ordo anime. ergo videtur quod nulla doctrina sit nobis necessaria nisi philosophica tantum.

¶ Item Augustinus super illud psalmum incensa igni et suffossa dicit quod omne peccatum est ex amore male inflammante vltimo timore male humiliante. sed iste radices due exterminantur per doctrinam phlosophicam. ergo alia doctrina a philosophica non est nobis necessaria. Minor probatur auctoritate Tullii li. 2. de tusculanis quaestionibus dicentis sic philosophia medetur animis: inanes sollicitudines detrahit: cupiditatibus liberat pellit timores: auctoritas videtur expressa.

Contra secunda ad Thy. 3. Omnis scriptura diuinitus inspirata a vtilis est ad docendum: ad arguendum: ad corripiendum: ad erudiendum in iustitia. sed scriptura theologica est diuinitus inspirata: secundum beatum Petrum 2o canonica. ca. primo dicit enim quod spiritu sancto inspirati locuti sunt sancti dei homines. ergo est vtilis ad predicta.

¶ Item secundum philosophum. 3. de anima. natura nihil agit frustra. ergo multo fortius nec ipse deus. cum ergo theologia sit per inspirationem spiritus sancti. Ut ante probatum est non est frustra: ergo est necessaria.

Respondeo. Dico quod doctrina theologica est nobis necessaria ia principaliter propter illa que de deo non possunt a nobis cognosci nisi per reuelationem et ex consequenti etiam propter cognitionem aliquorum que de deo possumus cognoscere per humanam inuestigationem: et propter excitationem nostri effectus ad efficaciorem dei dilectionem: que etiam iuuat intellectum ad cognitionem. Quod propter principium sit nobis necessaria declaro sic. finis in ratione amati et desiderati mouet amantem propter finem. vnde quia philosophus videbat quod deus est finis principalis et vltimus mo¬ tus celi dicit. xii. metaphy. quod motum sicut amatum et desideratum: sed non potest amari nisi praecognitum. Unde Augustinus. x. de trinitate. c. primo firmissime nouimus nisi nota amari non posse. ergo nobis desiderantibus operando finem nostrum adipisci necessaria est cognitio finis nostri. finis autem noster deus est in ratione summi boni plenarie beatificantis. ergo cognitio dei sub tali ratione necessaria est nobis: sed talis cognitio de deo a nobis haberi non potest: nisi per reuelationem: quia cognitio nostre plenarie beatitudinis est nobis supernaturalis: cuius signum est quia qui non fuerunt de hoc supernaturaliter illuminati nunquam plenariam beatitudinem posuerunt: qualiter cumque fuerint excellentes in acquisita scientia: ergo illa doctrina quae tradit nobis praedictam cognitionem de deo est nobis necessaria propter illa que a nobis non possunt cognosci nisi per reuelationem. hec autem est doctrina theologica: et ideo ita est nobis necessaria quod nisi illa duce nesci- remus ad quem finem perueniendum esset. Unde Augustinus 18 de ci. dei. c. 41. Quid agit aut quomodo vel qua vt ad btitudinem perueniatur frustra humana se porrigit infelicitas si diuina non inducit auctoritas. q. d. nesciret quo tendere deberet.

¶ Secundo dico quod est est nobis vtilis propter cognitionem aliquorum que de deo possunt heberi a nobis per humanam inuestigatione: quia per humanam inuestigationem pauci ad cognitionem eorum perueniunt et per multu tempus et cum multo labore: et vt in multis cum admixtione errorum: per theologiam autem ad cognitionem illorum perueniunt multi et citius et cum minori labore et sine errorum admixtione.

¶ 3o dico quod est vtilis propter excitationem nostri affectus ad efficaciorem dei dilectionem: quia quamuis scientie philosophice bene vtentem hebeant excitare ad dei dilectionem. hoc tamen est a remotis et debiliter videmus quod multum vacantes circa scientias philosophicas sine theo- logia ceterem paribus tempidiores sunt in dei dilectione quam vacausates theologie: eo quod theologia exprimit nobis cognitionem illorum de deo que magis de propinquo et efficacius nostrum affectum ad dei dilectionem: et quia efficaciter diligeret deum iuuat ad clariorem intellectus cognitionem. sequitur est quod hac ratione theos vet ad nostri intellectus efficaciorem cogienim

Ad primum in oppositum dico quod altiora te querem potest incuigi mitipir. vno mo in spiritu diabolico: et sic quesierunt altiora se multi heretici. Alio modo in spiritu humano et sic querunt altiora se multi praesum ptuosi et curiosi. Alio modo in spiritu diuino et sic quesierunt altiora se theologici sancti. primo modo et secundo illud intelligitur altiora te ne quesieris non 3o modo. vnde ibi idem subditur plurima super sensum hominis ostensa sunt tibi.

¶ Ad 2m cum dicis quod in doctrinis philosophicis sufficienter tractatum est de omni ente dico quod falsum est: quia et si de omni ente tracta- uerunt non tamen sufficienter: quia de his que de deo non sunt cognoscibilia a nobis nisi per reuelationem sufficienter tractare non poterunt.

¶ Item de his que possent per humanam inuestigationem acquiri insufficienter tractauerunt quia aliquos errores inseruerunt

¶ Ad 3m cum dicis quod philosophice scientie sufficienter ordinant animam etc. dico quod non est verum per comparationem ad felicitatem veram. et ideo super philosophicas fuit ista doctrina necessaria. Ad ordinandum animam per comparationem ad felicitatem eternam que est felicitas sine miseria et etiam multum iuuat vt anima ordinetur per comparationem ad felicitatem politicam et plusquam psohice scientie: non nego tamen quan philosophice doctrine iuuent illum bene vtentem ad se disponendum ad futuram felicitatem. Unde Auicena. x. metaphy. c. 3. omnes scientie conueniunt in vna vtilitate que est acquisitio perfectionis humane anime in effectu praeparantis eam ad felicitatem futuratum.

¶ Per praedicta patet solutio ad illud quod tu arguis. 4o per auctoritatem Tullii. philosophia enim liberat cupiditatibus et pellit timores secundum quod habent impedire politicam felicitatem: de qua loquitur philosophus priamo Ethic. et felicitatem contemplatiuam que potest acquiri ex naturalibus de qua loquitur philosophus. x. Ethi. que selicita- tes non sunt felicitates nisi secundum quid. multis enim miseriis sunt permixte. sed sacra scriptura docet fugere cupiditates male inflammantes et timores male humiliantes secundum quod sunt impedimta deueniendi ad felicitatem veram: que consistit essentialiter in clara dei visione et perfecta eius fruitione: et securitatis perfectione: quie felicitas ex puris naturalibus acquiri non potest et propterea magis iuuatur homo per theoa ntum quam per philosophicam tantum ad declinandum cupiditates interiores et secundum quod sunt impedimenta illius imperfecte perfectionis: vt infra loquitur quae acquiri ex naturalibus ab homine potest

¶ Questio. ii. Secundo queritur vtrum theologia sit scientia sed quod non: quia scientia debet procedere ex principiis per se notis: sed treo procedit ex articulis fidei qui non sunt per se noti: ergo non est scientia. Maior patet: quia sicut dicit Alanus in prologo de maximis theou. omnis scientia suis vtitur regstolis vel propriis fundamentis: et has regulas philosophus primo poste. vocat dignitates: et vult quod sint per se note.

¶ Item secundum philosophum 3o meta. si non fuerit aliud a particularibus nihil erit intellectuale sed omnia erunt sensibilia: et impossibile est vt aliquid sciatur per scientiam nisi aliquis fingat quod sensus est scientia: ex hac auctoritate recipio quod de singularibus non est scientia: sed in hac scriptura narrantur facta singularium personarum vt Abrahe Isaac et Iacob et multorum aliorum ergo non est scientia.

¶ Item differentia videtur esse inter legem et scientiam quia lex praecipit: scientia enumerat: sed hec scriptura est lex. vnde diuiditur in legem veterem et nouam. ergo non est scientia.

¶ Item cognitio principiorum huius doctrine est infra scientiam. Dicit enim Hugo priamo libro de sac. parte. X. c. primo quod fides est supra opinionem et imfra scientiam constituta: sed non potest esse maior certitudo in conclustionibus alicuius doctrine quam in principiis eius. ergo theomod et quantum ad prinia et quantum ad conclusiones est infra scientiam constituta.

Contra. Augustinus de trinitate 14 libro capitulo primo dicitsic. "scientiae huic tribuo illud tantummodo quo fides saluberrima quae ad veram beatitudinem ducit gignitur nutritur defenditur roboratur". hoc autem ad theologiam pertinet: ergo est scientia.

¶ Item illa scriptura est scientia super quam debet fundari omnis inquisitio veritatis: sed sacra scriptura est hbi. Dicit enim beatus Augustinus 3 de trit. c. xi. quod extat auctoritas diuinarum scripturarum. vnde mens nostra deuiare non debet nec relicto solidamto diuini eloquii per suspicionum suarum abrupta praecipitari: vbi nec sensus corporis regit nec perspicua ratio veritatis elucet: ergo sacra scriptura est scientia.

Respondeo quod theour est scia: sec modum quod quedam scie sunt que procedut ex prieneip iis per e notis in lumine naturali intellectus: vt arithmetica et geomentria. Quedam que procedunt ex principiis notis in lumine superioris scientie: sicut perspectiuam procedit ex principiis notificatis per geomentricam et musicam ex principiis notificati per arithme ticam: et hoc modo theomodo est scientia. procedit enim ex principiis notificatis in lumine superioris scientie que est scientia dei et beatorum. Unde sicut musica assentit principiis tradittab arith- metica: et perspectiua principiis traditis a geomentria. Ita theou assentit principiis sibi traditis a deo. cuius scientie per se note sunt. Hec autem printia sunt articuli fidei. extra his enim procedit hec scientia in demtrationibus suis. Unde Augustinus. xi. de ci. c. 3. loquens in persona sua et theologorum dicit sic de sensibilibus quie a nostro sensu interiori remota sunt his nos opetet credem quai hoc in illo incorporeo lumine disposita didicerunt vel manentia contuentur. Nec ex his sequitur tantum quod sit scientia simpliciter: sed est quo ad nos aliquo modo inquantum suppositis per fidem huius doctrine principiis: certitudinaliter cognoscem possumus connexionem necessariam conclusionum huius doctrine ad sua printia nec tamen ita plene hebet rationem scientie quo ad nos in hac vita de lege communi: sicut musica vel perspectiua de quarum principiis possumus cognitionem certam acquirere: inquantum possumus acquerere cognitionem illarum scientiarum quibus subalternantur: nec est hoc contra nobilitatem huius scientie: sed magit pro ea: quia ratione altitudis materie de qua tractat: nostram transcendit naturalem co¬ sua nobis sunt modicum intelligibilia. Unde philosophus. 2. meta. Sicut nycticoracum oculi ad lucem diei se habent sic anime nostre intellectus ad ea quae sunt omnium nature manifestissima. Et Auicen. 6 na. li. 5. c. 5. Res subtilissimas non potest aliquando intellectus apprehendere: quia excedunt eum.

Ad illumd quod erargnebatur in oppositum quod qualibet scie proitum ex xe neipui et se notis etc.

Dico quod verum est vel naturali lumine intellectus: vel lumine superio- ris scientie: quamuis autem printia huius scientie non sint per se nota nobis naturali lumine intellectus: sunt tamen per se nota lumine superioris scientie quae est scientia ipsius dei et beatorum. Unde theou supponit sua prinia sibi tradita ab illa superiori scientia in cuius lumine per senota sunt.

¶ Ad illud quod arguebatur 2o quod scientia non est de singularibus etc. Dico quod illa quae traduntur de singularibus personis in sacra scriptura non traduntur ibi: ideo quod scientia sit de illis principaliter: sed introducuntur propter exemplum vite sicut aliquando sit in scientiis moralibus. Item ad declarandum auctoritatem illorum per quos ad nos diuina reuelatio processit: per quam habita est sacra scriptura.

¶ Ad illud quod arguebatur 3o quod est lex etc. Potest dici quod ideo dicitur lex quia est scientia docens obseruare legem et suscipere: et quia ibi est continetur lex diuina. Ul potest dici secundum alios quod partim est lex: pertim scientia: quia sicut enunciat multas veritates pertinentes ad vnum subiectum quod spectat ad rationem scientie: ita continet multa praecepta ordinata ad vnum finem quod spectat ad rationem legis: et est quo ad hoc non excluditur a ratione scientie: quia lex scientia practica est.

¶ Ad 4m dicendum quod procedit de perfectione scientie non simpliciter sed quo ad nos: tamen quo ad nos multum participat de ratione scientie: quia printia eius cum multo robore testimoniorum nobis sunt tradita. Unde Rich. primoli. de tri. c. 2. Utinam attenderent iudei: et aduerterent pagani cum quanta conscientie securitate pro hac parte ad diuinum iudicium poterimus accedem: nonne cum omni confidentia deodicem poterimus. Domine si error est a teipso decepti sumus. Nam ista in nobis tantis signis et prodigi confirmata sunt: et talibus quae non nisi per te fieri poterunt: certe a summe sanctitatis viris sunt nobis tradita: et cum summa et autentica attestatione probata teipso cooperante: et sermonem confirmante sequentibus signis.

¶ Questio. iii. Tertio queritur vtrum theour sit vna scentia. Et tamquod non. quia secundum philosophum primo poste. vna est scientia que vnius generis est subitanti. Hec aut non est vni- us generis subitnii quia vt patet tractat de ente creato et imcreato que in nullo vniuocantur: nec in aliquo gere subiecto conueniunt. ergo non est vna scientia.

¶ Item philosophus. 3. de anima secantur scientie et sensus in res: ergo cum in theos tractetur de rebus concretis materie tramsmutabili: et de re separata a materiam vt de deo et de moribus hominum: videtur quod adminus sint tres scientie scilicet naturalis diuina et moralis.

¶ Item hec scientia si habet vnitatem: aut hoc est ex parte subitecnti vel materie: aut ex parte forme. Non prinmo quia tractat de omni ente: nec ex parte forme: quia forma est modus agendi qui diuersus est: modo narratiuus: modo probatiuus: ergo nulloodo debet dici vna simpliciter.

¶ Item illa pars theose in qua narrat hystorias singularium personarum magis differt ab illa in qua agit de trinitate personarum et vnitate diuine essentie quam differat naturalis philosophia a moralised moralis et naturalis non constituunt vnam scientiam. ergo illa pars theos in qua agitur de hystoriis singularium personarum: et ista in quaagitur de trinitate personarum et vnitate essentie diuine: non constituunt vnam scientiam: ergo theologia non est vna scientia.

Xuro eiennn nt go eitu qqug sinis. ciucatis dium nianisetum est quod disciplinam vnam et eandem necesse est esse omnium: ex quo accipio quod de rebus ordinatis directe ad vnum finem vna est scientia: sed omnia que traduntur in theos directe referuntur ad vnum finem scilicet ad vitam eternam. Unde Io. xx. Hec autem scripta sunt vt credatis: et vt credentes vitam hebeatis: ergo theou est vna scientia.

¶ Item metaphysica que est vna scentia tractat de omni ente verliter. Unde dicit philosophus 4o meta. secundum antiquam translationem quod vnius scientie consideratio est de ente viversaiter. Et Auicena primo meta. sue. c. primo dicit quod subiectum metaphysice est ens inquantum ens ergo non obstante hoc quod in sacra scriptura tractatur de omni ente potest esse vna scientia.

¶ Item secundum philosophum primo poste. vna scientia est illa que ex principiis vnitis in natura vnius subiecnti desiderat illius subiecti partes et passiones. sed theous ex principiis habentibus deum pro subiecto que printia sunt articuli fidei considerat non partes dei: quia partes non habet sed dei proprietates et perfectiones et effectus: ergo est vna scientia.

Respondeo quod theous est vna scentua: et ratio huius est. vm enim quod dicit philosophus. 4. meta. secundum antiquam translationem non est consideratio vnius scientie de rebs que tantum dicuntur de vno: sed est consideratio de rebus quae attribuum tur vni nature: iste est dicuntur de vno quoquo modo. Ex hoc accipio quod illa scientia est vna in qua omnia quae considerantur in ea considerantur secundum aliquam comparationem ad aliud vnum: sed omnia quae determinantur in scientia aut sunt printia aut habent quandam hitudinem ad principium. sed theous scientia virtualiter est in principiis: ergo cum in principiis praedicatum referatur ad subiectum principii. quia predicatum compositionem quandam hebet ad subiectum. sequitur quod omnia quae de terminantur in scientia considerantur secundum aliquam habitudinem ad subieantum principiorum. illa ergo scientia in cuius principiis est vnum et idem subiectum est vna: sed in principiis sacre scripture que sunt articuli fidei est vnum et idem subiectum scilicet deus.

¶ Quod patet si de quolibet articulo formes enunciationem deus erit subiectum in qualibet. Unde si istum articulum carnis resurrectionem sacies enunciationem formatam: dices sic: deus resuscitabit homines. Sequitur si de isto articulo Credo in deum primomnip. c. celi et terre. formes enunciationem deus erit subiectum in eo: dicendo deus est pater opiestus creator celi et terre et sic de aliis. ergo sequitur quod theoso est vna scientia.

Ad illud quam per arguebatur in oppositum quod isa sciae est vnt gnis ibi etc. dico quod non omnia que traduntur in scientia sunt subiectum: immo quaedam sunt subti partes: quaedam passiones quando est subiectum habens partes et passiones proprie dictas a simili: dico quod non omnia que considerantur in sacra scriptu- ra sunt subiectum: sed quaedam subiteanti supposita vt tres persone. Quedam proprietates: quedam proporitie operationes: quedam effectus. Et hec omnia vt dictum est in quaestione competunt vni scientie inquantum desiderantur secundum comparationem ad subiectum principiorum quod est vnum scilicet deus.

¶ Ad illud quod artr 2o quod de rebus diuersis diuerse sunt scientie etc. dico quod hoc debet intelligi quando considerantur non in relatione ad aliquid vnum quod sit principiorum subiectum. Hoc autem non est sic: immo omnia que considerantur in sacra scriptura considerantur secundum aliquam comparationem ad aliquid vnum quod est principiorum istius scientie subiectum scilicet deum.

¶ Ad illud quod arguebatur 3 quod non hebet vnitatem ex parte subiecnti etc. dico quod imo subiectum est vnum cilicet deus: et hebet est vnitatem ex parte forme: quia omnia que considerantur in hac scientia: et omnis modus considerandi sunt secundum habitudinem ad subiectum articulorum fidei quae sunt printia ho scientie: quod subiectum vnum est scilicet deus.

¶ Ad illud quod arguebatur 4o dico quod argumentum fallit in duobus. Unomodo quia vt dictum est superius facta singularium personarum non traduntur in sacra scriptura quia illa sit de illis principaliter: sed introducuntur propter exemplum vite: sicut aliquando fit in morali philosophia: et etiam ad declarandum auctoritatem eorum per quos processit ad nos reuelatio diuina: vni tas autem scientie vel plualitas non debet considerari secundum ea quae incidentaliter traduntur in ea. sed secundum ea quae principaliter in ea considerantur.

¶ De ficit est argumentum alio modo quia philosophia naturalis et moralis non sunt diuerse scientie: quia res morales et naturales sunt res diuerse tantum: sed quia moralis et naturalis non considerant illas res secundum comparationem ad aliquid vnum substeantum: quia cum iste res considerantur in comparatione ad aliquid vnum siue vnum numero quod est deus: siue vnum quadam vnitate analogice sicut est ens sic pertinere possunt ad vnam scientiam.

Uarto queritur vtrum theous sit scientia speculaciua. Et videtur quod sic per Boenm qui primo de trinitate c. 2. diuidit speculatiuam scientiam in naturalem mathematicam et theologicam.

¶ Item praectica est de operabilibus per nos. Hec autem est de deo qui non cadit sub opere nostro: ergo non est praectica sed speculatiua.

¶ Item Ioan. 17. dicitur. Hec est autem vita eterna vt cognoscant te etc. sed vita eterna est finis ho scientie. Unde Io. xx. Hec autem scripta sunt vt credatis et vt credentes vitam hebeatis. Finis ergo ho scientie est speculatio: sed a fine denominari debet practica vel specula tiua scientia: ergo est speculatiua.

¶ Item habitus principiorum hoscientie est hitus speculatiuus: quia prinia ho scientie sunt articuli fidei: quorum hitus est fides quae vt esse hitus speculatiuus cum dictet quid credendum magis quam quid agendum. ergo etc.

Contra. ometa. dicitur quod finis speculatiue est veritas finis scientie operatiue est actio. sed finis ho scientie est operatio. Unde Iaci primo Estote factores verbi et non auditores tantum. ergo est praectica.

¶ Item in ea docetur iuste et recte viuere honeste conuersari. praecipiuntur virtutes. prohibentur vitia. hoc autem pertinet ad scientiam practicam.

¶ Item theoso dei diuiditur in nouam legem et veterem. lex aut est scientia praeetica.

¶ Item Gregustinus 2o moralis in princtiam dicit sic. Scriptura sacra mentis oculis: quasi quoddam speculum opponitur vt interna nostra facies in ipsa videatur: ibi eteni feda ibi pulchra nostra conspicimus: ibi sentimus quantum profecimus ibi a profectu quam longedistamus: narrat gesta virorum et ad imitationem corda prouocat infirmorum. hec autem vndeter spectar ad scientiam praecticam: ergo etc

Respondeo quod hec scia et ui aliquo mo possit dici spetatam:eu n tum est de se et no opabili per nos quod subiectum deus est vt postea declarabitur. et est praectica inquantum multa tractantur in ea de operabilibus per nos: dico tamen quod principalius est praectica quam speculatiua extendendo praxim non tantummodo ad operationem exteriorem: sed est ad operationem voluntatis interiorem: et ratio hbo est. scientia enim non debet dici speculatiua simpliciter: quia non est de rebus operabilibus per nos tantum nec scientia praectica simpliciter: quia est de rebus operabilibus per nos tantum. hoc enim non faceret scientiam speculatiuam nisi secundum quid: nec scientiam praecticausa nisi secundum quid. sed ideo dicitur scientia simpliciter speculatiua: quia est eorum quae non sunt opera nostra nec nostre dispositiones: et hoc propter scire non propter operari. Unde Aui. primo meta. c. primo dicit sic. speculatiue sunt ille in quibus quaerit perfici vertus anime speculatia per acquisitionem intelligentie in effectu: per adeptionem scientie imaginatiue et creditiue de rebus que non sunt nostra opera nec nostre dispositiones. Inhis ergo finis est certitudo scientie et opinionis: et scientia simpliciter praectica est eorum quae sunt nostra opera vel nostre dispositiones: et hoc propter operationem. Unde Auicena primo meta. sue. c. primo dicit quod praectice sut ille in quibus primum quarit perfici virtus anime speculatiua per adeptionem scientie imaginatiue et creditiue de rebus quae sunt nostra opera. ad hoc vt secundario proueniat perfectio virtutis practice in materia et finis: et similiter in scientia pure praectica: nunc autem ita est quod quamuis sacra scriptura principalius tractet de rebus non operabilibus per nos: tamen quia tam de istis quam de illis tractat principaliu propter operationem extendendo nomen opositionis ad actionem voluntatis interiorem: quam propter cognitionem: ideo omnibus computatis magis debet dici praectica quam speculatiua. Finis enim non accidentalis quem constituit intentio considerantis: sed essentialis quam principalius respicit scientia quantum est ex parte sua: magis est considerandus.

Ad iudicandum scientiam speculatiuam vel practicam quam materia. Unde philosophus 2o meta. speculatiuam et practica distinguit penes finem. d. quod theotur finis est veritas et practice oposimus quod autem magis sit propter oporsitionem quam propter cognitionem patet: et per ea que in ea tramoribus: sic ergo duo considerantur in scientia pure speculatiua scilicet ctantur et ex modo tractandi. quia ea que ibi tractantur magitui nata sunt excitare affectionem quam illuminare cognitionem: quamuis nata sint vtrumque facem: quia que in ea tractantur principaliter dedeo sunt maxime amabilia. et modus procedendi est exortatius vt plurimum quia vt plurimum procedit vt praecipiendo vel pro- hibendo vel comminando vel promissionibus alliciendo vivel eximpla inducendo vel veritatemmo pla cen ti simpliciter narrando quamuis interdum est procedat arguendo. Et sic patet quod modus vt plurimum maxime natus est excitare affectionem.

Ad illud quod priater. in oppositum per Boetm dico quod per theosus mintelligebat mathematicam quae dicebatur theous philosophorum: et illa scientia speculatiua est.

¶ Ad illud quod artr. 2o dico quod quamuis hec scientia principalius tractet de deo qui non est res operabilis per nos quam de operabilibus per nos: tamen principalius tractat de deo propter dilectionem quam propter cognitionem: quia ipse qui hanc scientiam inspirauit plus acceptat a nobis diligi quam cognosci. et ideo voluit in hac scientia tradi illa potissime que maxinie nata sunt in cordibus nostris diuinam excitare dilectionem: et est per modum maxime dilectionis excitatiuum: et sic vides quod de materia speculabili potest esse consideratio sub tali ratione: et propter talem finem quodscientia magis est practica quam speculatiua sicut econtra de materia praectica posset esse consideratio sub tali ratione: et per talem modum. et propter talem finem quod magis esset scientia speculatiua quam practica.

¶ Ad illud quod artur 3o dico quod auctoritas domini in Ioanne intelligitur de cognitione in quantum dilectionem includit: quia illa cognitio que est in vita eterna est cognitio perfecta. Et secundum quod dicit. b. Augustinus libro 8e q. q. 35. nullum bonum perfecte noscitur quod non perfecte amatur.

¶ Ad quartum potest dici quod fides magis est hitus praecticus quam speculatiuus extendendo praxim ad dilectionem. Unde videmus quodioper fidem credimus que credimus non vt in credendo sistamus sed vt credita diligamus: et per dilectionem tendamus in id quod credimus: et est fides est in intellectu inquantum est mobilis a voluntate quod hitui speclaratiuo non competit.

CSinenio d. QUinto queritur vtrum hec scienta sit alis nobilior. Et videtur quod non. quia certitudo pertinet ad dignitatem scientie: sed alique alie sunt certiores ista: quia de principiis earum non potest dubita- ri: ergo alique alie sunt nobiliores ista.

¶ Item secundum quod potest trahi ex sententia philosophi primo philosophic. ad philosophiam primam pertinet probare printia naturalis philosophie: sed ista non probat printia naturalis philosophie: ergo non est prima: sed si non est primo non est aliis nobilior.

¶ Item illa scientia quae non potest dici sapientia non est omnibus aliis dignior: quia sapientia estdignior scientia. Unde philosophus 6 ethic. c. 8. dicit quod sapientia est caput scientiarum: sed ista scientia non potest vere dici sapientia: quia secundum quod dicit philosophus primo meta. sapientia causa fuiipsius et gratia sciendi: non gratia euenientium eligibilis est: ista autem eligibilis est euenientium gratia: quia propter praxim vt in praecedenti quaestione declaratum est: ergo non est aliis dignior.

¶ Item illa scientia que est omnibus aliis nobilior est vniversalis et prima: sed hec non est talis: quia non est de ente vniversali et pramequod estens est commune enti creato et increato communitate analogice: sed est de deo vt ostendetur quaestione sequenti. Cotra pertura dicit sic. super omnium gentium literas omnia situm t um u tumes libusm lim. bi genera ingeniorum huanorum diuina excellens aucte sbiecit. ergo etc.

¶ Item Augustinus in 2o eplula ad Uolusianum non multum post principium dicit sic. Tanta est christianorum profunditas litterarum vt in eis quottidie proficerem si eas solas ob ineunte pueritia vsque ad decrepitam senectutem maximo ocio: summo studio meliore ingenio conarer addiscem: videtur ergo velle quod sit omnibus aliis profundior: sed talis est omnibus aliis dignior.

Respondeo am practicis quam speeulatiuis: excepta sciaeres et tt itum alibum aibus dei et beatorum quod aut sit nobilior omibus speculatiuis patet: quia vna scientia speculatiua est alia dignior: aut quia certior: aut quia de meliori et mirabiliori subiecto secundum philosophum in primo de anima. Hec autem scientia omnibus aliis est certior quantum est ex parte sua quia alie scientie suam habent certitudinem ex naturali lumine rationis humane: quam circa conclusiones contingit deficere. Hec autem scientia het certitudinem ex lumine diuine scientie que errare non potest nec circa principia nec circa conclusiones quascumque. Est etiam de meliori et mirabiliori subiecto: quia vt in sequenti quaestione ostendetur est de ipso deo sub ratione qua ens summe perfectu maxime quantum ad ea quae de ipso facultatem naturalis rationis transcendunt: si autem aliqua alia scientia considerat de deo hoc est tantummodo quantum ad ea qe de ipso possunt inuestigari lumine naturali. et est inquantum ipse deus se hebet secundum aliquam habitudinem rationis ad ens quodanalogice dicitur de creatore et creaturis. sic enim metaphysica tractat de deo: quia est de ente secundum quod ens. secundum quod videtur vellephilosophus. 4. meta. et Aui. primo meta. sue. c. primi et deus est quoddam ens sic ergovidem quod ista scientia tractat de deo sub ratione nobiliori quammetaphysica: quia ens summe perfectum est nobilior ratio quam ens in quantum ens: et est sub ratione mirabiliori: quia ea que non sunt nata cognosci de deo a creatura nisi per reuelationem: mirabiliora sunt quam ea que possunt cognosci de deo per inuestigationem in naturali lumine factam.

¶ Est est ista scientia nobilior omnibus scientiis aliis praecticis: quia scientiarum praecticarum illa est dignior ad cuius finem finis alterius ordinatur: sicut ciuilis militari. Nam bonus exercitus ordinatur ad bonum ciuitatis: et ita finis scientie militaris ordinatur ad finem scientie ciuilis. Unde philosophus primo ethic. c. primo dicit sic. Uidemus autem et praeciosissimas virtutes id est scientiarum sub hac existentes: vtputa militarem: economicam: rethoricam. Finis autem sacre scripture est eterna felicitas: ad quam si cut ad finem vltimum ordinantur sines omnium scientiarum praecticarum: est ergo dignior omnibus aliis: quapropter omnes alie scientie vocaripossunt ancille istius. Unde de ista scientia potest exponi quodscribitur prouer. 9. misit ancillas suas vocater ad artem id est ad alias scientias

Ad illud quod per arguebatur in oppositum dico quod inaseu die aliis vtlels certior est simpliciter: quamuis alique alie certiores sint secundum quid scilicet per comparationem ad debilitatem intellectus nostri: eo quod sicut dicit philosophus. 2. meta. Sicut nycticoracis oculi se habent ad lucem diei: sic et anime nostre intellectus ad ea que sunt omnium nature materifestissima. Et secundum philosophum primo phy. nihil prohibet aliquid esse notius simpliciter minus tamen notum quo ad nos. Certitudo autem que est certitudo simpliciter reddit scientiam nobiliorem quam certitudo que est secundum quid. Hoc autem est quo ad nos.

¶ Ad 2m argumentum dicendum quod hec scientia habet iudicare de omnibus aliis scientiis et de principiis ea rum eo quod considerat causam altissimam et sub altissima ratione. Unde quicquid in aliis scientiis inuenitur huic scientie repugnans iudicandum est esse falsum. Unde apostolus iest ad cor. X. in persona sui et sanctorum theologorum dicit. Consilia destruentem et omnium altitudinum extollentem se aduersum scientiam dei.

¶ Per hanc etiam scientiam possunt probari aliarum scientiarum printia eo modo quo probatio nem recipiut: et multo excellentius quam per quancumque aliam scientiam. Unde istud principium naturalis philosophie quod quantitas est aliud realepraementum a praemento substantiae: numquam ita efficaciter probari posset per metaphysicam sicut per vnum de principiis ho scientie: hoc est per vnum articulum fidei quo credimus in sacramento altaris. Quantitatem panis sine substantia panis remanere que in corpus domini nostri Iesu christi transbsata est.

¶ Ad 3m dicendum quod ista scientia est sapientia. Unde Deutis 4 de ipsa sapientia dicitur. Hec est videtura sapientiae. intellectus coram popotluris. Unde et sibi conueniunt conditiones sapientie. docet enim omnia scire vt contingit.

¶ Item tractat de his quae sunt valde difficilia homini ad cornscendum.

¶ Item est certissima simpliciter vt ante dictum est.

¶ Item considerat causam simpliciter altissimam et sub ratione altissima.

¶ Item est maxime sui gratia: quia non ordinatur ad res temporales vt ad finem: sed directe ad eternam felicitatem.

¶ Item principalior est aliis scientiis et alie sunt subseruientis ei.

¶ Istas autem sex condi tiones ponit philosophus de sapiente primo meta. Cum ergo dicebas in argumento quod sapientia est sui gratia non intendebat philosophus excludem quin sit propter felicitatem. quia secundum Auic. primo meta. sue. c. 3. omnes scientie ordinantur ad eternam felicitatem. sed ista magis de propiquo et specialius. sed intendebat philosophus dicem quod sapientia non est eligibilis principaliter propter temporalem vtilitatem: nec propter istas operationes exteriores sicut propter principalem finem. et ego non dico quod ista scientia sit eligibilis propter res temporales: neque propter istas opera tiones exteriores: sicut propter principalem finem. sed propter dei cognonem et dilectionem.

¶ Ad 4m dicendum quod hec scientia est vniversalis et praema: quia est sicut de subiecto de ente simpliciter primo quod est substantia increata. Et sicut dicit philosophus. 6 meta. scientia de substantia simpliciter primo vniversalis et primo talis enim substantia quamuis non sit vniversalis in praedicando: tamen est vniversalis in causando et in apprehendendo in se: superexcellenti modo perfectiones omnium entium. Unde ad scientiam que est de tali substantia pertinet considerare de omni ente in operationem ad illam substantiam et propter eam: et ideo quamuis metaphysica sit sicut de subito de ente secundum quod ens: non propter hoc est vniversalior nec prior quam ista: immo minus est vniversalis et posterior: quia non considerat nisi de ente considerabili in lumine naturali. hoc autem de ente considerabili lumine naturaliet supernaturali quamuis principalius de considerabili lumine supernaturali. praeoritas est entis secundum quod ens est prioritas secundum nostram rationem intelligendi: sed omne ens aliud ab ente quod est subiectum in hacscientia est realiter posterius eo.

¶ Questio. vi. Exto queritur vtrum deus sit subientum in hac scientia. Et videtur quod non. quia secundum philosophum. 2. physi. materia non coinicidit cum efficiente neque cum forma neque cum fine. sed deus est causa efficiens principalis ho scientie et Afinis eius. Unde Eccl. g3. consumatio sermonum ipse est: ergo non est in hac scientia.

¶ Item secundum philosophum primo poste. de subiecto. oportet praecognoscere quid est et quia est. sed secundum Dam. libro 2. c. 4. de deo dicere quid est secundum subiectum impossibile est.

¶ Item nulla scientia inquirit esse sui subiteanti: sed supponit per auctoritatem ante allegatam de prae poste. sed in hac scientia inquiritur an deus sit. quia secundum Aui. primo meta. sue. c. primi esse dei inqueri debet in aliqua scientia et non est alia in qua ita debeat inquiri vel possit cum sit altissima. ergo deus non est subiecntum in ea.

¶ Item secundum philosophum 3o meta. de singulari non est scientia. sed deus est quid singulare: ergo deipso nulla potest esse scientia.

¶ Item Hug. in prologo super angelicam hierar. dicit quod opera restaurationis sunt materiam diuinarum scripturarum. et etiam quaedam glo. in printia psalterii dicit quod materia theo est totus christus scilicet sponsus et sponsa. Et Aug. primo de doc. christiana parum post principium videtur velle quod theous sit de rebus et signis: que si vera sunt deus non est subiectum in hac scientia.

¶ Item vt supraedictum est ista scientia magis est practica quam speculatiua extendendo praxim ad operationem voluntatis interiorem. sed si deus esset subiectum in ea magis esset speculatiua quam practica: quia deus non dependet ex ope nostro: ergo cum finis scientie proximus sit cognitio subiti scientie esset spen non tantummodo ratione subitanti: sed est ratione finis: et ita spiepitu simpliciter.

Contra Go. 3 de tri. c prim dicit quod theous est abstracta sine motum aiqui sepabilis. nam dei substantia et materia et motu caret. ergo videtur velle quod deus sit subiecntum inhac scientia.

¶ Item sicut se hebet habitus ad obiectum: ita videtur se hebere scientia ad subiectum. sed illud assignatur per se obiectum alicuius habitus sub cuius ratione omnia que cadunt sub illo habitu referuntur ad ipsum habitum quapropter dicimus quod per se obiectum charitatis est ipse deus: quia quicquid charitas diligit diligit propter deum: ergo similiter illud est subiectum in scientia ratione cuius tractantur omnia de quibus illa scientia considerat. sed omnia que considerantur in sacra scriptura considerantur aut inquantum comprehenduntur infra diuinam perfectionem: aut inquantum sunt dei effectus: ergo deus est subiectum in theoi.

¶ Item theo dicitur a theos quod est deus: et logos quod est sermo: quasi sermo de deo: deus ergo est subiectum in ea.

Respondeo quod deus est subendum in hac sctia: quamuis et principalius consideret illud quod de ipso non est cognoscibile per naturalis rationis inuestigationem. et hoc declaro sic. secundum enim quod potest trahi ex dictis philosophi primo postt. illud est subitantum in scientia cuius per se proprietates considerat. Sed sacrascriptura considerat per se dei proprietates et dei oporsitiones: ergo deus est subieacntui ea. Minor declaratur sic. in sacra enim scriptura agitur de deo secundum rationem sue naturalis perfectionis et inquantum eius. perfectio relucet in operibus conditionis et administrationis et restaurationis et sanctificationis et retributionis. Ad que sex possunt reduci omnia que considerantur in sacra scriptura quia infra diuinam perfectionem comprehenduntur attributa diuine essentie personarum emanationes et personarum proprietates. In operibous conditionis comprehenduntur creatus creatorum: distinctio et distinctorum ordinatio.

¶ In operibus restauritonis etm multa operacomprehenduntur: quia figurata fuit in veteris legis et sacramentorum veterum institutione. init iata in filii dei incarnatione. permota in noue legis datione. completa in christi passione. paucis hominibus manifestata in resurrectione: et aliquibus angelis in ascensione: et toti mundo in euangelium per discipulos praedicatione: quia vt dicit psalm. In omnem terram exiuit sonus eorum.

¶ In operibus etiam sanctificationis intelligo virtutum infusionem et sacramentorum noue legis susceptionem.

¶ In operibus est retributionis continetur tanquam priuia et extremi iudicii examinatio: continetur est ibi reproborum damnatio: sed principaliter electorum glalificatio: et sic ostensum est quomodo omnia que considerantur in sacrascriptura: aut spectant ad dei intrinsecausa perfectionem: aut ad refulgentiam sue perfectionis per multiplicem eius opositionem: quia per quandam appropriationem potentia maxime relucet in creatione: sapientia in admistratione: misericordia in restauritione et sanctificatione: iustitia in reproborum damnatione: et bonitatis affluentia maxime in electorum glificatione. Hoc idem etiam declaro per rationem aliam sic: tota scientia virtualiter est in principiis: sed articuli fidei sunt printia hoscientie. ergo tota ista scientia virtualiter est in articulis fidei. Illud ergo quod est subiectum articulorum est subiectum hoscientie. sed deus est subiectum articulorum fidei. quod patet quia si de singulis articulis formes enunciationes deus erit subiectum in qualibet illarum verbi gratia. si de primo articulo quem apposuit Petrus in symbolo qui est. Credo in deum. pimo omnip. creatorem celi. et ter. formes enunciationem deus erit subiectum in ea: dicendo deus est pateromnip. creator celi et ter. Similiter de 2o articulo quem apposuit Ioannes qui est in Iesum christum fi. eius vnia. do. nosterm: si fiet enum ciatio deus erit subiectum in ea: dicendo deus est filius etc. Et similiter de aliis articulis patet ergo quod deus est subiectum in hac scientia.

Ad primum in oppositum cum diti quomam non conicidit cumnleti: dixo iper lieiligi de maque est subiectum tramsmutationis: quia talis ma dicit quid possibi le ordinatum ad finem. de subiecto autem consideraitionis non hebet veritatem. tale autem est subiectum scientie: et ideo non est inconueniens: immo valde conueniens quod deus sit subiectum et finis ho scientie.

¶ Ad 2m cum dicitur quod de subiecto opertet cognoscere quid est etc. dico quod illud intelligendum est de quid est quod dicitur per nomen: de deo autem scimus quid est quod dicitur per nomen: quia quamuis nesciamus perfecte quid est deus: scimus tamen aliquo modo in generali quid deus est per suas operationes et sicut ipsum cognoscimus sic nominamus. Unde dicitur deus tanquam fouens vniuersa: vel tanquam malitiam consumens: vel tamquam considerans omnia. Unde Dam. primo lir. c. ix. dicit sic. Theos id est deus dicitur ab eo quod est theu id est fouere vniuersa vel ab ethin id est ardens deus enim consumens omnem malitiam est: vivesal a theaste id est considerando omnia.

¶ Ad 3m cum dicitur quod in hac scientia inquiritur an deus sit. dico quod falsum est sed supponitur. sed aliqua specialia de deo inquiruntur qui per articulos fidei declarantur: deum autem esse quantum ad generalissimas conditiones nobis per se notum est: vt postea declarabitur: et ideo quo ad hoc in aliqua scientia non debuit inquiri: quamtum autem ad aliquas speciales conditiones non nobis per se notas: que in hac scientia supponuntur est inquiri non debuit neque in hac scientia neque in alia: quia hec tradita sunt in hac scientia per scientiam dei cui per se nota sunt.

¶ Ad 4m cum dicitur quod de singulari non est scientia: dico quod intelligendum est de singlulari corruptibili: sed de singituiari incorruptibili bene potest esse scientia. Deus autem est singitluare incorruptibile: vnde non obstante sua singiluaritate de ipso potest esse scientia: maxime cum sit singulatr intellectuale.

¶ Ad 5m arter per auctoritatem Hug. et glo. et Aug. dico quod differt dicem materiam scientie et subiectum scientie. materia enim scientie dici potest omnia illa quae tractantur in illa scientia. sed subiectum scientie dicitur illud quod actu importat illam formalem rationem sub qua considerantur omnia quae tractantur in scientia: et quia in sacra scripturam deus est hbmoni. ideo deus est subiectum in ea: quia tamen in ea tractatur de operibus restaurationis: et de christo et de ecclustia: et de rebus et de signis: ideo opera restaurionis possunt dici materiam ho scientie: sicut dicit Hus. et sponsus et sponsa secundum glo. primallegatam: et res et signa secundum pallegatam auctoritatem Aug. nec mireris si facio differentiam inter subiectum scientie et materiam cum est in naturalibus magna sit differentia inter materiam et subientum. Unde Auic. 7. meta. c. primi vult quod subiectum est aliquid actum existens per semateria vero non: vnde subiectum tantummodo est in potentia ad formam accidentalem: materia vero est in poms ad formam substantialem: et mediante substantiali ad accidentalem. Ita dico quod subiecntum scientie est quod prae consideratur a scientia maeria vero est illud quod cadit sub consideratione scientie per subiectum.

¶ Ad 6m cum dicitur quod ista scientia magis esset speculatiua quam praectica etc. dico quod falsum est: quia ad hoc quod scientia sit praectica extemdendo praxim ad oporsitionem voluntatis interiorem non opetet quod sit principaliter de re operabili per nos: sed sufficit quod sit de subiecto principaliter sub illa ratione qua est motiuum ipsius voluntatis ad ordinatam dilectionem: deus autem sub ratione qua summe bonus est hobmri: quia inquantum lux et veritas et summe ens est cognoscibilis sub ratione autem qua summe bonus maxime amabilis in hacautem scientia et si tractetur de dei veritate et bonitate: principalius tamen de bonitate quam de veritate. et ideo ista scientia et si sit speculati ua: principalius tamen est practica extendendo praxim ad operationem voluntatis interiorem.

¶ Questio. vii. Eptimo queritur vtrum modus procedendiin sacra scriptura sit argum itatiuus. Et videtur quod non. Dicit enim Gregous in qua dam omelis super illud Io. xx. cum esset sero die illoetc quod fides non hebet meritum vbi humana ratio praebet experimentu: ergo argumentari per rationem esset contra finem ho scientie vt videtur.

¶ Item hec scientia habita est per reuelationem. talis autem scientia non videtur procedem per argumentationem. ergo etc.

Contra Apostolus ad et vtu i. dicit sic amplectentem eum quod doctrinam est fidelem sermonem vt potens fit exhortari in doctria sana et eos qui condicut arguem.

¶ Item beatus Petrus in prima canonica sua. c. 3. dicit sic. Dominum christum scinificate in cordibus videris: parati semper ad satisfactionem omni poscenti vos rationem de ea quae in nobis est fide et spe. videtur ergo quod modus in sacra scriptura sit ratiocinatiuus.

Respondeo quod modus procedendi in sacra scriptura propetu: amplituditne est mii: plex alicubi enim procedit praecipiendo: alicubi prohibendo: alicubi comminando: alicubi promissionibus eliciendo: alibi exemplum inducendo: alibi veritate de deo et de eius effectibus simpliciter narrando: alicubi arguendo. non tamen arguit ad probandum sua princtia quae sunt articuli fidei. sed ex his arguit ad probandum alia nisi cum probat aliquando vnum articulum par alium. Unde apostolus id est ad cor. 15 ex resurrectione christi procedit ad probandum communem resurrectionem. Iste tamen mualtipliciter modus procedendi non derogat vnitati hosscientie: eo quod omnes isti modi principaliter divinam respiciunt inspirionem

Ad primum cum dicitur quod fides non hebet meritum etc. Dico pro illa arguementatio que procedit ex articulis fidei non euacuat meritum fidei nec minuit: quia talis ratiocinatio est in virtute lumis fidei. Unde de tali argumentatione non debet intelligi auctoritas Greg. sed de ratione quie procedit ex principiis cognitis in lumine naturali. talis enim euacuat meritum fidei: cum sibi homo principaliter innititur.

¶ Per hoc patet quomodo debeat responderi ad secundum. scientie enim hiente per reuelationem non repugnat modus procedendi argumtatiuus. arguendo ex principiis creditis in virtute luis supernaturalis.

¶ Quaestio 8. Ctauo queritur sine argumentis quomodo lidtetrine se het ad theo Rstenus quod vno se hebet liber ad aliquam scientiam sicut continen: ordinatam expositionem littere et sententie illius libri in quo continetur ipsa scientia principaliter: et sic se hebet commentum metaphysice ad metaphysicam et postille super bibliam ad sacram scripturam. Alio modo tanquam continens expositionem sententie non serio tamen exponendo litteram illius libri vel illorum in quo vel in quibus principaliter traditur scientia: et sic se habent multa originabi. lia scotrum ad scientiam theotur

¶ Alio modo sicut continens scientiam substantial ternatam illi scientie: et sicut se habet liber musice ad scientiam arith metice aut inquantum continens scientiam substantialternantem aliam scientiam: et sicut se hebet liber arithmetice ad scientiam musice.

¶ Aliou sicut continens ordinatam exceptionem quorundam auctoritum mag vtilium illius libri viel illorum in quo vel in quibus traditur scientia: et sicut liber concordantiarum extractarum de biblia se hebet ad scientiam theoe

¶ Alio modo sicut continens expositionem auctoritum magis vti lium illorum librorum qui facti sunt ad explanationem alicnusa scientie: et sic se hebet liber sententiarum ad originabilia sctnrum.

¶ Aliood si cut ordinata congregatio multarum quaestionum vtilium. Ad maiorem intelligentiam et explanationem sententie quarum solutiones rationibous et auctoritatibus confirmate sunt. et sicut liber sententiarum se hebet ad scientiam theou: et ideo in eo non debet assignari aliud: secundum quem subientum theotur: sicut non diceres aliud esse subiectum libri physicorum et quaestionum quae facte sunt super illum librum ad intelligentiam illorumqua tra etantur in illo libro nisi forte velles ibi assignare aliquam differentiam secundum rationem: secundum proportionem ad modos tractandi.

Quaestio IX Nono quaeritur vtrum modus procedendi in hoc libro et in sacra scriptura sit vniformis vel diuinus. Responsio quod non est penitus vniformis nec penitus diuersus: magis tamen diuersus quam vniformis: et hoc patet quia modus procedendi in hoc libro est tantummodo argumentatiuus et inquisitiuus tam per rationes quam per auctoritates. modus autem procedendi in sacra scriptura non est tantum argumtatiuus sed est ibi multiplex alius modus vt patuit in alia quaestione.

¶ Premous cum sacra scriptura procedit argumentando: non procedit ad probandum sua printia: nisi cum quandoque probatur vnum par aliud vt in alia quaestione ostensum est. In hoc aut libro articuli fidei ponuntur in quaestione et probantur per auctoritates et persuasiones et per validas rationes a posteriori sumptas.

¶ Item vbi sacra scriptura arguendo procedit: facit argumenta subtiliora efficaciora profundiora quam sint argumenta hous libri. vnde propter profundi tatem argumentorum non estimamus sacram scripturam quandoque arguem vbi arguit. Unde Hierous in eplura ad Paulinum de omnibous diuine hystorie libris. c. 7. dicit de libro Iob: quod omnes legem dyalectice propositione assumptione confirmatione conclusionedeterminat: non est tamen penitus diuersus iste modus ab illo in hoc quod aliquo modo imitatur modus procedendi sacre scripture argumentatiuum: quamuis non attingat: et sic patet quod magis est diuersus ab illo modo quo procedit sacra scriptura quam idem.